MONOLITH LAW OFFICE+81-3-6262-3248Hafta içi 10:00-18:00 JST [English Only]

MONOLITH LAW MAGAZINE

General Corporate

Yöneticilerin ve Yönetim Kurulu Üyelerinin Bilmesi Gereken Yönetim Kurulu Sorumluluğu Nedir? Riskler ve Önlemler Açıklanıyor

General Corporate

Yöneticilerin ve Yönetim Kurulu Üyelerinin Bilmesi Gereken Yönetim Kurulu Sorumluluğu Nedir? Riskler ve Önlemler Açıklanıyor

Yöneticiler ve yönetim kurulu üyeleri, şirket yönetiminde önemli kararlar almak ve işleri yürütmekle yükümlüdürler; ancak, hukuki sorumluluklar ve işle ilgili riskler her zaman onları takip eder. Uygunsuz kararlar ve eylemler, davalara, tazminat taleplerine, hissedarlar veya çalışanlarla çatışmalara gibi ciddi sonuçlara yol açabilir. Bu tür risklere karşı hazırlıklı olmak, yönetim kurulu üyelerinin sorumluluklarını doğru anlamak ve uygun önlemleri almak, işletmenin istikrarı ve işin sürekli büyümesi için vazgeçilmezdir.

Bu makalede, yöneticilerin sorumluluklarının sorgulanabileceği durumlar hakkında ayrıntılı bilgi verilecek ve yöneticilerin görevlerini güvenle yerine getirebilmeleri için somut önlemler sunulacaktır.

Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu Nedir?

Yönetim kurulu üyeleri olarak işletme yönetimine dahil olan kişiler, yönetim kurulu üyelerinin sorumluluk meselelerini düzenlemeli ve uygun önlemleri almalıdır. Yönetim kurulu üyesi pozisyonunda bulunan kişiler, aşağıdaki gibi durumlarda zararı tazmin etme sorumluluğu taşımak zorundadır:

  • Şirkete zarar verdiği durumlar
  • Şirketten para akışını sağladığı durumlar
  • Görev sırasında kötü niyet veya ağır ihmal bulunduğunda üçüncü şahıslara zarar verdiği durumlar

Yönetim kurulu üyeleri için, hissedarlar veya üçüncü şahıslar tarafından sorumluluk talep edilmesi büyük bir risktir. Şirketi büyütmek ve kendi kariyerini ve varlıklarını korumak için, uygun risk yönetimi uygulayarak sorumluluk meselelerine hazırlıklı olmak zorunludur.

Aşağıdaki pozisyonlardaki kişiler, yönetim kurulu üyelerinin sorumluluk meseleleriyle karşı karşıya kalabilir:

  • Kurumsal şirketlerin (halka açık şirketler, girişim şirketleri, küçük ve orta ölçekli işletmeler) yönetim kurulu üyeliği pozisyonunda olan kişiler
  • Kendi kurduğu şirketi başkalarına yönettiren kişiler
  • Şirket dışı yönetim kurulu üyeleri veya denetçiler olarak davet edilip göreve başlayan kişiler
  • Yalnızca isimlerini yönetim kurulu üyeleri listesine ödünç veren kişiler

Yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğu beklenmedik durumlarda talep edilebileceğinden, sorumluluk talep edilen durumları ve müdahale yöntemlerini iyi anlamak önemlidir.

Yöneticilerin Tazminat Sorumluluğuna Hazırlık İçin Bilinmesi Gereken Noktalar

Yöneticilerin Tazminat Sorumluluğuna Hazırlık İçin Bilinmesi Gereken Noktalar

Yönetici sorumluluklarının çeşitli türleri bulunmakla birlikte, tüm tazminat sorumlulukları için yöneticilerin sürekli olarak bilinçli olması gereken hazırlıkları açıklıyoruz.

Kanıtları Hazırlamak

Sorumluluk talep edildiğinde uygun müzakere ve savunma yapabilmek için, kanıt niteliğindeki bilgiler şarttır.

Yönetici sorumluluklarının çeşitliliği nedeniyle, önceden hazırlanması gereken kanıtlar da duruma özeldir. Ancak, iyi yönetim dikkati ihlali veya görev ihmaline dayalı sorumluluk iddialarında aşağıda belirtilen belgeler her zaman önemli kanıtlar olarak karşımıza çıkar.

