Het rechtenstelsel in het Japanse auteursrecht: Een compleet overzicht van auteursrechten en gerelateerde rechten die elke manager moet kennen

In de zakelijke omgeving van Japan zijn content en technologie cruciale elementen die de concurrentiekracht van bedrijven beïnvloeden. De ruggengraat hiervan is de Japanse Auteursrechtwet. Deze wet verleent auteurs, de makers van werken, het exclusieve recht om het gebruik van hun werken te controleren, oftewel het auteursrecht. Het nauwkeurig begrijpen en toepassen van dit recht is van vitaal belang voor bedrijven die content creëren, bedrijven die content gebruiken en bedrijven die vanuit het buitenland de Japanse markt betreden, zowel voor juridisch risicobeheer als voor het opstellen van bedrijfsstrategieën.

Het Japanse auteursrecht bestaat niet uit één enkel recht, maar uit een bundel van meerdere exclusieve rechten die zijn onderverdeeld naar de wijze waarop het werk wordt gebruikt. Werken die onder het auteursrecht vallen, zijn creatieve expressies van ideeën of gevoelens die behoren tot de domeinen van literatuur, wetenschap, kunst of muziek (volgens Artikel 2, Paragraaf 1, Nummer 1 van de Japanse Auteursrechtwet). In de bedrijfsactiviteiten van een onderneming kunnen diverse zaken zoals software, databases, reclameteksten, ontwerpen en trainingsmaterialen als werken worden beschermd.

Bij het bestuderen van de Japanse Auteursrechtwet moeten managers en juridische medewerkers zich eerst bewust zijn van het fundamentele verschil tussen auteursrecht en ‘eigendomsrecht’ van een werk. Vervolgens is het belangrijk om te begrijpen uit welke specifieke exclusieve rechten het auteursrecht bestaat. De Japanse Auteursrechtwet onderscheidt de rechten van de auteur in economische rechten (vermogensrechten) en morele rechten (persoonlijkheidsrechten van de auteur). In dit artikel zullen we ons voornamelijk richten op de vermogensrechten als onderdeel van de economische activiteiten van een bedrijf, en zullen we de inhoud en juridische basis van deze rechten in detail bespreken.

In dit artikel zullen we de exclusieve rechten die door de Japanse Auteursrechtwet worden vastgesteld, namelijk het recht op reproductie, het recht op uitvoering en vertoning, het recht op openbare vertoning, het recht op openbare overdracht, het recht op mondelinge overdracht, het recht op tentoonstelling, het recht op distributie, het recht op overdracht, het recht op verhuur, het recht op vertaling en bewerking, en de rechten van de oorspronkelijke auteurs met betrekking tot het gebruik van afgeleide werken, uitleggen op basis van specifieke wettelijke bepalingen. Het begrijpen van deze exclusieve rechten vormt de basis voor het beschermen van de intellectuele eigendom van uw bedrijf en voor het legaal benutten van werken van derden.

Het onderscheid tussen auteursrecht en eigendomsrecht onder Japans recht

Auteursrecht en het eigendomsrecht van de media waarop het werk is vastgelegd (zoals boeken, cd’s, originele schilderijen, enz.) worden juridisch duidelijk onderscheiden. Volgens het Japanse Burgerlijk Wetboek (Artikel 206 van het Japanse Burgerlijk Wetboek) omvat eigendomsrecht “het recht om binnen de grenzen van de wet het eigendom vrijelijk te gebruiken, te profiteren van en te beschikken over”. Auteursrecht daarentegen is een immaterieel recht dat de controle over het gebruik van een werk regelt.

Wanneer een bedrijf bijvoorbeeld software aanschaft, bezit het bedrijf het eigendomsrecht op de schijf of de gedownloade data waarop de software is opgeslagen (de media). Dit betekent echter niet dat het bedrijf het recht heeft om de software vrijelijk te kopiëren of opnieuw te distribueren aan het publiek (auteursrecht). Het auteursrecht blijft voorbehouden aan de auteur (of aan degene aan wie de rechten zijn overgedragen), en gebruikers mogen het werk alleen gebruiken binnen de grenzen van wat de auteursrechthouder heeft toegestaan.

