Od 'Ustawy o ograniczeniu odpowiedzialności dostawców usług internetowych' do 'Ustawy o regulacji platform dystrybucji informacji (Ustawa o Informacyjnych Platformach Dystrybucyjnych)' – wyjaśnienie kluczowych punktów nowelizacji

Obecnie zniesławienie i pomówienia w internecie stały się poważnym problemem, który dotyka nie tylko celebrytów, ale również influencerów, a nawet zwykłych ludzi, którzy są narażeni na ujawnienie swoich danych osobowych lub zniesławienie, co stało się dużym problemem społecznym.

Z drugiej strony, istniała sytuacja, w której systematyzacja usunięcia postów, której żądają ofiary, nie postępowała wystarczająco szybko. W odpowiedzi na to, dokonano zmiany, która wymaga od przedsiębiorców przyspieszenia i zwiększenia przejrzystości działań przeciwko zniesławieniu.

Tutaj szczegółowo wyjaśnimy zmiany w Japanese Provider Responsibility Limitation Law (japońskiej ustawie o ograniczeniu odpowiedzialności dostawców), które zostały przyjęte i ogłoszone podczas zwykłej sesji parlamentarnej w roku Reiwa 6 (2024).

Wyzwania związane z ustawą o ograniczeniu odpowiedzialności dostawców usług internetowych

Aby zapobiegać szkodom wynikającym z pomówień i zniesławień oraz szybko pomagać ofiarom, wcześniej ustanowiono “ustawę o ograniczeniu odpowiedzialności dostawców usług internetowych” (pełna nazwa: Ustawa o ograniczeniu odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez określonych dostawców usług telekomunikacyjnych oraz o ujawnianiu informacji o nadawcach), ale w maju roku Reiwa 6 (2024) ogłoszono nowe prawo. Jest to “Ustawa o przeciwdziałaniu naruszeniom praw związanych z dystrybucją informacji za pośrednictwem określonych usług telekomunikacyjnych”, znana również jako “Ustawa o przeciwdziałaniu naruszeniom na platformach dystrybucji informacji (Ustawa InfoPraw)”.

Według danych zebranych przez “Centrum Konsultacyjne ds. Informacji Nielegalnych i Szkodliwych”, zarządzane przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji, liczba konsultacji zgłaszanych corocznie w latach 2015-2022 przekraczała 5000. W roku fiskalnym 2022 liczba konsultacji wyniosła 5745, z czego 3852, czyli 67,0%, dotyczyło zapytań o to, jak usunąć treści.

Do tej pory jako wyzwania związane z usuwaniem pomówień i zniesławień wymieniano:

• Trudność w zlokalizowaniu punktu kontaktowego do zgłaszania wniosków o usunięcie
• Pozostawienie postów bez reakcji prowadzi do ich rozprzestrzeniania się
• Brak powiadomienia od operatora platformy po złożeniu wniosku o usunięcie, co sprawia, że nie wiadomo, czy treść została usunięta
• Wytyczne dotyczące usuwania przez operatorów platform są abstrakcyjne i niejasne

Źródło: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji｜Ogólny zarys projektu ustawy zmieniającej Ustawę o ograniczeniu odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez określonych dostawców usług telekomunikacyjnych oraz o ujawnianiu informacji o nadawcach[ja]

Nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu nielegalnemu rozpowszechnianiu informacji

Aby sprostać tym wyzwaniom, dokonano nowelizacji tradycyjnej ustawy ograniczającej odpowiedzialność dostawców usług, wprowadzając nowe regulacje dotyczące dużych operatorów platform cyfrowych. Kluczowym elementem tej nowelizacji jest nałożenie na dużych operatorów platform cyfrowych obowiązku “przyspieszenia reakcji” oraz “zwiększenia przejrzystości działania”.

Podmioty, które podlegają nowym regulacjom jako duzi operatorzy platform cyfrowych, to “duzi określeni dostawcy usług telekomunikacyjnych”, którzy świadczą duże określone usługi telekomunikacyjne i są wyznaczeni przez Ministra Administracji i Cyfryzacji (japońska Ustawa o Informacji i Komunikacji, art. 2 pkt 14 oraz art. 20 ust. 1).

Kryteria wielkości przedsiębiorstwa, które mogą być wyznaczone jako duzi określeni dostawcy usług telekomunikacyjnych, są określone przez rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji i opierają się na “średniej liczbie nadawców miesięcznie” lub “łącznej średniej liczbie nadawców miesięcznie” (japońska Ustawa o Informacji i Komunikacji, art. 21 ust. 1 pkt 1).

