Систем хөгжүүлэлтийн маргааныг хэлэлцээрээр шийдвэрлэх нь

Систем хөгжүүлэх төслийг хууль зүйн өнцгөөс авч үзэхэд, үйлчлүүлэгч болон вендорын хооронд зөрчил үүсэх магадлалыг урьдчилан таамаглаж, тэр тусмаа тулгарч болох эрсдэлүүдээс урьдчилан сэргийлэх болон тэдгээрийн эсрэг арга хэмжээ авах нь чухал болдог. Гэхдээ, үйлчлүүлэгч болон вендорын хооронд хууль зүйн зөрчил үүссэн гэдэг нь заавал шүүхийн хэрэг болно гэсэн үг биш. Шүүхийн хэрэг нь харин ч сүүлийн шийдвэрлэх арга хэмжээ байх ёстой. Энэхүү нийтлэлд бид үйлчлүүлэгч болон вендорын хооронд үүссэн зөрчлийг хэрхэн хэлэлцээрээр шийдвэрлэх талаар зохицуулах болно, мөн шүүхээс гадна хууль хэрхэн туслах боломжтой талаар тайлбарлах болно.

Маргааныг шүүхээр шийдвэрлэх нь цорын ганц арга биш

Маргааныг шийдвэрлэх арга хэрэгсэл болох “Хэлэлцээр”

Систем хөгжүүлэлтийн төслүүдэд ямар нэг маргаан үүссэн тохиолдолд, бүх маргааныг шүүхэд шилжүүлдэггүй. Илүүтэйгээр, түүнчлэн талууд хоорондын хэлэлцээрээр маргааныг шийдвэрлэх нь ихэвчлэн тохиолддог. Тиймээс, систем хөгжүүлэлтэй холбоотой маргааныг шийдвэрлэх арга хэмжээг хууль зүйн өнцгөөс авч үзэхдээ, хэлэлцээрээр хоёр талын хүлээн зөвшөөрөх боломжит цэгийг хэрхэн олж тогтоох вэ гэдэг асуудал нь практикт маш чухал утга учиртай байдаг.

Хэлэлцээрээр маргааныг шийдвэрлэхийг эрмэлзэхдээ, хууль зүйн үзэл баримтлалыг хадгалан үлдээх чухал ч, зөвхөн түүнд хязгаарлагдахгүйгээр, бизнесийн ашиг хонжооны талаарх сэтгэл хангалуун байдлаар бодох нь чухал болдог.

Шүүхээр маргааныг шийдвэрлэхийн давуу ба сул талууд

Систем хөгжүүлэлтэд хязгаарлагдахгүй ерөнхийдөө, шүүхээр маргааныг шийдвэрлэхийн давуу тал нь түүний хүчин чадалтай холбоотой гэж хэлж болно. Өөрөөр хэлбэл, шүүхийн шийдвэрээр хүчээр хэрэгжүүлэх зэрэг арга хэмжээ авч, ингэснээр маргааныг эцсийн шийдвэрлэх боломжтой. Хэрвээ шүүхийн шийдвэрт гомдогч, хариуцагч аль аль нь зөвшөөрөл өгөөгүй ч, шүүх гуравдагч этгээдийн байр сууриас маргааныг шийдвэрлэх болно.

Гэхдээ, шүүхэд хандаж маргааныг шийдвэрлэх нь, талууд хоорондын хэлэлцээртэй харьцуулахад олон сул талуудтай байдаг. Жишээ нь, шүүхэд хандсанаар ихэвчлэн жилүүдээр хугацаа шаардлагатай болдог, мөн үүнтэй холбоотойгоор зардал их гардаг. Түүнчлэн IT-тэй холбоотой контекстэд, шүүхийн шүүгч IT-н мэргэжлийн хүн биш учраас, үндсэн хэсгийн тайлбарыг ойлгуулахад шаардагдах цаг хугацаа болон хүчин чармайлт нь илүү их болох нь тодорхой. Мөн, шүүхэд хандаж талууд хоорондоо маргааныг шийдвэрлэх нь харилцааг хадгалахад хүндрэл учруулж, ирээдүйн худалдааны харилцааг бүрмөсөн устгах эрсдэлтэй байдаг.

Хэлэлцээрээр зөрчлийг шийдвэрлэхийн давуу талууд

Шүүхээр зөрчлийг шийдвэрлэхийн давуу болон сул талуудыг эргэн харахад, шүүхээс гадна зөрчлийг шийдвэрлэхийн давуу талууд мөн тодорхой болно. Доорхи давуу талуудыг авч үзье.

