Wat is het 'Discretionaire Arbeidssysteem'? Is het toepasbaar op programmeurs?

In de afgelopen jaren is er veel aandacht voor de hervorming van de manier van werken, met een focus op telewerken, thuiswerken en andere diverse werkstijlen. Binnen deze diverse werkstijlen bestaat er een systeem genaamd ‘discretionaire arbeid’. Hoewel veel mensen de term ‘discretionaire arbeid’ wellicht hebben gehoord, is het aantal mensen dat volledig begrijpt wat het inhoudt niet noodzakelijkerwijs groot. In dit artikel zullen we eerst uitleggen wat discretionaire arbeid inhoudt. Vervolgens zullen we bespreken of discretionaire arbeid toepasbaar is op programmeurs.

Wat is het Discretionaire Arbeidssysteem?

Het discretionaire arbeidssysteem kent twee vormen: het specialistische discretionaire arbeidssysteem en het planningsgerichte discretionaire arbeidssysteem. Het specialistische discretionaire arbeidssysteem is een systeem waarbij “taken die door de aard van het werk vereisen dat de middelen, methoden en tijdsverdeling voor het uitvoeren van het werk grotendeels aan de discretie van de werknemer worden overgelaten, zoals bepaald door de ministeriële verordening en aankondiging van het Japanse Ministerie van Gezondheid, Arbeid en Welzijn, en waarbij de werknemer daadwerkelijk aan dergelijke taken wordt toegewezen, wordt beschouwd als het hebben gewerkt voor de uren die vooraf door de werkgever en werknemer zijn bepaald”.

Aan de andere kant, het planningsgerichte discretionaire arbeidssysteem is een systeem waarbij “werknemers die zich bezighouden met een bepaald bereik van taken in verschillende afdelingen van een bedrijf, de middelen en tijdsverdeling voor het uitvoeren van hun taken aan hun discretie overlaten, met een grotere nadruk op resultaten, om de efficiëntie en productiviteit van het werk te verbeteren”. Voor programmeurs is de toepassing van het specialistische discretionaire arbeidssysteem een probleem, dus hieronder zal ik het specialistische discretionaire arbeidssysteem uitleggen.

Het specialistische discretionaire arbeidssysteem is geregeld in artikel 38, paragraaf 3, subparagraaf 1, nummer 1 van de Japanse Arbeidsnormenwet, en wordt gedefinieerd als “een systeem waarbij taken die door de aard van het werk vereisen dat de middelen, methoden en tijdsverdeling voor het uitvoeren van het werk grotendeels aan de discretie van de werknemer worden overgelaten, zoals bepaald door de ministeriële verordening en aankondiging van het Japanse Ministerie van Gezondheid, Arbeid en Welzijn, en waarbij de werknemer daadwerkelijk aan dergelijke taken wordt toegewezen, wordt beschouwd als het hebben gewerkt voor de uren die vooraf door de werkgever en werknemer zijn bepaald”.
※Referentie (Website van het Japanse Ministerie van Gezondheid, Arbeid en Welzijn) https://www.mhlw.go.jp/general/seido/roudou/senmon/index.html

https://monolith.law/corporate/checkpoints-of-employment-agreement[ja]

Wat zijn de taken die onder het discretionaire arbeidssysteem vallen?

Zoals hierboven vermeld, moeten de taken die onder het discretionaire arbeidssysteem voor gespecialiseerde taken vallen, worden gedefinieerd door de verordeningen van het Japanse Ministerie van Gezondheid, Arbeid en Welzijn (Japanse Arbeidsnormenwet) en de aankondigingen van de Minister van Gezondheid, Arbeid en Welzijn.
Volgens deze verordeningen en aankondigingen zijn de volgende 19 taken gedefinieerd als taken die onder het systeem vallen:

