Penjelasan Mengenai Sistem Pengurusan Keselamatan dan Kesihatan dalam Undang-Undang Buruh Jepun

Dalam pengurusan perusahaan, memastikan keselamatan dan kesihatan pekerja bukan sekadar tuntutan etika semata-mata. Ia merupakan asas yang menyokong kesinambungan dan pertumbuhan perniagaan, serta merupakan kewajipan serius yang ditetapkan oleh undang-undang. Sistem perundangan buruh di Jepun telah menetapkan dua kerangka kerja utama untuk mencapai tujuan ini. Yang pertama adalah ‘kewajipan pertimbangan keselamatan’ yang luas dan menyeluruh, yang merupakan prinsip asas yang wujud di bawah semua hubungan pekerjaan. Ini menetapkan bahawa pengusaha harus melakukan pertimbangan yang diperlukan untuk memastikan keselamatan nyawa dan badan pekerja. Yang kedua adalah ‘Undang-Undang Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Jepun’, yang mengubah prinsip ini menjadi kod tindakan yang spesifik. Undang-undang ini mewajibkan pembinaan sistem pengurusan tertentu, pelantikan pakar, dan penubuhan proses pengambilan keputusan organisasi mengikut skala tempat kerja dan jenis industri. Kedua-dua kerangka kerja ini saling melengkapi, dan pematuhan formal terhadap salah satunya sahaja tidak mencukupi. Sebagai contoh, walaupun semua prosedur yang ditetapkan oleh Undang-Undang Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan dipenuhi, jika langkah yang sesuai tidak diambil terhadap bahaya yang boleh diramalkan, maka pelanggaran terhadap kewajipan pertimbangan keselamatan yang lebih luas boleh dipersoalkan. Oleh itu, memahami struktur dua lapis ini adalah langkah pertama dalam pengurusan risiko yang penting untuk menjalankan perniagaan di Jepun. Artikel ini akan memberikan gambaran umum tentang asas hukum dan lingkup kewajipan pertimbangan keselamatan yang mendasar, kemudian menjelaskan secara terperinci tentang sistem pengurusan keselamatan dan kesihatan yang ditetapkan oleh Undang-Undang Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan, serta risiko hukum yang dihadapi oleh perusahaan jika mengabaikan kewajipan ini dari perspektif profesional.

Kewajipan Asas yang Dipikul oleh Pengusaha: Kewajipan Memastikan Keselamatan

Dalam sistem undang-undang buruh Jepun, kewajipan paling asas yang dipikul oleh pengusaha terhadap pekerja adalah ‘Kewajipan Memastikan Keselamatan’. Kewajipan ini dinyatakan dengan jelas dalam Artikel 5 Akta Kontrak Buruh Jepun, yang menyatakan bahawa “Pengusaha harus mengambil kira yang perlu supaya pekerja dapat menjalankan tugas mereka dengan selamat, termasuk keselamatan kehidupan dan badan” . Kewajipan ini meliputi semua pekerja yang berada dalam hubungan kontrak kerja dengan syarikat, tanpa mengira bentuk pekerjaan mereka, sama ada mereka adalah pekerja tetap, pekerja kontrak, atau pekerja sambilan . Selain itu, ‘keselamatan kehidupan dan badan’ yang dilindungi termasuk bukan sahaja keselamatan fizikal tetapi juga kesihatan mental .  

Kewajipan Memastikan Keselamatan ini telah ditetapkan melalui kes mahkamah di Jepun sebelum ia dinyatakan secara eksplisit dengan pengenalan Akta Kontrak Buruh Jepun pada tahun 2008. Terdapat dua keputusan penting Mahkamah Agung yang menjadi asas bagi kewajipan ini.

Pertama, keputusan Mahkamah Agung pada 25 Februari 1975 (dikenali sebagai ‘Kes Pasukan Pertahanan Darat’). Dalam kes ini, tanggungjawab negara (dalam kapasiti sebagai pengguna) dipertikaikan apabila seorang anggota pasukan pertahanan meninggal dunia dalam satu kemalangan kenderaan semasa bertugas. Mahkamah Agung mengakui buat kali pertamanya bahawa negara mempunyai kewajipan untuk memastikan keselamatan dan kesihatan pekerja daripada bahaya . Keputusan ini menetapkan konsep asas Kewajipan Memastikan Keselamatan yang melindungi pekerja daripada bahaya dalam persekitaran kerja fizikal.  