Dit onderscheid is vooral belangrijk bij de overdracht of tentoonstelling van werken. Het overdragen van de fysieke media van een werk aan iemand anders betekent niet automatisch dat het auteursrecht ook wordt overgedragen. Om het auteursrecht over te dragen, is een duidelijke verklaring van intentie of een contract vereist (Artikel 61, lid 1 van de Japanse Auteursrechtwet).

De onderstaande tabel vergelijkt de verschillen tussen auteursrecht en eigendomsrecht.

De Structuur van Exploitatierechten als Economische Rechten Onder Japans Auteursrecht

In Japan bepaalt de Auteursrechtwet (eigendomsrechten) dat auteursrechten, die exclusieve rechten aan de auteur verlenen afhankelijk van de wijze van gebruik van het werk, gedetailleerd zijn opgedeeld in zogenaamde exploitatierechten (van Artikel 21 tot Artikel 28 van de Japanse Auteursrechtwet). Deze exploitatierechten bestaan elk als onafhankelijke rechten, en de rechthebbende heeft de mogelijkheid om individuele exploitatierechten afzonderlijk aan anderen te licentiëren of over te dragen. Voor bedrijven die licentieovereenkomsten aangaan, is het van cruciaal belang om duidelijk te maken welke exploitatierechten zij hebben verkregen of welke rechten zij voor zichzelf willen behouden om toekomstige geschillen te voorkomen.

Auteursrecht op reproductie onder Japans recht

Het recht op reproductie is een van de meest fundamentele rechten binnen de Japanse auteursrechtwet en geeft de auteur het exclusieve recht om “het werk te reproduceren door middel van druk, fotografie, kopiëren, opnemen, filmen of andere methoden in een tastbare vorm”, zoals vastgelegd in artikel 21 van de Japanse auteursrechtwet.

Dit recht is vooral in het digitale tijdperk van toenemend belang. Handelingen zoals het opslaan van een werk op een harde schijf, het opslaan van website-inhoud als een screenshot, of het kopiëren van gegevens tussen servers, vallen bijna allemaal onder ‘reproductie’ in een digitale omgeving. Daarom is in principe de toestemming van de auteursrechthebbende vereist om deze handelingen uit te voeren.

Uitvoeringsrecht, Uitvoeringsrecht van Muziek, Vertoningsrecht, en Voordrachtsrecht Onder Japans Auteursrecht

Deze rechten hebben betrekking op de handeling van het openbaar maken van een werk. Het uitvoeringsrecht en het uitvoeringsrecht van muziek geven de auteur het exclusieve recht om het werk ‘in het openbaar’ uit te voeren of te spelen, zoals bepaald in artikel 22 van de Japanse Auteursrechtwet. ‘In het openbaar’ betekent hier dat het werk wordt getoond of gehoord door een onbepaald aantal mensen of door een bepaald aantal mensen. Bijvoorbeeld, als een bedrijf muziek van iemand anders afspeelt in hun vergaderruimte of tijdens een evenement, dan hangt het af van of dit als ‘in het openbaar’ wordt beschouwd om te bepalen of er sprake is van inbreuk op het uitvoeringsrecht.

Het vertoningsrecht geeft de auteur het exclusieve recht om het werk te projecteren op een scherm of een ander object, zoals bepaald in artikel 22-2 van de Japanse Auteursrechtwet, en is voornamelijk gerelateerd aan filmwerken. Wanneer een bedrijf een film of ander auteursrechtelijk beschermd werk vertoont tijdens interne trainingen, moet worden overwogen of dit onder het vertoningsrecht valt.

Het voordrachtsrecht geeft de auteur het exclusieve recht om het werk ‘in het openbaar’ mondeling te presenteren, zoals bepaald in artikel 24 van de Japanse Auteursrechtwet. Dit recht regelt bijvoorbeeld het voorlezen van andermans artikelen of romans tijdens lezingen of uitzendingen.

Het recht op openbare mededeling en het recht op openbare doorgifte onder Japans recht

Het recht op openbare mededeling is een van de meest essentiële rechten in het internettijdperk. Dit recht, dat exclusief toebehoort aan de auteur, is vastgelegd in artikel 23, lid 1 van de Japanse Auteursrechtwet en omvat het recht om een werk ‘openbaar te maken’ (inclusief automatische openbare mededelingen). Openbare mededeling verwijst naar het verzenden van draadloze of bedrade telecommunicatie met als doel directe ontvangst door het publiek. Dit omvat bijvoorbeeld het publiceren van inhoud op websites, streamingdiensten en het verzenden van auteursrechtelijk beschermd materiaal via nieuwsbrieven.