（１）Onderzoek en ontwikkeling van nieuwe producten of technologieën, of onderzoek in de geesteswetenschappen of natuurwetenschappen
（２）Analyse of ontwerp van informatiesystemen (systemen waarin meerdere elementen zijn gecombineerd om informatie te verwerken met behulp van computers, en die de basis vormen voor het ontwerpen van programma’s)
（３）Taken met betrekking tot het verzamelen of bewerken van artikelen in de krant of uitgeverij, of het verzamelen of bewerken voor de productie van uitzendingen of kabelradio-uitzendingen zoals gedefinieerd in de Japanse Uitzendwet (Wet nr. 132 van 1950), de Wet op de Regulering van de Operatie van Kabelradio-uitzendingen (Wet nr. 135 van 1951), of de Kabeltelevisie-uitzendwet (Wet nr. 114 van 1972)
（４）Taken met betrekking tot het bedenken van nieuwe ontwerpen voor kleding, interieurdecoratie, industriële producten, advertenties, enz.
（５）Taken van producenten of regisseurs in de productie van uitzendingen, films, enz.
（６）Taken met betrekking tot het bedenken van teksten over de inhoud, kenmerken, enz. van producten in reclame, promotie, enz. (zogenaamde copywriter-taken)
（７）Taken met betrekking tot het identificeren van problemen bij het gebruik van informatiesystemen in bedrijfsvoering, of het bedenken of adviseren over methoden om deze te gebruiken (zogenaamde systeemconsultant-taken)
（８）Taken met betrekking tot het bedenken, uitdrukken of adviseren over de plaatsing van verlichtingsapparatuur, meubels, enz. in gebouwen (zogenaamde interieurcoördinator-taken)
（９）Taken met betrekking tot het creëren van software voor games
（１０）Taken met betrekking tot de analyse, evaluatie of advisering over investeringen op basis van de trends of waarden van effecten op de effectenmarkt (zogenaamde effectenanalist-taken)
（１１）Taken met betrekking tot de ontwikkeling van financiële producten met behulp van kennis van financiële engineering, enz.
（１２）Taken met betrekking tot onderzoek door professoren aan universiteiten zoals gedefinieerd in de Japanse Schoolonderwijswet (Wet nr. 26 van 1947) (beperkt tot degenen die zich voornamelijk bezighouden met onderzoek)
（１３）Taken van gecertificeerde openbare accountants
（１４）Taken van advocaten
（１５）Taken van architecten (eerste klas architecten, tweede klas architecten en houten bouwarchitecten)
（１６）Taken van onroerend goed taxateurs
（１７）Taken van octrooigemachtigden
（１８）Taken van belastingadviseurs
（１９）Taken van kleine en middelgrote ondernemingen diagnosemeesters

(Bron: Website van het Japanse Ministerie van Gezondheid, Arbeid en Welzijn: https://www.mhlw.go.jp/general/seido/roudou/senmon/index.html)

De bovengenoemde 19 taken vereisen een hoge mate van specialisatie en een brede erkenning van de discretie van de werknemer, en zijn daarom specifiek gedefinieerd.

Is het mogelijk om het discretionaire arbeidssysteem toe te passen op programmeurs?

In het bovenstaande hebben we uitgelegd welke taken onder het discretionaire arbeidssysteem voor specialistische taken vallen, maar zijn programmeurs inbegrepen in deze taken? Hieronder leggen we uit of programmeurs al dan niet onder de taken vallen die onder het discretionaire arbeidssysteem voor specialistische taken vallen.

De betreffende taken in kwestie

Een programmeur is iemand die programma’s maakt of een beroep uitoefent. De belangrijkste taken van een programmeur zijn het creëren van broncode in een programmeertaal op basis van software specificaties. Gezien de taken van een programmeur, is de vraag of het discretionaire arbeidssysteem voor specialistische taken van toepassing is op programmeurs, afhankelijk van of de taken van de programmeur kunnen worden beschouwd als “taken voor de analyse of het ontwerp van informatiesystemen (een systeem waarin meerdere elementen zijn gecombineerd met het doel van informatie verwerking met behulp van een elektronische computer, en dat de basis vormt voor het ontwerp van programma’s).”

De betekenis van het werk van analyse of ontwerp van informatieverwerkingssystemen

Hoewel we het hebben over “het werk van analyse of ontwerp van informatieverwerkingssystemen”, is het niet mogelijk om precies te begrijpen wat voor soort werk dit betekent op basis van de wettekst. Daarom heeft het Tokyo Labour Bureau Labour Standards Inspection Office een document gepubliceerd getiteld “Voor een juiste implementatie van het discretionaire arbeidssysteem voor gespecialiseerde taken[ja]“, waarin de specifieke inhoud van de doelwerkzaamheden wordt uitgelegd.

Wat is een “informatieverwerkingssysteem”

In “Voor een juiste implementatie van het discretionaire arbeidssysteem voor gespecialiseerde taken” wordt een “informatieverwerkingssysteem” gedefinieerd als “een systeem waarin componenten zoals computerhardware, software, communicatienetwerken en programma’s voor het verwerken van gegevens zijn gecombineerd met het doel van het organiseren, verwerken, opslaan en zoeken van informatie”.

Om te beginnen moet een informatieverwerkingssysteem ① “het doel hebben van het organiseren, verwerken, opslaan en zoeken van informatie”. Vervolgens moet het “gecombineerd zijn met componenten zoals computerhardware, software, communicatienetwerken en programma’s voor het verwerken van gegevens”.

Wat is “het werk van analyse of ontwerp van informatieverwerkingssystemen”

Vervolgens wordt “het werk van analyse of ontwerp van informatieverwerkingssystemen” gedefinieerd als “het werk van (ⅰ) het bepalen van de optimale bedrijfsverwerkingsmethode op basis van het begrijpen van behoeften en de analyse van gebruikerstaken, en het selecteren van modellen die passen bij die methode, (ⅱ) het ontwerpen van invoer/uitvoer, het ontwerpen van verwerkingsprocedures, het ontwerpen van applicatiesystemen, het bepalen van de details van de machineconfiguratie, het bepalen van software, enz., (ⅲ) het evalueren van het systeem na het in werking stellen van het systeem, het ontdekken van problemen, en het verbeteren om deze problemen op te lossen”. Het wordt ook vermeld dat “programmeurs die programma-ontwerp of -creatie uitvoeren niet zijn inbegrepen in het werk van analyse of ontwerp van informatieverwerkingssystemen”. Uit dit feit kunnen we concluderen dat algemene programmeurs waarschijnlijk niet zijn inbegrepen in de doelwerkzaamheden van het discretionaire arbeidssysteem.

