Εξήγηση της Ανάδυσης Δικαιωμάτων και της Περιόδου Προστασίας στο Νόμο Πνευματικής Ιδιοκτησίας της Ιαπωνίας

Στο χαρτοφυλάκιο της διανοητικής ιδιοκτησίας μιας εταιρείας, τα πνευματικά δικαιώματα αποτελούν τον πυρήνα προστασίας για μια ευρεία γκάμα περιουσιακών στοιχείων, όπως λογισμικό, μάρκετινγκ υλικό, εκθέσεις έρευνας και ανάπτυξης, σχέδια και άλλα. Ειδικά για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται παγκοσμίως, η ακριβής κατανόηση των νομικών συστημάτων κάθε χώρας, και ιδιαίτερα του συστήματος πνευματικών δικαιωμάτων της Ιαπωνίας, είναι ζωτικής σημασίας από την άποψη της διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων και της αποφυγής κινδύνων. Το ιαπωνικό σύστημα πνευματικών δικαιωμάτων, ενώ έχει κοινές βάσεις με πολλά συστήματα που υιοθετούνται διεθνώς, διαθέτει μοναδικές αρχές στον μηχανισμό δημιουργίας δικαιωμάτων και στον τρόπο υπολογισμού της περιόδου προστασίας. Σύμφωνα με τον ιαπωνικό νόμο περί πνευματικών δικαιωμάτων, η δημιουργία δικαιωμάτων δεν απαιτεί καμία διαδικασία εγγραφής ή αίτησης σε διοικητικές αρχές, ακολουθώντας την αρχή της ‘ανεπισημότητας’. Αυτό σημαίνει ότι η νομική προστασία παρέχεται αυτόματα μόλις ολοκληρωθεί η δημιουργική δραστηριότητα. Ωστόσο, αυτή η αυτόματη προστασία δεν εφαρμόζεται σε κάθε δημιούργημα. Για να αναγνωριστεί ένα έργο ως ‘πνευματικό δημιούργημα’ και να υπόκειται σε νομική προστασία, πρέπει να πληροί το κριτήριο της ‘δημιουργικότητας’. Αυτό το κριτήριο είναι ένας σημαντικός διαχωριστικός παράγοντας μεταξύ απλών συλλογών γεγονότων ή δεδομένων και των αποτελεσμάτων μιας διανοητικής δημιουργικής δραστηριότητας. Είναι εξίσου σημαντικό να κατανοεί κανείς πόσο διάστημα διαρκεί αυτή η προστασία, δηλαδή την περίοδο προστασίας. Ο ιαπωνικός νόμος περί πνευματικών δικαιωμάτων υιοθετεί δύο κύριες αρχές για τον υπολογισμό της περιόδου προστασίας: μία που βασίζεται στον θάνατο του δημιουργού και μία εξαιρετική που βασίζεται στην δημοσίευση του έργου. Η εφαρμογή της μίας ή της άλλης αρχής εξαρτάται από τη φύση του έργου και τον τρόπο παρουσίασης του δημιουργού. Αυτοί οι περίπλοκοι κανόνες παρέχουν ένα προβλέψιμο νομικό πλαίσιο για τη μεγιστοποίηση της αξίας των αυτοτελών περιουσιακών στοιχείων μιας εταιρείας και τη διαχείριση του κύκλου ζωής τους. Σε αυτό το άρθρο, θα αναλύσουμε λεπτομερώς τις απαιτήσεις για τη δημιουργία δικαιωμάτων στο πλαίσιο του ιαπωνικού νόμου περί πνευματικών δικαιωμάτων, τις συγκεκριμένες μεθόδους υπολογισμού της περιόδου προστασίας και τη διαδικασία που οδηγεί στην εξάλειψή τους, βάσει της νομοθεσίας και της νομολογίας.

Η Πρόσληψη του Πνευματικού Δικαιώματος: Ανεπισημότητα και Απαιτήσεις Δημιουργικότητας Υπό το Ιαπωνικό Δίκαιο

Στο πλαίσιο του Ιαπωνικού νόμου περί πνευματικών δικαιωμάτων, τα πνευματικά δικαιώματα προκύπτουν αυτόματα μόλις ικανοποιηθούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Η κατανόηση αυτού του μηχανισμού πρόσληψης είναι το πρώτο βήμα για την κατάλληλη διαχείριση των δικαιωμάτων της εταιρείας σας και για την αποφυγή παραβίασης των δικαιωμάτων τρίτων. Εδώ θα αναλύσουμε τα δύο κεντρικά στοιχεία της πρόσληψης δικαιωμάτων, την “ανεπισημότητα” και την “δημιουργικότητα”.

