Τι είναι το Σύστημα Εργασίας με Κρίση (Japanese 'Discretionary Labor System')? Είναι εφαρμόσιμο σε προγραμματιστές;

Στα τελευταία χρόνια, η μεταρρύθμιση του τρόπου εργασίας έχει γίνει ένα συνθηματικό κάλεσμα, με το τηλεργασία και την εργασία από το σπίτι να προσελκύουν σημαντική προσοχή. Μέσα σε αυτούς τους διάφορους τρόπους εργασίας, υπάρχει ένας που ονομάζεται σύστημα εργασίας με βάση την κρίση (discretionary labor system). Πολλοί ίσως έχετε ακούσει τον όρο, αλλά δεν είναι απαραίτητο ότι όλοι έχουν μια σαφή κατανόηση του τι ακριβώς περιλαμβάνει. Έτσι, σε αυτό το άρθρο, θα εξηγήσουμε πρώτα τι είναι το σύστημα εργασίας με βάση την κρίση. Στη συνέχεια, θα αναλύσουμε αν αυτό το σύστημα μπορεί να εφαρμοστεί στους προγραμματιστές.

Τι είναι το Σύστημα Εργασίας με Ελευθερία Επιλογής

Υπάρχουν δύο είδη συστημάτων εργασίας με ελευθερία επιλογής: το σύστημα για ειδικευμένες εργασίες και το σύστημα για σχεδιαστικές εργασίες. Το σύστημα για ειδικευμένες εργασίες αφορά τις εργασίες που, λόγω της φύσης τους, απαιτούν να αφήνεται στην κρίση του εργαζομένου η επιλογή των μέσων και των μεθόδων εκτέλεσης της εργασίας, καθώς και η κατανομή του χρόνου. Αυτό καθορίζεται μέσω εντολών και ανακοινώσεων του Ιαπωνικού Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Πρόνοιας, και οι εργασίες που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία ορίζονται από κοινού από τους εργοδότες και τους εργαζομένους. Όταν ο εργαζόμενος αναλαμβάνει τέτοιου είδους εργασία, θεωρείται ότι έχει εργαστεί για τον χρόνο που έχει προκαθοριστεί από τις δύο πλευρές.

Από την άλλη πλευρά, το σύστημα για σχεδιαστικές εργασίες αφορά τους εργαζομένους που ασχολούνται με ένα συγκεκριμένο φάσμα εργασιών στα διάφορα τμήματα μιας εταιρείας, επιτρέποντας την ελευθερία επιλογής των μέσων εκτέλεσης και της κατανομής του χρόνου, με στόχο την επικέντρωση στα αποτελέσματα και τη βελτίωση της αποδοτικότητας και της παραγωγικότητας. Στους προγραμματιστές, το σύστημα για ειδικευμένες εργασίες είναι αυτό που συνήθως προκαλεί ζητήματα, επομένως παρακάτω θα αναλύσουμε αυτό το σύστημα.

Το σύστημα για ειδικευμένες εργασίες καθορίζεται στο άρθρο 38 του 3 της πρώτης παραγράφου του πρώτου εδαφίου του Ιαπωνικού Νόμου για τα Εργασιακά Πρότυπα (Japanese Labor Standards Law), και αναφέρει ότι “για τις εργασίες που, λόγω της φύσης τους, απαιτούν να αφήνεται στην κρίση του εργαζομένου η επιλογή των μέσων και των μεθόδων εκτέλεσης της εργασίας, καθώς και η κατανομή του χρόνου, οι εργασίες που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία ορίζονται από κοινού από τους εργοδότες και τους εργαζομένους, και όταν ο εργαζόμενος αναλαμβάνει τέτοιου είδους εργασία, θεωρείται ότι έχει εργαστεί για τον χρόνο που έχει προκαθοριστεί από τις δύο πλευρές.”
※Αναφορά (Ιαπωνικό Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Πρόνοιας Ιστοσελίδα) https://www.mhlw.go.jp/general/seido/roudou/senmon/index.html

https://monolith.law/corporate/checkpoints-of-employment-agreement[ja]

