YouTuber'ın SteMa Yapması Japon Hediye Gösterim Yasası'nı İhlal Mi? Şirket Projeleriyle Farkı Nedir?

YouTube’da her gün çeşitli türlerde videolar yayınlanmaktadır. Bu videolar arasında, YouTuber’ların ürün veya uygulamaları tanıttığı videoları görmüş olabilirsiniz. Ürün veya uygulama tanıtım videolarında, YouTuber’lar bazen kendilerinin gerçekten kullandığı ve iyi buldukları bir şeyi tanıtırken, bazen de bir şirketten gelen talep üzerine tanıtım yapmaktadırlar.

Burada sorun olan durum, YouTuber’ların ekonomik bir karşılık almak için bir şirketten ürün veya uygulama tanıtma talebi aldıkları halde, bunu gizleyerek video aracılığıyla ürün veya uygulama tanıtımı yapmalarıdır.

Bu tür eylemler “Stealth Marketing (aşağıda ‘Stema’ olarak adlandırılır)” olarak bilinir, ancak ‘Stema’ yasal mıdır? Bu makalede, YouTuber’ların Stema’sının hangi yasal sorunları olduğunu açıklıyoruz.

Ayrıca, Stema’dan farklı olarak, bir şirketten talep olduğunu açıkça belirterek ürün veya uygulama tanıtımı yapan, yani ‘şirket projeleri’ hakkında da açıklama yapacağız.

Stema Nedir ve Hangi Davranışları Kapsar?

Stema, Stealth Marketing (Gizli Pazarlama) kelimelerinin kısaltmasıdır ve tüketicinin reklam olduğunu fark etmeyeceği şekilde reklam yapmayı ifade eder. “Stealth” kelimesi, gizli, saklı, saklanan gibi anlamlara gelir ve reklamın veya tanıtımın gizli olduğunu, tüketicilere gizli bir şekilde reklam veya tanıtım yapıldığını belirtir. Bu nedenle, bu tür bir pazarlama stratejisi “Stealth Marketing” olarak adlandırılır.

Ayrıca, “stealth” kelimesi gibi gizli, saklanan anlamlarına sahip olan “undercover” kelimesi ile birleşerek, Undercover Marketing (Gizli Pazarlama) olarak da adlandırılır.

Genel olarak, stema iki tipe ayrılır:

1. İşletme sahibi veya işletmeden maddi bir karşılık alan kişinin, bir üçüncü tarafın yorum yaptığı izlenimini yaratarak yorum sitesine yorum gönderdiği “sahte” tipi stema

2. İşletmenin, ürün veya uygulama gibi reklamların veya tanıtımların yapılması için üçüncü bir tarafa maddi bir fayda sağladığı, ancak bu gerçeği göstermediği “fayda sağlama gizlilik” tipi stema

YouTuber’larla olan ilişkilerde, genellikle 2. tip stema sorun oluşturur. Bu nedenle, aşağıdaki açıklamalar 2. tip stema’yı göz önünde bulundurarak yapılacaktır.

Referans Makale: Diğer Şirketlerin Stealth Marketing (Stema) Makalelerinin Silinmesi[ja]

YouTuber’ların Ürün Tanıtımı Yapmasının Sorunları

YouTuber’ların videolarında ürün veya uygulama tanıtımı yapmaları durumunda, bu tanıtım videolarının reklam olup olmadığına dair eleştiriler olabiliyor. Ancak, bir tanıtımın reklam olduğu durumlarda hangi sorunların ortaya çıkabileceğini herkes tam anlamıyla anlamış olmayabilir. Bu nedenle, aşağıda, reklam yapmanın yaratabileceği hukuki sorunları açıklıyoruz.

Hukuki Sorunlar – Ödül Gösterim Yasası ile İlişkisi

Bir YouTuber, bir stema videosu yayınladığında, Haksız Ödül ve Haksız Gösterim Önleme Yasası (bundan sonra ‘Japon Ödül Gösterim Yasası’ olarak anılacaktır) ile olan ilişkisi sorun oluşturur.

Ödül Gösterim Yasası Nedir?

Ödül Gösterim Yasası, ürün veya hizmetlerin kalitesi, içeriği, fiyatı vb. hakkında yanıltıcı bilgiler sunmayı sıkı bir şekilde düzenleyen ve aşırı ödül sunumunu önlemek için ödül miktarını sınırlayan bir yasadır. Bu yasa, tüketicilerin daha kaliteli ürün ve hizmetleri özgür ve mantıklı bir şekilde seçebilecekleri bir ortamı korumayı amaçlar.

Ödül Gösterim Yasası Üzerindeki Sorunlar ve Stema İlişkisi

Stema ile olan ilişkide, öncelikle aşağıdaki Ödül Gösterim Yasası’nın (Japon Ödül Gösterim Yasası) maddeleri ile olan ilişki sorun oluşturmaktadır.