Ανεπισημότητα

Ένα από τα πιο βασικά αρχές που υιοθετεί το Ιαπωνικό σύστημα πνευματικών δικαιωμάτων είναι η “ανεπισημότητα”. Αυτό σημαίνει ότι για την πρόσληψη και την απόλαυση των πνευματικών δικαιωμάτων δεν απαιτείται η τήρηση καμίας ειδικής διαδικασίας. Συγκεκριμένα, δεν απαιτείται καμία αίτηση ή εγγραφή σε διοικητική αρχή, όπως συμβαίνει με τα δικαιώματα ευρεσιτεχνίας ή τα σήματα, αλλά τα πνευματικά δικαιώματα παρέχονται αυτόματα στον δημιουργό της έργου τη στιγμή που αυτό δημιουργείται. Αυτή η αρχή καθορίζεται σαφώς στο άρθρο 17, παράγραφος 2 του Ιαπωνικού νόμου περί πνευματικών δικαιωμάτων, όπου αναφέρεται ότι “για την απόλαυση των δικαιωμάτων του δημιουργού και των πνευματικών δικαιωμάτων δεν απαιτείται η τήρηση καμίας ειδικής διαδικασίας”.

Χάρη στην αρχή της ανεπισημότητας, για παράδειγμα, ένας έκθεση που δημιουργήθηκε από έναν υπάλληλο μιας εταιρείας, ένα γραφικό που σχεδίασε ένας σχεδιαστής, ή ένας κώδικας που έγραψε ένας προγραμματιστής, προστατεύονται αυτόματα από το νόμο περί πνευματικών δικαιωμάτων μόλις ολοκληρωθούν. Η συχνά αναφερόμενη ένδειξη © (σύμβολο copyright) σε ιστοσελίδες και εκδόσεις δεν αποτελεί προϋπόθεση για την πρόσληψη των δικαιωμάτων. Το σύμβολο © είναι μια συνήθης ένδειξη που δείχνει την ύπαρξη των πνευματικών δικαιωμάτων και η παρουσία ή απουσία του δεν επηρεάζει την εγκυρότητα των δικαιωμάτων.

Αυτή η αρχή απλοποιεί τη διαδικασία απόκτησης δικαιωμάτων και ενθαρρύνει τη δημιουργική δραστηριότητα. Ωστόσο, σημαίνει επίσης ότι η ευθύνη για την απόδειξη της ύπαρξης και της κατοχής των δικαιωμάτων βαραίνει τον κάτοχο των δικαιωμάτων. Σε περίπτωση διαφοράς, είναι απαραίτητο να αποδειχθεί με αντικειμενικά στοιχεία πότε, από ποιον και τι δημιουργήθηκε, γεγονός που καθιστά σημαντικές τις πρακτικές αντιμετωπίσεις όπως η καταγραφή της ημερομηνίας δημιουργίας και η σύνταξη συμβάσεων.

Η Δημιουργικότητα ως Προϋπόθεση για την Πνευματική Ιδιοκτησία

Ενώ τα πνευματικά δικαιώματα προκύπτουν αυτόματα και χωρίς τυπικότητες, το αντικείμενο προστασίας τους περιορίζεται στα έργα που αντιστοιχούν στα νομικά καθορισμένα “πνευματικά έργα”. Το άρθρο 2, παράγραφος 1, εδάφιο 1 του Ιαπωνικού νόμου περί πνευματικών δικαιωμάτων ορίζει τα πνευματικά έργα ως “έκφραση ιδεών ή συναισθημάτων με δημιουργικό τρόπο που ανήκουν στον τομέα της λογοτεχνίας, της επιστήμης, της τέχνης ή της μουσικής”. Σε αυτόν τον ορισμό, το πιο σημαντικό πρακτικό κριτήριο είναι η “δημιουργικότητα”.

