Wat zijn de gevallen waarin onrechtmatige daad aansprakelijkheid een probleem werd in systeemontwikkeling?

Bij juridische problemen in systeemontwikkeling, zijn de meeste geschillen over de locatie van verschillende rechten en plichten gebaseerd op de aanname dat er een ‘contract’ is dat vooraf is gesloten. Echter, niet alle wettelijke verplichtingen zijn noodzakelijkerwijs gebaseerd op de aanwezigheid van een ‘contract’ dat vooraf is gesloten. Wettelijke aansprakelijkheid voor onrechtmatige daden is een typisch voorbeeld. In dit artikel introduceren we het concept van ‘onrechtmatige daad’ dat niet gebaseerd is op een contract, en leggen we de relatie uit tussen de wet op onrechtmatige daden en systeemontwikkelingsprojecten.

De connectie tussen systeemontwikkelingsprojecten en onrechtmatige daden

De verschillende verantwoordelijkheden rond systeemontwikkeling

Wanneer we het hebben over onderwerpen gerelateerd aan systeemontwikkeling waarbij ‘wetgeving’ een probleem wordt, denken we waarschijnlijk eerst aan situaties waarin een project ‘ontspoort’, of er een soort van geschil ontstaat tussen de gebruiker en de leverancier.

https://monolith.law/corporate/collapse-of-the-system-development-project[ja]

In het bovenstaande artikel wordt uitgelegd dat, ondanks de diversiteit van specifieke ‘ontsporings’ gevallen, het mogelijk is om deze te organiseren met een relatief eenvoudig schema wanneer ze worden bekeken binnen een juridisch kader.

Daarnaast, wanneer we geconfronteerd worden met een specifiek ‘ontsporings’ geval en proberen dit op te lossen door middel van een of andere juridische maatregel (zoals een rechtszaak of bemiddeling), wordt de vraag wie welke verplichting (= verantwoordelijkheid) had een probleem. Over het onderwerp ‘verantwoordelijkheid’, dat bijzonder nauw verbonden is met systeemontwikkelingsprojecten, wordt in het volgende artikel een overzicht gegeven.

https://monolith.law/corporate/responsibility-system-development[ja]

De inhoud van de verantwoordelijkheid wordt grotendeels bepaald op basis van het contract

Hoewel de details van onderwerpen zoals ‘ontsporing’ en ‘verantwoordelijkheid’ in systeemontwikkeling worden overgelaten aan andere artikelen, is het belangrijk om hier te benadrukken dat de meeste juridische opties die worden overwogen in geschillen met betrekking tot systeemontwikkeling (zoals contractbeëindiging of schadeclaims) gebaseerd zijn op de inhoud van het contract. Als we bijvoorbeeld denken aan veelvoorkomende problemen in systeemontwikkelingsgeschillen, zoals ‘verantwoordelijkheid voor contractbreuk’ en ‘garantie voor gebreken’, wordt dit duidelijk.

• Verantwoordelijkheid voor contractbreuk → Bijvoorbeeld vertraging in de levering (= vertraging in de uitvoering) of onvoltooiing van het systeem zelf (= onmogelijkheid om uit te voeren). De leveringsdatum en de vereisten van het te bouwen systeem worden bepaald volgens het contract.
• Garantie voor gebreken → Bijvoorbeeld als er na de levering bugs worden ontdekt of als er grote problemen zijn met de verwerkingssnelheid. Ook hier is het uiteindelijk de afwijking van de contractinhoud, namelijk ‘wat het te bouwen systeem oorspronkelijk had moeten zijn’, dat het probleem wordt.

Onrechtmatige daad verantwoordelijkheid is niet gebaseerd op een contract

Echter, in tegenstelling tot ‘contractbreuk’ en ‘garantie voor gebreken’, die gebaseerd zijn op een contract, is de verantwoordelijkheid voor onrechtmatige daden niet gebaseerd op het bestaan van een contract. Dit is niet alleen van toepassing op systeemontwikkeling, maar op alle geschillen waarbij het burgerlijk recht betrokken is.

Wat is een onrechtmatige daad? Het wordt gedefinieerd in artikel 709 van het Burgerlijk Wetboek, zoals hieronder vermeld.

Artikel 709

Een persoon die opzettelijk of door nalatigheid de rechten of wettelijk beschermde belangen van een ander schendt, is verantwoordelijk voor het vergoeden van de schade die hierdoor is veroorzaakt.