Yönetim Kurulu Toplantı Tutanakları・Kararın içeriğine itiraz edilen kayıtlar
・İtiraz etmeyen yöneticilerin karara onay verdiği varsayılır ve müşterek sorumluluk taşırlar
Toplantıda kullanılan materyaller (Toplantıda dağıtılan bilgilendirme materyalleri, yönetim toplantı tutanakları, ilgili departmanın hazırladığı belgeler, onay belgeleri, uzman görüşleri vb.)・Karar verme sürecinin rasyonelliği ve objektifliği teyit edilebilir
・Gerçekten yönetim kararlarında kullanılmaya uygun yeterli içeriğe sahip olmalıdır

Özellikle önemli gerçeklerle ilgili kanıtların, mahkemede dayanıklı olacak şekilde güvenilirliğini sağlamak da önemlidir. Güvenilirliği yüksek kanıtlar arasında aşağıdaki gibi belgeler sayılabilir:

  • İşlem belgeleri
  • Sözleşmeler, makbuzlar
  • İş günlükleri, fişler, teslimat notları
  • Muhasebe defterleri

Sorumluluk iddialarıyla karşı karşıya kalınabilecek durumlar için, kanıt olabilecek bilgileri günlük olarak yönetmek ve saklamak önemlidir.

Kanıtları Düzenlemek

Kanıtların sadece sahip olunması yeterli değildir; sorumluluk iddiasıyla karşılaşıldığında kullanılabilecek şekilde düzenlenmelidir.

Yönetici sorumlulukları sadece iyi yönetim dikkati ihlali veya görev ihmaline sınırlı değildir; geniş anlamda Medeni Kanun kapsamındaki haksız fiil sorumlulukları da iddia edilebilir. Bu nedenle, sorumluluk iddialarının tüm olası senaryolarını öngörmek kolay değildir. Gerçek bir sorun ortaya çıktığında, somut olaya uygun kanıtları düzenlemek gerekecektir.

Öncelikle sorumluluk iddiasının içeriğini doğrulayın ve dava oluşturan gerçeklere uygun kanıtları, avantajlı veya dezavantajlı olmaksızın sıralayın.

Ardından, dava sırasında anlatacağınız hikayeyi desteklemek için gerekli kanıtları inceleyin.

Pratik olarak, bir sorunun ortaya çıkabileceğini hissettiğiniz anda, hemen bir avukata danışmanızı tavsiye ederiz.

Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu Gündeme Geldiğinde: İyi Yönetim ve Sadakat Yükümlülüklerinin İhlali

Yönetim kurulu üyeleri, iş hayatında şirkete karşı taşıdıkları sorumluluklar nedeniyle sorgulanabilirler. Bu bölümde, iyi yönetim ve sadakat yükümlülüklerinin ihlali durumlarını ele alacağız.

Yönetim Kurulu Üyelerinin İyi Yönetim ve Sadakat Yükümlülükleri

Yönetim kurulu üyeleri, şirkete karşı iyi yönetim ve sadakat yükümlülüklerini taşımaktadır.

İyi Yönetim Yükümlülüğü・Yöneticilerden genel olarak beklenen dikkat yükümlülüğü
・Uyumsuzluk ihlallerinin ve rekabet içinde iş yapmanın kontrolü gibi
(Japon Şirketler Kanunu’nun 330. maddesi, Japon Medeni Kanunu’nun 644. maddesi)
Sadakat Yükümlülüğü・Şirket yararına sadık bir şekilde görevleri yerine getirme yükümlülüğü
・İyi yönetim yükümlülüğünü daha da açıkça belirten bir kavram
(Japon Şirketler Kanunu’nun 355. maddesi)

Bu yükümlülüklere aykırı davranılması durumunda, görev ihmalinden dolayı ortaya çıkan zararları şirkete tazmin etme sorumluluğu doğar.

Yönetim kurulu üyeleri, yükümlülük ihlali şüphesi doğurmayacak şekilde dikkatli olmalıdır. Dikkat ve sadakat yükümlülüklerini tam olarak yerine getirmek, kasten veya ihmal sonucu bir hata olmadığına dikkat etmek ve bunları kanıtlayabilecek belgeleri düzenli olarak saklamak zorundadırlar.