Ποιες εργασίες καλύπτονται από το σύστημα εργασίας με βάση την κρίση

Για το σύστημα εργασίας ειδικών επαγγελμάτων με βάση την κρίση, απαιτείται να πρόκειται για εργασίες που έχουν καθοριστεί με την Ιαπωνική Υπουργική Οδηγία (Κανονισμός Εφαρμογής του Νόμου για τα Εργατικά Πρότυπα) και την Ανακοίνωση του Ιαπωνικού Υπουργού Εργασίας, Υγείας και Πρόνοιας.
Στην Ιαπωνική Υπουργική Οδηγία και την Ανακοίνωση του Υπουργού καθορίζονται οι ακόλουθες 19 εργασίες ως κατάλληλες για το σύστημα.

（１）Εργασίες έρευνας και ανάπτυξης νέων προϊόντων ή νέων τεχνολογιών ή έρευνα στις ανθρωπιστικές ή φυσικές επιστήμες
（２）Ανάλυση ή σχεδιασμός συστημάτων επεξεργασίας πληροφοριών (συστήματα που αποτελούνται από πολλά στοιχεία που συνδυάζονται για την επεξεργασία πληροφοριών με τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και που αποτελούν τη βάση για τον σχεδιασμό προγραμμάτων)
（３）Εργασίες δημοσιογραφίας ή επεξεργασίας σε επιχειρήσεις εφημερίδων ή εκδόσεων ή παραγωγής προγραμμάτων για την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο
（４）Εργασίες σχεδιασμού νέων σχεδίων για ρούχα, εσωτερική διακόσμηση, βιομηχανικά προϊόντα, διαφημίσεις κ.λπ.
（５）Εργασίες παραγωγού ή σκηνοθέτη σε επιχειρήσεις παραγωγής τηλεοπτικών προγραμμάτων, ταινιών κ.λπ.
（６）Εργασίες δημιουργίας κειμένων για διαφημίσεις ή προώθηση προϊόντων (εργασίες λεγόμενου copywriter)
（７）Εργασίες αναγνώρισης προβλημάτων ή σχεδιασμού μεθόδων χρήσης συστημάτων επεξεργασίας πληροφοριών στη διαχείριση επιχειρήσεων (εργασίες λεγόμενου συστημικού συμβούλου)
（８）Εργασίες σχεδιασμού, εκφρασης ή συμβουλευτικής για την τοποθέτηση φωτιστικών, επίπλων κ.λπ. σε κτίρια (εργασίες λεγόμενου συντονιστή εσωτερικού χώρου)
（９）Εργασίες δημιουργίας λογισμικού για παιχνίδια
（１０）Εργασίες ανάλυσης ή αξιολόγησης τάσεων της αγοράς αξιών ή της αξίας των αξιόχρεων και συμβουλευτική για επενδύσεις (εργασίες λεγόμενου αναλυτή αξιών)
（１１）Εργασίες ανάπτυξης χρηματοοικονομικών προϊόντων με τη χρήση γνώσεων χρηματοοικονομικής μηχανικής
（１２）Εργασίες εκπαιδευτικής έρευνας σε πανεπιστήμια (περιορίζεται σε όσους ασχολούνται κυρίως με την έρευνα)
（１３）Εργασίες καταχωρημένου λογιστή
（１４）Εργασίες δικηγόρου
（１５）Εργασίες αρχιτέκτονα (αρχιτέκτονες πρώτης και δεύτερης κατηγορίας και αρχιτέκτονες ξύλινων κατασκευών)
（１６）Εργασίες εκτιμητή ακινήτων
（１７）Εργασίες πατενταρισμένου συμβούλου
（１８）Εργασίες φοροτεχνικού
（１９）Εργασίες συμβούλου μικρομεσαίων επιχειρήσεων

(Πηγή: Ιστοσελίδα του Ιαπωνικού Υπουργείου Εργασίας, Υγείας και Πρόνοιας: https://www.mhlw.go.jp/general/seido/roudou/senmon/index.html)

Οι παραπάνω 19 εργασίες απαιτούν υψηλό επίπεδο εξειδίκευσης και είναι απαραίτητο να αναγνωρίζεται ευρύτερα η κρίση των εργαζομένων, γι’ αυτό και έχουν καθοριστεί ειδικά.

