Sağlık Reklamcılığı Düzenlemelerine Aykırı Reklamlar Nelerdir? Kılavuzda Yer Alan Yasaklı Örneklerin Açıklaması

Hastaneler, klinikler ve diğer sağlık kuruluşlarının reklamları, Japon ~Sağlık Hizmetleri Yasası ve Japon ~Tıbbi Reklamcılık Yönergesi tarafından belirlenen düzenlemelere tabidir. Özellikle Japon ~Tıbbi Reklamcılık Yönergesi, Japon ~Sağlık Hizmetleri Yasası’nın açık hükümlerinin ötesinde, yasaklanmış çeşitli hususları ayrıntılı bir şekilde belirlemektedir. Tıbbi reklamlar yayınlarken, bu iki kuralın her ikisini de kesinlikle gözden geçirmek zorundasınız.

Fakat, Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı’nın yönergesini okuduktan sonra bile hangi tür reklamların yasa dışı olduğunu anlamakta zorlanan birçok kişi olduğunu düşünüyorum.

Bu makalede, Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı’nın örnek açıklamalarına dayanarak, tıbbi reklamcılıkla ilgili düzenlemelerin genel bir özetini ve yasa dışı hale gelebilecek spesifik örnekleri sunacağız. Yönergede belirlenen yasaklanmış maddeler ve reklam yayınlarken dikkat edilmesi gereken hususlar hakkında detaylı açıklamalar yapacağız, bu yüzden lütfen bu bilgileri referans olarak kullanın.

Tıbbi Reklam Düzenlemeleri Nedir?

Tıbbi reklamlar, tıbbi uygulamalar, hastaneler ve muayenehaneler hakkında yapılan reklamları ifade eder. Tıbbi reklamlar, Tıp Hukuku ve diğer mevzuatlar tarafından düzenlenmektedir.

Burada tıbbi reklam düzenlemelerinin genel hatlarıyla açıklanmaktadır.

• Tıbbi Reklam Düzenlemelerinin Amacı
• Tıbbi Reklamların Kapsamı ve Düzenleme Hedefleri
• Tıbbi Reklam Düzenlemelerinde Belirtilen Yasaklar
• Reklam Yapılabilen Konular Nelerdir?

Eğer tıbbi reklam düzenlemelerinin ne tür bir sistem olduğunu tam olarak anlamıyorsanız, bu bilgiler size rehberlik edebilir.

Sağlık Reklamcılığı Düzenlemelerinin Amacı

Sağlık reklamları, aşağıdaki gibi nedenlerden dolayı, esasen reklam yapılması yasaklanmıştır:

1. Sağlık hizmetleri insan hayatı ve bedeniyle ilgili olduğundan, yanıltıcı reklamlarla yönlendirilmiş kişilerin uygun olmayan hizmetler alması durumunda, diğer alanlara kıyasla ortaya çıkabilecek zararlar çok daha büyüktür.
2. Sağlık hizmetleri yüksek derecede uzmanlık gerektirdiğinden, reklamlar yoluyla sunulan hizmetin kalitesini önceden değerlendirmek zordur.

Sağlık hizmetlerinin bu özel doğası göz önünde bulundurularak, hastaların ve diğer kullanıcıların korunması amacıyla sağlık reklamcılığı düzenlemeleri belirlenmiştir.

Kullanıcılara doğru bilgilerin sunulması ve uygun tedavi gibi sağlık hizmetlerini seçebilmeleri için, reklam yasağına tabi olan hususlar ve reklam yapılmasına izin verilen durumlar belirlenmiştir.

Referans: Japon Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı | Tıp veya Diş Hekimliği İşletmeleri veya Hastaneler veya Muayenehanelerle İlgili Reklamlar Hakkında Yönerge (Sağlık Reklamcılığı Kılavuzu)

Sağlık Reklamlarının Kapsamı ve Düzenlemeye Tabi Olma Durumu

‘Sağlık reklamları’ kapsamında düzenlemeye tabi olanlar, aşağıdaki şartları karşılayanlardır:

1. Hasta kabulünü teşvik etme amacı taşıyan reklamlar (Çağrışım yaratıcılığı)
2. Hekimlik gibi hizmetler sunan kişilerin adı, unvanı, hastane veya muayenehane isimlerinin belirlenebilir olduğu reklamlar (Belirlenirlik)

Bu bağlamda, Japon sağlık reklamları düzenlemelerine tabi olan her reklam, sağlık reklamları düzenlemelerinin kapsamına girer.

Sadece sağlık kuruluşlarının kendi yaptıkları reklamlar değil, medya veya affiliate pazarlamacılar gibi yayıncıların unvanlarından bağımsız olarak, düzenlemeye tabidirler.

Reklam Yapılabilecek Hususlar Nelerdir?

