Wat is de geheimhoudingsplicht van een advocaat? Uitleg over de reikwijdte van uitzonderingen en sancties

Advocaten hebben een ‘geheimhoudingsplicht’. Er kunnen momenten zijn waarop cliënten hun geheimen of privé-informatie moeten delen met hun advocaat. Dankzij deze geheimhoudingsplicht kunnen cliënten met een gerust hart hun zorgen delen met hun advocaat.

Maar wat houdt deze ‘geheimhoudingsplicht’ precies in en hoe ver reikt deze plicht? En wat zijn de mogelijke straffen als deze geheimhoudingsplicht wordt geschonden?

In dit artikel zullen we ook de uitzonderingen op de geheimhoudingsplicht en de mogelijke straffen bespreken.

De geheimhoudingsplicht van advocaten

Advocaten zijn wettelijk verplicht om geheimen die ze in hun werk hebben geleerd, hun hele leven lang te bewaren, niet alleen terwijl ze hun beroep uitoefenen, maar ook nadat ze zijn gestopt met het zijn van een advocaat.

Artikel 23 van de Japanse Advocatenwet (Wet op de Advocatuur)
Een advocaat of iemand die advocaat is geweest, heeft het recht en de plicht om geheimen te bewaren die hij in zijn beroep heeft geleerd. Dit geldt echter niet als de wet anders bepaalt.

Er is ook een soortgelijke bepaling in de interne regels van de industrie die zijn vastgesteld door de Japanse Federatie van Advocatenverenigingen.

Artikel 23 van de Basisregels voor Advocatenwerkzaamheden
Een advocaat mag zonder geldige reden geen geheimen die hij in zijn beroep over een cliënt heeft geleerd, aan anderen onthullen of gebruiken.

Juist omdat advocaten een geheimhoudingsplicht hebben, kunnen cliënten met vertrouwen een oplossing aanvragen bij een advocaat, en kan een advocaat een juist oordeel vellen door zoveel mogelijk en nauwkeurige informatie van de cliënt te verkrijgen.

Dit is een essentiële voorwaarde voor alle zaken.

Wat betekent ‘cliënt’ in de context van een advocaat?

Artikel 23 van de Japanse ‘Basisregels voor Advocaten’ (弁護士職務基本規程) verwijst naar ‘cliënten’, maar dit is niet beperkt tot cliënten met wie een daadwerkelijke opdrachtovereenkomst is gesloten.

Het omvat ook personen die juridisch advies hebben ingewonnen (inclusief gratis consultaties) maar geen opdracht hebben gegeven, en voormalige cliënten wiens zaken al zijn afgehandeld.

Bovendien, in het geval van bedrijfsadvocaten en in-house advocaten, wordt de organisatie (het bedrijf) die de advocaat in dienst heeft, ook beschouwd als een ‘cliënt’.

Vertrouwelijkheidsplicht geldt ook voor gratis consultaties

Wat vooral belangrijk is, is de bepaling dat personen die juridisch advies hebben ingewonnen (inclusief gratis consultaties) maar geen opdracht hebben gegeven, ook worden beschouwd als ‘cliënten’, en dat de informatie die zij verstrekken onderworpen is aan de vertrouwelijkheidsplicht.

Dit betekent dat in normale zakelijke transacties, informatie die tijdens een consultatie wordt verkregen, niet onderworpen is aan de vertrouwelijkheidsplicht tenzij er een zogenaamde ‘geheimhoudingsovereenkomst’ is gesloten. Echter, in het geval van advocaten, wordt informatie die wordt verkregen onder de relatie ‘advocaat en cliënt’ of ‘advocaat en adviseur’ onderworpen aan de vertrouwelijkheidsplicht, zelfs zonder een geheimhoudingsovereenkomst.

Echter, als informatie die eenzijdig wordt verkregen zonder voorafgaande kennismaking, zoals de inhoud van de eerste e-mail die via de contactpagina van een advocatenkantoor wordt ontvangen, onderworpen zou zijn aan de vertrouwelijkheidsplicht, zou dit ernstige problemen opleveren voor de advocaat.

Bijvoorbeeld, als de advocaat al een opdracht heeft ontvangen van persoon A om persoon B aan te klagen, is er een kans dat er een ‘vraag’ gerelateerd aan de zaak van persoon B binnenkomt.