Είναι δυνατή η εφαρμογή του συστήματος εργασίας με βάση την κρίση στους προγραμματιστές;

Παραπάνω, περιγράψαμε τις εργασίες που εμπίπτουν στο σύστημα εργασίας με βάση την κρίση για ειδικευμένα επαγγέλματα, αλλά αναρωτιέστε αν οι προγραμματιστές συμπεριλαμβάνονται σε αυτές τις εργασίες. Στη συνέχεια, θα εξηγήσουμε αν οι προγραμματιστές εμπίπτουν στις εργασίες που καλύπτονται από το σύστημα εργασίας με βάση την κρίση για ειδικευμένα επαγγέλματα.

Οι εργασίες που αποτελούν αντικείμενο συζήτησης

Οι προγραμματιστές είναι άτομα ή επαγγελματίες που δημιουργούν προγράμματα. Οι κύριες αρμοδιότητες ενός προγραμματιστή περιλαμβάνουν τη δημιουργία πηγαίου κώδικα σε γλώσσα προγραμματισμού, βασισμένου στις προδιαγραφές του λογισμικού. Από το περιεχόμενο των καθηκόντων ενός προγραμματιστή, το ζήτημα εάν το σύστημα εργασίας με βάση την κρίση για ειδικευμένα επαγγέλματα μπορεί να εφαρμοστεί στους προγραμματιστές εξαρτάται από το αν οι εργασίες τους μπορούν να θεωρηθούν ως «ανάλυση ή σχεδιασμός συστημάτων επεξεργασίας πληροφοριών (συστήματα που αποτελούνται από πολλά στοιχεία που συνδυάζονται για να επεξεργαστούν πληροφορίες με τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και αποτελούν τη βάση για τον σχεδιασμό προγραμμάτων)».

Η σημασία της ανάλυσης ή σχεδίασης εργασιών σε συστήματα επεξεργασίας πληροφοριών

Ακόμα και αν αναφερθούμε στην “ανάλυση ή σχεδίαση εργασιών σε συστήματα επεξεργασίας πληροφοριών”, δεν είναι δυνατόν να κατανοήσουμε με σαφήνεια τι ακριβώς σημαίνουν αυτές οι εργασίες με βάση το νομικό κείμενο. Για αυτό το λόγο, η Επιθεώρηση Εργασίας του Τόκιο δημοσίευσε ένα έγγραφο με τίτλο “Για την ορθή εισαγωγή του συστήματος εργασίας με βάση την ειδική επαγγελματική κρίση“, όπου παρέχει εξηγήσεις σχετικά με το συγκεκριμένο περιεχόμενο των εργασιών.

Τι είναι τα “συστήματα επεξεργασίας πληροφοριών”

Στο έγγραφο “Για την ορθή εισαγωγή του συστήματος εργασίας με βάση την ειδική επαγγελματική κρίση”, τα “συστήματα επεξεργασίας πληροφοριών” ορίζονται ως συστήματα που σκοπό έχουν την ταξινόμηση, επεξεργασία, αποθήκευση, αναζήτηση κ.ά. των πληροφοριών και αποτελούνται από τον υλικό εξοπλισμό των υπολογιστών, το λογισμικό, τα δίκτυα επικοινωνίας και τα προγράμματα επεξεργασίας δεδομένων ως συστατικά τους.

Πρώτον, για να ονομάσουμε ένα σύστημα “σύστημα επεξεργασίας πληροφοριών”, αυτό πρέπει να έχει ως σκοπό την “ταξινόμηση, επεξεργασία, αποθήκευση, αναζήτηση κ.ά. των πληροφοριών”.
Στη συνέχεια, πρέπει να αποτελείται από “υλικό εξοπλισμό υπολογιστών, λογισμικό, δίκτυα επικοινωνίας και προγράμματα επεξεργασίας δεδομένων ως συστατικά τους”.

