Ekran Görüntüsü Almak Telif Hakkı İhlali mi? Gönderenin Kimliğinin Tespiti ve Kaldırma Yöntemleri Hakkında Açıklama
Ekran görüntüsü (screenshot), bilgi ve görselleri kolayca kaydetmenize olanak tanıyan kullanışlı bir araçtır; ancak dikkat edilmesi gereken husus, telif hakkı yasalarını ihlal etme potansiyelidir. İçeriğin yasa dışı olduğunu bilmeden ekran görüntüsü alıp kullanmak veya alıntı yaparken telif hakkını ihlal etmeden kullanabileceğiniz durumlar gibi, karar verilmesi zor durumlar da mevcuttur.
Bu makalede, ekran görüntüsü ve telif hakkı arasındaki ilişki, yasa dışı hale gelen ekran görüntüsü standartları, yasa dışı olmamak için dikkat edilmesi gereken noktalar ve eğer telif hakkı ihlali ile karşılaşıldığında ne yapılması gerektiği detaylı bir şekilde açıklanmaktadır. Lütfen makaleyi sonuna kadar okuyun ve telif hakkı ihlali mağduru olduğunuzda bu bilgilerden faydalanın.
Ekran Görüntüsü (Screenshot) ve Telif Hakkı İhlali
Reiwa 3 (2021) yılında Japon Telif Hakkı Kanunu’nun değiştirilmesiyle birlikte, ekran görüntüleri de telif hakkı kanununun kapsamına girmiştir. Ekran görüntüsü almanın telif hakkı ihlali olup olmadığını açıklıyoruz.
Ekran Görüntüleri de Telif Hakkı Kanununun Kapsamına Giriyor
Akıllı telefonlar ve bilgisayarlar üzerinden kolaylıkla alınabilen ekran görüntüleri, telif hakkı kanununun uygulama alanına girer ve kullanım şekline bağlı olarak yasa dışı hale gelebilir. Korsan içeriklerin (korsan siteler veya yasa dışı videolar gibi) yasa dışı olarak yüklendiğini bilerek ekran görüntüsü almak, telif hakkı kanununu ihlal eder.
Şahsi kullanım için olsa bile, içeriğin yasa dışı olduğunun farkında olarak kullanıldığında telif hakkı ihlali söz konusu olur, bu nedenle dikkatli olmak gereklidir. Yasa dışı ekran görüntüsü alındığında, telif hakkı sahibi tarafından tazminat talep edilebilir. Ayrıca, durumun ciddiyetine bağlı olarak cezai yaptırımlar da uygulanabilir.
Yasa dışı içeriğin farkında olmadan ekran görüntüsü alındığında, bu durum yasa dışı sayılmayabilir. Ancak, yasa dışı içeriği ekran görüntüsü alarak kaydetmek veya başkalarıyla paylaşmak kaçınılması gereken bir durumdur.
Reiwa 3 (2021) Yılında Yayımlanan Telif Hakkı Kanunu Değişikliği
Reiwa 3 (2021) yılında yayımlanan telif hakkı kanunu değişikliği, Heisei 30 (2018) yılında toplumsal bir sorun haline gelen Manga Koyu olayının tetikleyicilerinden biri olmuştur. Manga Koyu, manga gibi telif hakkı eserlerini yasa dışı olarak yükleyip, ücretsiz olarak görüntülenebilen bir korsan siteydi.
Zararın 300 milyar yen’e ulaştığı söyleniyor ve telif hakkı sahiplerinin haklarını ihlal ederek Japonya’nın içerik endüstrisine ciddi zararlar vermiştir. Bu olayın ardından, yasa dışı indirme üzerindeki düzenlemelerin güçlendirilmesi yönünde talepler artmış ve Reiwa 3 (2021) yılında telif hakkı kanunu değişikliğine yol açmıştır.
İndirme düzenlemelerinin kapsamı, sadece müzik ve video içeriklerinden, manga, makaleler, romanlar, fotoğraflar gibi telif hakkı eserlerinin geneline genişletilmiştir. Link sitelerine yönelik düzenlemeler, yasa dışı içeriklere link veren siteleri de telif hakkı ihlalini teşvik eden faaliyetler olarak düzenleme kapsamına almıştır.