Kedua, keputusan Mahkamah Agung pada 10 April 1984 (dikenali sebagai ‘Kes Kawaguchi’). Dalam kes ini, seorang pekerja yang bertugas sebagai pengawal malam telah dibunuh oleh pencuri yang menceroboh masuk ke tempat kerja. Mahkamah Agung memutuskan bahawa syarikat mempunyai kewajipan untuk mengambil langkah keselamatan yang perlu terhadap bahaya luaran seperti tindakan jenayah pihak ketiga ini dan mengakui pelanggaran Kewajipan Memastikan Keselamatan .  

Sebagaimana yang ditunjukkan oleh kes-kes ini, Kewajipan Memastikan Keselamatan bukan sahaja bertujuan untuk mencegah kemalangan semasa bekerja tetapi juga meliputi tanggungjawab pengusaha untuk mengambil langkah yang sesuai terhadap semua bahaya yang boleh diramalkan yang mengancam kesihatan fizikal dan mental pekerja, termasuk gangguan seksual, masalah kesihatan akibat kerja berlebihan, dan jenayah dari luar.

Sistem Pengurusan Keselamatan dan Kesihatan yang Ditentukan oleh Undang-Undang Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Jepun

Undang-Undang Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Jepun menunjukkan bagaimana majikan harus memenuhi prinsip tanggungjawab keselamatan yang menyeluruh yang telah disebutkan sebelumnya. Undang-undang ini menetapkan kerangka kerja untuk mengurus keselamatan dan kesihatan di tempat kerja secara sistematik dan terorganisir. Inti dari kerangka kerja ini adalah pengangkatan pakar yang diwajibkan berdasarkan skala dan jenis industri tempat kerja, serta komite yang berfungsi sebagai badan pengambil keputusan. Sistem ini berperan sebagai ‘pasukan pelaksana’ dan ‘pusat komando’ yang mengubah kewajiban abstrak menjadi tindakan konkret.

Pakar yang Menjadi Inti Sistem Pengurusan

Di bawah undang-undang keselamatan dan kesihatan pekerjaan Jepun, syarikat-syarikat diwajibkan untuk melantik beberapa pengurus yang memiliki pengetahuan khusus untuk memastikan standard keselamatan dan kesihatan di tempat kerja. Pakar-pakar ini mengurus risiko di tempat kerja dari bidang kepakaran masing-masing dan membentuk inti teknikal untuk melindungi keselamatan dan kesihatan pekerja.

Pengurus Keselamatan dan Kesihatan Umum dilantik berdasarkan Artikel 10 Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Jepun sebagai penanggungjawab tertinggi yang mengurus keseluruhan tugas keselamatan dan kesihatan di tempat kerja. Biasanya, individu yang memegang kuasa pengurusan keseluruhan operasi seperti pengurus kilang atau pengurus tempat kerja akan memegang peranan ini. Kewajipan pelantikan berbeza mengikut jenis industri, dan bermula dari tempat kerja yang mempunyai bilangan pekerja tetap, contohnya dalam industri perhutanan dan pembinaan adalah 100 orang atau lebih, dalam industri pembuatan adalah 300 orang atau lebih, dan dalam industri lain adalah 1000 orang atau lebih. Tugas utama Pengurus Keselamatan dan Kesihatan Umum adalah untuk mengarahkan pengurus keselamatan dan pengurus kesihatan yang akan dibincangkan kemudian, merancang pelan pencegahan kemalangan kerja, melaksanakan pendidikan keselamatan dan kesihatan, serta mengurus pemeriksaan kesihatan.

Pengurus Keselamatan dilantik berdasarkan Artikel 11 Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Jepun sebagai pakar yang mengurus isu teknikal berkaitan keselamatan. Pelantikan untuk peranan ini diwajibkan di tempat kerja yang mempunyai bilangan pekerja tetap 50 orang atau lebih dalam industri tertentu seperti pembinaan dan pembuatan yang mempunyai risiko kemalangan kerja yang relatif tinggi. Pengurus Keselamatan perlu memenuhi kriteria kelayakan profesional tertentu, seperti lulusan kursus sains di universiti dengan pengalaman kerja sekurang-kurangnya dua tahun. Tugas utama mereka termasuk memeriksa tempat kerja, memeriksa keselamatan peralatan dan kaedah kerja, serta melaksanakan tindakan pencegahan segera apabila bahaya dikesan.

