Kamu Kurumlarının Yayınladığı Belgelerde Telif Hakkı Var mıdır? Kullanım İle İlgili Dikkat Edilmesi Gerekenler Açıklanıyor

Kamu kurumları, devlet ve yerel halk kuruluşlarının ofislerini ifade eder ve merkezi hükümet daireleri, mahkemeler, parlamento vb. dahildir. Bu tür kamu kurumlarında büyük miktarda belge oluşturulur ve yayınlanır, ancak bu belgelerin oluşturulması bir kamu hizmetidir, oluşturanlar kamu görevlileridir ve oluşturma kaynağı vergilerdir. Peki, biz vergi mükellefleri, bu tür belgeleri özgürce kullanma hakkına sahip miyiz?

Burada, kamu kurumlarının yayınladığı belgelerin kullanımı ve telif hakkı ilişkisini açıklıyoruz.

Kamu Kurumlarının Eserleri

Yaratıcısı kim olursa olsun, eserlerin üzerinde telif hakkı doğar, bu genel bir ilkedir.

Ancak, kamu kurumları tarafından oluşturulan belgelerin en önemli amaçlarından biri, vatandaşlara mevcut durumu geniş çapta bildirmek ve belgelere derlenen bilgilerin vatandaşların yaşamlarında kullanılmasını sağlamaktır.

Örneğin, “Japon Halkının Yaşam Temeli Araştırması” (Kokumin Seikatsu Kiso Chōsa), Japon Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı tarafından yürütülen bir araştırmadır ve sağlık, tıp, refah, emeklilik, gelir gibi halkın yaşamının temel konuları hakkında her üç yılda bir geniş çaplı bir araştırma yapar. Bu tür bir araştırmanın sonuçlarını sadece Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı’na özel tutmak mantıksız ve uygun değildir.

Telif Hakkı Yasası’nın “amaç” olarak belirttiği,

“Bu yasa, eserlerin yanı sıra performanslar, kayıtlar, yayınlar ve kablolu yayınlarla ilgili yazarların haklarını ve bu haklara bitişik hakları belirler, bu kültürel ürünlerin adil kullanımına dikkat ederken, yazarların haklarını korumayı ve böylece kültürün gelişimine katkıda bulunmayı amaçlar.”

Japon Telif Hakkı Yasası Madde 1 (Amaç)

ifadesi bulunmaktadır, ancak Telif Hakkı Yasası’nın 13. maddesinde, kamu kurumları tarafından oluşturulan belirli belgelerin telif hakkının amacı olmayacağı belirtilmiştir.

Aşağıdaki maddelerden herhangi birine uyan eserler, bu bölümün hükümlerine göre hakların amacı olamaz.

1 Anayasa ve diğer yasalar

2 Devlet veya yerel hükümet organları, bağımsız idari kuruluşlar veya yerel bağımsız idari kuruluşlar tarafından yayınlanan duyurular, emirler, talimatlar ve bunlara benzer diğer şeyler

3 Mahkemelerin kararları, hükümleri, emirleri ve tahkimleri ile idari kurumların kararları ve hükümleri için yargılama benzeri işlemler

4 Yukarıdaki 3 maddenin çevirileri ve düzenlemeleri, devlet veya yerel hükümet organları, bağımsız idari kuruluşlar veya yerel bağımsız idari kuruluşlar tarafından oluşturulanlar

Japon Telif Hakkı Yasası Madde 13 (Hakların Amacı Olmayan Eserler)

olarak listelenmiştir.

Bu makalede de, yukarıda Telif Hakkı Yasası’nın 1. ve 13. maddelerini alıntıladık ve web sitemizin çeşitli makalelerinde, birçok mahkeme kararı ve bakanlık araştırma materyallerini alıntılayarak makalelerin açıklamasını kullanıyoruz. Telif hakkının konusu olmadığı için, telif hakkı ihlali ile suçlanmaz veya tazminat talep edilmez.

İzin Almadan Telif Hakkı Olan Eserleri Yeniden Yayımlama Durumları

Telif Hakkı Yasası’nın 13. maddesinde “hakların konusu olmayan eserler” olarak belirtilenler dışında, devlet dairelerinin yayınladığı belgeler, Telif Hakkı Yasası ile korunan eserlerdir. Ancak, eserlerin çoğaltılması, değiştirilmesi veya yayınlanması, duruma ve amaca bağlı olarak, izin alınmadan yapıldığında telif hakkı ihlali olmayabilir.

