【Reiwa 7 (2025) Yılı Haziran Ayında Yürürlüğe Girecek】İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası'nda Yapılan Değişiklikle İş Yerlerinde Sıcak Çarpmasına Karşı Önlemler Zorunlu Hale Getirildi: Şirketlerin Alması Gereken Önlemler Nelerdir?

Reiwa 7 (2025) yılının Haziran ayının 1’inde, iş sağlığı ve güvenliği kanununda yapılan değişiklikle birlikte, şirketlere yönelik ‘sıcak çarpmasına karşı önlemlerin alınması’ yasal bir zorunluluk olarak açıkça belirlenmiştir. Bu değişiklikle, sıcak ortamlarda çalışan işçilerin sağlığını korumak amacıyla, işverenlerin sıcak çarpmasının ortaya çıkmasını ve kötüleşmesini önlemek için somut önlemler alması gerekmektedir. Bu düzenleme ‘cezai yaptırımı olan bir yükümlülük’ olarak belirlendiğinden, şirketlerin acilen önlem alması gerekmektedir.

Bu makalede, Japon İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda yapılan değişiklikle getirilen sıcak çarpması önlemlerinin zorunlu hale getirilmesi hakkında bilgi vereceğiz.

Japonya’da İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve Sıcak Çarpmasına Karşı Önlemler

Bugüne kadar Japon iş yerlerinde sıcak çarpmasına karşı alınan önlemler, işçilerin güvenliğini sağlamak amacıyla oluşturulan “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu”nun uygulanmasını düzenleyen “İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği”nde yer alan bazı hükümlerle sınırlıydı.

Özellikle aşağıdaki konular hakkında düzenlemeler yapılmıştır:

• İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Madde 606: Sıcak, soğuk veya nemli iç mekan çalışma alanlarında zarar riski bulunduğunda sıcaklık ve nem düzenlemesi yapma zorunluluğu
• İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Madde 607: İlgili iç mekan çalışma alanında sıcaklık, nem ve radyant ısıyı altı ayda bir düzenli olarak ölçme zorunluluğu
• İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Madde 617: Yoğun terleme ile çalışılan yerlerde tuz ve içme suyu sağlama zorunluluğu

Referans: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği | e-Gov Yasaları Arama[ja]

Japonya’da İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun Değişikliğiyle Sıcak Çarpmasına Karşı Önlemler Zorunlu Hale Getirildi

Bu yasal düzenlemenin arka planında, son yıllarda artan şiddetli sıcak hava koşulları nedeniyle iş kazalarındaki artış yatmaktadır.

Özellikle açık havada çalışan işçiler ve klima sistemi yetersiz iç mekanlarda çalışanlar için sıcak çarpması, hayati risk taşıyan ciddi bir tehlikedir. Japonya Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı’nın “Reiwa 6 (2024) Yılında İş Yerinde Meydana Gelen Sıcak Çarpması Kaynaklı Yaralanma ve Ölüm Kazaları Durumu” raporuna göre, 2023 yılında iş yerlerinde sıcak çarpması sonucu yaralananların sayısı 1,257 kişiyi aşmış ve ölüm sayısı da 31’e ulaşmıştır. Mevcut sıcak çarpması önlemleri, “tespitteki gecikmeler” ve “anormal durumlarda alınan önlemlerin yetersizliği” nedeniyle iş yerlerindeki sıcak çarpmasını önleyememektedir.

Referans: Japonya Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı | “Reiwa 6 (2024) Yılında İş Yerinde Meydana Gelen Sıcak Çarpması Kaynaklı Yaralanma ve Ölüm Kazaları Durumu” Raporu[ja]

Japonya’da İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası Kapsamında Zorunlu Hale Gelen Sıcak Çarpması Önlemleri: Geç Fark Edilme Sorunu

Japonya’da İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nda yapılan son değişikliklerle ilgili olarak, Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı ‘İş yerinde sıcak çarpması önlemlerinin güçlendirilmesi’ başlıklı bir belge hazırlamıştır.

Bu belgeye göre, Reiwa 2 (2020) yılından Reiwa 5 (2023) yılına kadar meydana gelen sıcak çarpması sonucu ölümlü kazaların 103 olayından 78’i ciddi durumda fark edilmiş ve bu geç fark edilme durumu sorun olarak görülmüştür.

Saha çalışmalarında, baş dönmesi veya mide bulantısı gibi erken belirtiler sıklıkla ‘geçici sağlık sorunu’ olarak değerlendirilmekte ve uygun önlemler alınmadan belirtiler hızla kötüleşebilmektedir. Bu durum, acil servis çağrılarına veya ölümcül kazalara yol açabilmektedir. Bu nedenle, iş yerlerinde çalışanların sağlık durumlarının kontrol edilmesi ve anormal durumların erken fark edilmesi iş süreçlerinin bir parçası olarak kabul edilmeli ve her çalışanın belirtileri gözden kaçırmaması için eğitim ve sistem düzenlemeleri gerekmektedir.