Pengurus Kesihatan dilantik berdasarkan Artikel 12 Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Jepun sebagai pakar yang mengurus isu teknikal berkaitan kesihatan, iaitu pencegahan gangguan kesihatan pekerja dan peningkatan kebersihan di tempat kerja. Berbeza dengan Pengurus Keselamatan yang terhad kepada industri tertentu, pelantikan Pengurus Kesihatan diwajibkan di semua tempat kerja yang mempunyai bilangan pekerja tetap 50 orang atau lebih tanpa mengira jenis industri. Untuk menjadi Pengurus Kesihatan, seseorang itu perlu memiliki lesen Pengurus Kesihatan yang merupakan kelayakan kebangsaan. Tugas utama mereka adalah melakukan pemeriksaan tempat kerja sekurang-kurangnya sekali seminggu, dan mengambil langkah-langkah untuk mencegah gangguan kesihatan pekerja apabila terdapat risiko berbahaya pada peralatan, kaedah kerja, atau keadaan kebersihan.

Doktor Perindustrian dilantik berdasarkan Artikel 13 Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Jepun sebagai doktor yang memberikan nasihat dan bimbingan dari sudut profesional mengenai pengurusan kesihatan pekerja. Sama seperti Pengurus Kesihatan, pelantikan Doktor Perindustrian juga diwajibkan di semua tempat kerja yang mempunyai bilangan pekerja tetap 50 orang atau lebih tanpa mengira jenis industri. Doktor Perindustrian membantu dalam pemeliharaan kesihatan pekerja melalui cadangan mengenai tindakan pekerjaan berdasarkan hasil pemeriksaan kesihatan, pemeriksaan tempat kerja, dan temu bual dengan pekerja. Majikan mempunyai kewajipan untuk menghormati cadangan yang diberikan oleh Doktor Perindustrian.

Kewajipan pelantikan pakar-pakar ini, terutamanya dengan ambang bilangan pekerja 50 orang, mempunyai makna penting. Apabila skala perniagaan berkembang dan bilangan pekerja mencapai 50 orang, kewajipan untuk melantik Pengurus Kesihatan dan Doktor Perindustrian akan timbul serentak tanpa mengira jenis industri. Ini merupakan titik perubahan hukum yang penting untuk meningkatkan sistem pengurusan keselamatan dan kesihatan di perusahaan, dan pengurus perlu merancang perancangan organisasi dengan mempertimbangkan standard ini.

Perbandingan Kewajiban Penunjukan Pakar

Kewajiban penunjukan Pengurus Keselamatan, Pengurus Kesihatan, dan Doktor Perusahaan yang telah dijelaskan sebelum ini berdasarkan keperluan yang berbeza. Untuk memahami perbezaan ini dengan jelas, kami telah menyusun poin utama dalam jadual di bawah. Jadual ini akan membantu menentukan kewajiban penunjukan pakar mana yang harus dipikul oleh tempat usaha anda.

Seperti yang ditunjukkan dalam jadual, kewajiban penunjukan Pengurus Keselamatan terbatas pada industri tertentu, namun kewajiban penunjukan Pengurus Kesihatan dan Doktor Perusahaan secara universal dikenakan kepada semua tempat usaha dengan jumlah pekerja 50 orang atau lebih.

Organisasi untuk Pengambilan Keputusan dan Pemantauan: Jawatankuasa Keselamatan dan Jawatankuasa Kesihatan di Jepun

Undang-undang Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Jepun mewajibkan penubuhan jawatankuasa sebagai institusi untuk mencerminkan pendapat pekerja dan menyelidik serta membincangkan isu-isu keselamatan dan kesihatan secara organisasi, selain daripada pelantikan pakar. Jawatankuasa-jawatankuasa ini berfungsi sebagai platform di mana pengurusan, pekerja di lapangan, dan pakar berkumpul untuk membuat keputusan mengenai isu-isu penting yang berkaitan dengan keselamatan dan kesihatan di tempat kerja.