Jednakże, nie wszystkie przedsiębiorstwa spełniające wymogi liczby nadawców automatycznie kwalifikują się do wyznaczenia jako duzi określeni dostawcy usług telekomunikacyjnych. Wymagane jest również, aby możliwe było techniczne wdrożenie środków zapobiegających rozpowszechnianiu informacji naruszających prawa oraz aby ryzyko naruszenia praw było niskie (japońska Ustawa o Informacji i Komunikacji, art. 21 pkt 2 i 3).

W związku z tym, nowe regulacje ustawy o przeciwdziałaniu nielegalnemu rozpowszechnianiu informacji, jako duzi określeni dostawcy usług telekomunikacyjnych, będą miały zastosowanie do operatorów dużych platform takich jak X (dawny Twitter) czy Facebook, czyli do przedsiębiorstw prowadzących duże serwisy społecznościowe lub anonimowe fora internetowe.

Obowiązki dużych operatorów platform

Zgodnie z japońską Ustawą o Zwalczaniu Nielegalnych Informacji na Platformach Informacyjnych (情報流通プラットフォーム対処法), dużym operatorom platform, będącym znaczącymi dostawcami usług telekomunikacyjnych, nakładane są następujące obowiązki:

• Zgłoszenie do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Komunikacji
• Opublikowanie sposobu przyjmowania zgłoszeń od osób, których prawa zostały naruszone
• Przeprowadzenie dochodzenia w sprawie informacji naruszających prawa
• Wybór i zgłoszenie specjalisty ds. dochodzeń w sprawie informacji naruszających prawa
• Powiadomienie wnioskodawcy o środkach zapobiegających transmisji
• Opublikowanie kryteriów dotyczących wdrażania środków zapobiegających transmisji
• Powiadomienie nadawcy w przypadku podjęcia środków zapobiegających transmisji
• Opublikowanie informacji o wdrażaniu środków zapobiegających transmisji

Zgłoszenie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji

Dostawcy dużych specyficznych usług telekomunikacyjnych, po otrzymaniu wyznaczenia, są zobowiązani w ciągu 3 miesięcy, zgodnie z rozporządzeniem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, zgłosić takie informacje jak “imię i nazwisko lub nazwa oraz adres, a w przypadku osób prawnych również imię i nazwisko ich przedstawiciela”, “dla zagranicznych osób prawnych lub organizacji, lub osób fizycznych zamieszkałych za granicą, imię i nazwisko lub nazwa oraz adres ich przedstawiciela lub agenta w kraju” do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji (Japońska Ustawa o Ochronie Informacji Osobowych, art. 22 ust. 1).

Ponadto, w przypadku zmiany jakichkolwiek danych zgłoszeniowych, należy niezwłocznie zgłosić te zmiany Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji (Japońska Ustawa o Ochronie Informacji Osobowych, art. 22 ust. 2).

Publikacja metod przyjmowania zgłoszeń od osób, których prawa zostały naruszone

Dostawcy usług telekomunikacyjnych na dużą skalę są zobowiązani, zgodnie z rozporządzeniem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Komunikacji, do określenia metod, za pomocą których osoby, których prawa zostały naruszone przez dystrybucję informacji („osoby poszkodowane”), mogą zgłaszać żądanie podjęcia środków zapobiegających przesyłaniu naruszających informacji, oraz do ich publikacji (japońska Ustawa o Ochronie Informacji Osobowych, artykuł 23, ustęp 1).

Metody te muszą spełniać następujące warunki: umożliwienie zgłaszania za pomocą organizacji przetwarzających informacje elektronicznie, nie nakładanie nadmiernego obciążenia na osobę zgłaszającą oraz zapewnienie, że data i czas otrzymania zgłoszenia będą jasne dla osoby, która dokonała zgłoszenia (japońska Ustawa o Ochronie Informacji Osobowych, artykuł 23, ustęp 2).

Przeprowadzenie dochodzenia w sprawie naruszenia informacji

Dostawcy usług telekomunikacyjnych na dużą skalę, po otrzymaniu wniosku od poszkodowanego o podjęcie środków zapobiegających rozpowszechnianiu naruszających informacji, muszą niezwłocznie przeprowadzić niezbędne dochodzenie, czy rozpowszechnianie informacji naruszających rzeczywiście prowadzi do nieuzasadnionego naruszenia praw poszkodowanego (art. 24 ustawy o ochronie informacji osobowych, dalej jako “Japońska ustawa o ochronie informacji osobowych”).