Η δημιουργικότητα σημαίνει ότι η έκφραση περιλαμβάνει κάποια μορφή ατομικότητας του δημιουργού, και δεν απαιτείται απαραίτητα υψηλό επίπεδο καλλιτεχνικότητας, πρωτοτυπίας ή νεωτερισμού. Αν το έργο δεν αποτελεί απλή μίμηση του έργου κάποιου άλλου και αντανακλά το αποτέλεσμα της πνευματικής δραστηριότητας του δημιουργού, τότε η δημιουργικότητα τείνει να αναγνωρίζεται. Αντίθετα, έργα που θα είχαν την ίδια μορφή ανεξάρτητα από τον δημιουργό τους ή που αποτελούν απλώς γεγονότα ή δεδομένα δεν αναγνωρίζονται ως δημιουργικά και δεν προστατεύονται ως πνευματικά έργα.

Ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα δικαστικής απόφασης όπου τέθηκε ζήτημα δημιουργικότητας είναι η υπόθεση “Βάσης Δεδομένων NTT Town Page” (Απόφαση του Δικαστηρίου του Τόκιο, 16 Μαΐου 1997). Σε αυτή την υπόθεση, εξετάστηκε η πνευματική ιδιοκτησία της “Town Page”, μιας βάσης δεδομένων τηλεφωνικού καταλόγου ταξινομημένη ανά επάγγελμα. Το δικαστήριο κατέληξε ότι, σε αντίθεση με τις “Hello Pages”, που απλώς κατατάσσουν ονόματα ατόμων και εταιρειών αλφαβητικά, η ταξινόμηση ανά επάγγελμα στις “Town Pages” περιελάμβανε την εφευρετικότητα του δημιουργού στην επιλογή και την ταξινόμηση των πληροφοριών, και έτσι αναγνωρίστηκε ως δημιουργική. Συγκεκριμένα, η μοναδική ταξινόμηση που λαμβάνει υπόψη την ευκολία αναζήτησης αξιολογήθηκε ως δημιουργική έκφραση που υπερβαίνει την απλή συλλογή δεδομένων.

Αυτή η απόφαση παρέχει σημαντικές ενδείξεις για την εξέταση των πληροφοριακών πόρων που διαχειρίζονται οι εταιρείες. Εάν μια βάση δεδομένων που περιέχει λίστες πελατών ή δεδομένα πωλήσεων που διατηρεί μια εταιρεία προστατεύεται από το πνευματικό δίκαιο εξαρτάται από το αν η “επιλογή ή η συστηματ

Η Λογική Πίσω από τη Διάρκεια Προστασίας του Πνευματικού Δικαιώματος στο Ιαπωνικό Δίκαιο

Όταν τα πνευματικά δικαιώματα προκύψουν, τα δικαιώματα αυτά δεν διαρκούν επ’ αόριστον. Ο Ιαπωνικός Νόμος Πνευματικών Δικαιωμάτων προστατεύει τα δικαιώματα των δημιουργών, ενώ ταυτόχρονα, μετά την πάροδο μιας συγκεκριμένης περιόδου, απελευθερώνει τα έργα στον πολιτιστικό πλούτο της κοινωνίας (δημόσιος τομέας), προάγοντας την ελεύθερη χρήση τους και συμβάλλοντας έτσι στην πολιτιστική ανάπτυξη. Για αυτόν τον λόγο, ορίζεται μια σαφής περίοδος προστασίας για τα πνευματικά δικαιώματα.

Για να κατανοήσουμε τον τρόπο υπολογισμού της περιόδου προστασίας, πρέπει πρώτα να καταλάβουμε τη βασική αρχή του «κανόνα του ημερολογιακού έτους». Το Άρθρο 57 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικών Δικαιωμάτων ορίζει ότι η περίοδος προστασίας αρχίζει να υπολογίζεται από την «1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους» μετά την ημερομηνία θανάτου του δημιουργού, την ημερομηνία δημοσίευσης του έργου ή την ημερομηνία δημιουργίας του. Για παράδειγμα, αν ένας δημιουργός πεθάνει στις 15 Μαΐου 2024, η ημερομηνία έναρξης για τον υπολογισμό της περιόδου προστασίας των έργων του θα είναι η 1η Ιανουαρίου 2025. Εάν η περίοδος προστασίας είναι 70 χρόνια, τότε αυτή θα λήξει στις 31 Δεκεμβρίου 2094. Αυτός ο κανόνας του ημερολογιακού έτους εφαρμόζεται για την απλοποίηση των υπολογισμών και ισχύει για όλες τις περιόδους προστασίας.

