Avukatlar Tarafından Açıklanan Japon Şirketlerinin NASDAQ'da Listelenmesine İlişkin SSS

2023 (2023年) yılında, 6 Japon şirketi NASDAQ’da halka arz edildi. “Japon şirketlerinin NASDAQ’da halka arz olmayı hedeflemesi” seçeneği, yavaş yavaş daha yaygın hale gelmekte olduğunu söyleyebiliriz.

Yine de, Japon şirketlerinin NASDAQ’da halka arzı, henüz az sayıda gerçekleşmiş bir alan. Bu nedenle, Japonya pazarında halka arz söz konusu olduğunda, birikmiş bilgi ve deneyimlerin bol olduğu konu ve meselelerde, Japonya içinde NASDAQ halka arzı konusunda bilgi sahibi olan kişilerin sayısı azdır.

Monolith Hukuk Bürosu, Japon şirketlerinin NASDAQ’da halka arzını desteklemek için, NASDAQ halka arzında çok sayıda başarıya sahip yabancı firmalarla iş birliği yapmaktadır. Bu nedenle, geçmişte (Japonya dışındaki) birçok şirketin NASDAQ halka arzı sırasında “mesele” haline gelen çeşitli unsurlar hakkında da şu an itibarıyla bilgi sahibiyiz. Sıkça “mesele” haline gelen noktalar hakkında, aşağıda FAQ şeklinde açıklamalar yapacağız.

Halka Arz Öncesi Sermaye Artırımı ve Hisse Devri

NASDAQ halka arzını hedefleyen şirketlerin, halka arz öncesinde üçüncü şahıslara sermaye artırımı veya hisse devri yapmalarının bir sakıncası olup olmadığı sorusu gündemdedir.

Bu konuda, üçüncü şahıslara sermaye artırımı ve özel işlemler olarak hisse devrini birbirinden ayırarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Her ikisi de halka arzdan önceki 3 yıl içinde SEC’e (ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu) açıklanması gereken işlemler olmakla birlikte, aşağıdaki gibi farklılıklar bulunmaktadır.

Öncelikle, üçüncü şahıslara sermaye artırımı durumunda, SEC, sermaye artırımı sırasındaki hisse fiyatının (şirketin piyasa değeri), halka arz sırasındaki hisse fiyatından (şirketin piyasa değeri) farklı olması durumunda sorular sorabilir. Özellikle halka arzdan bir yıl içinde yapılan sermaye artırımlarının, halka arz sırasındaki piyasa değeri üzerinde büyük bir etkisi olabileceği sıkça karşılaşılan bir durumdur.

Diğer yandan, özellikle kurucuların (sahiplerin) veya eski hissedarların ilgili kişilere veya üçüncü şahıslara özel işlemler olarak hisse devri yapmaları durumunda, SEC’e açıklanması gerekmekle birlikte, devir fiyatı düşük olsa bile, SEC genellikle bu devir fiyatı hakkında itirazda bulunmaz veya soru sormaz.

Bu nedenle, en azından halka arz hazırlıklarına başlandıktan sonra;

• Üçüncü şahıslara sermaye artırımı yapılacaksa, o sırada belirlenen hisse fiyatı (şirketin piyasa değeri) hakkında dikkatli bir değerlendirme yapılması gerektiği
• Özel işlemler olarak hisse devri durumunda ise, en azından göreceli olarak koşulların daha esnek belirlenebileceği

söylenebilir.

NASDAQ’da İşlem Gören Şirketlerin Kurumsal Yönetimi

NASDAQ’da işlem gören bir şirket olarak, Amerika Birleşik Devletleri’nin katı kurumsal yönetim standartlarına uygun hareket etmek gerekip gerekmediği önemli bir meseledir.

Bu, çeşitli faktörleri göz önünde bulundurulması gereken karmaşık bir konu olduğundan, basit bir yanıt vermek zordur; ancak, genel hatlarıyla açıklamaya çalışacağız.

Esasen, NASDAQ, NASDAQ Kotasyon Kuralları Bölüm 5605’te belirtilen katı kurumsal yönetim kurallarını uygular. Ancak, bir Japon şirketi NASDAQ’da işlem görmeye başladığında, söz konusu şirket “yabancı özel sermaye ihraççısı” olarak kabul edilir. İstisnai olarak, SEC (Amerikan Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu), yabancı özel sermaye ihraççılarına NASDAQ kotasyon standartlarına dayalı kurumsal yönetim yerine, kendi ülkelerinin yasalarına dayalı kurumsal yönetim uygulamalarını talep etmektedir.