Yasa değişikliği ile korsan içeriklere karşı denetimler güçlendirilmiş ve telif hakkı sahiplerinin hakları daha iyi korunmuştur. Ancak, değişiklikten sonra bile yasa dışı içeriklerin dağıtımı tamamen ortadan kaldırılmış değildir ve daha fazla önlem talep edilmektedir. Ayrıntılar için aşağıdaki kaynaklara da göz atabilirsiniz.
Ekran Görüntüsü Almanın Telif Hakkı İhlali Olup Olmadığına Dair Standartlar ve Örnekler
Ekran görüntüsü almanın yasal olup olmadığını belirlemek zor olabilir. Yasal ve yasadışı durumlar ile ilgili standartları ve örnekleri açıklıyoruz.
Yasadışı Olmayan Ekran Görüntüleri
Ekran görüntüsü almak, telif hakkı yasalarını ihlal edebilecek bir eylem olabilir. Ancak, yasal olarak yüklenmiş içeriklerin ekran görüntüsünü almak veya yasal içeriklerin ekran görüntüsünü almak istediğinizde durum farklıdır. Yine de, yasadışı yüklenmiş bir resim istemeden ekran görüntüsüne dahil olmuşsa, bu yasadışı sayılmaz.
Örneğin, sevdiğiniz bir sanatçının resmi sosyal medya hesabından veya satın aldığınız bir e-kitabın bir bölümünün ekran görüntüsünü almak, kişisel kullanım sınırları içinde kaldığı sürece sorun teşkil etmez.
Ayrıca, X (eski Twitter) üzerinde bir arkadaşınızın tweetinin ekran görüntüsünü aldığınızda, yasadışı bir resmi profil resmi olarak kullanan başka bir kullanıcının simgesi ekran görüntüsüne dahil olmuşsa, bu da farklı bir durumdur. Yasadışı sayılmaz, bu yüzden endişelenmeyin.
Yine de, ekran görüntüsü alınan resmi sosyal medyada paylaşmak veya bir blogda yayınlamak istediğinizde, telif hakkı sahibinin izni gerekebilir.
Yasadışı Hale Gelen Ekran Görüntüleri
Ekran görüntüsü alırken özellikle dikkat edilmesi gereken, yasadışı yüklenmiş bir resmi bilerek ekran görüntüsü almak eylemidir.
Korsan siteler, resmi izin alınmamış kişisel bloglar veya anonim forumlarda yayınlanan resimler, telif hakkı sahibinin izni olmadan yüklenmiş yasadışı içerik olma ihtimali yüksektir. Bu tür içeriklerin ekran görüntüsünü bilerek alırsanız, telif hakkı ihlali yapmış olur ve tazminat talebi gibi medeni sorumluluklarla karşı karşıya kalabilirsiniz.
Üstelik, Japon Telif Hakkı Yasası’nın (日本著作権法) 119. maddesinin 3. fıkrasına göre, ücretli olarak sunulan içerikleri (dergiler, çizgi romanlar vb.) defalarca ekran görüntüsü almak (indirmek), kötü niyetli telif hakkı ihlali olarak kabul edilir ve 2 yıla kadar hapis cezası veya 2 milyon yen (yaklaşık 200 bin TL) veya daha az para cezası veya her ikisinin birlikte uygulanması gibi cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalabilirsiniz.
Yine de, yasadışı yüklenmiş bir resmi bilmeden ekran görüntüsü aldıysanız veya yasal içeriklerin ekran görüntüsünü alırken yasadışı bir resim istemeden dahil olduysa, bu yasadışı sayılmaz.
X (Eski Twitter) İletilerinin Alıntılanmasında Telif Hakkı Uygulaması
X (eski Twitter), kullanıcıların diğer kullanıcıların tweetlerini alıntılamalarını sağlayan bir özellik olan alıntı tweetlerine sahiptir. Bu özellik X (eski Twitter) tarafından resmi olarak sunulduğundan, doğru kullanıldığında telif hakkı ihlali oluşturmaz. Ancak, ekran görüntüsü kullanılarak yapılan alıntılarla ilgili olarak, son dönem mahkeme kararları telif hakkı ihlali oluşturma ihtimalini göstermektedir.