Η λογική πίσω από τη διάρκεια προστασίας του πνευματικού δικαιώματος στο Ιαπωνικό Δίκαιο διακρίνεται σε δύο κύρια συστήματα. Το πρώτο εφαρμόζεται όταν ο δημιουργός είναι φυσικό πρόσωπο και βασίζεται στον θάνατο του δημιουργού ως σημείο έναρξης, γνωστό ως «αρχή υπολογισμού από τον χρόνο θανάτου». Το δεύτερο σύστημα εφαρμόζεται όταν ο δημιουργός είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ή όταν ο δημιουργός είναι νομικό πρόσωπο, και βασίζεται στη δημοσίευση του έργου ως σημείο έναρξης, γνωστό ως «αρχή υπολογισμού από τον χρόνο δημοσίευσης». Η διάκριση μεταξύ αυτών των δύο αρχών είναι κρίσιμη, καθώς η διάρκεια της περιόδου προστασίας μπορεί να διαφέρει σημαντικά ανάλογα με το ποια αρχή εφαρμόζεται.

Βασική Περίοδος Προστασίας: 70 Χρόνια μετά τον Θάνατο του Δημιουργού

Το πιο θεμελιώδες αρχή της περιόδου προστασίας στον Νόμο Πνευματικής Ιδιοκτησίας της Ιαπωνίας είναι ότι τα δικαιώματα διαρκούν για 70 χρόνια μετά τον θάνατο του δημιουργού. Αυτό εφαρμόζεται όταν ο δημιουργός είναι ένα άτομο και το έργο έχει δημοσιευτεί με το πραγματικό του όνομα (ή ένα ευρέως γνωστό ψευδώνυμο). Το Άρθρο 51, Παράγραφος 2 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας ορίζει ότι “τα πνευματικά δικαιώματα διαρκούν… για 70 χρόνια μετά τον θάνατο του δημιουργού”. Αυτή η περίοδος έχει θεσπιστεί για να προστατεύσει τα συμφέροντα των κληρονόμων ή άλλων δικαιούχων, όχι μόνο κατά τη διάρκεια της ζωής του δημιουργού αλλά και για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μετά τον θάνατό του.

Η περίοδος προστασίας ήταν κάποτε “50 χρόνια μετά τον θάνατο”, αλλά με την τροποποίηση του νόμου που συνέπεσε με την εφαρμογή της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης Ειρηνικού (TPP11), από τις 30 Δεκεμβρίου 2018, η περίοδος επεκτάθηκε σε “70 χρόνια μετά τον θάνατο”. Αυτή η επέκταση έγινε για να εναρμονιστεί με τα διεθνή πρότυπα. Σημαντικό είναι ότι για τα έργα των οποίων τα πνευματικά δικαιώματα είχαν ήδη λήξει κατά την έναρξη της τροποποίησης του νόμου, η περίοδος προστασίας δεν επεκτείνεται αναδρομικά. Αυτό αποκαλείται “αρχή μη αναδρομικής προστασίας”.

Στην περίπτωση “συλλογικών έργων” που έχουν δημιουργηθεί από πολλούς συγγραφείς, ο υπολογισμός της περιόδου προστασίας διαφέρει ελαφρώς. Σύμφωνα με την παρένθεση του Άρθρου 51, Παράγραφος 2 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας, η περίοδος προστασίας ορίζεται ως “70 χρόνια μετά τον θάνατο του τελευταίου δημιουργού που πέθανε”. Για παράδειγμα, αν δύο συγγραφείς έχουν συνεργαστεί για να γράψουν ένα μυθιστόρημα, τα πνευματικά δικαιώματα δεν λήγουν με τον θάνατο του πρώτου, αλλά η περίοδος των 70 ετών αρχίζει να υπολογίζεται από τον θάνατο του δεύτερου συγγραφέα. Αυτό αντανακλά την αρχή ότι η συνεισφορά κάθε δημιουργού σε ένα συλλογικό έργο είναι αδιαίρετη και ενιαία.