Τι σημαίνει “ανάλυση ή σχεδίαση εργασιών σε συστήματα επεξεργασίας πληροφοριών”

Στη συνέχεια, η “ανάλυση ή σχεδίαση εργασιών σε συστήματα επεξεργασίας πληροφοριών” περιλαμβάνει “την κατανόηση των αναγκών, την ανάλυση των εργασιών των χρηστών και την απόφαση για την βέλτιστη μέθοδο επεξεργασίας εργασιών και την επιλογή του κατάλληλου μοντέλου, τον σχεδιασμό των εισόδων και εξόδων, την διαδικασία επεξεργασίας και άλλα σχετικά με τον σχεδιασμό του συστήματος εφαρμογών, την λεπτομερή απόφαση για την δομή των μηχανημάτων, την επιλογή του λογισμικού, καθώς και την αξιολόγηση του συστήματος μετά την εκκίνησή του, την ανακάλυψη προβλημάτων και την βελτίωση για την επίλυσή τους”. Επιπλέον, αναφέρεται ότι “οι προγραμματιστές που σχεδιάζουν ή δημιουργούν προγράμματα δεν περιλαμβάνονται στην ‘ανάλυση ή σχεδίαση εργασιών σε συστήματα επεξεργασίας πληροφοριών'”. Από αυτό συμπεραίνουμε ότι οι γενικοί προγραμματιστές δεν θεωρούνται ότι ανήκουν στις εργασίες που καλύπτονται από το σύστημα εργασίας με βάση την ειδική επαγγελματική κρίση.

Περίπτωση που κρίθηκε αν η διακριτική εργασία εφαρμόζεται στους προγραμματιστές

Υπάρχει μια περίπτωση που κρίθηκε αν η διακριτική εργασία εφαρμόζεται στους προγραμματιστές, γνωστή ως η υπόθεση ADD (Απόφαση του Δικαστηρίου του Κιότο της 23ης Οκτωβρίου του έτους Heisei 23 (2011), Εργατική Περίπτωση αριθ. 1041, σελ. 49), την οποία θα παρουσιάσουμε.

Σύνοψη της υπόθεσης

Αρχικά, ο X απασχολούνταν ως σύστημα μηχανικός στην εταιρεία υπολογιστών Y από την ίδρυσή της τον Μάιο του έτους Heisei 13 (2001), υπό το σύστημα διακριτικής εργασίας με υποθετικό ωράριο εργασίας οκτώ ωρών την ημέρα. Στη συνέχεια, περί τον Σεπτέμβριο του έτους Heisei 20 (2008), λόγω της αυξημένης εμφάνισης προβλημάτων στις εργασίες προσαρμογής που οφείλονταν σε λάθη του ίδιου του X ή των μελών της ομάδας του, ο X διαγνώστηκε με κατάθλιψη τον Φεβρουάριο του έτους Heisei 21 (2009) και παραιτήθηκε από την Y τον Μάρτιο του ίδιου έτους. Η Y μήνυσε τον X για αποζημίωση 20,34 εκατομμυρίων γιεν, ισχυριζόμενη ότι υπέστη ζημιά επειδή ο X δεν εκτέλεσε σωστά τα καθήκοντά του ή δεν τήρησε τους κανόνες με τους πελάτες. Ως αντίδραση, ο X αντιμήνυσε την Y ζητώντας αποζημίωση για απλήρωτες υπερωρίες, τόκους καθυστέρησης και πρόσθετες αποζημιώσεις, καθώς και για ζημιά λόγω παραβίασης της υποχρέωσης φροντίδας ασφάλειας.

Σημεία διαφωνίας σχετικά με το παρόν άρθρο

Στην υπόθεση αυτή υπάρχουν αρκετά σημεία διαφωνίας, αλλά σε σχέση με το παρόν άρθρο, το σημαντικό σημείο διαφωνίας είναι η «εφαρμογή του συστήματος διακριτικής εργασίας για ειδικευμένες εργασίες (Σημείο διαφωνίας 2)». Με άλλα λόγια, το ζήτημα ήταν αν οι εργασίες που εκτελούσε ο X συμπεριλαμβάνονται στις εργασίες «ανάλυσης ή σχεδιασμού συστημάτων επεξεργασίας πληροφοριών» που αποτελούν αντικείμενο του συστήματος διακριτικής εργασίας.