Het woord ‘anderen’ is een belangrijk sleutelwoord. Het omvat niet alleen de partijen waarmee men zaken doet, maar ook alle ‘anderen’ dan de persoon zelf.

Een typisch voorbeeld van een onrechtmatige daad is een verkeersongeval. Als je door afleiding een ongeluk veroorzaakt en iemand raakt, ben je niet alleen strafrechtelijk, maar ook civielrechtelijk aansprakelijk. De civiele aansprakelijkheid waar we het hier over hebben, is de aansprakelijkheid voor onrechtmatige daden. Met andere woorden, hoewel je geen ‘contract om niet te botsen’ hebt gesloten met het slachtoffer van het auto-ongeluk, draag je in de relatie met ‘anderen’ een brede verantwoordelijkheid.

Wanneer wordt onrechtmatig handelen een probleem bij systeemontwikkeling?

Onrechtmatige daad aansprakelijkheid in systeemontwikkeling is zeldzaam

Desalniettemin, in diverse geschillen rond systeemontwikkeling, zullen velen zich afvragen of het moeilijk is om zich een situatie voor te stellen waarin er sprake is van ‘aansprakelijkheid zonder contractuele relatie’, vergelijkbaar met een ‘auto-ongeluk’. In feite zijn er in eerdere rechtszaken rond systeemontwikkeling niet veel gevallen waarin onrechtmatige daad aansprakelijkheid is erkend.

Dit is niet verrassend. Integendeel, gezien het feit dat systeemontwikkelingsprojecten voortgaan door samenwerking tussen gebruikers en leveranciers, kan dit als natuurlijk worden beschouwd. De meeste geschillen rond systeemontwikkeling komen voort uit problemen met het definiëren van rollen op basis van contractuele relaties, zoals ‘projectmanagement verplichtingen’ en ‘gebruikers medewerking verplichtingen’.

Bijvoorbeeld, in het volgende artikel wordt uitgelegd hoe een zaak te organiseren wanneer een ‘gebruiker het project wil stopzetten’.

https://monolith.law/corporate/interruption-of-system-development[ja]

Hier wordt uitgelegd hoe belangrijk het is voor leveranciers om hun eigen fouten te overwegen, zelfs als de gebruiker degene is die de onderbreking heeft aangevraagd. In het volgende artikel wordt ook juridische ordening uitgevoerd voor problemen zoals ‘vertraging in de levering’. Uiteindelijk zult u zien dat het probleem niets meer is dan het definiëren van de rollen van gebruikers en leveranciers.

https://monolith.law/corporate/performance-delay-in-system-development[ja]

Als we op deze manier kijken, lijkt het kenmerk van systeemontwikkelingsprojecten te worden gesymboliseerd door de nauwe relatie tussen de ‘leverancier die het project beheert’ en de ‘gebruiker die daaraan meewerkt’. En deze nauwe contractuele relatie is ironisch genoeg soms de bron van conflicten. Daarom is het misschien moeilijk om te zeggen dat gevallen waarin onrechtmatige daad aansprakelijkheid een probleem wordt in geschillen rond systeemontwikkeling, ‘typische discussiepunten’ zijn in dit gebied.

Zaken waarbij aansprakelijkheid voor onrechtmatige daad een probleem was vóór de contractsluiting

Echter, er zijn gevallen waarin de aansprakelijkheid voor onrechtmatige daad daadwerkelijk is erkend aan de kant van de leverancier. Het geval dat in het onderstaande vonnis wordt geciteerd, is er een waarbij het project uiteindelijk stagneerde doordat er onvoldoende informatie werd verstrekt door de leverancier aan de gebruiker, en de verschillen in perceptie tussen de twee partijen geleidelijk aan het licht kwamen naarmate het project vorderde. In dit geval was het gebrek aan uitleg door de leverancier in de initiële plannings- en voorstelfase de reden waarom het project stagneerde, en aangezien deze handelingen ook in de praktijk worden uitgevoerd vóór de contractsluiting, was de vraag of aansprakelijkheid op basis van onrechtmatige daad kon worden nagestreefd, in plaats van aansprakelijkheid op basis van het contract, een probleem. (De onderstreepte toevoegingen en vetgedrukte correcties zijn door de auteur toegevoegd voor het gemak van de uitleg.)