Mükemmellik Yanıltıcı Gösterimi

Mükemmellik Yanıltıcı Gösterimi hakkında, aşağıdaki Ödül Gösterim Yasası’nın 5. maddesinin 1. fıkrası hüküm getirmektedir.

Ürün veya hizmetin kalitesi, standartları veya diğer içerikleri hakkında, genel tüketicilere karşı, gerçek olanından çok daha üstün olduğunu gösteren veya gerçeğe aykırı olarak aynı tür veya benzer ürün veya hizmet sunan diğer işletmelerden çok daha üstün olduğunu gösteren bir gösterim olup, haksız yere müşterileri çeken ve genel tüketicilerin özgür ve mantıklı seçimini engelleme riski olan bir durum

Ödül Gösterim Yasası’nın 5. maddesi 1. fıkra

Özellikle, bir ürün veya hizmetin kalitesini, gerçekte olduğundan daha üstün olduğunu yanıltıcı bir şekilde tanıtma veya rakip bir işletmenin satışa sunduğu ürün veya hizmetten özellikle üstün olmadığı halde, sanki üstünmüş gibi yanıltıcı bir şekilde tanıtma eylemi Mükemmellik Yanıltıcı Gösterimi’ne dahildir.

Avantaj Yanıltıcı Gösterimi

Avantaj Yanıltıcı Gösterimi hakkında, aşağıdaki Ödül Gösterim Yasası’nın 5. maddesinin 2. fıkrası hüküm getirmektedir.

Ürün veya hizmetin fiyatı veya diğer ticaret koşulları hakkında, gerçek olanından veya aynı tür veya benzer ürün veya hizmet sunan diğer işletmelerden çok daha avantajlı olduğunu genel tüketicilere yanıltıcı bir şekilde gösteren bir durum olup, haksız yere müşterileri çeken ve genel tüketicilerin özgür ve mantıklı seçimini engelleme riski olan bir durum

Ödül Gösterim Yasası’nın 5. maddesi 2. fıkra

Özellikle, bir ürün veya hizmetin ticaret koşullarını, gerçekte olduğundan daha avantajlı olduğunu yanıltıcı bir şekilde tanıtma veya rakip bir işletmenin satışa sunduğu ürün veya hizmetten özellikle daha ucuz olmadığı halde, sanki çok daha ucuzmuş gibi yanıltıcı bir şekilde tanıtma eylemi Avantaj Yanıltıcı Gösterimi’ne dahildir.

YouTuber’ların gerçekleştirdiği Stema’nın ne zaman Japon Hediye Gösterim Yasası’na (Premiums and Representations Act) aykırı olduğu durumlar nelerdir?

Peki, YouTuber’ların gerçekleştirdiği Stema’nın ne zaman Japon Hediye Gösterim Yasası’na aykırı olduğunu düşünelim. Stema hakkında, Stema’nın her zaman Japon Hediye Gösterim Yasası’na aykırı olduğunu düşünenler var, ancak aslında Stema’nın her zaman Japon Hediye Gösterim Yasası’na aykırı olmadığını, yalnızca Yasada belirtilen yasaklanmış eylemleri gerçekleştirdiğinde Yasaya aykırı olduğunu belirtmek önemlidir. Yani, sadece Stema olduğu için hemen Japon Hediye Gösterim Yasası’na aykırı olacağı anlamına gelmez, bu yüzden dikkatli olmalıyız.

Ayrıca, YouTuber’ların ürün veya uygulamalar hakkında yaptığı tanıtım videolarında, genellikle ürün veya uygulamanın “kalitesi, standartları ve diğer içerikleri” hakkında bilgi verilir, bu yüzden yanıltıcı üstün gösterim ile ilişkisine odaklanarak açıklama yapacağız.

Japon Hediye Gösterim Yasası’na aykırı olan yanıltıcı üstün gösterimin gerçekleştiğini belirlemek için, aşağıdaki gerekliliklerin karşılanması gerekmektedir:

1. (ⅰ) Stema ile tanıtılan ürün veya uygulamanın, gerçek ürün veya uygulamadan çok daha üstün olduğunu belirtmek veya (ⅱ) gerçekte olmayan bir şekilde, rekabet halinde olan bir işletmenin sunduğu ürün veya uygulamadan çok daha avantajlı olduğunu belirtmek,
2. Müşterileri haksız yere çekmek ve genel tüketicinin özgür ve mantıklı seçimini engelleyebilecek bir tanıtım olması.

Kısacası, YouTube’a aşırı ürün veya uygulama tanıtım videoları yüklediğinizde, Japon Hediye Gösterim Yasası’na aykırı bir durum oluşabilir.

Stema durumunda, YouTube’a yüklenen videonun bir reklam veya tanıtım olduğunu tüketiciler anlamayabilir, bu nedenle tüketiciler, “YouTuber kişisel olarak satın aldı ve kişisel olarak önerdiği için iyi bir şey” diye düşünebilir ve bu, yanıltıcı üstün gösterim olarak Japon Hediye Gösterim Yasası’na aykırı olabilir.