Yasal İhlallerle Karşı Karşıya Kalındığında

Yönetim kararlarında yasal ihlal teşkil edecek eylemlerin seçilmesi, hiçbir durumda kabul edilemez. Kusursuz olsanız bile sorumluluk almanız mümkün olduğundan, dikkatli olmanız gerekmektedir.

Burada bahsedilen “yasal düzenlemeler”, şirketin iş yaparken uyması gereken tüm yasal düzenlemeleri kapsamaktadır. Yöneticilerin, yasal ihlal oluşturabilecek somut eylemleri iyi anlamaları ve bu konuda derinlemesine bilgi sahibi olmaları önemlidir.

Şirket Ana Sözleşmesine Aykırılık Durumunda

Şirket ana sözleşmesi, şirketin amacını, organizasyonunu ve işletme yöntemlerini belirleyen temel kuralları içerir ve tüm yöneticilerin Japon Şirketler Kanunu’na göre uyması gereken yükümlülükleri vardır. Bunlar arasında şunlar bulunmaktadır:

  • Şirketin amacı ve iş alanı
  • Yöneticilerin görev süreleri ve atama/azil kuralları
  • Kâr dağıtımı ve hisse devri hükümleri

Ana sözleşme, resmi bir belge olarak kaydedilir ve aynı zamanda şirketin hissedarlarına ve paydaşlarına verdiği bir sözdür.

Bir eylemin ana sözleşmenin amaç kapsamına girip girmediği, eylemin objektif niteliğine göre belirlenen gerekçeye dayanarak değerlendirilir. Ancak, bu değerlendirme bireysel durumlara göre değişiklik gösterdiğinden tahmin etmesi zor olabilir.

Düzenli olarak ana sözleşmenin içeriğini gözden geçirmek, işletme politikasının tutarlılığını kontrol etmek, yöneticiler arasında denetim sistemini güçlendirmek ve hukuk departmanı ile iş birliğini artırmak gibi önlemler almak gereklidir. Ana sözleşme değişikliği gerektiğinde, uygun prosedürleri takip ederek genel kurul toplantısı yoluyla gerçekleştirelim.

Yönetim Kararlarının Yanlışlığı Sorgulandığında

Yönetim kurulu üyelerine, işlerin yürütülmesinde takdir yetkisi tanınmıştır ve bu nedenle, yönetim kararlarının başarısızlığından kaynaklanan zararlar için temelde sorumluluk taşımazlar. Yönetim kararlarının yanlışlığı ancak aşağıdaki gibi durumlarda sorgulanabilir:

  • Yönetim kararının temelini oluşturan gerçeklerin tanınması sürecinde (bilgi toplama ve analiz gibi) dikkatsiz hatalar bulunması
  • Gerçeklerin tanınmasına dayalı karar verme sürecinde ve kararın içeriğinde bariz mantıksızlıklar olması

Riskli yönetim kararları alırken, yargı kararlarını iyi bir şekilde araştırın ve neyin yönetim kararları ilkesine aykırılık teşkil ettiği konusunda karar verin. Yönetim kararı alınırken mantıksız karar verildiği şüphesi uyandırmamak için, toplantı tutanakları ve inceleme materyalleri gibi kanıtları düzenli bir şekilde saklamak önemlidir.

Çıkar Çatışması İşlemlerinden Kaynaklanan Sorumluluklar

Çıkar çatışması işlemleri, şirketin ve yöneticilerinin çıkarlarının çatıştığı işlemleri ifade eder. Çıkar çatışmasına neden olabilecek işlemler yapılırken, yönetim kurulunun onayı gereklidir. Ayrıca, onay alınmış olsa bile bu işlemler sonucunda şirkete zarar vermekten kaçınılmalıdır. Bu kurala aykırı davranan yöneticiler, görev ihmalinde bulunmuş sayılırlar.

Çıkar çatışması işlemleri nedeniyle sorumluluk takibi sıkça karşılaşılan bir durumdur ve yasal sorumluluklar da ağırlaşmaktadır. Eğer çıkar çatışması olasılığını ortadan kaldıramıyorsanız, şirkete zarar gelmemesi için büyük bir dikkat göstermeniz gerekmektedir.