Referans: İş Yerinde Sıcak Çarpması Önlemlerinin Güçlendirilmesi | Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı[ja]

Japonya’da İş Yerlerinde Sıcak Çarpması Önlemlerinin Zorunlu Hale Getirilmesinin Gerekliliği 2: Olağanüstü Durumlarda Uygun Müdahalenin Eksikliği

Bir diğer sorun, sıcak çarpması meydana geldiğinde uygulanacak müdahale prosedürlerinin yeterince hazırlanmamış olması ve bu nedenle sahada müdahalenin gecikmesi veya uygun olmamasıdır. Japonya Çalışma, Sağlık ve Refah Bakanlığı’nın “İş Yerlerinde Sıcak Çarpması Önlemlerinin Güçlendirilmesi” hakkındaki raporuna göre, Reiwa 2 (2020) ile Reiwa 5 (2023) yılları arasında meydana gelen ve ölümle sonuçlanan 103 sıcak çarpması vakasının 41’inde, uygun müdahale yapılmaması, örneğin tıbbi kuruluşa taşınmaması gibi nedenler bir faktördür.

Örneğin, soğutma işlemleri yapılmadan dinlenmeye bırakılması, tıbbi kuruluşlarla iletişimin gecikmesi veya acil müdahale bilgisinin sahada paylaşılmaması gibi durumlar, organizasyonel kriz müdahalesinin yapılamamasına ve zararın büyümesine yol açabilir. Bu tür durumları göz önünde bulundurarak, revize edilen İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda, sıcak çarpmasının “kötüleşmesinin önlenmesi” ve “ilk müdahalenin güçlendirilmesi” yasal bir zorunluluk olarak belirlenmiştir.

Japonya’da Uygulanacak Olan Reiwa 7 (2025) Yılı 1 Haziran’da Yürürlüğe Girecek İş Güvenliği ve Sağlığı Kanunu’nun Yenilenen İçeriği

Reiwa 7 (2025) yılı 1 Haziran itibarıyla yürürlüğe giren yenilenen İş Güvenliği ve Sağlığı Kanunu, sıcak çarpmasına karşı alınacak somut önlemleri yasal metin üzerinde yeni bir madde olarak eklemiş ve belirli şartları sağlayan işlerde raporlama sisteminin kurulması ve kötüleşmeyi önleyici tedbirlerin alınması zorunlu hale getirilmiştir.

Öncelikle, İş Güvenliği ve Sağlığı Kanunu’nun 22. maddesinin 2. fıkrası, iş yerlerinde yüksek sıcaklıklardan kaynaklanan sağlık zararlarını önlemek için gerekli önlemlerin alınmasını zorunlu kılmaktadır.

22. Madde: İşverenler, aşağıdaki sağlık sorunlarını önlemek için gerekli önlemleri almak zorundadır.

(Ara metin)

2. Radyasyon, yüksek sıcaklık, düşük sıcaklık, ultrason, gürültü, titreşim, anormal basınç vb. kaynaklı sağlık sorunları

İş Güvenliği ve Sağlığı Kanunu | eGov Yasaları Araştırma[ja]

Ayrıca, İş Güvenliği ve Sağlığı Kanunu’nun 27. maddesi, işverenlerin alması gereken önlemlerin İş Güvenliği ve Sağlığı Kanunu’nun bakanlık yönetmelikleri ile belirleneceğini ifade etmektedir.

27. Madde: 20. maddeden 25. maddeye kadar ve 25. maddenin 2. fıkrasının 1. bendinde belirtilen işverenlerin alması gereken önlemler ve önceki maddenin hükümleri uyarınca işçilerin uyması gereken hususlar, Sağlık, İş ve Refah Bakanlığı yönetmeliği ile belirlenir.

İş Güvenliği ve Sağlığı Kanunu | eGov Yasaları Araştırma[ja]

Bu kez yapılan değişiklik, İş Güvenliği ve Sağlığı Kanunu’nun Sağlık, İş ve Refah Bakanlığı yönetmeliği olan İş Güvenliği ve Sağlığı Kanunu Uygulama Yönetmeliği’nin 612. maddesinin 2. fıkrasında sıcak çarpması önlemlerini belirlemiştir.

(Sıcak çarpması riski taşıyan işler)

612. Maddenin 2. Fıkrası: İşverenler, sıcak ortamlarda sürekli yapılan işler gibi sıcak çarpması riski taşıyan işleri yürütürken, işe başlamadan önce, bu işlerde çalışanların sıcak çarpması belirtileri göstermeleri veya sıcak çarpması şüphesi taşıdıklarının diğer çalışanlar tarafından fark edilmesi durumunda raporlama yapılacak bir sistem kurmalı ve bu sistemi çalışanlara duyurmalıdır.