Daarnaast is er het recht op openbare doorgifte, dat het recht omvat om via een ontvangstapparaat openbaar gemaakte auteursrechtelijke werken door te geven (artikel 23, lid 2 van de Japanse Auteursrechtwet). Een voorbeeld hiervan is wanneer winkels of faciliteiten uitzendingen zoals televisie of internetradio ontvangen en deze binnen hun locatie afspelen, wat onder het recht op openbare doorgifte kan vallen. Wanneer bedrijven muziek of video’s afspelen binnen hun eigen faciliteiten, moeten ze rekening houden met zowel het recht op openbare mededeling als het recht op openbare doorgifte.

Het Recht op Tentoonstelling onder Japans Auteursrecht

Het recht op tentoonstelling, zoals vastgelegd in artikel 25 van de Japanse Auteursrechtwet, is het exclusieve recht van de auteur om zijn of haar kunstwerken of fotografische werken publiekelijk tentoon te stellen. Dit stelt auteurs in staat om te controleren hoe hun werken worden gepresenteerd in openbare ruimtes. Echter, omdat het niet het hoofdonderwerp van dit artikel is, zal de uitleg over het recht op tentoonstelling van toegepaste kunst weggelaten worden.

Recht op Distributie, Overdracht en Uitlening

Deze rechten zijn gerelateerd aan de distributie van auteursrechtelijk beschermde werken en zijn vooral belangrijk voor het beheer van de distributie van gematerialiseerde werken (zoals filmwerken).

Het recht op distributie is het exclusieve recht van de auteur om kopieën van filmwerken aan het publiek te verstrekken, zoals bepaald in artikel 26, lid 1, van de Japanse Auteursrechtwet. Het is belangrijk om op te merken dat voor filmwerken dit recht op distributie afzonderlijk is vastgesteld naast het recht op reproductie.

Het overdrachtsrecht is het exclusieve recht van de auteur om het originele werk of kopieën daarvan aan het publiek over te dragen, zoals vastgelegd in artikel 26-2, lid 1, van de Japanse Auteursrechtwet. Dit betreft het recht om fysieke werken zoals boeken, CD’s en kunstwerken te verkopen.

Belangrijk hierbij is het principe van ‘uitputting’ van het overdrachtsrecht. Volgens artikel 26-2, lid 2, van de Japanse Auteursrechtwet, wanneer een kopie van een werk rechtmatig door de auteursrechthebbende aan het publiek is overgedragen, strekt het overdrachtsrecht zich niet langer uit tot die kopie. Dit wordt ‘uitputting’ genoemd. Bijvoorbeeld, een boek dat eenmaal legitiem is gekocht, kan door de koper worden verkocht aan een tweedehands boekwinkel of worden overgedragen aan iemand anders zonder dat de auteursrechthebbende het recht heeft om dit te verbieden met het overdrachtsrecht.

Het principe van uitputting is ook belangrijk in internationale handel. Bijvoorbeeld, de Japanse Hoge Raad heeft uitspraken gedaan over of het overdrachtsrecht is uitgeput voor specifieke geïmporteerde werken die in Japan worden verkocht (bijvoorbeeld, de uitspraak van de Tokyo District Court op 6 september 2002). Bedrijven moeten zorgvuldig beoordelen of dit principe van uitputting van toepassing is wanneer zij voorraden afhandelen of betrokken zijn bij de handel in tweedehands goederen.

Het recht op uitlening is het exclusieve recht van de auteur om kopieën van werken aan het publiek uit te lenen, zoals vastgelegd in artikel 26-3, lid 1, van de Japanse Auteursrechtwet. Dit omvat bijvoorbeeld de handeling van een verhuurbedrijf dat CD’s of DVD’s aan het publiek uitleent.

Rechten van de oorspronkelijke auteurs op vertaling, bewerking en gebruik van afgeleide werken onder Japans auteursrecht

In Japan is het recht op vertaling en bewerking, het exclusieve recht van auteurs om hun werken te vertalen, arrangeren, transformeren, dramatiseren, verfilmen of anderszins te bewerken, vastgelegd in artikel 27 van de Japanse Auteursrechtwet.