Εξαιρετικές Περίοδοι Προστασίας

Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η εφαρμογή του κανόνα που βασίζεται στον θάνατο του δημιουργού είναι δύσκολη ή ακατάλληλη. Για παράδειγμα, όταν δεν είναι σαφές ποιος είναι ο δημιουργός ή όταν ο δημιουργός είναι μια νομική οντότητα που δεν υπόκειται στην έννοια του “θανάτου”. Για να αντιμετωπιστούν τέτοιες περιπτώσεις, ο Ιαπωνικός Νόμος Πνευματικής Ιδιοκτησίας καθορίζει εξαιρετικές περιόδους προστασίας που ξεκινούν από την ημερομηνία δημοσίευσης του έργου και άλλα σημεία. Αυτές οι εξαιρετικές διατάξεις εφαρμόζονται σε πολλά έργα που δημιουργούνται στο πλαίσιο της εταιρικής δραστηριότητας και είναι επομένως ιδιαίτερα σημαντικές στην πρακτική εφαρμογή.

Έργα Άγνωστου ή Ψευδώνυμου Δημιουργού

Όταν ένας δημιουργός δημοσιεύει ένα έργο χωρίς να αποκαλύψει το πραγματικό του όνομα, χρησιμοποιώντας άγνωστο ή ψευδώνυμο (όπως ένα πεν όνομα), είναι δύσκολο να καθοριστεί αντικειμενικά η περίοδος του θανάτου του. Για αυτόν τον λόγο, το Άρθρο 52 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας ορίζει ότι η περίοδος προστασίας για αυτά τα έργα είναι “70 χρόνια μετά τη δημοσίευση του έργου”.

Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις σε αυτόν τον κανόνα. Πρώτον, αν πριν από την πάροδο των 70 ετών μετά τη δημοσίευση, είναι σαφές ότι έχουν περάσει 70 χρόνια από τον θάνατο του δημιουργού, τότε η περίοδος προστασίας λήγει σε αυτό το σημείο. Επιπλέον, αν ο δημιουργός πραγματοποιήσει κάποια από τις παρακάτω ενέργειες μέσα σε έναν καθορισμένο χρονικό πλαίσιο, η περίοδος προστασίας μετατρέπεται στην αρχική αρχή των “70 ετών μετά τον θάνατο”.

1. Ο δημιουργός καταχωρίζει το πραγματικό του όνομα στην Ιαπωνική Υπηρεσία Πολιτισμού (Άρθρο 75 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας).
2. Ο δημιουργός επαναδημοσιεύει το έργο του αναγράφοντας το πραγματικό του όνομα ή ένα γνωστό ψευδώνυμο ως όνομα του δημιουργού.

Αυτές οι διατάξεις παρέχουν στους δημιουργούς ή τους κληρονόμους τους επιλογές για την εξασφάλιση μιας μακρύτερης περιόδου προστασίας.

Έργα Πνευματικής Ιδιοκτησίας Υπό Ονομασία Οργανισμού

Πολλά από τα έργα πνευματικής ιδιοκτησίας που δημιουργούνται από εταιρείες ανήκουν σε αυτή την κατηγορία. Στα έργα που έχουν δημιουργηθεί από νομικά πρόσωπα ή άλλους οργανισμούς και τα οποία κατέχουν την ιδιότητα του δημιουργού, τα λεγόμενα “έργα εκτελεσμένα κατά την εκτέλεση καθηκόντων” ή “έργα νομικών προσώπων”, δεν μπορεί να εφαρμοστεί η αρχή της αρχής της προστασίας από τον θάνατο, καθώς τα νομικά πρόσωπα δεν έχουν “θάνατο” όπως οι φυσικά πρόσωπα. Έτσι, το Άρθρο 53 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας ορίζει ότι η περίοδος προστασίας αυτών των δικαιωμάτων είναι “70 χρόνια μετά τη δημοσίευση του έργου”. Επιπλέον, αν ένα έργο δεν δημοσιευτεί εντός 70 ετών από τη δημιουργία του, η περίοδος προστασίας λήγει “70 χρόνια μετά τη δημιουργία του”.

Σημαντικό είναι το πότε ένας οργανισμός θεωρείται “δημιουργός” ενός έργου. Αυτό καθορίζεται από τα κριτήρια των “έργων εκτελεσμένων κατά την εκτέλεση καθηκόντων” που ορίζονται στο Άρθρο 15 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Συγκεκριμένα, ένα έργο που δημιουργείται (1) με την πρωτοβουλία του νομικού προσώπου, (2) από κάποιον που εργάζεται για το νομικό πρόσωπο, (3) στο πλαίσιο των καθηκόντων του και (4) δημοσιεύεται υπό το όνομα του νομικού προσώπου (εξαιρουμένων των έργων προγραμμάτων), (5) θεωρείται ότι ανήκει στο νομικό πρόσωπο, εκτός αν υπάρχει διαφορετική ρύθμιση σε συμβόλαιο ή κανονισμό εργασίας.