Jawatankuasa Keselamatan, berdasarkan Artikel 17 Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Jepun, menyelidik dan membincangkan langkah-langkah asas untuk pencegahan bahaya kepada pekerja. Kewajipan penubuhan jawatankuasa ini berbeza mengikut jenis industri dan terutamanya ditujukan kepada industri yang wajib melantik pengurus keselamatan, dikenakan kepada tempat kerja dengan bilangan pekerja 50 atau lebih daripada 100 orang.

Jawatankuasa Kesihatan, berdasarkan Artikel 18 Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Jepun, menyelidik dan membincangkan langkah-langkah asas untuk pencegahan gangguan kesihatan pekerja dan promosi kesihatan. Kewajipan penubuhan jawatankuasa ini dikenakan kepada semua tempat kerja yang menggunakan pekerja secara tetap dengan bilangan 50 orang atau lebih.

Tempat kerja yang mempunyai kewajipan untuk menubuhkan kedua-dua Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan boleh menubuhkan Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan yang terpadu berdasarkan Artikel 19 Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Jepun.

Jawatankuasa-jawatankuasa ini mempunyai peraturan operasi yang ketat. Pertama, ahli-ahli jawatankuasa termasuk pengurus keseluruhan keselamatan dan kesihatan, pengurus keselamatan dan kesihatan, doktor industri, serta pekerja dari tempat kerja yang berkenaan. Yang penting, setengah daripada ahli jawatankuasa yang bukan dari pihak pengusaha mesti dilantik berdasarkan cadangan dari kesatuan pekerja yang mewakili majoriti pekerja (atau wakil yang mewakili majoriti pekerja jika tiada kesatuan pekerja), yang menjamin pendapat pekerja secara substansial tercermin dalam keputusan jawatankuasa.

Selanjutnya, jawatankuasa diwajibkan untuk mengadakan mesyuarat sekurang-kurangnya sekali sebulan. Pengusaha juga mesti membuat minit mesyuarat dan menyimpannya selama tiga tahun serta memaklumkan ringkasan perbincangan kepada pekerja tanpa kelewatan. Rangkaian peraturan ini menuntut agar jawatankuasa bukan sekadar pertemuan formal tetapi proses yang transparan dengan perbincangan substantif, di mana kandungannya direkodkan dan dikongsi dengan semua pekerja. Minit mesyuarat ini boleh menjadi bukti penting yang menunjukkan bagaimana syarikat telah mengenali dan menangani isu-isu keselamatan dan kesihatan, sekiranya berlaku kemalangan kerja.

Risiko Pengurusan yang Ditimbulkan oleh Kegagalan Memenuhi Kewajiban Undang-Undang

Sebagaimana yang telah dibincangkan sebelum ini, jika sebuah syarikat gagal memenuhi kewajiban keselamatan yang telah dinyatakan atau pelbagai kewajiban berdasarkan Undang-Undang Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Jepun, syarikat tersebut akan menghadapi risiko pengurusan yang serius. Risiko-risiko ini tidak terbatas pada hukuman tunggal, tetapi boleh menyerang syarikat dari tiga aspek yang berbeza: pentadbiran, sivil, dan jenayah secara serentak.

Pertama, tanggungjawab pentadbiran. Ini adalah sanksi langsung terhadap pelanggaran Undang-Undang Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Jepun. Sebagai contoh, jika syarikat tidak melantik pengurus kesihatan atau doktor industri, atau tidak menubuhkan jawatankuasa kesihatan, syarikat tersebut boleh dikenakan denda sehingga 500,000 yen berdasarkan Artikel 120 Undang-Undang tersebut. Ini merupakan akibat langsung dari pelanggaran kepatuhan.