Öte yandan, daha sonra bahsedeceğimiz şirket projeleri için, YouTuber’ın bir şirketten ekonomik bir karşılık aldığını tüketiciler anlayabilir, bu nedenle “Bu video, şirketten ekonomik bir fayda aldığı için, şirketin isteklerine uygun bir tanıtım yapıyor” diye düşünebilirler. Bu nedenle, Stema’ya kıyasla yanıltıcı üstün gösterime düşme olasılığı nispeten düşük olabilir ve yanıltıcı üstün gösterim olarak Japon Hediye Gösterim Yasası’na aykırı bir eylem olarak kabul edilme olasılığı düşük olabilir.

Örneğin, bir YouTuber, hiç kullanmadığı bir flört uygulamasını, bir şirketten aldığı bir istek üzerine, Stema ile reklamını ve tanıtımını yapar. Ayrıca, uygulamanın tanıtım videosunda, “Bu siteyi kullanarak, gerçekten birçok kişiyle tanışabildim. Diğer şirketlerin uygulamalarıyla hiç tanışamadım, ama bu uygulamayı kullandığımda tanışabildim” gibi bir tanıtım yapar.

Ancak, gerçekte, bu uygulamada sadece sahte kullanıcılar var ve hiç kimseyle tanışamazsınız, ya da diğer şirketlerin uygulamalarıyla daha fazla kişiyle tanışabilirsiniz, bu durumda, yanıltıcı üstün gösterim olarak Japon Hediye Gösterim Yasası’na aykırı olabilir.

Gerçek Üstü Sorunlar

Ayrıca, varsayımsal olarak, bir stealth pazarlama (stema) kampanyasının Japon “Ödül Gösterim Yasası”na aykırı olmadığı durumlarda bile, gerçek üstü sorunlar mevcuttur. Stealth pazarlama genellikle toplum tarafından olumsuz bir durum olarak görülür.
Bu durumda, eğer bir durumun stealth pazarlama olduğu ortaya çıkarsa, tanıtım videosunu yayınlayan YouTuber’ın itibarı düşebilir. Ayrıca, tanıtım videosunu talep eden şirketin itibarı da düşebilir ve stealth pazarlamayı sevmeyen kişiler tarafından boykot hareketleri başlatılabilir.

Bu şekilde, stealth pazarlama, gerçek üstü riskleri de içerir, bu yüzden stealth pazarlama yaparken dikkatli bir değerlendirme gereklidir.

Referans makale: Stealth Pazarlama & Kendi Kendine Sahneleme: İtibar Zararına Yol Açarsa Silinebilir mi?[ja]

Şirket İşlemleri Ne Tür Bir Eylemi İfade Eder?

Şirket işlemleri, bir YouTuber’ın bir şirketten ekonomik bir karşılık aldığını açıkladığı ve ürünler veya uygulamalar gibi şeylerin tanıtımını yaptığı durumları ifade eder. YouTuber’ın videolarını izlerken, “Sponsorluğunda ◯◯ A.Ş.” gibi belirtilmiş tanıtım videolarını görmüş olabilirsiniz. Bu tür tanıtımlar şirket işlemleri olarak adlandırılır. Ayrıca bunlar ortaklık projeleri veya ortaklık videoları olarak da adlandırılır. Şirket işlemleri hakkında, bir YouTuber’ın bir şirketten gelen talep üzerine tanıtım videosu yayınladığı anlaşıldığından, tüketiciler “Bu bir şirket işlemi olduğu için videoyu referans olarak izleyeyim” diye düşünebilir ve yanıltıcı bir görüntü oluşturma olasılığı düşer.

Özet

Yukarıda, YouTuber’ların gizli reklam yapmasının hukuki sorunları hakkında açıklamalar yaptık.

YouTube’un son yıllardaki popülaritesinin artmasıyla, şirketler ve YouTuber’lar arasındaki ilişkiler güçlenmiş ve gizli reklam yapma durumları da ortaya çıkmıştır. Ürün veya uygulama tanıtım videoları talep eden şirketler ve bu tanıtım videolarını yayınlayan YouTuber’ların, gizli reklam hakkında doğru bilgiye sahip olmaları önemlidir.

Gizli reklam konusunda, yanıltıcı ifadelerin kullanılması ve Japon Hediye Gösterim Yasası’na (Japanese Premium Display Law) aykırı olup olmadığının belirlenmesi, hukuki bilgi ve uzman değerlendirmesi gerektirir. Bu nedenle, gizli reklam konusunda endişesi olan şirketler ve YouTuber’lar, bir avukata danışmalıdır.

Bu makalenin içeriğini video olarak öğrenmek isteyenler, lütfen firmamızın YouTube kanalındaki videoları izleyin.

https://youtu.be/2eqPD9-HkP8[ja]