Sonuç olarak, NASDAQ’da işlem gören Japon şirketler, bazı istisnalar dışında, esas olarak Japon şirketler hukuku tarafından düzenlenen kurumsal yönetim ilkelerini uygulamakla yeterli olacaktır.

CFO (En Üst Düzey Finans Sorumlusu) Olacak Kişinin Şartları

NASDAQ’da halka açılan şirketler için bir ‘CFO (En Üst Düzey Finans Sorumlusu)’ gereklidir.

CFO, girişimcilik çevrelerinde popüler bir terim haline gelmiştir ancak bu, Japon yasalarında resmi bir terim değildir. Yani, Japon şirketler hukukunda CFO diye bir pozisyon bulunmamakta ve ‘şirketler kendi kararlarıyla bu tür bir pozisyon oluşturabilirler (ancak bu, hukuki bir anlam taşımaz)’ niteliğindedir.

Buna karşın, NASDAQ’da halka açılma sürecinde, halka açılma standartları gereği ‘CFO’ resmi bir pozisyon olarak gereklidir. Ayrıca, CFO olacak kişiler için belirli şartlar bulunmaktadır.

• CFO, ilgili şirketin yöneticisi, tam zamanlı çalışanı, taşeron çalışanı gibi herhangi bir pozisyonda olabilir.
• CFO’nun şirkette tam zamanlı çalışması gerekmektedir. Daha doğru bir ifadeyle, halka açılma hazırlık döneminde yarı zamanlı olması sorun teşkil etmez, ancak halka açıldığında tam zamanlı olması gereklidir.
• CFO, başka bir şirkette çalışıyor olabilir. Yani örneğin, ‘NASDAQ’da halka açılan bir şirkette tam zamanlı çalışan olarak görev yaparken, aynı zamanda başka bir şirketin CEO’su olarak görev yapan’ bir kişi de olabilir.

CFO, Japon şirketler hukukunda var olmadığı için, NASDAQ’da halka açılma sırasında bazen ‘formalite’ olarak atanmış bir pozisyon olabilir. Ancak, CFO, finansal raporlama ve yönetişim standartlarına uyumu sağlamak için gereken bir pozisyondur ve şirketin finansal işlerinin denetimi, finansal tabloların ve çeşitli raporların Genel Muhasebe İlkelerine (GAAP) ve SEC düzenlemelerine uygun olduğunu garanti etme sorumluluğunu taşır. Bu rol, şirket halka açıldıktan sonra yatırımcı güvenini sürdürmek ve düzenleyici otoritelerin denetimine yanıt vermek için son derece önemlidir. Bu nedenle, uygun kişinin CFO pozisyonuna atanması gerektiği söylenebilir.

MS Şirketlerinin (Japonya’da Halka Açılması Zor Olan Şirketlerin) NASDAQ’da Halka Açılması

MS Şirketi, Medikal Servis Şirketi’nin kısaltmasıdır ve belirli sağlık kuruluşlarının, yasal olarak tanımlanmış sağlık kuruluşları olmasalar bile hastane işletmeciliği ile ilgili faaliyetleri yürütebilmeleri için kurulan şirketleri ifade eder. Bu tür şirketler, pratikte Japonya’nın menkul kıymetler piyasasında halka açılamazlar; ancak soru şudur: NASDAQ’da halka açılabilirler mi?

Sonuç olarak, bir şirketin MS Şirketi olması, NASDAQ’da halka açılmasının imkansız olduğu anlamına gelmez. NASDAQ’ın özelliği, formel listeleme kriterlerini karşıladığı sürece, MS Şirketlerinin de halka açılabileceğidir.

Yine de, MS Şirketlerinin çoğu, satışlarının büyük bir kısmını belirli sağlık kuruluşlarına bağlı hale getiren bir yapıya sahiptir ve bu durum, orta ve uzun vadeli işletme istikrarının düşük olduğu anlamına gelir. Ancak bu, ‘halka açılış sırasındaki piyasa değeri’ veya ‘gerçekte yatırımcıların ilgisini çekip çekmeyeceği’ gibi konuları etkileyen bir faktördür ve ‘halka açılma imkanının olup olmadığı’ konusunu etkileyen bir faktör değildir.

Bu tartışma sadece MS Şirketleri ile sınırlı değildir. Yukarıda belirtildiği gibi, NASDAQ’ın özelliği, formel kriterleri karşıladığınız sürece halka açılabilmenizdir, bu nedenle MS Şirketleri dışında, Japonya’da halka açılması zor veya pratikte halka açılamayan diğer tür şirketler için de aynı durum geçerlidir.