Medikal reklamlarda yer alabilecek içerikler, Japon Sağlık Hizmetleri Yasası (医療法) Madde 6’nın 5. Fıkrasının 3. Paragrafı hükümleriyle sınırlıdır. Yani, Japon Sağlık Hizmetleri Yasası’nda belirlenen reklam yapılabilir hususlar dışındaki bilgilerin reklamı yapılamaz.

Japon Sağlık Hizmetleri Yasası Madde 6’nın 5. Fıkrasının 3. Paragrafında sıralanan reklam yapılabilir hususlara örnek olarak aşağıdaki maddeler verilebilir:

• Doktor veya diş hekimi olduğunu belirten bilgiler
• Tıbbi uzmanlık alanının adı
• Hastane veya muayenehanenin adı, telefon numarası ve adresi, yöneticinin adı gibi bilgiler
• Muayene günleri veya saatleri, randevu ile muayene yapılıp yapılmadığı
• Sunulan tıbbi hizmetlerin içeriği (Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanı tarafından belirlenenlerle sınırlı)

Bu bilgilerin, hastaların tıbbi seçimlerine yardımcı olacak nitelikte olması esastır. Ayrıca, tıbbi hizmetlerin içeriği ile ilgili olarak, objektif bir değerlendirmeye ve sonradan doğrulanabilirliğe imkan tanıyan hususlarla sınırlıdır.

Reklam Yapılabilecek Hususların Sınırlamalarının Kaldırılma Şartları

Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı Yönetmeliği’nin hükümleri uyarınca, reklamı yapılabilecek hususlar arasında olmayan bazı konuların da reklamı yapılabilir. Bu, hastaların veya ilgili kişilerin kendi istekleriyle bilgi edinmeleri durumunda, uygun bilginin sorunsuz bir şekilde sağlanması gerektiği düşüncesine dayanmaktadır.

Reklam yapılabilecek hususların sınırlamalarının kaldırılmasının kabul edilmesi için, örneğin aşağıdaki gibi şartlar bulunmaktadır.

Japanese Medical Law Enforcement Regulations Madde 1, Paragraf 9’un 2
Birinci　Hastaların veya ilgili kişilerin kendi istekleriyle edindikleri ve tıbbi bakım konusunda uygun seçim yapmalarına yardımcı olan bilgileri içeren bir web sitesi veya buna benzer reklamlar olması 

Japanese Medical Law Enforcement Regulations | e-Gov Yasal Düzenlemeler Arama[ja]

Sınırlamaların kaldırılma şartlarını tamamen karşılayan durumlarda, prensip olarak her türlü reklam yayınlanabilir. Reklam yapılabilecek hususlarla ilgili ihlal örnekleri ve dikkat edilmesi gereken noktalar aşağıdaki makalede detaylı bir şekilde açıklanmıştır.

İlgili makale: Tıbbi Reklamcılıkta Belirlenen Reklam Yapılabilecek Hususlar ve Eksik Bilgi İçeren Uygunsuz Örneklerin Açıklaması[ja]

Ayrıca, tıbbi reklamcılık düzenlemelerinin önemli noktaları ve değerlendirme kriterleri hakkında detaylı bilgi aşağıdaki makalede açıklanmaktadır, bu nedenle göz atmanızı öneririz.

İlgili makale: Avukatlar Tarafından Anlaşılır Şekilde Açıklanan Tıbbi Reklamcılık Kılavuzunun Püf Noktaları[ja]

Tıbbi Reklam Kılavuzunda Belirlenen Yasaklar

Tıbbi Hizmetler Kanunu ve Tıbbi Hizmetler Kanunu Uygulama Yönetmeliği tarafından belirlenen düzenlemelerin yanı sıra, Tıbbi Reklam Kılavuzunda belirlenen yasaklar da bulunmaktadır. Bunlar:

• İtibarı zedeleyen içerikli reklamlar
• Diğer kanunlar veya ilgili diğer kanun kılavuzlarında yasaklanan içerikli reklamlar

olarak iki ana başlık altında toplanmıştır. Özellikle, “İtibarı zedeleyen içerikli reklamlar”ın yasaklanması kanunlarda belirlenmemiş olup, yalnızca Tıbbi Reklam Kılavuzunda yer alan bir husustur, bu nedenle kontrol edilmesi gerekmektedir.

Tıbbi reklamlar, hastaların tedavi yöntemlerini uygun bir şekilde seçebilmeleri için objektif ve doğru bilgileri iletmeye çalışmalıdır. İtibarı zedeleyebilecek içerikler tıbbi reklamlar için uygun olmadığından, bu türden içeriklerden kaçınılması gerektiği kılavuzda belirtilmiştir.

Kılavuzun belirttiği “İtibarı zedeleyen içerik” konusunda, gerçek örneklerle birlikte açıklamalar yapacağız.

