Dwango ve FC2'nin Dava Örneğinden Öğrenilen Patent İhlali ve Yerellik İlkesinin Önemi

Çağdaş küresel iş ortamında, fikri mülkiyet haklarının korunması, şirketlerin rekabet gücünü sürdürmeleri açısından son derece önemlidir. Özellikle, teknolojik yeniliklerin hızla ilerlediği IT sektöründe, patent ihlalleri sıkça gündeme gelmektedir. Şirketler, kendi teknolojilerini ve fikirlerini uygun şekilde koruyarak rekabet avantajını güvence altına alabilmek için, patent haklarının kavramını ve uygulama alanını anlamak zorundadırlar.
Reiwa 7 (2025) yılının 3 Mart’ında, Japonya Yüksek Mahkemesi, Dwango ve FC2 arasındaki davadaki kararında, Amerika Birleşik Devletleri’nde sunucuları bulunan FC2’nin gerçekleştirdiği ihlal faaliyetlerinin Japon patent haklarının koruması altında olduğuna hükmetti ve bu karar büyük ilgi topladı.
Bu makalede, patent ihlalinin temel kavramları, yerellik ilkesi ve Dwango ile FC2 arasındaki dava örneği detaylı bir şekilde açıklanacak ve şirketlerin patent haklarını nasıl korumaları gerektiği üzerine düşünceler sunulacaktır.
Patent İhlali Nedir?

Patent hakkı, yeni bir buluşu korumak için verilen özel bir haktır ve bu hak, patent ofisine başvuruda bulunan ve incelemeyi geçen buluş sahiplerine veya şirketlere verilir. Patent sahipleri, belirli bir süre boyunca (genellikle 20 yıl) buluşlarını özel olarak kullanma ve satma hakkına sahiptirler.
Patent İhlalinin Tanımı
Patent ihlali, patent sahibinin izni olmaksızın, patentli buluşu üretme, kullanma, satma veya ithalat ve ihracat gibi eylemleri gerçekleştirmeyi ifade eder. İhlal tespit edildiğinde, patent sahibi zararların tazmin edilmesi veya durdurulması için talepte bulunabilir.
Patent ihlalleri aşağıdaki gibi durumları içerebilir:
- Teknik kapsam ihlali: Patent talepleri kapsamına giren bir teknolojinin izinsiz kullanılması durumu.
- Eşdeğerlik teorisiyle ihlal: Patentli buluşla esasen aynı teknolojiyi kullanan durumlar.
- Dolaylı ihlal: Patentli buluşun kullanımı için gerekli parça veya malzemeleri sağlayarak gerçekleşen ihlaller.
Japon Patent Hukukunda Yerellik İlkesinin Önemi
Yerellik ilkesi, patent haklarının her ülkenin kendi yasalarına göre verildiği ve bu hakların yalnızca o ülkenin sınırları içinde geçerli olduğu prensibidir. Örneğin, Japonya’da alınan bir patent yalnızca Japonya içinde geçerlidir ve diğer ülkelerde etkili değildir.
Patent haklarının yerellik ilkesi iş dünyasına şu etkileri yaratır:
- Her ülke için ayrı patent alınması gerekliliği: Küresel olarak faaliyet gösteren şirketlerin, her ülkede ayrı ayrı patent alması gerekmektedir.
- Patent hakkının kullanımının sınırlanması: Japonya’daki bir patent geçerli olsa da, yurtdışındaki ihlallerle doğrudan mücadele edilemez.
- Uluslararası dava riski: Birden fazla ülkede iş yapan şirketlerin, her ülkenin patent yasalarını anlaması ve risk yönetimi yapması gerekmektedir.
Japonya’da Dwango ve FC2’nin Dava Örneğinde Yerellik İlkesinin Uygulanması