Rekabet İlişkili İşlemler Nedeniyle Sorumluluk Durumu

Rekabet ilişkili işlem, bir şirketin yönetim kurulu üyesinin, şirketin faaliyet gösterdiği alanda, kendisi veya üçüncü bir kişi adına iş yapmasıdır. Yönetim kurulu onayı olmaksızın gerçekleştirildiğinde, görev ihmaline yol açan bir yasal ihlal teşkil eder.

Rekabet ilişkili işlemlerden kaynaklanan sorumluluğu değerlendirirken, yönetim kurulu üyesinin işleminin rekabet ilişkili olup olmadığı önemlidir.

Rekabet ilişkili işlem, şirketin aktif olarak yürüttüğü işlerle pazarda rekabet eden ve çıkar çatışması yaratan işlemleri kapsar. Sadece mevcut işler değil, katılımın oldukça kesin olduğu veya sadece geçici olarak durdurulmuş işler de dahildir.

Şirketin zarar miktarı, rekabet ilişkili işlemler yoluyla yönetim kurulu üyeleri veya üçüncü şahısların elde ettiği kâr miktarı olarak tahmin edilir.

Gözetim ve Denetim Yükümlülüğü İhlali Durumunda

Gözetim ve denetim yükümlülüğü, diğer yöneticilerin veya çalışanların haksız eylemlerde bulunmamalarını sağlamak için gözetim ve denetim yapma yükümlülüğüdür. Gözetim ve denetim yükümlülüğünün ihmal edilip edilmediği, gözetim ve denetim yapılması gereken kişilerin yönetici mi yoksa çalışan mı olduğu, denetimin uygulanması gereken durumda olup olmadığı gibi konulara bağlıdır. Yani, hangi durumlarda ne kadar eylemde bulunulması gerektiği sorunu söz konusudur.

Etkili bir önlem için, avukata danışmak önemlidir. Avukatla görüşmek ve onun tavsiyeleri doğrultusunda hareket etmek, gözetim ve denetim yükümlülüğünün yerine getirildiğinin bir kanıtı olacaktır. Ayrıca, yönetim kuruluna getirilmeyen konular hakkında da, diğer yöneticilerin olası sorunlu davranışlarını fark edebilecek bir sistem kurmak ve bu sistemi işletmek önemlidir.

İç Kontrol Sistemi Kurma Yükümlülüğü İhlali Durumunda

İç kontrol sistemi kurma yükümlülüğü, şirket işlerinin düzgün bir şekilde yürütülmesini sağlamak için gerekli sistemin oluşturulması zorunluluğudur. Eğer baştan itibaren bir sistem kurulmamışsa veya kurulmuş olmasına rağmen standartlar yetersizse ve yöneticiler veya çalışanların olası sorunlu davranışlarını önleyip, müdahale edememişse, yöneticiler yükümlülük ihlali ile karşı karşıya kalabilirler.

Yükümlülük ihlalinin değerlendirilmesinde, aşağıdaki durumlar ihlal olarak kabul edilmez:

  • Normalde öngörülebilecek usulsüzlükleri önleyebilecek düzeyde bir yönetim sistemi kurulmuşsa
  • Yönetim kurulu üyelerinin usulsüzlüklerin meydana gelmesini öngörmesi gerektirecek özel bir durumun bulunmadığı hallerde

Genel olarak beklenen standartlar, şirketin özel durumları ve resmi rehberlikler göz önünde bulundurularak, uzmanların da dahil olduğu bir değerlendirme yapılması gerekmektedir.

Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumlu Tutulduğu Durum 2: Yasal Özel Sorumluluk

Yönetim kurulu üyelerinin şirkete karşı sorumluluğunun sorgulandığı durum 2: Yasal özel sorumluluk

Bu bölümde, yönetim kurulu üyelerinin yasal özel sorumluluklarının sorgulandığı durumları açıklıyoruz.

Menfaat Sağlama Sorumluluğu

Şirket, hissedarların haklarını kullanmalarıyla ilgili menfaat sağladığında, bu işleme dahil olan yönetim kurulu üyeleri, menfaat sağlanan kişilerle birlikte, sağlanan menfaatin değeri kadarını şirkete ödemekle yükümlüdür.