İtibarını Zedeleyen Tıbbi Reklamların Somut Örnekleri

Tıbbi Reklam Yönergelerinde yasaklanan ve itibarı zedeleyen tıbbi reklam örneklerini iki adet tanıtacağız.

• Sunulan tıbbi hizmetle doğrudan ilgisi olmayan unsurlarla yapılan çekim
• Maliyeti vurgulayan reklamlar

Her birini ayrıntılı olarak inceleyelim.

Sunulan Tıbbi Hizmetle Doğrudan İlgisi Olmayan Unsurlarla Yapılan Çekim

Sunulan tıbbi hizmetle doğrudan ilgisi olmayan bilgilerin vurgulandığı içerikler, itibarı zedeleyici olduğundan tıbbi reklamlar için uygun değildir. Tedavi yöntemleri veya tıbbi kurum seçiminde bulunan hastaları yanıltabilir ve haksız yere çekim yapabilir.

Özellikle aşağıdaki gibi içeriklerden bahsedilebilir:

• Tedavi gören çocuklara gashapon hediye etmek
• Kliniğimizde doğum yapanlara bebek ürünleri hediye etmek

Ürün hediye etmek, sunulan tıbbi hizmetin içeriğiyle hiçbir ilgisi yoktur. Gerçekte bu tür hizmetler sunulsa bile, tıbbi reklamlarda belirtilmesinden kaçınılmalıdır.

Maliyeti Vurgulayan Reklamlar

Tıbbi reklam yayınlarken, maliyetin vurgulandığı ifadelerden kaçınılmalıdır.

Hastaların tedavi yöntemleri veya tıbbi kurum seçiminde bulunurken, maliyetle ilgili bilgilerin vurgulanması, uygun seçimlerin engellenmesi ihtimalini artırır.

Aşağıdaki gibi indirimler veya kampanyaları vurgulayan reklamlar, itibarı zedeleyici içerikli reklamlara örnektir:

• Normal fiyat 50,000 yen / 1 ay→İndirimli fiyat 45,000 yen
• Kliniğimizin özel uygulamasından üye olunca, çeşitli tedavilerde %30 indirim

Fiyat düzenlemesi veya indirimli fiyatlar olsa bile, maliyetle ilgili bilgiler aşırı vurgulanmadan belirtilmelidir.

Ayrıca, vaka monitörü olarak tedavi görenler için özel fiyatların vurgulanması da yasaktır. “Monitör olarak katkıda bulunursanız normal fiyattan daha ucuza gelir” şeklinde hastaları çekmek, uygun bir tıbbi reklam değildir.

Yine de, maliyetle ilgili bilgiler hastalar için yararlı bilgilerden biridir. Aşırı vurgulama yapılmadığı sürece, maliyet bilgilerini göstermek için kalın yazı veya alt çizgi kullanılmasında bir sakınca yoktur.

Tıbbi Reklamların Yayınlanmasında Dikkat Edilmesi Gereken Örnekler

Tıbbi reklamların yayınlanmasında, tıbbi reklam düzenlemelerine aykırı düşmemek için göz önünde bulundurulması gereken üç önemli nokta bulunmaktadır.

• İlaçların ticari isimleri
• Banner reklamlar ve listeleyici reklamlar
• Belirli kişiler tarafından görüntülenebilen reklamlar

Bu konuları somut örneklerle açıklayacağız, lütfen referans alınız.

İlaçların Ticari İsimleri

Genel halka yönelik tıbbi reklamlarda, ilaç veya tıbbi cihazların ticari isimlerinin belirtilmesi yasaktır.

Bu, Heisei 29 (2017) yılının 29 Eylül tarihli Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı İlaç ve Yaşam Sağlığı Bürosu Başkanı bildirisi ekinde yer alan ‘İlaçlar ve Diğer Uygun Reklam Standartları’na dayanmaktadır. İlaçlar ve Diğer Uygun Reklam Standartları, tıbbi profesyoneller olmayan genel halka yönelik reklamların yapılmaması gerektiğini belirtmektedir.

Reçeteli ilaçların tanıtımı gibi durumlarda, reklamlarda ilaç bilgileri belirtilirken, spesifik ticari ürün isimleri yerine ilaçların genel isimlerinin kullanılması gerekmektedir. Reklamda kullanılabilecek örnek cümleler şunlardır:

• Kliniğimizde jenerik ilaçlar kullanılmaktadır.
• AGA tedavi ilaçları bulunmaktadır.

Tıbbi reklamların yayınlanmasında, sadece Tıbbi Hizmetler Kanunu ve Tıbbi Hizmetler Kanunu Uygulama Yönetmeliği hükümlerine değil, diğer yasal düzenlemelere ve ilgili rehberlere de uyulmalıdır.