‘Vertaling’ verwijst naar het omzetten van een werk naar een andere taal, terwijl ‘bewerking’ het creëren van een nieuw werk op basis van een bestaand werk betekent, waarbij de essentiële kenmerken van de uitdrukking behouden blijven. Bijvoorbeeld, het omzetten van een roman naar een stripverhaal of het overzetten van bestaande software naar een andere programmeertaal kan als bewerking worden beschouwd. Wanneer bedrijven de werken van anderen gebruiken om nieuwe content of producten te ontwikkelen, is toestemming voor deze vertaal- en bewerkingsrechten essentieel.

Werken die door bewerking zijn gecreëerd, worden ‘afgeleide werken’ genoemd (volgens artikel 2, lid 1, nummer 11 van de Japanse Auteursrechtwet). Bij het gebruik van afgeleide werken (zoals reproductie of openbare transmissie), zijn niet alleen de rechten van de auteursrechthouder van het afgeleide werk van toepassing, maar ook de rechten van de oorspronkelijke auteur, zoals vastgelegd in artikel 28 van de Japanse Auteursrechtwet. Dit is een belangrijke bepaling die ervoor zorgt dat de oorspronkelijke auteurs indirect controle kunnen uitoefenen over het gebruik van hun werken via de afgeleide werken.

Door deze bepaling moeten bedrijven die overwegen afgeleide werken te gebruiken, toestemming verkrijgen van zowel de rechthebbenden van het afgeleide werk als de oorspronkelijke auteurs. Bijvoorbeeld, als een verfilmde roman (een afgeleide werk) via streaming wordt aangeboden, is toestemming vereist van zowel de filmmakers (rechthebbenden van het afgeleide werk) als de romanschrijver (oorspronkelijke auteursrechthouder).

Wat betreft gegenereerde AI en auteursrechten, de discussie gaat wereldwijd door en ook in de Japanse auteursrechtwetgeving wordt de interpretatie en herziening nauwlettend gevolgd. Onder de huidige wetgeving wordt per geval beoordeeld of leer- en generatieactiviteiten door AI bestaande auteursrechten schenden, afhankelijk van het doel en de wijze van gebruik, maar een gedetailleerde uitleg valt buiten het bestek van dit artikel en wordt daarom tot een minimum beperkt.

Samenvatting

De Japanse auteursrechtwetgeving beschermt de belangen van auteurs op een veelzijdige manier door rechten afhankelijk van het gebruik van werken fijnmazig te onderscheiden, met als doel bij te dragen aan de culturele ontwikkeling. Voor bedrijven die activiteiten ontplooien binnen Japan is het essentieel om de structuur van deze rechten, waaronder het recht op reproductie en het recht op openbare transmissie, te begrijpen en licentieovereenkomsten en compliance-systemen op te zetten.

In het bijzonder, in het hedendaagse tijdperk waarin content via het internet grenzen overschrijdt, zijn aspecten zoals de uitputting van het overdrachtsrecht, de reikwijdte van het recht op openbare transmissie en de behandeling van afgeleide werken zoals vastgelegd in de Japanse auteursrechtwetgeving, punten die hoge aandacht vereisen in het managementbeleid. Omdat elk van deze rechten onafhankelijk is, moeten bedrijven nauwkeurig definiëren welke rechten hun verkregen licenties omvatten en welke gebruikshandelingen zijn toegestaan, door middel van contracten.

Monolith Law Office biedt een breed scala aan Japanse en internationale bedrijven uitgebreide ervaring en gespecialiseerde juridische diensten in het oplossen van juridische problemen gerelateerd aan het Japanse auteursrecht. Of het nu gaat om licentieonderhandelingen, het omgaan met auteursrechtinbreukzaken of het ontwikkelen van strategieën voor intellectueel eigendomsbeheer, onze advocaten ondersteunen klanten op basis van ervaring opgedaan aan de frontlinie in Japan. Ons kantoor heeft meerdere tweetalige advocaten in dienst met buitenlandse juridische kwalificaties, die naadloze communicatie in het Engels mogelijk maken, waardoor we een krachtige ondersteuning kunnen bieden voor de intellectuele eigendomsstrategieën van buitenlandse aandeelhouders, managers en juridische afdelingen in Japan. Inclusief de aanpak van complexe auteursrechtelijke kwesties in het digitale tijdperk, is Monolith Law Office altijd klaar om de groei van uw bedrijf vanuit juridisch oogpunt te ondersteunen.