İnternetten Alışverişte 'Dolandırıcılık Niteliğindeki Düzenli Satın Alma İşlemleri'ne Karşı 'Özel Ticaret Hukuku' Değişikliğinin Ana Noktaları

İnternetin yaygınlaşmasıyla birlikte herkes kolaylıkla ürün ve hizmet satın alabilir hale geldi. Ancak, aynı zamanda internet üzerinden yapılan kötü niyetli ticaret uygulamalarından kaynaklanan zararlar da artmaktadır ve özellikle düzenli satın alma ile ilgili sorunlar artış göstermektedir.

Tüketici Ajansı’nın verilerine göre, 2020 yılında “düzenli satın alma” ile ilgili danışma sayısı önceki yıla göre yaklaşık %26 artışla 56,302 oldu ve 2015 yılına kıyasla yaklaşık 14 kat arttı. Dahası, bu danışmaların %90’ından fazlası internet üzerinden yapılan alışverişle ilgiliydi.

Özellikle gıda ve kozmetik gibi düzenli satın alımlarla ilgili olarak, “deneme” veya “izleme” gibi cazip reklamları görüp başvurduktan sonra, düzenli satın alma sözleşmesi yaptığınız anlaşılmış ve iptal etmeye çalıştığınızda büyük miktarda para talep edilmiş veya satıcıyla iletişim kurulamadığı için iptal işlemi yapılamamıştır. Bu tür danışmalar çok fazla gelmektedir.

Bu soruna karşı, Tüketici Ajansı öncülüğünde 2020 Şubat’tan itibaren 6 kez “Belirli Ticaret İşlemleri Yasası ve Depozito Yasası Sistemi Üzerine İnceleme Komitesi” toplandı. Ve bu toplantılarda, belirli bir satış yöntemi hakkında “dolandırıcılık düzenli satın alma ticareti” gibi güçlü bir ifade kullanıldı. Acaba hangi sonuca varıldı?

Bu sefer, İnceleme Komitesi’nin raporunda belirttiği “dolandırıcılık düzenli satın alma ticareti”ne karşı “Belirli Ticaret İşlemleri Yasası (Belirli Ticaret Yasası)”nın değişiklik noktalarını ayrıntılı olarak açıklıyoruz.

“Dolandırıcı Düzenli Satın Alma İşlemleri”ne Karşı Düzenlemelerin Güçlendirilmesinin 5 Ana İlkesi

19 Ağustos 2020’de (Japon İmparatorluk Takvimine göre Reiwa 2 yılı) yayınlanan “Belirli Ticari İşlemler Yasası ve Depozito Yasası Sistemlerinin Durumu Hakkında İnceleme Komitesi” raporunda belirlenen “Dolandırıcı Düzenli Satın Alma İşlemleri”ne karşı düzenlemelerin güçlendirilmesi için önemli ilkeler aşağıdaki 5 madde olarak belirlenmiştir:

1. Kötü niyetli eylemler bağımsız bir yasaklama eylemi olarak düzenlenmeli ve düzenlemelerin etkinliği artırılmalıdır.
2. Fesih ve iptalin haksız engellenmesinin yasaklanması, Japon “Belirli Ticari İşlemler Yasası”na dahil edilmelidir.
3. Fesih hakkı gibi sivil hukuk kuralları oluşturulmalıdır.
4. İhlal riski olan sitelerin izlenmesi yapılmalı ve yasal uygulamalar güçlendirilmelidir.
5. İnternet üzerinden satışlarda “kişinin isteğine aykırı olarak sözleşme başvurusunda bulunma eylemi” ile ilgili yönergelerin gözden geçirilmesi hızlandırılmalıdır.

Mevcut Özel Ticaret Hukuku’nun Kapsamı

Özel Ticaret Hukuku’nun 14. maddesinin 1. fıkrasının 2. bendinde, satıcıların müşterinin isteğine aykırı olarak sözleşme başvurusunda bulunmaya çalıştığı durumlarda, müşterinin çıkarlarının zarar görmesi riski olduğunda, ilgili bakanın bu durumu düzeltme gibi talimatlar verebileceği belirtilmiştir. Ayrıca, yasaklanan eylemlerin içeriği ana bakanlık emri ile belirlenmiş ve yönergelerle ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın (şimdiki Ekonomi, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı) Emri

Özel Ticaret Hukuku’na dayanarak, 1976 yılında (Showa 51) o zamanın Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın çıkardığı “Belirli Ticari İşlemlerle İlgili Hukuk Uygulama Yönetmeliği” hakkındaki yönergede, iletişim satışlarındaki yasaklanan eylemler aşağıdaki gibi açıklanmıştır.

Uygulama Yönetmeliği Madde 1 – Başvurunun Gösterilmesi

İnternet üzerinden yapılan satışlarda, bir düğmeye tıklanması durumunda bunun ücretli bir başvuru olduğunu, tüketicinin kolayca anlayabileceği şekilde gösterilmemiş olması durumu

<Mümkün olan durumlar>

• Son başvuru düğmesinin “Satın Al”, “Sipariş Ver”, “Başvur” yerine “Gönder” gibi ifadelerle gösterilmiş olması ve ekranın diğer kısımlarında da bu düğmeye tıklamanın bir “başvuru” olduğunu açıkça belirtilmemiş olması durumu
• Son başvuru düğmesinin yanında “Hediye” gibi ifadelerin gösterilmiş olması ve bu durumun ücretli bir sözleşme başvurusu olmadığı yanılgısına yol açabilecek bir gösterim yapılmış olması durumu