Mahkemeler, X (eski Twitter) kullanım şartlarında belirlenen alıntı tweet özelliğini kullanmadan ekran görüntüsü ekleyerek tweet alıntılamanın adil kullanım ilkesine uymadığına ve telif hakkı yasası kapsamındaki bir alıntı olarak kabul edilemeyeceğine hükmetmiştir. Eğer ekran görüntüsü alıntıları X (eski Twitter) üzerinde yaygın bir uygulama olarak görülüyorsa, bu kararın büyük etkileri olabilir. Ancak, mahkeme kararlarına karşı çıkan görüşler de bulunmakta ve gelecekteki yargı kararları veya yasa değişiklikleriyle durum değişebilir.
Şu anki durumda, X (eski Twitter) üzerinde alıntı yaparken resmi alıntı tweet özelliğini kullanmak en güvenli yöntemdir. Ekran kaydı alıntıları, telif hakkı ihlali riskinden kaçınmak için dikkatli bir şekilde yapılmalıdır. Daha fazla bilgi için aşağıdaki makaleye göz atın.
İlgili makale: X (Eski Twitter) Ekran Görüntüsü Alıntıları Telif Hakkı İhlali Midir? Reiwa 5 (2023) Yılı Kararının Açıklaması[ja]
Ekran Görüntüsü Almanın Yasal Olmadığı İstisnai Durumlar
İlkesel olarak, yasa dışı yüklenmiş içeriklerin ekran görüntüleri telif hakkı ihlali olarak kabul edilir; ancak, istisnai durumlar söz konusu olduğunda yasa dışı olmayabilir.
Miktarın veya görüntü kalitesinin önemsiz olduğu durumları düşünün. Örneğin, bir çizgi romanın birkaç karesi veya bir makalenin birkaç satırı gibi, eserin bütününe kıyasla çok az bir kısmının kopyalanması veya görüntü kalitesinin düşük olup estetik zevklere hitap etmeyecek durumlar, önemsiz olarak kabul edilerek yasa dışı sayılmayabilir.
İkincil yaratımlar söz konusu olduğunda, ikincil yaratımın kendisi telif hakkı yasasını ihlal edebilir; ancak, mevcut durumda yasa dışı indirmelerin düzenleme kapsamı dışında bulunmaktadır. Bu nedenle, ikincil yaratıcıların kendileri tarafından yüklenen eserlerin ekran görüntüleri yasa dışı sayılmaz. Ancak, üçüncü şahıslar tarafından izinsiz yüklenen ikincil yaratım eserlerinin ekran görüntüleri yasa dışı olabilir.
Ayrıca, dolandırıcılık mağduriyetinin kanıtı olarak ekran görüntüsü almak gibi toplumsal olarak meşru bir amaçla ekran görüntüsü alındığında veya telif hakkı sahibinin çıkarlarını haksız yere zarara uğratmadığı kabul edilen özel durumlar varsa, bu yasa dışı olarak kabul edilmez.
İstisnai şartlar, telif hakkı yasasının yorumuna bağlı olduğundan, her zaman yasal olduğu anlamına gelmez. Ekran görüntüsü alırken, içeriğin yasa dışı olup olmadığına veya telif hakkı sahibinin çıkarlarını haksız yere zarara uğratıp uğratmadığına dikkatlice karar vermek gereklidir.
Telif Hakkı İhlali Olduğunu Düşündüğünüz Ekran Görüntüsünü Bulduğunuzda Yapılması Gerekenler
Telif hakkını ihlal ettiğini düşündüğünüz bir ekran görüntüsü bulduğunuzda ne yapmanız gerektiğini aşağıda detaylı bir şekilde açıklıyoruz.
Yayını Yoksaymak
Telif hakkı ihlallerine karşı bir yanıt olarak, yayını bilinçli olarak yoksaymayı tercih edebilirsiniz. Telif hakkı ihlallerine karşı hukuki önlemler almak, hem zaman hem de maliyet gerektirir. Bir avukata başvurduğunuzda, avukatlık ücretlerini de göz ardı edemezsiniz. Bu nedenle, telif hakkı ihlalinin derecesi hafifse veya tek seferlik tesadüfi bir durumsa, bilinçli olarak yoksaymayı tercih edebilirsiniz.
