Japonya'daki DAO (Dağıtık Özerk Organizasyonlar) ve Hukuki Sorunları Nelerdir?

DAO (Dağıtılmış Özerk Organizasyon), Web3.0 çağında yeni bir organizasyon biçimi olarak, son zamanlarda dikkatleri üzerine çekmektedir.

Bu makalede, DAO’nun ne olduğu, mevcut merkeziyetçi organizasyonlarla ne gibi farklılıkları olduğu ve ayrıca, Japonya’da DAO oluştururken karşılaşılabilecek hukuki sorunlar hakkında açıklamalar yapacağız.

Web3.0 Döneminde Dikkat Çeken DAO Nedir?

DAO, “Decentralized Autonomous Organization” kelime grubunun kısaltmasıdır ve Türkçeye “Dağıtılmış Özerk Organizasyon” olarak çevrilebilir. Biraz daha basit bir şekilde açıklamak gerekirse, belirli bir sahibi veya yöneticisi olmaksızın, işletmeleri veya projeleri ilerletebilen bir organizasyonu ifade eder. DAO, Web3.0 ile ilişkili olarak dikkat çeken bir organizasyon biçimidir ve Web3.0, “Dağıtılmış İnternet” olarak da adlandırılan yeni bir internet türüdür.

Şimdiye kadar olan internet dünyasında, büyük platformlara sahip şirketler (Amazon, Google vb.) karları tek başına elde ederken, Web3.0’da dağıtılmış bireylerin birbirine bağlanabilmesi mümkün olacak. DAO, bu Web3.0’ı gerçekleştirmek için bir organizasyon biçimidir.

DAO ve mevcut anonim şirketler arasındaki farkı bir diyagramla özetlersek, aşağıdaki gibi farklılıklar vardır:

DAO’nun,

• Merkezi bir yöneticisi olmaması,

• Her bir katılımcının özerk bir şekilde işletme yürütmesi,

• Açık bir blockchain üzerinde karar verme sürecinin adil ve şeffaf olması,

gibi genel özellikleri vardır, ancak her DAO’nun kendine özgü özellikleri de vardır.

Yurt İçi ve Yurt Dışındaki DAO Örnekleri

DAO’nun somut bir örneği olarak, kripto para birimlerinden (sanal para) biri olan Bitcoin gösterilebilir. Bitcoin, belirli bir lider olmaksızın, dünya genelindeki madencilerin madencilik faaliyetleri sayesinde blockchain ağı sürdürülüp yönetilmektedir.

Bitcoin sahipleri, Bitcoin’in DAO üyeleri olarak işletmeye katılıyorlar.

Ayrıca, “Ninja DAO”, “Wagumi DAO”, “SUPER SAPIENS” gibi Japonya’da çeşitli DAO’lar ortaya çıkmıştır.

Ninja DAO [ja], Japonya’nın en büyük DAO’larından biri olup, İkehaya ve diğerleri tarafından 2021 Eylül’ünde (Gregorian takvimine göre 2021) kurulmuştur. NFT projesi olan “CryptoNinja”nın resmi topluluğu olarak, “CryptoNinja”nın ikincil yaratıcılarına katılım sağlamaktadır.

Wagumi DAO [ja], Kakiki Shun ve diğerleri tarafından 2021 Kasım’ında (Gregorian takvimine göre 2021) kurulan bir DAO olup, Japonya’daki Web3.0 deneyimcilerini artırmayı hedeflemektedir.

SUPER SAPIENS [ja], film yönetmeni Yukihiko Tsutsumi ve diğerleri tarafından kurulan, Japonya’nın ilk eğlence DAO’sudur. Üyeler token satın alır ve bu tokenları kullanarak oylama yaparlar, böylece projeye katılım sağlarlar.

Gelecekte, Japonya’da da, DAO’nun kurulması giderek daha yaygın hale geleceği tahmin edilmektedir.

ABD’nin Wyoming Eyaletindeki DAO Yasası Hakkında

ABD’nin Wyoming eyaletinde, 2021 yılı Temmuz ayında (Gregorian takvimine göre) DAO Yasası yürürlüğe girdi. Bu yasa ile birlikte, LLC (Limited Liability Company – Sınırlı Sorumluluk Şirketi) gerekliliklerini karşılayan DAO’lar, LLC olarak kaydedilebilir hale geldi. “American CryptoFed DAO”, Wyoming eyaletinde kaydını tamamlayan ve tüzel kişilik kazanan ilk DAO oldu.