2. İşverenler, sıcak ortamlarda sürekli yapılan işler gibi sıcak çarpması riski taşıyan işleri yürütürken, işe başlamadan önce, her iş alanı için işten ayrılma, vücudun soğutulması, gerekirse doktor muayenesi veya tedavi gibi sıcak çarpması belirtilerinin kötüleşmesini önlemek için gerekli olan önlemlerin içeriği ve uygulama prosedürlerini belirlemeli ve bu önlemlerin içeriğini ve uygulama prosedürlerini çalışanlara duyurmalıdır.

İş Güvenliği ve Sağlığı Yönetmeliği | eGov Yasaları Araştırma[ja]

Japonya’da İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda Yapılan Değişikliklerin Temel Prensipleri

Bu kez yapılan düzenlemenin temel ilkesi, sıcak çarpmasına karşı asgari düzeyde bir sistem kurma zorunluluğunun getirilmesidir.

Sıcak hava koşullarından kaynaklanan ısı stresinin değerlendirilmesi için kullanılan ‘WBGT değeri’ne dayanarak, sıcak çarpması riski taşıyan işlerde uygun önlemlerin alınması gerekmektedir.

Japonya’da Sıcak Çarpmasına Karşı Önlem Alması Gereken İş Yerleri

Japonya’da sıcak çarpmasına karşı önlem alınması gereken durumlar, “yüksek sıcaklıkta sürekli olarak gerçekleştirilen ve sıcak çarpması riski taşıyan işlerin yapıldığı zaman” olarak belirtilmiştir. Bu konudaki ayrıntılar, Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı’nın “基発0520第6号 (Reiwa 7 (2025) yılı 20 Mayıs)” genelgesinde aşağıdaki gibi açıklanmıştır.

Yüksek sıcaklıkta bir yer olup olmadığı, genellikle işin yapıldığı yerde ıslak termometre kara küre sıcaklığı (WBGT) veya hava sıcaklığının ölçülmesiyle belirlenir. Bununla birlikte, Çevre Bakanlığı tarafından işletilen sıcak çarpması önleme bilgi sitesi gibi kaynakların kullanılmasıyla da bu değerlendirme yapılabilir.

Ayrıca, sıcak çarpması riski taşıyan işler kapsamına girmese bile, işin yoğunluğu veya giyilen kıyafetler gibi faktörler nedeniyle sıcak çarpması riski artabilir. Bu nedenle, işverenlerin, revize edilmiş yönetmeliklere uygun önlemler alması beklenmektedir.

Referans: 基発0520第6号 (Reiwa 7 (2025) yılı 20 Mayıs)｜Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı[ja]

Önlem 1: Sıcak Çarpması Vakalarının Bildirim Sistemini Kurmak ve Bilgilendirmek

Japonya’daki sıcak çarpması önlemlerinden ilki, İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği’nin (Japon İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği) 612. Maddesinin 2. Fıkrasının 1. Bendinde belirlenen, sıcak çarpması vakalarının bildirim sistemini kurmak ve bu sistemi bilgilendirmektir. İş yerinde kime rapor verileceğini belirleyip, iletişim bilgilerini kararlaştırın ve iş yerinde herkesin görebileceği bir yere asarak, e-posta yoluyla göndererek veya yazılı bir doküman dağıtarak bu bilgileri yayınlayın.

Önlem 2: Sıcak Çarpmasının Kötüleşmesini Önleyici Tedbirleri Hazırlayıp Yaymak

Japonya’daki İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği’nin (İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Madde 612-2, Fıkra 2) belirttiği ikinci sıcak çarpması önlemi, sıcak çarpmasının kötüleşmesini önleyici tedbirleri hazırlayıp bunları yaymaktır. Sıcak çarpmasının kötüleşmesini önleyici tedbirler olarak aşağıdaki hususlar belirlenmiştir:

• İlgili işten ayrılma
• Vücudun soğutulması
• Gerektiğinde doktor muayenesi veya tedavi alınması
• Sıcak çarpması semptomlarının kötüleşmesini önlemek için gerekli diğer tedbirler

Japonya Çalışma, Sağlık ve Refah Bakanlığı’nın iş yerlerinde sıcak çarpması önlemlerinin güçlendirilmesi hakkındaki rehberinin 6. ve 7. sayfalarında, sıcak çarpması riski taşıyan kişilere yönelik tedbirlerin örnekleri akış şeması olarak sunulmuş ve bu, sahadaki gerçek duruma uygun önleyici tedbirlerin geliştirilmesi için bir referans olarak kullanılabilir. Geliştirilen sıcak çarpması kötüleşme önleyici tedbirlerin de yayılması gerekmektedir.