Özellikle, telif hakkı ihlali olup olmadığı belirsiz durumlarda, dava açsanız bile telif hakkı ihlali olarak kabul edilmeyebileceğinden dikkatli olunuz. Yoksaymayı tercih etmek, bu tür bir riskten kaçınmanın avantajını da sunar.
Silinme Talebinde Bulunmak
Kendi eserinizin izinsiz olarak ekran görüntüsü alınıp sosyal medyada paylaşıldığını fark ettiğinizde, Japon Telif Hakkı Kanunu’na dayanarak eserin silinmesini talep edebilirsiniz. Silinme talebi, telif hakkı ihlali zaten gerçekleşmişse yapılan ihlalin durdurulması talebi ve telif hakkı ihlali olasılığı bulunan durumlarda ihlalin önlenmesi talebi olmak üzere iki türlüdür.
İhlalin durdurulması talebi, zaten paylaşılmış olan eserin kaldırılmasını istemek için yapılırken, ihlalin önlenmesi talebi, gelecekte benzer ihlallerin önlenmesi amacıyla yapılır. Ayrıca, durumun aciliyeti varsa, dava sürecinden daha hızlı bir şekilde müdahale edebilecek geçici tedbir kararı da alınabilir.
Geçici tedbir, mahkemenin eserin geçici olarak kaldırılmasını emrettiği bir işlemdir ve ana dava süreciyle paralel olarak yürütülebilir.
Telif Hakları Kullanım Ücreti ve Tazminat Talepleri İçin Harekete Geçmek
Aslında, telif hakkı bulunan bir ekran görüntüsünü kullanmak için, telif hakkı sahibine lisans ücreti ödeme zorunluluğu vardır.
Fakat, izinsiz olarak ekran görüntüsü kullanıldığında, telif hakkı sahibi sadece hak ettiği kullanım ücretini kaybetmekle kalmaz, aynı zamanda eserin değerinin düşmesi gibi zararlara da maruz kalabilir. Bu tür durumlarda, telif hakkı sahibi, Japon Medeni Kanunu’nun (Minpō) 709. maddesine dayanarak haksız fiilden kaynaklanan zararların tazminatını talep edebilir.
Talep edilebilecek zararlar, ödenmesi gereken telif kullanım ücretinin yanı sıra, eserin izinsiz kullanımından kaynaklanan diğer ekonomik zararları da içerir. Telif kullanım ücreti ve zarar tazminatı maliyetleri, telif hakkı ihlalinin süresi ve derecesine göre hesaplanır. Bu nedenle, genellikle ilk adım olarak eserin kullanımının durdurulması (kullanımın yasaklanması talebi) ve telif hakkı ihlalinin durdurulması talep edilir.
Ardından, telif hakkı ihlalinin durumunu detaylı bir şekilde inceleyip, uygun maliyeti hesapladıktan sonra, zarar tazminatı talebinde bulunulur.
Kendi İtibarınızı Yeniden Kazanmak İçin Talepte Bulunun
Telif hakkı ihlali, sadece telif hakkı sahibinin mülkiyet haklarını değil, aynı zamanda yazarın kişilik haklarını da ihlal edebilir.
Yazarın kişilik hakları, yazarın eserine olan manevi bağını koruyan haklardır ve bunlar arasında isim belirtme hakkı ve eserin bütünlüğünü koruma hakkı gibi haklar bulunmaktadır.
İsim belirtme hakkı, yazarın kendi eserine ismini koyma veya koymama, ve hangi isimle koyma kararını verme hakkıdır. Eserin bütünlüğünü koruma hakkı ise, yazarın eserinin içeriğinin izinsiz olarak değiştirilmesini veya çarpıtılmasını önlemek için koruma sağlayan haktır.
Telif hakkı ihlali sonucunda yazarın kişilik hakları ihlal edildiğinde, Japon Telif Hakkı Kanunu’nun (Japon ~) 115. maddesine dayanarak, itibarın iadesi için tedbir talep edilebilir.