2022 yılında ise, Tennessee eyaletinde de DAO Yasası kabul edildi ve yasal gereklilikleri karşılayan DAO’ların tüzel kişilik kazanabilmesi mümkün hale geldi.

Japonya’daki DAO’nun Hukuki Sorunları

Japonya’da, DAO ile ilgili yasalar henüz düzenlenmemiş olup, Amerika’nın Wyoming veya Tennessee eyaletleri gibi tüzel kişilik tanınmamaktadır.

Tüzel kişilik tanınmadığı için,

• İzin ve onay başvuruları yapamazlar (= İzin ve onay gerektiren işlemleri gerçekleştiremezler)

• Sözleşme tarafı olamazlar

• Vergi muamelesi belirsizdir

gibi çeşitli sorunlar ortaya çıkmaktadır.

Ayrıca, DAO’larda, ödül olarak token veya kripto varlık dağıtılabilir, bu durumda, duruma bağlı olarak, Finansal Ürünler Ticaret Yasası (Japon Finansal Ürünler Ticaret Yasası) gibi düzenlemelere tabi olabilirler.

Kripto varlıkların ve Ödeme Hizmetleri Yasası (Japon Ödeme Hizmetleri Yasası) ile Finansal Ürünler Ticaret Yasası arasındaki ilişki hakkında ayrıntılı bir açıklama aşağıdaki makalede bulunabilir, lütfen başvurunuz.

İlgili Makale: Kripto varlıkların düzenlenmesi nedir? Ödeme Hizmetleri Yasası ve Finansal Ürünler Ticaret Yasası arasındaki ilişkiyi açıklıyoruz [ja]

DAO’nun Kar Payı Var İse

Örneğin, bir Limited Şirketin ortaklık haklarının DAO’su (kar payı var) tokenlerinin satışını gerçekleştirirken, Finansal Ürünler Ticaret Yasası (Japon Finansal Ürünler Ticaret Yasası) uyarınca birinci tür finansal ürün ticaret işi kaydı gereklidir. Ayrıca, ortaklık hakları tokenlerinin kendi kendine toplanması durumunda, ikinci tür finansal ürün ticaret işi kaydı gereklidir.

Ancak, ortaklık hakları tokenlerinin ücretsiz olarak dağıtılması, Şirketler Yasası (Japon Şirketler Yasası) vb. tarafından kabul edilmemektedir, bu nedenle dikkatli olunmalıdır. Ayrıca, dağıtım yöntemine bağlı olarak, diğer düzenlemelerin uygulanması da mümkündür.

DAO’nun Kar Payı Yok İse

Kar payı olmayan DAO’lar söz konusu olduğunda, kar payı olan DAO’lara kıyasla ilgili düzenlemeler daha azdır.

Örneğin, “Utility Token” adı verilen ve kar payı olmayan tokenlerin satışı durumunda, Ödeme Hizmetleri Yasası (Japon Ödeme Hizmetleri Yasası) uyarınca kripto varlık değişim işi kaydı gereklidir. Utility Token, genellikle belirli bir hizmete erişim için kullanılan tokenleri ifade eder.

Özet: DAO oluşturmak veya kullanmak istiyorsanız, öncelikle bir avukata danışın

DAO, yeni bir organizasyon biçimidir ve Japonya’da hukuki düzenlemelerin çoğunlukla ilerlemediği mevcut durumdur.

DAO oluştururken veya kullanırken, Japon hukukunun düzenlemelerini dikkatlice göz önünde bulundurarak ilerlemeniz gerekmektedir. DAO mekanizmasını kullanarak organizasyon yönetimini düşünüyorsanız, önceden bir avukata danışmanızı öneririz.

Büromuz Tarafından Alınan Önlemler

Monolith Hukuk Bürosu, özellikle IT ve hukuk alanlarında yüksek uzmanlığa sahip bir hukuk bürosudur. Büromuz, kripto varlıklar ve blockchain ile ilgili işlerin tamamını desteklemektedir. Ayrıntılar aşağıdaki makalede belirtilmiştir.

Monolith Hukuk Bürosu’nun hizmet verdiği alanlar: Kripto Varlıklar・NFT・Blockchain [ja]