Wybór i zgłoszenie specjalisty ds. badania naruszeń informacji

Dostawcy usług telekomunikacyjnych na dużą skalę muszą wyznaczyć specjalistę ds. badania naruszeń informacji, który posiada odpowiednią wiedzę i doświadczenie w zakresie przeciwdziałania naruszeniom praw, aby prawidłowo przeprowadzać badania wymagające specjalistycznej wiedzy i doświadczenia (art. 25 ust. 1 ustawy o ochronie informacji osobowych – Japanese Personal Information Protection Act).

Liczba tych specjalistów musi być zgodna z liczbą średniomiesięcznych nadawców lub łączną średniomiesięczną liczbą nadawców usług telekomunikacyjnych na dużą skalę, a także rodzajem świadczonych usług, zgodnie z wymogami określonymi w rozporządzeniu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Komunikacji (art. 25 ust. 2 ustawy o ochronie informacji osobowych – Japanese Personal Information Protection Act).

Powiadomienie dla wnioskodawcy o środkach zapobiegających transmisji naruszających informacji

Duży, specyficzny dostawca usług telekomunikacyjnych, po otrzymaniu wniosku, musi na podstawie wyników dochodzenia zdecydować, czy podjąć środki zapobiegające transmisji naruszających informacji, i w terminie określonym przez rozporządzenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Komunikacji, nie dłuższym niż 14 dni od dnia otrzymania wniosku, z wyjątkiem uzasadnionych przypadków, powiadomić wnioskodawcę o podjęciu lub nie podjęciu takich środków (japońska Ustawa o Ochronie Informacji Osobowych, art. 26).

Dotychczas istniały platformy, które nawet po złożeniu wniosku o usunięcie, nie odpowiadały potwierdzeniem odbioru, co powodowało niepewność, czy wniosek został przyjęty. To rozwiązanie ma na celu odpowiedzieć na takie niezadowolenie.

Ogłoszenie standardów dotyczących środków zapobiegających transmisji

Duże, specyficzne dostawcy usług telekomunikacyjnych mogą podejmować środki zapobiegające transmisji jedynie wtedy, gdy postępują zgodnie ze standardami, które sami ustalili i opublikowali. Te standardy muszą być ogłoszone na odpowiedni czas przed dniem podjęcia wspomnianych środków (japońska Ustawa o Ochronie Informacji Osobowych, art. 27 ust. 1).

Przy ustalaniu tych standardów należy dołożyć starań, aby ich treść była zgodna z poniższymi wymogami (japońska Ustawa o Ochronie Informacji Osobowych, art. 27 ust. 2):

• Rodzaj informacji, które mają być objęte środkami zapobiegającymi transmisji, powinien być określony jak najbardziej konkretnie, w zależności od przyczyny, dla której dostawca usług telekomunikacyjnych dowiedział się o ich dystrybucji.
• W przypadku podejmowania środków wstrzymujących świadczenie usług, standardy ich wdrażania powinny być określone jak najbardziej konkretnie.
• Standardy powinny być zapisane w sposób łatwy do zrozumienia przez nadawców i inne zainteresowane strony.
• Podczas podejmowania środków zapobiegających transmisji należy uwzględnić zgodność z przepisami prawa nakładającymi obowiązek podejmowania takich działań.

Powiadomienia dla nadawcy w przypadku podjęcia środków zapobiegających wysyłaniu

Dostawcy usług telekomunikacyjnych na dużą skalę, którzy podejmują środki zapobiegające wysyłaniu, są zobowiązani zasadniczo niezwłocznie powiadomić nadawcę informacji, której wysyłanie zostało zablokowane, o podjęciu takich środków oraz o ich przyczynach, lub podjąć działania, aby nadawca mógł łatwo się o tym dowiedzieć. Ponadto, jeśli środki zapobiegające wysyłaniu zostały podjęte zgodnie z kryteriami określonymi w artykule 27, paragraf 1, należy wyraźnie wskazać związek między tymi środkami a kryteriami (Japońska Ustawa o Ochronie Informacji Osobowych, artykuł 28).