Богино хугацаанд хурдан шийдвэрлэх боломжтой

Шүүхээр шийдвэрлэхийг эрмэлзэх үед, хэргийн онцлогт хамаарч янз бүр байж болох ч, ердийн нь жилүүдийн хугацаа шаардлагатай болдог бөгөөд энэ нь хэлэлцээрээр шийдвэрлэх үед долоо хоног болон сарын турш богино хугацаанд шийдвэрлэх боломжтой болно.

Зардал бага зарцуулах тохиолдол их байдаг

Хэлэлцээрээр богино хугацаанд шийдвэрлэх давуу тал нь хөдөлмөрийн хэмнэлтэд хүргэж, санхүүгийн дарамтыг бууруулахад ч хүргэдэг. Шүүхийн хувьд, шүүхийн хэргийн үйл ажиллагаанд шууд зарцуулагдах зардал (жишээ нь, тамга төлбөр гэх мэт) их биш боловч, зарцуулсан цаг хугацаа болон хөдөлмөрт харгалзан, хуульчийн төлбөр болон өөрийн компанийн хууль зүйн албан тушаалтны хөдөлмөрийн зардал нэмэгдүүлдэг. Шүүхэд өргөн барих болон хариу өгөх, сонсгол, баримт бичиг бэлтгэх зэрэг хөдөлмөр нь бизнесийн ашигт шууд холбогдохгүй, сөрөг зардал болдог тохиолдол ч бий. Харин хэлэлцээрээр богино хугацаанд шийдвэрлэх боломж маш их байдаг.

Хоёр талын харилцааг эвдэлж хамгаалах боломж их байдаг

Мөн, хэрэв зөрчлийг шүүх хүртэл хүргэж, маргааныг хурцатгасан бол хэлэлцээрээр шийдвэрлэхэд хоёр тал хүлээн зөвшөөрч болох цэгийг олж чадвал, сэтгэл хөдлөлийн үлдэгдэл хоёр талд үлдэхгүй бөгөөд ирээдүйн гүйлгээнд саад болохгүй байдаг.

Хэлэлцээрээр шийдвэрлэх нь сул талтай ч байдаг

Гэсэн хэдий ч, хэлэлцээрээр шийдвэрлэхийг эрмэлзэх үед зарим сул тал байдаг. Нэг нь, хэлэлцээрээр гарах үр дүн нь хэлэлцээрт оролцогчдын “хэлэлцээрийн чадвар” -аас ихээхэн хамааралтай байдаг тул, шударга ёсны баталгаа хангах нь хэцүү болдог. Мөн, хэлэлцээрийг хэдэн ч удаа хийсэн ч, хоёр тал хүлээн зөвшөөрч болох цэгийг олж чадахгүй бол, сүүлдээ шүүхэд хандаж маргааныг шийдвэрлэхээс өөр аргагүй болдог.

Шүүх ба хэлэлцээр нь хоёр сонголтын асуудал биш

Дээрхи арга хэмжээг зөрчлийг шийдвэрлэх арга хэмжээнүүдийн хувьд авч үзэхэд, шүүх ба хэлэлцээрийн давуу болон сул талуудыг тоймлосон. Гэхдээ шүүх ба хэлэлцээрийн харилцаа нь нэгийг нь сонгох биш, харин хоорондоо ойр дотно холбоотой байдаг гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. Өөрөөр хэлбэл, шүүхийн хэрэг эхлэхэд гомдол гаргагч ба хариуцагч талууд тус тус хүлээх ёстой сул тал болон зардлыг зөв ойлговол, энэ нь хэлэлцээрт ч ашиг тустай болно гэсэн үг юм.

Маргааныг хэлэлцээрээр шийдвэрлэх тодорхой аргууд

Дээрх агуулгыг үндэслэн, шүүхээр шийдвэрлэхгүйгээр хэлэлцээрээр маргааныг шийдвэрлэх арга барилыг тодорхойлж өгөх болно. Энэ нь хууль эрх зүйн үзэл санааг баримтлан, бизнесийн ашиг сонирхлын алдагдал хожлыг хоёр талаас нь авч үзэх нь чухал болно.

Бизнесийн хүчин зүйлд ялгаа байгаа үед хэлэлцээрийн арга барил гэж юу вэ

Жишээ нь, дараах хоёр талын хооронд хэлэлцээр явагдаж байгааг төсөөлж үзье.

A компани: Томоохон байгууллага бөгөөд харилцагчийг чөлөөтэй сонгож чаддаг байр суурьтай. Ийм хүчин зүйлээр дамжуулан, харилцагч B компанид тэдний хувьд зохимжгүй шаардлага тавьж байна.