Rechtszaak die bepaalt of het discretionaire arbeidssysteem van toepassing is op programmeurs

Er is een rechtszaak, bekend als de ADD-zaak (Kyoto District Court, 31 oktober 2011 (Heisei 23), Labour Precedent No. 1041, p. 49), die heeft bepaald of het discretionaire arbeidssysteem van toepassing is op programmeurs. Ik zal uitleggen wat deze zaak inhoudt.

Overzicht van de zaak

Om te beginnen werkte X sinds de oprichting van computerbedrijf Y in mei 2001 (Heisei 13) als systeemingenieur onder een discretionair arbeidssysteem met een veronderstelde werkdag van 8 uur. Vanaf september 2008 (Heisei 20) ontstonden er echter veel problemen door fouten van X en zijn teamleden in het maatwerk. In februari 2009 (Heisei 21) werd bij X de diagnose ‘depressie’ gesteld en in maart van datzelfde jaar verliet hij Y. Y klaagde X aan voor een schadevergoeding van 20,34 miljoen yen omdat X zijn werk niet naar behoren had uitgevoerd of de regels met klanten niet had nageleefd. In reactie hierop diende X een tegenvordering in tegen Y voor onbetaalde overuren, vertragingsvergoeding, extra betalingen en schadevergoeding wegens schending van de veiligheidszorgplicht.

Belangrijk geschilpunt in verband met dit artikel

Hoewel er verschillende geschilpunten zijn in deze zaak, is het belangrijkste geschilpunt in verband met dit artikel de ‘toepassing van het discretionaire arbeidssysteem voor specialistische taken (geschilpunt 2)’. Met andere woorden, het geschilpunt was of het werk dat X deed, viel onder de ‘analyse of ontwerp van informatieverwerkingssystemen’, die onder het discretionaire arbeidssysteem voor specialistische taken vallen.

Oordeel van de rechtbank

In de ADD-zaak oordeelde de rechtbank dat “het niet mogelijk is om te zeggen dat het werk dat X deed, het ‘analyseren of ontwerpen van informatieverwerkingssystemen’ was zoals bedoeld in artikel 38, lid 3, van de Japanse Arbeidswet en artikel 24, lid 2, van de Uitvoeringsverordening van dezelfde wet, en dat het niet mogelijk is om te erkennen dat de voorwaarden voor de toepassing van het discretionaire arbeidssysteem voor specialistische taken zijn vervuld.”

Of een taak al dan niet onder de bovengenoemde doeltaken valt, wordt niet formeel beoordeeld, maar objectief gezien moet het een taak zijn waarvan de aard vereist dat de uitvoeringsmethode grotendeels wordt overgelaten aan de discretie van de werknemer die de taak uitvoert, omdat het moeilijk is voor de werkgever om specifieke instructies te geven over de middelen en tijdsverdeling voor de uitvoering van de taak (artikel 38, lid 3, sub 1 van de Japanse Arbeidswet).

In de ADD-zaak oordeelde de rechtbank dat “zoals de afdelingshoofd van bedrijf F [het bedrijf dat het werk aan Y had uitbesteed] heeft verklaard, het werk dat X en de andere werknemers van Y deden, bestond uit het voltooien van een deel van het systeem van software G op basis van de instructies van bedrijf F binnen een termijn van één tot twee weken (in dringende gevallen kan dit de volgende dag of binnen twee of drie dagen zijn), en het kan niet worden ontkend dat dit werk weinig discretionaire uitvoering had.”

Met andere woorden, in de ADD-zaak oordeelde de rechtbank dat het werk dat X deed in de eerste plaats weinig discretionaire uitvoering had en dat het discretionaire arbeidssysteem voor specialistische taken niet op X kon worden toegepast. Als gevolg hiervan werd erkend dat er ongeveer 6 miljoen yen aan onbetaalde overuren was.

Samenvatting

We hebben de basisprincipes van het Japanse ‘Discretionary Labor System for Professional Work’ en de vraag of dit systeem van toepassing is op programmeurs uitgelegd. Zoals we in dit artikel hebben uitgelegd, zijn er strenge eisen om het ‘Discretionary Labor System for Professional Work’ op programmeurs toe te passen. Programmeurs op wie dit systeem van toepassing is, moeten zorgvuldig controleren of ze echt aan de eisen voldoen. Ook de verantwoordelijken van bedrijven die dit systeem op programmeurs toepassen of van plan zijn dit te doen, moeten zorgvuldig controleren of het systeem echt van toepassing kan zijn. Voor deze beoordelingen is het oordeel van een expert nodig, dus het is raadzaam om een advocaat te raadplegen.