Örneğin, ihlalciye karşı gazeteye özür ilanı verilmesini talep etmek gibi, ihlal eylemi nedeniyle zarar gören itibarın iadesi için tedbirler talep edilebilir.
Suç Sorumluluğunun Takibi ile Tekrar İşlenen Suçların Önlenmesi
Telif hakkı ihlali, sadece sivil sorumlulukla sınırlı olmayıp, suç sorumluluğu da gerektirebilen ciddi bir meseledir. Japon Telif Hakkı Kanunu’nun (日本著作権法) 119. ve 124. maddelerine göre, ihlal eylemlerine karşı bireylere 10 yıla kadar hapis cezası veya 10 milyon yen (yaklaşık 100 bin dolar) altında para cezası, tüzel kişilere ise 300 milyon yen (yaklaşık 3 milyon dolar) altında para cezası verilebilir. Telif hakkı ihlalinin mağduru, ihlalciyi dava ettiğinde, polis soruşturma yapar ve savcılık, davanın açılıp açılmayacağına karar verir. Eğer dava açılırsa, mahkemede suç sorumluluğu takip edilir.
Suç sorumluluğunun takibi, sadece ihlalci bireye yönelik bir ceza olmanın ötesinde, toplum geneline yönelik bir uyarı işlevi de görür.
Telif hakkı ihlallerine karşı uygulanan cezai yaptırımların varlığı, potansiyel ihlalcilere karşı bir caydırıcı etki yaratması ve tekrar suç işlenmesinin önlenmesine katkı sağlaması beklenmektedir.
Ekran Görüntüsü Yoluyla Telif Hakkı İhlali Durumunda Avukatın Yapabilecekleri
Ekran görüntüsünün telif hakkı yasasını ihlal ettiği durumlarda, avukata başvurmak gereklidir. Aşağıda bu durumun nedenlerini detaylı bir şekilde açıklıyoruz.
Gönderen Bilgilerinin Açığa Çıkartılması Talebiyle Yayıncının Tespiti
Kendi telif hakkına sahip eserinizin ekran görüntüsü sosyal medyada izinsiz paylaşıldıysa, gönderen bilgilerinin açığa çıkartılması talebiyle yayıncıyı tespit edebilirsiniz. Bu sayede telif hakkı ihlaline karşı uygun bir müdahalede bulunabilirsiniz.
Gönderen bilgilerinin açığa çıkartılması talebi, İnternet Servis Sağlayıcıları Sorumluluk Sınırlama Yasası’na dayanarak, içerik sağlayıcılarına (SNS işletmecileri) veya erişim sağlayıcılarına (internet bağlantı işletmecileri) yayıncının bilgilerini açıklamaları için yapılan bir prosedürdür.
Fakat, gönderen bilgilerinin açığa çıkartılması talebi, birden fazla yargı süreci gerektiren karmaşık bir süreçtir. Prosedürler aşağıdaki gibidir:
- İçerik sağlayıcıya karşı gönderen bilgilerinin açığa çıkartılması için geçici tedbir kararı talep ederek, yayıncının IP adresi gibi bilgilerini tespit etmek
- Tespit edilen IP adresinden erişim sağlayıcıyı belirleyerek, gönderen bilgilerinin silinmesinin önlenmesi için geçici tedbir kararı talep etmek
- Erişim sağlayıcıya karşı gönderen bilgilerinin açığa çıkartılmasını talep eden bir dava açmak
Bu prosedürler uzmanlık bilgisi gerektirir ve hem zaman hem de maliyet açısından yüksek olabilir. Bu nedenle, bir avukata danışmak ve uygun tavsiyeler alarak ilerlemek önerilir.
Avukatlar, gönderen bilgilerinin açığa çıkartılması talebi konusunda zengin deneyime sahiptir ve yasal süreçleri sorunsuz bir şekilde ilerletebilirler. Ayrıca, yayıncının tespitinden sonraki süreçte de, hukuki açıdan uygun tavsiyeler sunabilirler.