Örneğin, bir yöneticinin kişisel skandal bilgilerinin hissedarlar genel kurulunda açıklanmaması için, şirketin hissedarlara ‘susturucu ücret’ adı altında para vermesi bu duruma örnek teşkil eder.

Menfaat sağlandığı şüphesi uyandırabilecek işlemler yapılırken dikkatli olunmalıdır. Şirket için gerekli olan işlere karşılık gelen meşru bir ödeme olduğunu açıkça belirtmek ve şüphe uyandırmayacak şekilde durumu düzenlemek gereklidir.

Dağıtılabilir Kar Payı ve İlgili Sorumluluklar

Dağıtılabilir kar payı ve ilgili işlemler, kar payı dağıtımı veya kendi hisselerini geri alırken yapılan harcamaları ifade eder.

Sorun, dağıtılabilir kar payı ve ilgili işlemlerin gerçekleştirildiği gün, dağıtılabilir miktarı aşan bir ödemenin yapılması durumunda ortaya çıkar. İlgili işlemi gerçekleştiren yöneticiler ve teklifi sunan yönetim kurulu üyeleri, ödemeyi alan kişi ile birlikte şirkete karşı ödeme yükümlülüğü altına girerler.

Ödenmesi gereken miktar, alınan ödemenin defter değerine eşit olan miktardır.

Sorumlulukların takibinden kaçınmak için, finansal tabloların ve kar payı tekliflerinin doğruluğunu ve uygunluğunu yönetim kurulu üyeleri ve muhasebe sorumluları ile teyit ederek işlemleri dikkatlice yürütmek önemlidir.

Yöneticilerin Şirkete Karşı Sorumlulukları Sorgulandığında Yapılması Gerekenler

Bu bölümde, yöneticilerin şirkete karşı sorumlulukları sorgulandığında alınması gereken önlemler anlatılmaktadır.

İlk Hareket Olarak Beklenenler

Pay sahiplerinden dava talebi gibi bir durum söz konusu olduğunda, diğer yöneticilerle durumu paylaşmalı ve bir eylem planı üzerinde fikir birliğine varmalısınız. Pay sahibi temsilcisi dava açılmasını önlemek için, talepten itibaren 60 gün içinde bir karar verilmesi hedeflenmeli ve sorumluluk iddialarının analizi ile gerçeklerin araştırılması hızla yapılmalıdır. Sadece talep edilen yönetici değil, diğer yöneticilerin de uygun bir yanıt geliştirmek için iş birliği yapması önemlidir.

Ayrıca, yönetici sorumluluğunun sorgulanmasına yanıt olarak, şirketin danışman avukatları dışında bir avukata başvurulacaktır. Bunun nedeni, şirket ve yöneticiler arasında çıkar çatışması oluşabileceği için, şirketin danışman avukatlarının yöneticiyi temsil etmekten kaçınması gerektiğidir.

Sorumluluktan Kısmi Muafiyet Yöntemleri

Yöneticinin sorumluluğu kabul edilse bile, iyi niyet ve hafif ihmal varsa, sorumluluğun bir kısmından muafiyet sağlanabilir.

Muafiyet kapsamına girmeyen sorumluluklar aşağıdaki gibidir ve diğer sorumluluklar kısmen muaf olabilir:

  • Menfaat sağlama
  • Dağıtılabilir miktarı aşan kar payı dağıtımı gibi özel sorumluluklar ve zararın telafisi sorumluluğu
  • Doğrudan işlem yapan yöneticilerle ilgili çıkar çatışması işlemleri

Sorumluluktan muafiyet, aşağıdaki yöntemler kullanılarak sağlanabilir:

  • Genel kurul kararı
  • Tüzüğün yetkilendirmesine dayalı yönetim kurulu kararı
  • Sorumluluk sınırlama sözleşmesi

Yine de, sorumluluktan kısmi muafiyetin pratikte nadiren kullanıldığına dikkat etmek gerekir. Bunun nedeni, sorumluluğun azaltılmasının mahkeme kararıyla sorumluluğun içeriği kesinleştikten sonra yapılması tercih edilirken, kesinleşen tazminat miktarını değiştirmenin zor olmasıdır.