Daarom, op veel advocaten-gerelateerde websites, inclusief deze, is het gebruikelijk om:

1. Expliciet te bevestigen dat de inhoud van de eerste e-mail niet onder de vertrouwelijkheidsplicht valt
2. Als het wordt beoordeeld dat het beter is om specifieke details te horen onder de vertrouwelijkheidsplicht, dit te vermelden in een reactie op de eerste e-mail

Ik denk dat er veel gevallen zijn waarin dit de praktijk is.

In relatie tot de bepalingen van de Japanse ‘Advocatenwet’ (弁護士法), op het moment van de eerste e-mail, is er nog geen relatie ‘advocaat en adviseur’.

Relatie met andere advocaten in hetzelfde advocatenkantoor

Bovendien, in relatie tot het advocatenkantoor waar men lid van is, “mag een lid-advocaat geen geheimen die hij in de uitoefening van zijn beroep heeft leren kennen over de cliënten van andere lid-advocaten zonder geldige reden aan anderen onthullen of gebruiken.

Zelfs nadat hij geen lid-advocaat van dat gezamenlijke kantoor meer is, geldt hetzelfde” (Artikel 56 van de Japanse ‘Basisregels voor Advocaten’).

Dus, advocaten in hetzelfde advocatenkantoor als de aangestelde advocaat hebben ook dezelfde vertrouwelijkheidsplicht.

De reikwijdte van de geheimhoudingsplicht van een advocaat

Wat betekent “geheimen verkregen in de uitoefening van hun beroep”

Een advocaat heeft de plicht om belangrijke informatie (geheimen) van zijn cliënten te beschermen.

“Geheimen verkregen in de uitoefening van hun beroep”, zoals vermeld in zowel artikel 23 van de Japanse Advocatenwet als artikel 23 van de Basisregels voor Advocaten, verwijst naar informatie die een advocaat heeft verkregen uit gesprekken of documenten in de loop van zijn beroepsuitoefening.

Dit omvat niet alleen informatie die de advocaat heeft verkregen in de zaken waar hij aan werkt, maar ook geheimen van anderen die hem zijn toevertrouwd op basis van het vertrouwen dat hij geniet als advocaat.

Echter, geheimen die de advocaat in zijn privéleven heeft geleerd, vallen hier niet onder.

Maar als de reikwijdte te breed wordt gedefinieerd, kunnen er problemen ontstaan, zoals in het voorbeeld van de eerder genoemde e-mail.

Daarom, inclusief ons kantoor, geloven we dat veel advocatenkantoren:

• Verklaren dat telefoongesprekken en e-mails met vragen, ten minste in de eerste fase, niet zijn gebaseerd op het “vertrouwen in de advocaat” in de bovenstaande zin, en dus niet onder de geheimhoudingsplicht vallen
• Uitleggen dat “alles wat we vanaf nu horen, onder de geheimhoudingsplicht valt en vertrouwelijk zal worden behandeld” wanneer ze overgaan van een e-mail met vragen naar een “juridisch consult”

Deze praktijk hanteren.

https://monolith.law/contact[ja]

Wat betreft “geheimen”, er is enige discussie in de literatuur, maar het is gebruikelijk om zowel zaken die een gewoon persoon zou willen verbergen (objectieve theorie) als feiten die niet algemeen bekend zijn en die de persoon in kwestie specifiek zou willen verbergen (subjectieve theorie) te omvatten.

“Geheimen van anderen dan de cliënt” in de Japanse Advocatenwet

Artikel 23 van de Basisregels voor Advocaten stelt “geheimen verkregen in de uitoefening van hun beroep met betrekking tot de cliënt”, terwijl artikel 23 van de Japanse Advocatenwet alleen stelt “geheimen verkregen in de uitoefening van hun beroep”.

De Japanse Advocatenwet bevat geen vermelding van “met betrekking tot de cliënt”, en de “geheimen” in deze wet zijn niet beperkt tot de geheimen van de cliënt.

Daarom is de vraag of de geheimhoudingsplicht van artikel 23 van de Japanse Advocatenwet ook van toepassing is op de geheimen van anderen dan de cliënt, of dat deze ook de geheimen van derden, inclusief de tegenpartij in de zaak, omvat.

Over dit punt zijn er:

• De opvatting dat het beperkt is tot “de geheimen van de cliënt” (beperkte theorie)
• De opvatting dat “de geheimen van de tegenpartij van de cliënt” ook onder de geheimhoudingsplicht vallen (onbeperkte theorie)
• De opvatting dat “de geheimen van anderen dan de cliënt die vergelijkbaar zijn met de cliënt” ook onder de geheimhoudingsplicht vallen (compromistheorie)

Er zijn dergelijke opvattingen.