In de plannings- en voorstelfase worden de algemene kaders van zaken die verband houden met het projectconcept en de haalbaarheid ervan, zoals het stellen van projectdoelen, ontwikkelingskosten, ontwikkelingsomvang en het opstellen en vooruitzien van de ontwikkelingsperiode, bepaald, en dienovereenkomstig wordt ook het risico dat gepaard gaat met het project bepaald. Daarom is de projectplanning en risicoanalyse die van de leverancier wordt gevraagd in de plannings- en voorstelfase essentieel voor het uitvoeren van systeemontwikkeling. Daarom moet de leverancier, zelfs in de plannings- en voorstelfase, de functies van het systeem dat zij voorstellen, de mate van voldoening aan de behoeften van de gebruiker, de methoden voor systeemontwikkeling, de ontwikkelingsstructuur na de bestelling, enz. onderzoeken en verifiëren, en over het risico dat daaruit voortvloeit, uitleg geven aan de gebruiker. Deze verplichting van de leverancier om te verifiëren en uit te leggen, wordt gepositioneerd als een plicht onder de onrechtmatige daad wet op basis van de goede trouw in het onderhandelingsproces naar de contractsluiting, en het kan worden gezegd dat de appellant als leverancier deze plicht (de plicht met betrekking tot projectmanagement op dit stadium) heeft.

Tokyo High Court, 26 september 2013 (Heisei 25)

Met andere woorden, hoewel het moeilijk was om een theoretisch kader op te stellen om het niet-nakomen van verplichtingen opgelegd op basis van een contract na te streven voor zaken die plaatsvonden vóór de contractsluiting, werd er een eerlijke oplossing verwacht door het erkennen van een schending van de plicht op basis van onrechtmatige daad.

De relatie tussen onrechtmatige daden en projectmanagementverplichtingen

In systeemontwikkeling, waarbij de leverancier en de gebruiker samenwerken vanuit hun respectievelijke posities, wordt de verplichting die de leverancier als expert in systeemontwikkeling heeft, de ‘projectmanagementverplichting’ genoemd. Een uitgebreide uitleg over wat deze projectmanagementverplichting inhoudt, wordt gegeven in het volgende artikel.

https://monolith.law/corporate/project-management-duties[ja]

In dit vonnis wordt niet alleen de vraag gesteld of er situaties zijn waarin de aansprakelijkheid voor onrechtmatige daden een probleem kan zijn in systeemontwikkeling, maar ook of de projectmanagementverplichting ook van toepassing is in relaties voorafgaand aan het sluiten van een contract. Vanuit dit perspectief heeft het vonnis aanzienlijke aandacht getrokken.

Wat is het principe van goede trouw?

Een punt dat in het vonnis naar voren komt, is de ‘plicht volgens het principe van goede trouw’. Dit is gebaseerd op de volgende wetsartikelen:

Artikel 1, lid 2, van het Japanse Burgerlijk Wetboek

Het uitoefenen van rechten en het nakomen van plichten moet te goeder trouw en oprecht worden gedaan.

Dit wordt ook wel een algemene clausule in het Burgerlijk Wetboek genoemd en is een fundamenteel principe dat van toepassing is op alle geschillenbeslechting met behulp van het Burgerlijk Wetboek. De juridische discussie over rechten en plichten moet worden gevoerd op basis van ‘goede trouw’ en ‘oprechtheid’.

Als we het geval in dit vonnis in overweging nemen, zou het betekenen dat als de leverancier zou tegenspreken met ‘In de plannings- en voorstelfase is er geen contract gesloten, dus er is geen plicht om een voorafgaande uitleg te geven’, dit een fundamenteel gebrek aan oprechtheid zou vertonen en niet kan worden ondersteund als een juridisch argument.

Samenvatting

Er zijn verschillende belangrijke termen naar voren gekomen, zoals “onrechtmatige daad”, “projectmanagementverplichting” en “goede trouw”, maar de algehele samenhang is niet bijzonder moeilijk. In de context van een reeks systeemontwikkelingen is er een concept genaamd “projectmanagementverplichting”, dat de alomvattende verantwoordelijkheid en plicht van de leverancier vertegenwoordigt. Deze worden in principe afgeleid van de contractuele details.

Echter, wettelijke verplichtingen worden niet formeel bepaald op basis van vooraf overeengekomen contractuele details, maar omvatten ook elementen zoals “goede trouw” en worden individueel beoordeeld. Bovendien, de achtervolging van civiele aansprakelijkheid, die niet gebaseerd is op contractuele relaties, is vanaf het begin wettelijk voorzien door de theoretische constructie van “onrechtmatige daad”.

Samen met het feit dat wettelijke verplichtingen niet noodzakelijkerwijs alleen gebaseerd zijn op contractuele relaties, is het belangrijk om het algehele verloop te begrijpen.