Επομένως, για να γίνει μια εταιρεία κύριος των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και να λάβει την περίοδο προστασίας των 70 ετών μετά τη δημοσίευση, πρέπει πρώτα να πληροί τα κριτήρια του έργου εκτελεσμένου κατά την εκτέλεση καθηκόντων. Η σαφής ρύθμιση στα εργασιακά συμβόλαια ή τους κανονισμούς εργασίας σχετικά με την κατοχύρωση των δικαιωμάτων των έργων που δημιουργούν οι εργαζόμενοι είναι ιδιαίτερα σημαντική, όχι μόνο για τον καθορισμό του κατόχου των δικαιωμάτων αλλά και για την επίδραση που έχει στη διάρκεια της προστασίας αυτών των δικαιωμάτων μέσω των αλλαγών στις εφαρμοζόμενες διατάξεις.

Πνευματικά Δικαιώματα Κινηματογραφικών Έργων Στην Ιαπωνία

Τα κινηματογραφικά έργα στην Ιαπωνία διαθέτουν μοναδικά χαρακτηριστικά, όπως η συμμετοχή πολλών στελεχών και η επένδυση μεγάλων κεφαλαίων, γεγονός που οδηγεί σε ειδικές διατάξεις όσον αφορά την περίοδο προστασίας τους. Το Άρθρο 54 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας ορίζει ότι τα πνευματικά δικαιώματα ενός κινηματογραφικού έργου διαρκούν για «70 χρόνια μετά τη δημοσίευσή του». Αντίστοιχα με τα έργα που έχουν δημιουργηθεί στο όνομα μιας ομάδας, εάν δεν δημοσιευτούν εντός 70 ετών από τη δημιουργία τους, η περίοδος προστασίας λήγει «70 χρόνια μετά τη δημιουργία τους».

Σχετικά με την περίοδο προστασίας των κινηματογραφικών έργων, υπάρχει μια σημαντική δικαστική απόφαση που αφορά την τροποποίηση του νόμου και την αρχή της μη αναδρομικότητας των νόμων. Πρόκειται για την υπόθεση «Shane» (Απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της 18ης Δεκεμβρίου 2007). Η υπόθεση αφορούσε την ταινία «Shane», που δημοσιεύτηκε το 1953. Σύμφωνα με τον τότε ισχύοντα νόμο πνευματικής ιδιοκτησίας, η περίοδος προστασίας μιας ταινίας ήταν 50 χρόνια μετά τη δημοσίευση, και τα δικαιώματα της ταινίας «Shane» θα έληγαν στις 31 Δεκεμβρίου 2003. Ωστόσο, με την εφαρμογή του τροποποιημένου νόμου πνευματικής ιδιοκτησίας στις 1 Ιανουαρίου 2004, η περίοδος προστασίας των ταινιών παρατάθηκε σε 70 χρόνια μετά τη δημοσίευση. Οι κάτοχοι των δικαιωμάτων ισχυρίστηκαν ότι αυτή η παράταση θα έπρεπε να εφαρμοστεί και στην ταινία «Shane».

Ωστόσο, το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την αξίωση των κατόχων των δικαιωμάτων. Η αιτιολόγηση της απόφασης ήταν ότι κατά την ημερομηνία εφαρμογής του τροποποιημένου νόμου, στις 1 Ιανουαρίου 2004, τα δικαιώματα της ταινίας «Shane» είχαν ήδη λήξει την προηγούμενη ημέρα, στις 31 Δεκεμβρίου 2003, και είχαν εισέλθει στο δημόσιο τομέα. Η απόφαση επιβεβαίωσε την αρχή της μη αναδρομικότητας των νόμων, σύμφωνα με την οποία δεν είναι δυνατή η αναβίωση ενός δικαιώματος που έχει ήδη λήξει μέσω μεταγενέστερης νομοθετικής τροποποίησης.