Sorumluluktan Tamamen Muafiyet Yöntemleri

Yöneticinin sorumluluğundan tamamen muaf olmak için, tüm hissedarların onayı gereklidir. Bu nedenle, halka açık şirketlerde bu durumun uygulanabilirliği pek mümkün değildir.

Yüzde yüz hissedar olsa bile, sorumluluktan muafiyet için şirketin muafiyet niyetini beyan etmesi gereklidir.

Teminat Sunma Talebi

Yöneticiler, dava açan hissedarlardan uygun bir teminat sunmalarını talep etmek üzere mahkemeye başvurabilir. Mahkeme bu emri verdiği halde, hissedar teminat sağlamazsa, hissedar temsilcisi dava içeriğinin incelenmesinden önce reddedilir.

Yine de, teminat sunma talebinin, hissedarın kötü niyetle dava açtığı durumlarla sınırlı olduğuna dikkat etmek önemlidir.

Yöneticilerin Üçüncü Şahıslara Karşı Tazminat Sorumluluğu ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yöneticiler, üçüncü şahıslara (alacaklılar gibi) zarar verdiğinde, Şirketler Kanunu’nun (Japanese Companies Act) 429. maddesine dayalı özel bir sorumluluk taşıyabilirler. Bu yazıda, yöneticilerin üçüncü şahıslara karşı taşıyabileceği tazminat sorumluluğunun içeriği ve dikkat edilmesi gereken noktaları açıklıyoruz.

Dolaylı ve Doğrudan Zararlar Bulunmaktadır

Şirketler Kanunu’nun 429. maddesinde tanımlanan “zararlar” arasında dolaylı ve doğrudan zararlar bulunmaktadır. Dolaylı ve doğrudan zararların içeriği aşağıdaki gibidir:


İçerikGörev İhmali Eylemlerinin Tipik Örnekleri
Dolaylı ZararGörev ihmali sonucu şirketin varlıklarının azalması ve üçüncü şahısların zarar görmesi durumu: Üçüncü şahıslar, alacak değerindeki azalmayı kanıtlamak zorundadırSavurgan yönetim, iş genişletme, yeni iş kollarında başarısızlık, haksız düşük fiyatla mal satışı, plansız nakit kredi işlemleri, çıkar çatışması eylemleri
Doğrudan ZararGörev ihmali sonucu üçüncü şahısların doğrudan zarar görmesi durumu: Şirketin mali durumu göz önünde bulundurulmazYerine getirilmesi mümkün olmayan işlemler, yasa dışı eylemler, dolandırıcı yatırım teklifleri, çalışan haklarının ihlali (fazla mesai, taciz vb.)

Öncelikle, yöneticilerin hangi durumlarda sorumlulukla karşı karşıya kalabileceğini anlamak önemlidir.

Muhasebe Belgelerindeki Yanıltıcı Kayıtlara Dikkat

Yöneticiler, muhasebe belgeleri gibi belirli belgelerdeki önemli hususlarda yanıltıcı kayıtlar yapabilir veya yanıltıcı tescil ve ilanlar yapabilirler. Bu durum üçüncü şahıslara zarar verirse, Şirketler Kanunu’na göre tazminat sorumluluğu taşırlar.

Görev ihmali sonucu üçüncü şahıslara karşı sorumluluk “kötü niyet veya ağır ihmal” gerektirir. Öte yandan, yanıltıcı kayıtlar gibi durumlarda hafif ihmalde bile sorumluluk taşınması gerektiğine dikkat edilmelidir (Şirketler Kanunu’nun 429. maddesi 2. fıkrası).

Sorumluluk taşıyanlar, yanıltıcı kayıtlar gibi eylemlerin kararına katılan kişilerle sınırlıdır. Yanıltıcı kayıtların onay kararına lehte oy kullanan diğer yöneticiler sorumluluk taşımazlar, ancak gözetim yükümlülüğünün ihlali nedeniyle soruşturma riski taşıyabilirler.

Şirket Tazminat Sözleşmeleri ve Şirket Yöneticileri Sorumluluk Sigortasının Kullanım Yöntemleri

Şirket Tazminat Sözleşmeleri ve Şirket Yöneticileri Sorumluluk Sigortasının Kullanım Yöntemleri

Yöneticilerin sorumluluğunun sorgulandığı durumlar için değerli bir önlem olarak, Şirket Tazminat Sözleşmeleri ve Şirket Yöneticileri Sorumluluk Sigortası öne çıkmaktadır. Bu yazıda, bu iki düzenlemenin genel hatları ve uygulamaya alınışları hakkında bilgi vereceğiz.