“Telif hakkının sınırlanabileceği durumlar”, Telif Hakkı Yasası’nın 30. maddesinden 47. maddesine kadar 8’de ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

“Telif hakkının sınırlanabileceği durumlar”ın belirlenmesinin nedeni, eserlerin kullanımında, her seferinde telif hakkı sahibinin iznini almak ve gerekirse kullanım ücreti ödemek zorunda kalınması durumunda, kültürel ürünler olan eserlerin adil ve sorunsuz kullanımının engellenebileceği ve bu durumun, kültürel gelişmeye katkıda bulunmayı amaçlayan telif hakkı sisteminin amacına aykırı olabileceğidir. Bu durumlar arasında;

• Kişisel Kullanım İçin Çoğaltma (30. madde)
• Kütüphanelerde Çoğaltma (31. madde)
• Ders Kitaplarına Yayın (33. madde)
• Sınav Sorusu Olarak Çoğaltma (36. madde)
• Kar Amacı Gütmeyen Performanslar (38. madde)
• Güncel Konularla İlgili Makalelerin Yeniden Yayımlanması (39. madde)
• Açık Sanat Eserlerinin Kullanımı (46. madde)

gibi durumlar bulunmaktadır. Ancak, “Yayınlanan Eserlerin Alıntılanması (32. madde 1. fıkra)” durumunda, eserlerin adil kullanımı da “alıntı” olarak kabul edilir.

Ayrıca, yasal bir alıntı olmasa bile, Telif Hakkı Yasası’nın 32. maddesinin 2. fıkrasında, belirli devlet dairelerinin eserlerinin belirlenen kurallar altında yeniden yayımlanmasına izin verilir ve devlet dairelerinin eserlerinin sorunsuz kullanımı sağlanır.

Devlet veya yerel halk kuruluşlarının kurumları, bağımsız idari kuruluşlar veya yerel bağımsız idari kuruluşlar tarafından genel bilgi verme amacıyla oluşturulan ve bu eserlerin adı altında yayınlanan halkla ilişkiler materyalleri, araştırma istatistik materyalleri, raporlar ve benzeri eserler, gazeteler, dergiler ve diğer yayınlarla açıklama materyali olarak yeniden yayımlanabilir. Ancak, bu durumun yasaklandığını belirten bir ifade varsa, bu durum geçerli değildir.

Telif Hakkı Yasası 32. Madde 2. Fıkra

Yeniden yayımlanabilir eserler arasında, hükümetin yayınladığı beyaz kitaplar (Enerji Beyaz Kitabı, Nükleer Enerji Beyaz Kitabı, Afet Önleme Beyaz Kitabı vb.), çeşitli raporlar (Yıllık Raporlar, Bilinç Araştırma Raporları vb.) bulunmaktadır. “Genel bilgi verme amacıyla oluşturulan” eserler için, içeriden oluşturulan raporlar bu duruma dahil değildir. Ayrıca, bilirkişi toplantılarında bilirkişiler tarafından oluşturulan ve sunulan materyaller, bu bilirkişilerin eserleridir.

Ayrıca, “açıklama materyali olarak” yeniden yayımlanabileceği belirtilmiştir, bu nedenle devlet dairelerinin eserleri olsa bile, tamamen yeniden yayımlanması durumunda bu duruma dahil olmayacak ve izin verilmeyecektir.

Ayrıca, yeniden yayımlamanın yasaklandığını belirten bir ifade (yeniden yayımlama yasağı ifadesi) varsa, telif hakkı sahibinden izinsiz olarak yeniden yayımlama yapmak izin verilmez. Elbette, yeniden yayımlama yasağı ifadesi olsa bile, yasal gereklilikleri karşıladığı sürece, alıntı yapmak mümkündür.

Yeniden yayımlama yaparken, Telif Hakkı Yasası’nın 48. maddesine göre, “Eserin kaynağını, çoğaltma veya kullanım şekline uygun ve makul bir yöntem ve derece ile belirtmek zorundadır.”

https://monolith.law/corporate/quote-text-and-images-without-infringing-copyright[ja]

Resmi Kurum Web Sitelerinde Yayınlanan Bilgiler

Resmi kurumların web sitelerinde yayınlanan bilgileri serbestçe kullanabilir miyiz?