In jurisprudentie, hoewel het een oordeel is over het misdrijf van het lekken van geheimen door een arts, wordt er in dat oordeel gesteld dat

“Het ‘geheim van een persoon’ omvat niet alleen het geheim van de persoon die het onderwerp is van de beoordeling, maar ook het geheim van anderen dan de persoon die het onderwerp is van de beoordeling, dat de beoordelaar in het proces van de beoordeling heeft geleerd.”

Hooggerechtshof, 13 februari 2012 (Criminele Collectie, Volume 66, No. 4, pagina 405)

Er is een indruk dat het Hooggerechtshof de laatste jaren neigt naar de onbeperkte theorie.

Echter, er is nog geen duidelijke discussie gevoerd, en het is noodzakelijk om de toekomstige trends in de gaten te houden.

Recht op weigering van getuigenis door een advocaat

Een advocaat kan in een civiele rechtszaak weigeren te getuigen over feiten die hij in de uitoefening van zijn beroep heeft leren kennen en waarover hij het recht heeft te zwijgen (Artikel 197, lid 1, sub 2 van de Japanse Wet op de Civiele Rechtsvordering). Hij kan ook weigeren documenten te overleggen waarin feiten zijn opgenomen waarover hij niet van zijn zwijgplicht is ontheven (Artikel 220, lid 4, sub h van de Japanse Wet op de Civiele Rechtsvordering).

In een strafproces kan een advocaat weigeren om voorwerpen die hij in de uitoefening van zijn beroep onder zijn hoede heeft of in zijn bezit heeft en die betrekking hebben op de geheimen van anderen, in beslag te laten nemen (Artikelen 105 en 222, lid 1, eerste deel van de Japanse Wet op de Strafvordering). Hij kan ook weigeren te getuigen over feiten die hij in de uitoefening van zijn beroep heeft leren kennen en die betrekking hebben op de geheimen van anderen (Artikel 149 van de Japanse Wet op de Strafvordering).

Zelfs als er een bevel tot afluisteren is uitgevaardigd door een rechter (Artikel 3, lid 1 van de Japanse Wet op het Afluisteren van Communicatie) met betrekking tot telefoongesprekken tussen een cliënt en een advocaat, kunnen opsporingsinstanties niet afluisteren als het wordt beschouwd als gerelateerd aan hun werk (Artikel 15 van de Japanse Wet op het Afluisteren van Communicatie).

Zelfs als een advocaat door elk van de huizen van het parlement wordt opgeroepen om te getuigen of documenten te overleggen voor de beoordeling van wetsvoorstellen of andere onderzoeken met betrekking tot de nationale regering (zie Artikel 62 van de Japanse Grondwet), kan hij weigeren een eed af te leggen, te getuigen of documenten te overleggen over feiten die hij in de uitoefening van zijn beroep heeft leren kennen en die betrekking hebben op de geheimen van anderen (Artikel 4, lid 2, eerste deel van de Japanse Wet op het Getuigenis in het Parlement).

Zoals ook vermeld in Artikel 23 van de Japanse Advocatenwet, heeft een advocaat het sterke recht om geheimen te bewaren die hij in de uitoefening van zijn beroep heeft leren kennen.

Omvang van de uitsluiting van de geheimhoudingsplicht

In het geval dat er een specifieke bepaling in de wet is

Artikel 23 van de Japanse Advocatenwet (“Japanse Advocatenwet”) stelt dat “dit niet van toepassing is als er een specifieke bepaling in de wet is”. Dit verwijst naar de volgende gevallen:

• In civiele zaken, wanneer de plicht tot zwijgen is opgeheven (Artikel 197, lid 2, van de Japanse Wet op de Civiele Rechtsvordering). Bijvoorbeeld, als de cliënt toestemming heeft gegeven.
• In strafzaken, als de persoon zelf toestemming heeft gegeven of als het weigeren van getuigenis wordt beschouwd als misbruik van het recht dat alleen ten gunste van de verdachte is (Artikel 149 van de Japanse Wet op de Strafrechtsvordering).