Şirket Tazminat Sözleşmesi Nedir?

Şirket tazminat sözleşmesi, aşağıdaki gibi masrafların şirket tarafından karşılanmasını taahhüt eden bir sözleşmedir:

  • Yöneticilerin görevlerini yerine getirirken yasalara aykırı davrandıkları şüphesi altında kalarak, sorumluluk takibine karşı çıkmak için yapılan harcamalar
  • Görevlerini yerine getirirken üçüncü şahıslara verilen zararları tazmin etme masrafları ve bu tazminat anlaşmazlıklarında yapılan uzlaşma ödemeleri

Şirket ana sözleşmesinin hükümlerini gerektirmediğinden, genel kurul kararı (yönetim kurulu kurulmuş şirketlerde yönetim kurulu kararı) ile uygulamaya konulabilir. Kararlaştırılacak içerikler, şartlar ve kapsam, finansal limitler ve tazminatın yapılacağı zaman gibi konulardır.

Yöneticiler, iş kararları alırken riskleri üstlenmek durumundadır; ancak bu sözleşme sayesinde, risklerin getirdiği endişeler azaltılabilir ve yetenekli kişilerin yönetici veya yönetim kurulu üyesi olarak işe alınması kolaylaşır. Ayrıca, şirket tazminat sözleşmesi sayesinde yöneticiler, risklerden aşırı derecede korkmadan şirketin çıkarlarına en uygun kararları alabilirler. Bu durum, saldırgan bir yönetim anlayışını mümkün kılar ve şirketin büyümesine katkıda bulunması beklenir.

Şirket Yöneticilerinin Sorumluluk Sigortası Nedir?

Şirket Yöneticilerinin Sorumluluk Sigortası, şirketlerin sigorta şirketleriyle yaptıkları bir tür sigorta sözleşmesidir ve D&O Sigortası olarak da bilinir. Bu sigorta, yöneticilerin görevlerini yerine getirirken üstlendikleri sorumluluklar nedeniyle ortaya çıkan zararları karşılamayı taahhüt eder.

Yöneticilerin Sorumluluk Sigortası’nın içeriğinin belirlenmesi için, şirketin genel kurul kararı (yönetim kurulu olan şirketlerde yönetim kurulu kararı) gereklidir. Karar verilmesi gereken sigorta içeriğinde aşağıdaki gibi unsurlar bulunmaktadır:

  • Sigorta şirketi
  • Sigortalılar
  • Sigorta primi
  • Sigorta süresi
  • Ödeme sebepleri
  • Ödeme sınırları
  • Karşılanacak alanlar
  • Muafiyet sebepleri ve özel şartlar

Sigortanın kapsadığı konular arasında, tazminatlar, uzlaşma bedelleri ve avukat ücretleri gibi dava masrafları yer alır.

Yöneticiler dava riskiyle karşı karşıya kaldığında, şirketin doğrudan tazminat ödemesi şirketin finansal durumuna büyük bir yük getirebilir. D&O Sigortası bu yükü hafifletir ve şirketin sermayesini korur. D&O Sigortası’nın uygulanması, şirketin risk yönetimine önem verdiğini ve sağlam bir yönetişim yapısına sahip olduğunu gösterir, bu da yatırımcılar, hissedarlar ve iş ortakları nezdinde güveni artırır.

Şirket Tazminat Sözleşmeleri ve Şirket Yöneticileri Sorumluluk Sigortası Karşılaştırması

Şirket tazminat sözleşmeleri ve şirket yöneticileri sorumluluk sigortası ilk bakışta benzer sistemler gibi görünebilir.

Fakat aşağıda belirtildiği gibi, her iki sistem arasında birkaç fark bulunmaktadır.