Resmi kurum web sitelerinde yayınlanan materyaller arasında, Japon Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun (Japanese Copyright Law) 13. maddesi “Hakların Konusu Olmayan Eserler” kapsamına girenler serbestçe kullanılabilir. Ancak, bu durumun dışında kalanlar ne olacak?

Her bir resmi kurumun web sitesinde, telif hakkı konusunda genellikle benzer ifadeler bulunur ve bu, bir şablon gibi görünür. Örneğin, İçişleri Bakanlığı’nın (Japanese Ministry of Internal Affairs and Communications) “Bakanlık Web Sitesi Hakkında” bölümünde “Telif Hakları Hakkında” başlığı altında, “Web Sitemizin İçeriğinin Kullanımı” konusunda şöyle denir:

Web sitemizde yayınlanan bilgiler (bundan böyle “içerik” olarak anılacaktır.) herkes tarafından aşağıdaki 1-7 maddelere uygun olarak, çoğaltma, halka açık yayın, çeviri, değişiklik gibi uyarlamalar ve diğer kullanımlar için serbestçe kullanılabilir. Ticari kullanım da mümkündür. Ayrıca, sayısal veriler, basit tablolar, grafikler vb. telif hakkının konusu olmadığından, bunlar için bu kullanım kuralları geçerli değildir ve serbestçe kullanılabilirler.

Ve 1-7 maddeler şunlardır:

1. “Kaynak Gösterme” maddesi, içeriği kullanırken kaynağı belirtmeniz gerektiğini ifade eder.

2. “Üçüncü Tarafın Haklarını İhlal Etmeyin” maddesi, içerikte bazen üçüncü tarafların telif hakkı veya diğer haklara sahip olabileceğini belirtir.

3. “Özel Yasalarla Kısıtlanan İçerikler” maddesi, “Siyasi Parti Yardım Yasası (Japanese Political Party Subsidy Law) kapsamında siyasi parti hibe fonlarının kullanımı hakkında raporların kullanımıyla ilgili kısıtlamalar” örneğini verir.

4. “Bu Kullanım Kurallarının Uygulanmadığı İçerikler” maddesi, “Bu kullanım kurallarının uygulanmadığı içerikler” olarak belirtilen aşağıdaki içerikler için, “organizasyonları veya belirli işletmeleri temsil eden semboller, logolar, karakter tasarımları” örneğini verir.

5. “Uygulanacak Hukuk ve Yetkili Mahkeme” ve 6. “Sorumluluk Reddi” maddeleri, standart içeriklere sahiptir.

7. “Diğer” maddesinde, “Bu kullanım kuralları, telif hakkı kanunu tarafından kabul edilen alıntılar vb. kullanımları kısıtlamaz” denir.

Hangi resmi kurumun web sitesi olursa olsun, içeriklerin hemen hemen aynı olduğunu görüyoruz. Halka açık yayınların da serbestçe yapılabilmesi nedeniyle, web yayını da kabul edilir. Ancak, bir resmi kurum web sitesinde yayınlanan bir materyal olsa bile, her durumda resmi kurumun telif hakkına sahip olmadığını unutmamak önemlidir, bu nedenle dikkatli olunmalıdır.

Özet

Kamu kurumları, oluşturdukları belgelerin çoğunda telif hakkını tamamen terk etmiş değillerdir. Bu yüzden, kullanımında belirli kurallar vardır. Bu noktalara dikkat ederek, çeşitli beyaz kitaplar, nüfus hareketi istatistikleri, genel istatistikler, çeşitli raporlar, Japon yasaları ve karar metinleri gibi belgeleri etkin bir şekilde kullanmak önemlidir.

https://monolith.law/corporate/copyright-law-ng-text-image[ja]

Büromuz Tarafından Alınan Önlemler

Monolith Hukuk Bürosu, özellikle internet ve hukuk olmak üzere IT alanında yüksek uzmanlığa sahip bir hukuk bürosudur. Son yıllarda, telif haklarına ilişkin fikri mülkiyet hakları giderek daha fazla dikkat çekmekte ve hukuki kontrol ihtiyacı artmaktadır. Büromuz, fikri mülkiyet haklarına ilişkin çözümler sunmaktadır. Ayrıntılar aşağıdaki makalede belirtilmiştir.

https://monolith.law/practices/corporate[ja]