In het geval dat er een geldige reden is

Artikel 23 van de Basisregels voor Advocatenwerkzaamheden (“Basisregels voor Advocatenwerkzaamheden”) stelt dat er “geen geldige reden” is. Volgens de tweede editie van de “Commentaar op de Basisregels voor Advocatenwerkzaamheden” van de Japanse Federatie van Balies (maart 2012 (Heisei 24)), zijn “geldige redenen” als volgt:

• Als de cliënt toestemming heeft gegeven.
• Als het noodzakelijk is voor de zelfverdediging van de advocaat.
  Bijvoorbeeld, als de advocaat zelf betrokken is bij een civiele of strafrechtelijke geschil in verband met de zaak, of als het absoluut noodzakelijk is voor zijn eigen argumenten en bewijs in disciplinaire hoorzittingen of geschillenbeslechtingsprocedures.
• Om de eer van de advocaat te beschermen en ernstige misverstanden te corrigeren, of als de advocaat zelf wordt verdacht van misdrijven zoals obstructie van de uitvoering, vernietiging van bewijsmateriaal, vervalsing van documenten, enz., moet hij zelf die verdenking wegnemen. In dergelijke gevallen kan het noodzakelijk zijn om te getuigen en in beslag te nemen, en dit kan voorrang hebben op de plicht om te weigeren. In dergelijke gevallen is het toegestaan om de geheimen van de cliënt te onthullen voor zelfverdediging.

Als een advocaat zijn geheimhoudingsplicht schendt

Er is geen directe straf bepaald voor overtredingen van artikel 23 van de Japanse Advocatenwet.
Echter, het schenden van de geheimhoudingsplicht kan leiden tot civielrechtelijke boetes, strafrechtelijke sancties en disciplinaire maatregelen van de Orde van Advocaten.

Civielrechtelijke boetes

Een advocaat heeft de plicht om “in overeenstemming met het doel van de opdracht, met de zorg van een goede beheerder, de opdracht uit te voeren” (artikel 644 van het Japanse Burgerlijk Wetboek). Het wordt aangenomen dat hieruit een civielrechtelijke verplichting tot geheimhouding voortvloeit.

Daarom, als een advocaat de geheimhoudingsplicht schendt en daardoor de belangen die wettelijk beschermd moeten worden voor de cliënt schaadt, is de betreffende advocaat verplicht om schadevergoeding te betalen.

Bovendien, als er vooraf een speciale geheimhoudingsovereenkomst is gesloten met de cliënt, zal de advocaat een boete oplopen op basis van de bepalingen van die overeenkomst.

Strafrechtelijke sancties

Artikel 134, lid 1, van het Japanse Strafwetboek stelt dat “een arts, apotheker, verkoper van geneesmiddelen, verloskundige, advocaat, verdediger, notaris of iemand die deze beroepen heeft uitgeoefend, die zonder geldige reden een geheim onthult dat hij in de uitoefening van zijn beroep heeft leren kennen, wordt gestraft met een gevangenisstraf van maximaal zes maanden of een boete van maximaal 100.000 yen”. Advocaten kunnen dus worden vervolgd voor het onthullen van geheimen.

Disciplinaire maatregelen van de Orde van Advocaten

Artikel 56, lid 1, van de Japanse Advocatenwet stelt dat “een advocaat of een advocatenkantoor dat deze wet of de regels van de Orde van Advocaten of de Japanse Federatie van Advocaten overtreedt, de orde of het vertrouwen van de Orde van Advocaten schaadt, of ander wangedrag vertoont dat zijn waardigheid zou moeten verliezen, onderworpen is aan disciplinaire maatregelen”.

Het is zeer waarschijnlijk dat een advocaat die de geheimhoudingsplicht schendt, onder deze bepaling valt en disciplinaire maatregelen van de Orde van Advocaten waarbij hij is aangesloten zal ontvangen.

Volgens artikel 57 van de Japanse Advocatenwet zijn er vier soorten disciplinaire maatregelen: “waarschuwing”, “schorsing van de praktijk voor maximaal twee jaar”, “bevel tot uittreding” en “uitsluiting”.

Als je een bevel tot uittreding ontvangt, kun je niet langer als advocaat werken. Hetzelfde geldt voor uitsluiting, maar daarnaast mag je gedurende drie jaar geen advocaat meer worden.

Samenvatting: De geheimhoudingsplicht van een advocaat

Zoals u ziet, kan een advocaat zware sancties krijgen als hij de geheimhoudingsplicht schendt. De geheimhoudingsplicht is een zeer belangrijk element dat de basis vormt voor de vertrouwensrelatie tussen een advocaat en zijn cliënt.

Veel advocaten houden zich strikt aan de geheimhoudingsplicht bij het uitvoeren van hun taken. U kunt dus met een gerust hart een advocaat raadplegen.