Japonya’da Şirketlerin Sıcak Çarpması Önlemlerini İhmal Etmesi Durumunda Uygulanan Cezalar

Sıcak çarpması önlemlerinde yetersizlikler bulunduğunda, idari yönlendirme, idari işlem veya cezai yaptırımlarla karşılaşılabilir.

Sıcak Çarpması Önlemlerini İhmal Ettiği İçin Güvenlik Önlemlerine Uymama Gerekçesiyle Tazminat Talebiyle Karşılaşmak

Şirketler ve çalışanlar arasında iş sözleşmesi (istihdam sözleşmesi) bulunmaktadır. İş Sözleşmesi Kanunu’nun 5. maddesinde, şirketlerin çalışanların hayatını ve beden güvenliğini sağlayarak iş yapabilmeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlü olduğu belirtilmiştir (güvenlik önlemleri yükümlülüğü). Eğer sıcak çarpması önlemlerinin ihmal edilmesi sonucu bir çalışan sıcak çarpması geçirirse, şirket bu güvenlik önlemleri yükümlülüğünü ihlal ettiği gerekçesiyle tazminat talebiyle karşı karşıya kalabilir.

Sıcak Çarpması Önlemleri Yükümlülüğünün İhlali Nedeniyle İdari Yaptırımla Karşılaşmak

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile ilgili idari kurum olan İş Standartları Denetleme Bürosu, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun uygulanması için gerekli olduğunda aşağıdaki işlemleri yapabilir, bu İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 91. maddesi ve diğer maddelerinde belirtilmiştir.

• İş yerine girmek
• İlgili kişilere soru sormak
• Defterleri, belgeleri ve diğer eşyaları incelemek
• Çalışma ortamı ölçümleri yapmak
• Gerekli incelemeler için ürünleri, ham maddeleri veya aletleri ücretsiz olarak almak
• Raporlama yapılmasını istemek
• Hazır bulunmayı emretmek
• İşin tamamının veya bir kısmının durdurulmasını emretmek
• Yapıların tamamının veya bir kısmının kullanımının durdurulmasını emretmek

İş Standartları Denetleme Bürosu ile yapılan muameleler veya işlerin ve binaların kullanımının durdurulması gibi şirket için büyük yükler getirilebilir.

Sıcak Çarpması Önlemleri Yükümlülüğünün İhlali Nedeniyle Cezaî Yaptırımla Karşılaşmak

Sıcak çarpması önlemleri yükümlülüğünü belirleyen İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 22. maddesine aykırı hareket edildiğinde, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 119. maddesinin 1. fıkrasında belirtildiği üzere, altı ay veya daha az süreyle hapis cezası veya 500.000 yen veya daha az para cezasına çarptırılabilir. Ceza, sadece temsilciler ve sorumlulara değil, şirkete de uygulanabilir.

Ayrıca, Reiwa 7 (2025) yılı 1 Haziran’dan itibaren, geleneksel hapis cezası ve tutukluluk cezası birleştirilerek hapis cezasına dönüştürülmüştür. Daha fazla bilgi için “【Reiwa 7 Haziran】Ceza Kanunu’nda Yapılan Değişikliklerle Yeni Oluşturulan ‘Hapis Cezası’ Nedir? Değişikliğin Anlamı ve Dört Ana Nokta[ja]” başlıklı makalemize göz atabilirsiniz.

Özet: Şirketlerin Hızla Isı Stresi Önlemlerini Gözden Geçirmeleri Gerekiyor

1 Haziran 2025 (Reiwa 7) tarihinde yürürlüğe giren revize edilmiş İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile şirketlerin ısı stresi önlemleri üzerindeki yasal yükümlülükleri büyük ölçüde değişmiştir. WBGT (Wet Bulb Globe Temperature) standart değerlerine dayalı risk değerlendirmesi, soğutma önlemleri, raporlama sistemi ve ilk müdahale kılavuzunun hazırlanması gibi somut önlemler talep edilmektedir. Bu önlemlerin ihmal edilmesi, idari yaptırım ve cezai cezalarla sonuçlanabilir. Eğer henüz önlemler alınmadıysa, derhal harekete geçmek gerekmektedir.

Monolit Hukuk Bürosu Tarafından Sunulan Çözümler

Monolit Hukuk Bürosu, IT ve özellikle internet ile hukukun her iki alanında da yüksek uzmanlığa sahip bir hukuk firmasıdır. Firmamız, Tokyo Borsası’nda listelenen şirketlerden girişim şirketlerine kadar, IT ve girişim şirketlerine özgü karmaşık yönetim sorunlarına hukuki destek sağlamaktadır. Aşağıdaki makalede detayları bulabilirsiniz.

Monolit Hukuk Bürosu’nun Uzmanlık Alanları: Japonya’daki IT ve Girişim Şirketlerinin Kurumsal Hukuku[ja]