• İlaç ve Tıbbi Cihazlar Kanunu
• Sağlık Geliştirme Kanunu
• Ödül Gösterimi Kanunu
• Haksız Rekabetin Önlenmesi Kanunu

Özellikle bu tür yasal düzenlemelerin, tıbbi reklamlarla ilgili kısıtlamalarını gözden geçirmek önemlidir.

Banner Reklamlar ve Listeleyici Reklamlar

Arama yapıldığında karşımıza çıkan banner reklamlar ve listeleyici reklamlar, tıbbi reklam düzenlemelerinin kapsamına girebilir. Çekicilik ve belirginlik gereksinimlerini karşılayarak tıbbi reklamlara dahil olduğu durumlarda, banner ve listeleyici reklamlarda da tıbbi reklam düzenlemelerinin yasakladığı unsurların yer alması yasa dışı olacaktır.

Ayrıca, reklamda yer alabilecek unsurların sınırlı serbest bırakılma şartlarını karşılamadığından, reklamda yer alamayacak içeriklerin reklamı yapılamaz.

Banner ve listeleyici reklamlar, arama sırasında otomatik olarak görüntülenir. ‘Hastaların veya diğer kişilerin kendi istekleriyle elde ettikleri bilgiler’ değildir, bu nedenle sınırlı serbest bırakılma şartlarına uymazlar, dikkatli olunmalıdır.

Yine de, banner reklamlar ve listeleyici reklamlarda tıbbi reklam yayınlamanın kendisi yasaklanmış değildir. Reklamda yer alabilecek unsurların kapsamı içindeyse reklam yapılabilir.

Belirli Kişiler Tarafından Görüntülenebilen Reklamlar

Belirli kişiler tarafından görüntülenebilen reklamlar da tıbbi reklam düzenlemelerinin kapsamına girer. Tıbbi reklam düzenlemelerinin kapsamı, çekicilik ve belirginlik gereksinimlerini karşılayarak tıbbi reklamlara dahil olan tüm reklamlardır.

Birçok sağlık kuruluşu, kullanıcıların sadece üye oldukları sayfalarda bilgi alabildikleri bir sistem kullanmaktadır. Ancak, sadece üyelerin görüntüleyebileceği sayfalarda bile, maliyeti vurgulayan gibi yasaklanmış reklamların yayınlanması yasaktır.

Bununla birlikte, hastaların veya diğer kişilerin kendi istekleriyle elde ettikleri bilgileri gösteren bir araç olduğundan, sınırlı serbest bırakılma şartlarını karşılayabilirse, reklamda yer alabilecek unsurların dışındaki bilgileri içerebilir.

Özet: Tıbbi Reklamların Yönetimi Uzman Bilgi Gerektirir

Tıbbi reklamlar, hastaların ve diğer kullanıcıların korunması amacıyla, tıbbi reklam düzenlemeleri kapsamında belirlenen katı yasaklarla sınırlıdır. Bu, insan hayatı ve sağlığı ile doğrudan ilgili olan tıbbi hizmetlerin özelliğinden kaynaklanmaktadır; çünkü haksız reklamların yol açabileceği zararlar, diğer alanlardaki reklamlara kıyasla çok daha belirgindir.

Reklamlarda itibarı zedeleyici içerikler yer alırsa, hastaların tedavi yöntemleri ve sağlık kuruluşları seçiminde yanıltılmasına ve haksız şekilde çekilmesine neden olabilir. Hastaların uygun seçim yapmasını engelleyebilecek ifadeler, tıbbi reklamlar için uygun değildir.

Tıbbi reklamlarda yer alacak içerikler, tıbbi reklam düzenlemelerine aykırı olmamak için dikkatlice incelenmelidir. Gözden kaçan detaylar veya yanlış anlamalar nedeniyle beklenmedik sorunlarla karşılaşmamak için, tıbbi reklamların yayımlanması konusunda uzmanlara danışmanızı tavsiye ederiz.

Hukuk Büromuz Tarafından Sunulan Önlemler

Monolith Hukuk Bürosu, IT ve özellikle internet ile hukuk alanlarında zengin deneyime sahip bir hukuk firmasıdır. Büromuz, medya işletmecileri, inceleme siteleri işletmecileri, reklam ajansları, D2C (Doğrudan Tüketiciye) ürünleri ve kozmetik üreticileri, klinikler, ASP işletmecileri gibi müşterilere, makalelerin ve açılış sayfalarının (LP) yasal kontrolünü, rehber oluşturmayı ve örneklem kontrollerini içeren hizmetler sunmaktadır. Aşağıdaki makalede detayları bulabilirsiniz.

Monolith Hukuk Bürosu’nun Uzmanlık Alanları: Makaleler ve LP’nin İlaç ve Tıbbi Cihaz Kanunu Kontrolleri[ja]