Video paylaşım servisi “Nico Nico Douga”yı işleten Dwango Co., Ltd.’nin patentleri etrafında, ABD merkezli FC2’nin yurtdışı sunucular üzerinden benzer hizmetleri sunup sunmadığı ve bu durumun Japonya’nın patent haklarını ihlal edip etmediği, iki davanın kararında Japonya Yüksek Mahkemesi’nin ikinci küçük dairesi tarafından Reiwa 7 (2025) yılının 3 Mart’ında ‘ihlal oluşturduğu’ yönünde ilk kararını vermiştir.
Davanın Arka Planı
Dwango Co., Ltd., “Nico Nico Douga”nın işletmecisi olup, patent teknolojisi ile desteklenen yorum gösterme özelliğine sahiptir. Öte yandan, FC2, benzer özellikleri sunan bir video paylaşım platformunu yurtdışı sunucularda işletmekteydi.
Davanın Tartışma Konuları
FC2, ABD’de kurulu video paylaşım sunucularında, Japonya içindeki kullanıcılara hizmet sunmaktaydı. Buna karşılık, Dwango, ‘Japonya içinde hizmet sunulduğu sürece, Japon patent haklarının uygulanması gerektiğini’ savunarak dava açmıştır.
Fikri Mülkiyet Yüksek Mahkemesi ve Yüksek Mahkeme Kararları
Fikri Mülkiyet Yüksek Mahkemesi kararında aşağıdaki yargıları belirtmiştir:
- Sunucular yurtdışında bulunsa bile, Japonya içinde hizmet sunulduğu takdirde, Japon patent haklarının uygulanabileceğine karar vermiştir.
- FC2’nin hizmetlerinin Dwango’nun patentini ihlal ettiğine hükmetmiştir.
Reiwa 7 (2025) yılının 3 Mart’ında, Japonya Yüksek Mahkemesi FC2’nin temyiz başvurusunu reddetmiş ve Dwango’nun zaferi kesinleşmiştir.
Japon Hukuku Altında Kararların Şirket Faaliyetlerine Etkisi

Yerellik ilkesine göre, patent hakları her ülkenin kendi yasalarına göre verilir; bu nedenle, şirketler faaliyet gösterdikleri her ülke için patent almalı ve bu hakların her bir ülkede nasıl kullanılabileceğini dikkatlice değerlendirmelidirler.
Bu kez, Dwango ve FC2 arasındaki dava örneğinde, FC2’nin sunucularını yurtdışında kurmuş olmasına rağmen, Japonya içinde hizmet sunulduğu noktası önemli bulunmuş ve Japon patent haklarının uygulanabilirliği kabul edilmiştir. Bu karar, şirketlerin patent korumasından yararlanabilmeleri için, sadece patent almakla kalmayıp, patentin uygulandığı ülkenin hukuki yorumunu anlamalarının ve iş modelini bu doğrultuda inşa etmelerinin önemini vurgulamaktadır.
Özellikle internet üzerinden sunulan hizmetlerde, fiziksel varlıkların yanı sıra, kullanıcıların ikamet ettiği ülke ve hizmet sunumunun gerçekliği de göz önünde bulundurulur; bu nedenle, patent stratejisi belirlerken uluslararası bir bakış açısı şarttır. Şirketler, yerellik ilkesi çerçevesinde, fikri mülkiyet haklarını en iyi şekilde kullanarak rekabet avantajını güvence altına alacak önlemler almalıdır.
Özet: Fikri Mülkiyet Stratejisi İçin Uzmanlara Danışın
Patent ihlallerinin ve yerellik ilkesinin anlaşılması, şirketlerin fikri mülkiyet stratejilerinin temelini oluşturur. Özellikle, Dwango ve FC2 arasındaki dava örneği, yerellik ilkesinin uygulama alanının genişlemekte olduğunu göstermektedir. Küresel olarak faaliyet gösteren şirketler, her ülkenin patent yasalarını göz önünde bulundurarak esnek ve sağlam bir yaklaşım sergilemelidir.
Şirketlerin fikri mülkiyetlerini uygun şekilde koruyarak rekabet güçlerini sürdürebilmeleri için, patent stratejilerinin önemini yeniden tanımak ve risk yönetimini titizlikle uygulamak şarttır. Fikri mülkiyet stratejileri konusunda, avukatlar gibi uzmanlara danışmak ve en güncel yargı kararlarına dayalı tavsiyeler almak önemle tavsiye edilir.
Monolit Hukuk Bürosu Tarafından Sunulan Çözümler
Monolit Hukuk Bürosu, IT ve özellikle internet ile hukukun her iki alanında da zengin deneyime sahip bir hukuk firmasıdır. Son yıllarda, telif hakkı, patent hakkı gibi fikri mülkiyet hakları giderek daha fazla dikkat çekmekte ve hukuki denetim ihtiyacı artmaktadır. Firmamız, fikri mülkiyetle ilgili çözümler sunmaktadır. Aşağıdaki makalede detayları bulabilirsiniz.
Monolit Hukuk Bürosu’nun Uzmanlık Alanları: Çeşitli Şirketlerin IT ve Fikri Mülkiyet Hukuku İşlemleri[ja]
Category: Internet