Kar Payı Esasına Göre Halka Arz Edildiğinde Satışa Sunulan Hisse Senetlerinin Oranı

NASDAQ Capital Market’te halka arz için belirlenen kriterler arasında sermaye kriteri, piyasa değeri kriteri ve kar payı kriteri olmak üzere üç ana kriter bulunmaktadır. Özellikle son zamanlarda Japonya’da ‘genel olarak’ kabul görenin kar payı kriteri olduğu düşünülmektedir.

Kar payı kriteri, devam eden işletmelerin net karının 750,000 Amerikan Doları üzerinde olması gibi bazı kriterleri karşıladığında NASDAQ’ta halka arzı mümkün kılan bir standarttır. Bu durumda, dolaşımdaki hisse senetlerinin piyasa değeri en az 5 milyon Amerikan Doları olmalıdır.

Dolaşımdaki hisse senetlerinin piyasa değeri, halka arz sırasında satışa sunulan hisse senetlerinin toplam piyasa değerini ifade eder. Başka bir deyişle, NASDAQ’ta halka arz olunurken en az 5 milyon Amerikan Doları değerinde hisse senedi satışa çıkarılması gerektiği anlamına gelir. Bu, şirketin piyasa değeri örneğin 20 milyon Amerikan Doları ise %25, 50 milyon Amerikan Doları ise %10 oranında hisse satışı yapılması gerektiği anlamına gelir.

Piyasa Değeri Bazında Halka Arzda “Piyasa Değeri”nin Anlamı

Piyasa değeri bazında halka arz, (1) dolaşımdaki hisse senetlerinin piyasa değeri olarak 15 milyon ABD doları, (2) halka arz edilecek menkul kıymetlerin piyasa değeri olarak 50 milyon ABD doları gibi kriterlerdir.

Öncelikle, (1) halka arz edilecek menkul kıymetlerin piyasa değeri, halka arz sırasında mevcut tüm hisse senetlerinin piyasa değerini ifade eder. Örneğin, halka arz öncesinde 8.75 milyon hisse senedi çıkarmış bir şirket, halka arz sırasında 3.75 milyon hisse daha çıkarırsa, halka arz sonrası toplam çıkarılmış hisse sayısı 8.75 milyon + 3.75 milyon = 12.5 milyon hisse olur. Eğer bir hisse 4 ABD dolarından çıkarılıyorsa, halka arz sırasındaki piyasa değeri 4 ABD doları x 12.5 milyon hisse = 50 milyon ABD doları olur. Bu, “halka arz edilecek menkul kıymetlerin piyasa değeri 50 milyon ABD doları” kriterinin üzerinde olduğu için, kriter karşılanmış olur.

Ayrıca, (2) dolaşımdaki hisse senetlerinin piyasa değeri, yukarıda bahsedildiği gibi, halka arz sırasında çıkarılan hisse senetlerinin piyasa değerini ifade eder. Yukarıdaki örnekte, halka arz sırasında çıkarılan hisse senetlerinin piyasa değeri 4 ABD doları x 3.75 milyon hisse = 15 milyon ABD doları olur. Bu, “dolaşımdaki hisse senetlerinin piyasa değeri 15 milyon ABD doları” kriterinin üzerinde olduğu için, kriter karşılanmış olur.

Yani,

• Pazardan 15 milyon ABD doları toplanabilir (kar kriteri kullanılıyorsa, yukarıda bahsedildiği gibi 5 milyon dolar kriter olduğundan, piyasa değeri bazında kriter daha yüksektir)
• Bu fonun toplanması için çıkarılacak yeni hisse senetleri %30’un altında olmalıdır (bu ölçüde büyük bir piyasa değeri vaat edilse bile, yukarıdaki fon toplanabilir)

Bu durumda, bu kriterleri kullanarak halka arz mümkündür.

Hukuk Büromuzun Sunduğu Çözümler

Monolith Hukuk Bürosu, IT ve özellikle internet ile hukukun her iki alanında da yüksek uzmanlığa sahip bir hukuk firmasıdır. Girişimcilik hukuku konusunda deneyim ve başarı geçmişine sahip olan firmamız, uluslararası ağlarla iş birliği içinde, Japon şirketlerin NASDAQ borsasında listelenmesine kapsamlı destek sağlamaktadır. NASDAQ listeleme desteği hakkında daha fazla bilgi için aşağıdaki makaleye göz atabilirsiniz.

Monolith Hukuk Bürosu’nun Uzmanlık Alanları: NASDAQ Listeleme Desteği[ja]