Η απόφαση του δικαστηρίου

Στην υπόθεση ADD, το δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι οι εργασίες που εκτελούσε ο X ανήκουν στις εργασίες “ανάλυσης ή σχεδιασμού συστημάτων επεξεργασίας πληροφοριών” που αναφέρονται στο άρθρο 38 του 3 του Νόμου περί Εργατικών Προτύπων και στο άρθρο 24 του 2 του 2 της Εκτελεστικής Οδηγίας του ίδιου νόμου, παράγραφος 2, εδάφιο 2, και ως εκ τούτου δεν μπορεί να αναγνωριστεί ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις εφαρμογής του συστήματος διακριτικής εργασίας για ειδικευμένες εργασίες».

Αρχικά, όσον αφορά το αν οι εργασίες ανήκουν στις προαναφερθείσες, η απόφαση δεν βασίζεται σε μια τυπική κρίση, αλλά πρέπει να είναι εργασίες που αντικειμενικά θεωρούνται ότι «λόγω της φύσης τους απαιτούν να αφεθεί η μέθοδος εκτέλεσής τους σε μεγάλο βαθμό στη διακριτική ευχέρεια των εργαζομένων που ασχολούνται με αυτές, καθώς είναι δύσκολο για τον εργοδότη να δώσει συγκεκριμένες οδηγίες σχετικά με τα μέσα εκτέλεσης της εργασίας και την κατανομή του χρόνου» (Νόμος περί Εργατικών Προτύπων, άρθρο 38 του 3, παράγραφος 1, εδάφιο 1).

Στην υπόθεση ADD, το δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «όπως ανέφερε ο διευθυντής του τμήματος Α της εταιρείας F [η εταιρεία που ανέθεσε την εργασία στην Y], οι εργασίες που εκτελούσαν ο X και οι υπάλληλοι της Y, αφορούσαν τμήμα του συστήματος του λογισμικού G, βάσει των οδηγιών της F, και έπρεπε να ολοκληρωθούν μέσα σε προθεσμία μίας έως δύο εβδομάδων (σε επείγουσες περιπτώσεις, ακόμη και την επόμενη ημέρα ή σε δύο ή τρεις ημέρες). Δεν μπορεί να αρνηθεί ότι οι εργασίες αυτές έλλειπαν της απαιτούμενης διακριτικής ευχέρειας στην εκτέλεση».

Με άλλα λόγια, στην υπόθεση ADD, το δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι εργασίες που εκτελούσε ο X δεν είχαν την απαιτούμενη διακριτική ευχέρεια και ως εκ τούτου δεν μπορούσε να εφαρμοστεί στον X το σύστημα διακριτικής εργασίας για ειδικευμένες εργασίες. Ως αποτέλεσμα, αναγνωρίστηκε η ύπαρξη απλήρωτων υπερωριών περίπου 6 εκατομμυρίων γιεν.

Συνοπτικά

Παραπάνω, παρουσιάσαμε μια επισκόπηση του συστήματος εργασίας με βάση την ειδική επαγγελματική κρίση και αναλύσαμε εάν αυτό το σύστημα εφαρμόζεται στους προγραμματιστές. Όπως εξηγήσαμε στο άρθρο, για να εφαρμοστεί το σύστημα εργασίας με βάση την ειδική επαγγελματική κρίση στους προγραμματιστές, απαιτούνται αυστηρά κριτήρια. Οι προγραμματιστές στους οποίους εφαρμόζεται το σύστημα εργασίας με βάση την κρίση πρέπει να εξετάσουν προσεκτικά εάν πληρούνται πραγματικά τα απαιτούμενα κριτήρια. Επιπλέον, οι υπεύθυνοι σε εταιρείες που εφαρμόζουν ή σκέφτονται να εφαρμόσουν το σύστημα εργασίας με βάση την κρίση στους προγραμματιστές πρέπει να επιβεβαιώσουν με σιγουριά εάν μπορεί πραγματικά να εφαρμοστεί. Για αυτές τις αποφάσεις απαιτείται η κρίση ενός ειδικού, επομένως συνιστάται να συμβουλευτείτε έναν δικηγόρο, ο οποίος είναι ειδικός στον τομέα.