Kedua, tanggungjawab sivil. Jika pekerja cedera atau meninggal dunia akibat kemalangan kerja, pekerja yang terjejas atau waris mereka boleh menuntut ganti rugi daripada syarikat atas dasar pelanggaran kewajiban keselamatan (berdasarkan Artikel 415 Undang-Undang Sivil Jepun) atau tanggungjawab tort (berdasarkan Artikel 709 Undang-Undang Sivil Jepun). Dalam perbicaraan, fakta bahawa syarikat telah mengabaikan langkah-langkah yang ditetapkan dalam Undang-Undang Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Jepun (seperti kewajiban memasang peranti keselamatan pada mesin berbahaya) akan dianggap sebagai bukti kuat bahawa syarikat telah melanggar kewajiban keselamatan. Memang, terdapat banyak kes di mana syarikat telah dihukum untuk membayar ganti rugi berjumlah jutaan yen kerana pelanggaran kewajiban, seperti dalam kes kecelakaan akibat tidak memasang peranti keselamatan pada mesin press (Keputusan Mahkamah Daerah Tokyo, 27 April 2015) atau kecelakaan kematian akibat kekurangan langkah pencegahan terhadap heatstroke.

Ketiga, tanggungjawab jenayah adalah yang paling serius. Jika kemalangan kerja menyebabkan kecederaan atau kematian pekerja, wakil syarikat atau pengurus di tempat kejadian boleh didakwa atas kesalahan kecuaian dalam perniagaan yang menyebabkan kematian atau kecederaan (berdasarkan Artikel 211 Undang-Undang Jenayah Jepun). Selain itu, Undang-Undang Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Jepun mengandungi ‘peruntukan hukuman kedua-dua pihak’, yang bermakna bukan sahaja individu yang melakukan pelanggaran tetapi juga syarikat sebagai badan hukum boleh dikenakan denda. Dalam kes-kes sebelumnya, syarikat yang menyebabkan kemalangan kerja telah dikenakan denda 500,000 yen, sementara pengurus di tempat kejadian atau pengarah eksekutif individu telah dijatuhi hukuman penjara (dengan penangguhan pelaksanaan).

Dengan demikian, kekurangan dalam sistem pengurusan keselamatan dan kesihatan boleh membawa kepada risiko hukum yang kompleks dan serius, termasuk hukuman pentadbiran, ganti rugi sivil yang tinggi, dan tanggungjawab jenayah bagi pengurus syarikat. Ini boleh menyebabkan kerugian yang tidak dapat dipulihkan kepada asas kewangan syarikat, reputasi sosial, dan karier pengurusan.

Kesimpulan

Di bawah undang-undang buruh Jepun, pengurusan keselamatan dan kesihatan terdiri daripada dua pilar utama: ‘kewajipan pertimbangan keselamatan’ yang merupakan asas bagi semua hubungan pekerjaan, dan ‘Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan’ yang mengkonkretkan kewajipan tersebut melalui sistem pengurusan yang spesifik. Apabila skala tempat kerja berkembang dan terutamanya apabila bilangan pekerja yang digunakan secara tetap melebihi 50 orang, kewajipan umum seperti pelantikan pengurus kesihatan, doktor industri, dan penubuhan jawatankuasa kesihatan timbul, dan tanggungjawab undang-undang syarikat menjadi jauh lebih berat. Mematuhi kewajipan undang-undang ini bukan sekadar kos, tetapi merupakan pelaburan penting untuk mencegah kemalangan kerja sebelum berlaku, memelihara kesihatan dan produktiviti pekerja, dan pada akhirnya, melindungi pertumbuhan berterusan dan nilai syarikat. Risiko mengabaikan kewajipan ini boleh menjadi nyata dalam bentuk denda, ganti rugi, dan hukuman jenayah, yang boleh menggoyahkan asas perniagaan itu sendiri.

Firma Undang-Undang Monolith mempunyai rekod prestasi yang luas dalam menyokong pelbagai syarikat klien di dalam negeri berkaitan dengan undang-undang keselamatan dan kesihatan pekerjaan Jepun serta kewajipan pertimbangan keselamatan. Firma kami mempunyai beberapa peguam yang berkelayakan di luar negeri dan berbahasa Inggeris, yang memungkinkan kami menyediakan perkhidmatan undang-undang yang praktikal dan strategik untuk syarikat-syarikat yang mengembangkan perniagaan secara internasional untuk memahami dan menangani peraturan undang-undang buruh Jepun dengan tepat. Jika anda memerlukan bantuan dalam membina atau mengkaji semula sistem pengurusan keselamatan dan kesihatan, atau mempunyai pertanyaan mengenai peraturan berkaitan, sila hubungi firma kami untuk mendapatkan bantuan.