Geçici Tedbir Kararıyla Silme Talebi
Gönderen bilgilerinin açığa çıkartılması talebiyle telif hakkı ihlali yapan yayıncı tespit edildiğinde, bir sonraki adım olarak, paylaşımın silinmesi için dava açabilirsiniz. Ancak, dava süreci uzun sürebileceğinden, telif hakkı ihlali nedeniyle zararın büyümesi riski varsa veya acil olarak paylaşımın silinmesi gerekiyorsa, geçici tedbir prosedürünün değerlendirilmesi etkili olabilir.
Geçici tedbir, mahkemenin geçici olarak paylaşımın silinmesini emrettiği bir prosedürdür. Geçici tedbir kabul edilirse, ana davanın sonucunu beklemeden hızlı bir şekilde paylaşımı silebilir ve böylece telif hakkı ihlalinin yayılmasını önleyerek zararı azaltabilirsiniz.
Geçici tedbir prosedürü, dava gibi uzmanlık bilgisi gerektirir. Bir avukata danışırsanız, uygun belge hazırlama ve prosedür desteği alabilirsiniz. Ayrıca, avukatlar mahkemeye etkili savunmalar yaparak geçici tedbirin kabul edilme ihtimalini artırabilirler.
Zararın Tazmini Talebi
Gönderen bilgilerinin açığa çıkartılması talebiyle telif hakkı ihlali yapan yayıncı tespit edildiğinde, telif hakkı kullanım ücreti veya diğer zararların tazmini için dava açabilirsiniz.
Telif Hakkı Yasası’nda, zararın tazmini miktarının hesaplanmasıyla ilgili hükümler bulunmaktadır (Telif Hakkı Yasası Madde 114), ve bu sayede telif hakkı sahibinin talebi kolaylaştırılmıştır. Örneğin, ihlalci telif hakkı ihlaliyle kazanç sağlamışsa, bu kazanç miktarı zarar olarak kabul edilir.
Ayrıca, normalde lisans ücreti gerektiren bir telif hakkı eserini izinsiz kullanıyorsa, lisans ücreti karşılığı miktar zarar olarak talep edilebilir.
Hükümler, zarar miktarının üst sınırını belirler ve ihlalci gerçek zarar miktarının daha az olduğunu iddia etse bile, indirim kabul edilmez. Zararın tazmini talebi, uzmanlık bilgisi gerektiren bir prosedürdür. Bir avukata danışırsanız, uygun zarar miktarının hesaplanması ve talep prosedürü konusunda destek alabilirsiniz.
Avukatlar, Telif Hakkı Yasası konusunda uzman bilgiye sahiptir ve hukuki olarak uygun savunma ve ispatları yaparak, uygun zarar tazminatının elde edilmesi için çaba gösterirler.
Özet: Ekran Görüntüsü ile Telif Hakkı İhlali Durumunda Avukata Danışın
Ekran görüntüsü almak kullanışlı bir özelliktir, ancak telif hakkı ihlali teşkil edebilecek durumlar olduğundan dikkatli olunuz. İhlal teşkil eden içeriği bilmeden ekran görüntüsü aldığınızda veya alıntı yapmanın izin verilen sınırları içinde kaldığınızda yasal olabilecek durumlar da dahil olmak üzere, karar verilmesi zor durumlar az değildir.
Eğer ekran görüntüsü ile telif hakkı ihlali konusunda endişeleriniz varsa, bir avukata danışmanızı öneririz. Avukatlar telif hakkı yasası konusunda uzmandırlar ve her bir duruma özel olarak uygun tavsiyelerde ve çözüm önerilerinde bulunabilirler. Zarar gördüğünüzde tereddüt etmeden bir avukata danışınız.
Hukuk Büromuz Tarafından Sunulan Çözümler
Monolith Hukuk Bürosu, IT ve özellikle internet ile hukukun her iki alanında da zengin deneyime sahip bir hukuk firmasıdır. Son yıllarda, telif hakları gibi fikri mülkiyet hakları giderek daha fazla ilgi görmekte ve hukuki kontrol ihtiyacı artmaktadır. Büromuz, fikri mülkiyetle ilgili çözümler sunmaktadır. Ayrıntılar aşağıdaki makalede yer almaktadır.
Monolith Hukuk Bürosu’nun Uzmanlık Alanları: Çeşitli şirketlerin IT ve fikri mülkiyet hukuku[ja]
Category: IT
Tag: CybercrimeIT