<İletişim satışlarında mümkün olan eylemler>

• Başvurunun son aşamasında, sözleşme süresi, aylık ücret, iptal yöntemi gibi düzenli satın alma sözleşmesinin ana içeriğinin tamamının gösterilmemiş olması durumu
• Başvurunun son aşamasında, düzenli satın alma sözleşmesinin ana içeriğinin tamamının kolayca anlaşılamayacak şekilde bir kısmının en alt kısım gibi uzak bir yerde gösterilmiş olması durumu

Uygulama Yönetmeliği Madde 2 – Doğrulama ve Düzeltme Fırsatının Sağlanması

İnternet üzerinden yapılan satışlarda, başvuru yapılırken, tüketicinin başvuru içeriğini kolayca doğrulayabileceği ve düzeltebileceği şekilde önlem alınmamış olması durumu

<Mümkün olan durumlar>

• Başvurunun son aşamasında, başvuru içeriğinin gösterilmemiş olması ve bunu doğrulamak için bir araç (“Sipariş İçeriğini Doğrula” gibi bir düğme) bulunmaması durumu
• Başvurunun son aşamasında, düzeltme için bir araç (“Değiştir” gibi bir düğme) bulunmaması durumu
• Başvuranın kendisi değiştirmediği sürece aynı ürünün birden fazla başvurulmasını sağlayacak şekilde ayarlanmış olması ve bu durumun dikkatli olunmadığı takdirde başvuru içeriğinin doğru bir şekilde anlaşılamayacağı bir durum oluşturması

Özel Ticaret Hukuku’nda Değişiklik Noktaları

“Dolandırıcı Düzenli Satın Alma Ticaret Hukuku”na karşı düzenlemelerin güçlendirilmesinin 3 ana noktası içinde, Özel Ticaret Hukuku’nda yapılan değişikliklerle ilgili 2 nokta bulunmaktadır. Bu, internet işlemlerinin merkezde olduğu mevcut posta yoluyla satışta, mevcut Özel Ticaret Hukuku’nu tamamlayan önemli bir rol oynamaktadır.

İptal ve Feshin Haksız Engellenmesinin Yasaklanması

Girişte belirtildiği gibi, tek bir ürünün satın alınması veya ücretsiz bir örnek olduğunu düşünerek başvurduktan sonra, bunun düzenli bir satın alma başvurusu olduğunu anladığınızda, iptal veya feshi engelleyen aşağıdaki gibi eylemlerin yasaklanması gerekmektedir.

• Satıcıların yanıltıcı isimler, adresler, telefon numaraları vb. göstererek, iptal etmek isteseniz bile iletişim kuramamanız
• İptal talebinde bulunduğunuzda, kalan bakiyenin ödenmesi gibi haksız bir miktar talep edilmesi

İptal Hakkı ve Diğer Sivil Kuralların Oluşturulması

Özel Ticaret Hukuku’nda kabul edilen tüketici tarafından sözleşmenin feshi (soğuma süresi), telefonla satış teklifi veya kapıdan kapıya satış gibi durumlarda geçerlidir, ancak posta yoluyla satışta soğuma süresi yoktur. Ayrıca, Özel Ticaret Hukuku’nda belirlenen posta yoluyla satışta iade, ürünün teslim tarihinden itibaren 8 gün içinde yapılabilir, ancak başvurunun geri çekilemeyeceği özel bir anlaşma varsa iade edilemez.

Bu nedenle, dolandırıcı düzenli satın alma ticaret hukukundan tüketicileri korumak için, posta yoluyla satışta da fesih hakkı oluşturulması gerekmektedir.

Gelecekteki Sorunlar

Birkaç ay içinde yasayı değiştirmek mümkün olmayabilir. Ancak, özel ticaret yasası (Japon Özel Ticaret Yasası) → yönetmelik → yönergeler şeklinde üç katmanlı bir yapıda temel maddelerden somut uygulama kapsamına kadar ayrıntılı bir şekilde düşünüldüğünde, yönergelerin değiştirilmesiyle yönetmeliğe dayalı uygulama kapsamının genişletilmesi mümkün olabilir ve erken bir uygulama talep edilmektedir.

Ayrıca, bağlı kuruluş reklamlarının haksız gösterimi ve bağlı kuruluş hizmet sağlayıcılarının (ASP) hukuki konumu gibi bağlı kuruluş reklamlarındaki ihlallerle ilgili yanıtlar ve tüketici sözleşme yasasına (Japon Tüketici Sözleşme Yasası) dayalı uzaktan satışlarda uygun tüketici gruplarının durdurma taleplerinin kapsamının genişletilmesi gibi konuların da incelenmesi gerektiği düşünülmektedir.

Özet

“Dolandırıcılıkla İlgili Düzenli Satın Alma İşlemleri”ne yönelik düzenlemelerin güçlendirilmesi, mevcut Japon Özel Ticaret Hukuku’nun (Jōtōhō) kapsamı, Jōtōhō’nun değiştirilme noktaları ve gelecekteki sorunlar hakkında açıklamalar yaptık.

Dijitalleşme ilerlerken, tüketicilerin yeni tüketim stillerindeki endişeleri gidermek ve işlemlerin güvenliğini sağlamak Jōtōhō’nun rolüdür. Ancak, Jōtōhō’yu değiştirmiş olsak bile, işlemlerin yasadışılığı hakkında çeşitli durumları göz önünde bulundurmadan bir karar verilemez.

Kötü niyetli işlem davranışları olduğunda, kendi başınıza karar vermek yerine, uzman hukuk bilgisi ve deneyimli bir hukuk firmasına erken danışmanız ve hangi yanıt yöntemlerinin olduğu hakkında tavsiye almanızı öneririz.

Satıcı olarak, “Düzenli Takviye Alımlarında İlk Kez İndirim Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler” hakkında daha fazla bilgi almak isteyenler, aşağıdaki makalede ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

https://monolith.law/corporate/supplement-lawyer-first-discount[ja]