Publikacja informacji o realizacji środków zapobiegających wysyłaniu

Dostawcy usług telekomunikacyjnych na dużą skalę są zobowiązani raz do roku publikować następujące informacje, zgodnie z rozporządzeniem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Komunikacji, zgodnie z artykułem 29 ustawy o ochronie informacji osobistych (japońska Ustawa o Ochronie Informacji Osobistych):

• Stan przyjmowania zgłoszeń zgodnie z artykułem 24,
• Stan realizacji powiadomień zgodnie z przepisami artykułu 26,
• Stan realizacji środków, w tym powiadomień, zgodnie z przepisami artykułu 26,
• Stan realizacji środków zapobiegających wysyłaniu,
• Ocena przeprowadzona przez dostawcę usług na własną rękę w odniesieniu do kwestii wymienionych w poszczególnych punktach artykułu 26,
• Inne kwestie określone przez rozporządzenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Komunikacji jako niezbędne do wyjaśnienia stanu realizacji środków, które dostawca usług na dużą skalę powinien podjąć na podstawie przepisów tego rozdziału, oprócz kwestii wymienionych w poszczególnych punktach artykułu 26.

Zalecenia oraz nakazy i sankcje karne

W Ustawie o Przeciwdziałaniu Nieprawidłowościom na Platformach Dystrybucji Informacji (Japońska Ustawa o Przeciwdziałaniu Nieprawidłowościom na Platformach Dystrybucji Informacji) wprowadzono zarówno przepisy dotyczące zaleceń i nakazów, jak i sankcje karne. Nie było to uwzględnione w Ustawie o Ograniczeniu Odpowiedzialności Dostawców Usług (Japońska Ustawa o Ograniczeniu Odpowiedzialności Dostawców Usług).

Minister Spraw Wewnętrznych i Komunikacji może wydać zalecenia dotyczące koniecznych środków naprawczych, jeśli uzna, że dostawca usług telekomunikacyjnych na dużą skalę narusza następujące przepisy (art. 31 ust. 1 Japońskiej Ustawy o Przeciwdziałaniu Nieprawidłowościom na Platformach Dystrybucji Informacji):

• Publikacja metod przyjmowania zgłoszeń od osób poszkodowanych
• Wybór i zgłoszenie specjalisty ds. badania naruszeń informacji
• Powiadomienie wnioskodawcy o środkach zapobiegających transmisji
• Publikacja standardów dotyczących środków zapobiegających transmisji
• Powiadomienie nadawcy w przypadku podjęcia środków zapobiegających transmisji
• Publikacja informacji o stanie realizacji środków zapobiegających transmisji

Ponadto, jeśli bez uzasadnionego powodu nie zostaną podjęte środki związane z wydanym zaleceniem, minister może wydać nakaz podjęcia takich środków (art. 31 ust. 2 Japońskiej Ustawy o Przeciwdziałaniu Nieprawidłowościom na Platformach Dystrybucji Informacji).

W przypadku naruszenia powyższego nakazu grozi kara pozbawienia wolności do jednego roku lub grzywna do miliona jenów (art. 36 Japońskiej Ustawy o Przeciwdziałaniu Nieprawidłowościom na Platformach Dystrybucji Informacji).

Podsumowanie: Ustawa o Ochronie Informacji Osobistych ulepsza proces usuwania postów zniesławiających

Ustawa o Ograniczeniu Odpowiedzialności Dostawców Usług została znacząco znowelizowana, w tym nazwa ustawy. W rezultacie, dużym platformom internetowym zostanie nałożony obowiązek “przyspieszenia reakcji” oraz “transparentności działań”.

Data wejścia w życie nowej “Ustawy o Ochronie Informacji Osobistych” zostanie określona przez rozporządzenie rządowe w ciągu roku od daty ogłoszenia (17 maja 2024 roku (Reiwa 6)).

Do tej pory, kwestia usuwania szkodliwych postów przez przedsiębiorców była pozostawiona ich własnej inicjatywie. Teraz możemy oczekiwać poprawy w działaniach ze strony przedsiębiorców, takich jak wyraźne określenie punktów kontaktowych dla wniosków o usunięcie oraz obowiązkowe powiadomienia.

Informacje o środkach zaradczych oferowanych przez naszą kancelarię

Kancelaria Prawna Monolith posiada bogate doświadczenie w dziedzinie IT, a w szczególności w aspektach prawnych związanych z Internetem. W ostatnich latach informacje dotyczące szkód wizerunkowych i zniesławienia rozpowszechniane w sieci, znane jako “cyfrowe tatuaże”, przynoszą poważne konsekwencje. Nasza kancelaria oferuje rozwiązania mające na celu przeciwdziałanie skutkom “cyfrowych tatuaży”. Szczegółowe informacje znajdują się w poniższym artykule.

Obszary praktyki Kancelarii Prawnej Monolith: Digital Tattoo[ja]