B компани: Жижиг дунд үйлдвэрлэл эсвэл фрилансер бөгөөд том харилцагч A компанитай харилцаагаа алдахыг хүсэхгүй. Иймд A компанитай харилцаагаа муудуулахгүйн тулд, тэдний зохимжгүй шаардлагад хэрхэн хандаж байгаагаа тодорхойлох нь хэцүү байна.

Энэ хоёр талын хувьд, B талын нөхцөл байдлыг анхаарахад, бизнесээ үргэлжлүүлэхийг харгалзан, олон нийтийн эвлэрлийг эрэлхийлж, боломжит хамгийн их зөрүүдийг өгөх нь зүйтэй байх болно. Гэхдээ энэ хоёр талын хэлэлцээрийн хамгийн чухал цэг нь “зохимжгүй” шаардлага гэдэгт оршино. Энд хууль эрх зүйн үзэл санаа холбогдоно.

https://monolith.law/corporate/engineer-joint-enterprise-contract[ja]

Хэрэв B компани ирээдүйн харилцааг чухалчилж ихээхэн зөрүүдийг өгвөл, энэ нь A компанийн хэлэлцээрийн стратеги амжилттай болсныг илтгэнэ. Учир нь A компани нь байгууллагын хэлэлцээрийн хүчийг ашиглан, B компанитай ихээхэн зөрүүдийг авч чадсан гэсэн үг юм.

Гэвч хууль эрх зүйн хувьд B компанийн талд үндэслэл байгаа бол, хэлэлцээрийн хүчээр дутагдаж байсан ч, бүх “зохимжгүй” шаардлагыг зөвшөөрөх нь заавал зөв хэлэлцээрийн стратеги биш юм. Учир нь, шүүхэд хандвал B компанийн ялалт хүлээж болох учиртай. Хэрэв шүүх хурал болох юм бол, A компани нь шүүх хуралд олон цаг хугацаа, зардал гаргахаас гадна, шийдвэрийн үр дүнд хохирол барагдуулахыг хүлээх хоёр дахь зовлонд орно. Өөрөөр хэлбэл, энэ тохиолдолд A компани нь бизнесийн байр суурийн хүчинд тулгуурласан хэтрүүлэгтэй байж, хэлэлцээрээр хурдан ба бага зардлаар маргааныг шийдвэрлэх боломжийг алдсан гэж хэлж болно.

Эдгээр зүйлийг үндэслэн, B компанийн талаас хийх хэлэлцээрийн арга хэмжээ ч тодорхой болно. Жишээлбэл, “Манай хууль зүйн багийн хувьд, энэ төрлийн үзэл санааг баримтлаж байгаа бөгөөд, хэрэв хэлэлцээрээр шийдвэрлэх боломжгүй бол шүүхэд энэ үзэл санааг хамгаалах бэлтгэлтэй байна” гэх мэтчилэн мэдэгдэж болно. Энд чухал зүйл бол хууль эрх зүйн хувьд өөрийн талд үндэслэл байгааг мэдэгдэх замаар, харилцагчийн талд зөөлөн хандлага авчрах, хэлэлцээрийн ширээнд суулгахыг зорьж байгаа гэдгийг илэрхийлэх явдал юм. Өөрөөр хэлбэл, бизнесийн хүчин зүйлд ялгаа байгааг хууль эрх зүйн харилцааны хүчин зүйлээр засч, бодит хэлэлцээрийг илүү шударгаар явуулах гэсэн үг юм.

Шүүхийн гаднах хэлэлцээрт ч бэлтгэлтэй хуульчийн мэдлэг ашиг тустай байдаг

Дээрх яриа нь, хэрэв шүүхийн хэргээр хүртэл яваагүй ч, хэлэлцээрийн үеэр хуульч нарын туршлагыг ашиглах нь үр ашигтай гэдэгтэй холбоотой юм. Жишээ нь, хуульчид хэлэлцээрийг даалгаж, “Хэрвээ энэ асуудал шүүхэд хүрвэл, ийм шийдвэр гарах магадлал өндөр байна” гэсэн таамаглалыг мэдэх нь, дараагийн хэлэлцээрийн явцыг ухаалаг болгоход тусалдаг. Иймд, шүүхэд хүрэх үед ямар мэдрэмж төрөхийг хуваалцан хэлэлцээр хийх нь, шүүхэд зарцуулах цаг хугацаа, хөдөлмөр, зардалыг багасгахын зэрэгцээ, шүүхээр шийдвэрлэх шударга маргааны шийдлийн адилхан ашиг тусыг авчирдаг. Иймээс, шүүхэд хязгаарлагдахгүй, хэлэлцээрийн шатанд ч хуулийн мэдлэг ашиг тустай болохыг өргөнөөр ойлгож, хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй гэж бодогдоно.