Sözleşmenin TaraflarıTazminatın Ödendiği TarafTazminatın KapsamıTazminatın GenişliğiÇıkar Çatışması DerecesiÖn Ödeme Yapılabilirlik
Şirket Tazminat SözleşmesiŞirket ve YöneticilerŞirketJapon Şirketler Kanunu Madde 430-2, Fıkra 2’de belirtilen durumlarEsnek bir şekilde belirlenebilirYüksekMümkün
Şirket Yöneticileri Sorumluluk SigortasıŞirket ve Sigorta ŞirketiSigorta ŞirketiSigorta sözleşmesinde belirlenen durumlarSigorta hukuku veya sözleşme kısıtlamaları vardırGöreceli olarak düşükMümkün değil

Her iki sistem hakkında daha detaylı bilgiyi, aşağıdaki makalede bulabilirsiniz.

İlgili makale: Yöneticilerin Sorumluluk Sigortası Sözleşmesi Nedir? Şirketler Kanunu’ndaki (Japanese Companies Act) değişiklikler sonrası prosedürler ve şirket tazminatı ile farklar[ja]

Şirket Tazminat Sözleşmesi ve Şirket Yöneticileri Sorumluluk Sigortası Uygulama Noktaları

Şirket Tazminat Sözleşmesi ve Şirket Yöneticileri Sorumluluk Sigortası, yönetici personel temin etme ve yöneticilerin görevlerini çekinmeden yerine getirebilmeleri için teşvik edici bir unsur olarak beklenen yönleri içermektedir. Her bir tazminat kapsamının avantajları ve dezavantajları olduğundan, her iki sistemi bir arada kullanacak şekilde tasarlanmış bir düzenleme etkili olacaktır.

Öncelikle, çıkar çatışmasının nispeten az olduğu ve uygulaması daha kolay olan Şirket Yöneticileri Sorumluluk Sigortasını değerlendirmeye alın. Ardından, zaten kapsanan maddeleri çıkararak Şirket Tazminat Sözleşmesini uygulamaya koyun.

Bu sistemlerin uygulanması sırasında, paydaşların anlayışını kolayca kazanacak bir yapı oluşturmayı hedefleyin.

Özet: Yönetici Sorumluluğuna Karşı Önlemler İçin Avukata Danışın

Yönetici olarak işletme yönetimine dahil olan kişiler, şirket veya üçüncü şahıslara karşı tazminat sorumluluğu riski ile sürekli karşı karşıyadır. Şirketin büyümesini ve kişisel varlıklarınızı korumak için, hangi durumlarda sorumlulukla karşılaşabileceğinizi iyi anlamak ve uygun önlemleri almak gereklidir.

Yönetici sorumluluğu konularında alınacak önlemler, kanıt hazırlığı, anlaşmazlık yönetimi ve günlük iş yönetiminde hukuki uzmanlık bilgisine dayalı kararlar gerektirir. Bu nedenle, yönetici sorumluluğu konusunda önlemler almayı düşünüyorsanız, bir avukata danışmanız tavsiye edilir.

Erken bir aşamada avukatla danışma imkanınızı sağlayacak bir sistem kurarak, yönetici sorumluluğu ile ilgili düzenlemeleri doğru bir şekilde anlayabilir ve risklere karşı uygun kararlar alabilirsiniz.

Hukuk Büromuz Tarafından Sunulan Çözümler

Monolith Hukuk Bürosu, özellikle internet ve hukuk olmak üzere IT alanında yüksek uzmanlığa sahip bir hukuk firmasıdır. Aile yönetimi ilerletilirken bazen sözleşme hazırlamanın gerekebileceği durumlar olabilir. Büromuz, Tokyo Borsası Prime Market’te listelenen şirketlerden girişim şirketlerine kadar çeşitli vakalar için sözleşme hazırlama ve inceleme hizmetleri sunmaktadır. Eğer sözleşme konusunda yardıma ihtiyacınız varsa, lütfen aşağıdaki makaleye göz atın.

Monolith Hukuk Bürosu’nun Uzmanlık Alanları: Sözleşme Hazırlama ve İnceleme vb.[ja]

Managing Attorney: Toki Kawase

The Editor in Chief: Managing Attorney: Toki Kawase

An expert in IT-related legal affairs in Japan who established MONOLITH LAW OFFICE and serves as its managing attorney. Formerly an IT engineer, he has been involved in the management of IT companies. Served as legal counsel to more than 100 companies, ranging from top-tier organizations to seed-stage Startups.

Başa dön