Η απόφαση αυτή δεν αφορούσε απλώς την περίοδο προστασίας ενός μεμονωμένου κινηματογραφικού έργου. Είχε μεγάλη σημασία, καθώς παρείχε σαφή νομική σταθερότητα σχετικά με τον αντίκτυπο των νομοθετικών τροποποιήσεων στην περίοδο προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων. Εγγυήθηκε την προβλεψιμότητα για τις εταιρείες που επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν παλαιότερα έργα, καθώς μπορούν να λάβουν αξιόπιστες αποφάσεις βασισμένες στο νόμο που ίσχυε τη στιγμή που τα δικαιώματα έληξαν, καθορίζοντας εάν το έργο βρίσκεται στο δημόσιο τομέα. Έτσι, το δημόσιο τομέα αποκτά την ιδιότητα ενός σταθερού πολιτιστικού πόρου που μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς τον κίνδυνο ανατροπής από μελλοντικές νομοθετικές τροποποιήσεις.

Σύγκριση Περιόδων Προστασίας

Στον παρακάτω πίνακα συνοψίζουμε τις αρχές και τις εξαιρέσεις που έχουμε αναλύσει μέχρι τώρα σχετικά με την περίοδο προστασίας του πνευματικού δικαιώματος. Ο πίνακας αυτός παρουσιάζει μια επισκόπηση των περιόδων προστασίας που εφαρμόζονται ανάλογα με τον τύπο του έργου και τον χρόνο έναρξης του υπολογισμού τους.

Συνοπτικά

Όπως αναλύθηκε αναλυτικά στο παρόν άρθρο, το σύστημα πνευματικών δικαιωμάτων στην Ιαπωνία (Japan) βασίζεται σε ένα σαφές νομικό πλαίσιο, από την απόκτηση μέχρι την εκπνοή των δικαιωμάτων. Κατά την απόκτηση των δικαιωμάτων, εφαρμόζεται η αρχή της “ανεπισημότητας”, όπου δεν απαιτείται εγγραφή, αλλά απαιτείται η “δημιουργικότητα” ως προϋπόθεση για προστασία. Αυτό υποδηλώνει ότι όχι όλες οι πληροφορίες που παράγονται από μια εταιρεία προστατεύονται αυτόματα, κάτι που αποτελεί σημαντικό σημείο προσοχής στη διαχείριση περιουσιακών στοιχείων. Όσον αφορά την περίοδο προστασίας, για τα έργα ατομικών δημιουργών ισχύει η αρχή των “70 ετών μετά τον θάνατο”, ενώ για τα έργα που σχετίζονται με εταιρικές δραστηριότητες, όπως τα έργα που εκδίδονται από οργανισμούς ή τα κινηματογραφικά έργα, ισχύει η εξαιρετική αρχή των “70 ετών μετά τη δημοσίευση”. Η ακριβής κατανόηση αυτών των κανόνων και η γνώση της κατηγορίας στην οποία ανήκουν τα έργα που κατέχει ή χρησιμοποιεί μια εταιρεία, καθώς και το πότε παύουν να προστατεύονται, είναι ουσιώδης για τη διαμόρφωση μιας στρατηγικής πνευματικής ιδιοκτησίας.

Το νομικό γραφείο Monolith διαθέτει βαθιά εξειδίκευση στον Ιαπωνικό Νόμο Πνευματικών Δικαιωμάτων και πλούσια εμπειρία στην παροχή συμβουλών σε πελάτες τόσο στην Ιαπωνία όσο και διεθνώς. Ειδικεύεται ιδιαίτερα στην παροχή στρατηγικής νομικής υποστήριξης σε επιχειρήσεις που αναπτύσσουν διεθνείς δραστηριότητες και αντιμετωπίζουν προβλήματα πνευματικής ιδιοκτησίας πέρα από τα εθνικά σύνορα. Στο γραφείο μας εργάζονται πολλοί ειδικοί που έχουν δικηγορικές ικανότητες σε ξένες χώρες και μιλούν άπταιστα τα Αγγλικά, ικανοί να ξεπεράσουν τις διαφορές στον πολιτισμό και το νομικό σύστημα, παρέχοντας ομαλή επικοινωνία και τις βέλτιστες λύσεις για την επιτυχία των επιχειρήσεων των πελατών μας. Είμαστε στη διάθεσή σας για κάθε συμβουλή σχετικά με θέματα διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων, συμβάσεων αδειοδότησης, επίλυσης διαφορών και άλλα θέματα που αναφέρθηκαν στο παρόν άρθρο.