Het beslissingspunt waarop parodievideo's inbreuk maken op rechten en hoe juridische problemen te vermijden

Veel mensen hebben wel eens video’s gezien op YouTube of TikTok waarin anime of drama’s worden nagebootst.

Dergelijke zogenaamde parodievideo’s zijn des te leuker voor mensen die bekend zijn met de originele content, en kunnen gemakkelijk populair worden.

Echter, het nabootsen van het werk van anderen kan in strijd zijn met de ‘Japanse Auteurswet’. In dit artikel leggen we uit wanneer parodievideo’s, die populair zijn op videosites, in strijd kunnen zijn met de ‘Japanse Auteurswet’.

Parodie en auteursrecht

Wat is een parodie eigenlijk en hoe wordt het gereguleerd door de wet?

Wat is Parodie?

Er bestaat geen wettelijke definitie van parodie, inclusief in de Japanse Auteurswet.

Over het algemeen verwijst een parodie naar een werk dat is gemaakt door op de een of andere manier de inhoud van anderen na te bootsen.

Aan de andere kant, Artikel 21 van de Japanse Auteurswet bepaalt dat “de auteur het exclusieve recht heeft om zijn werk te reproduceren”, en Artikel 27 bepaalt dat “de auteur het exclusieve recht heeft om zijn werk te vertalen, te arrangeren, te transformeren, te dramatiseren, te verfilmen, of anderszins aan te passen”.

Met andere woorden, alleen de auteur heeft het “reproductierecht”, het recht om een werk te reproduceren, en het “adaptatierecht”, het recht om adaptieve handelingen uit te voeren. Daarom, als iemand zonder toestemming van de auteursrechthebbende een werk reproduceert of aanpast, wordt in principe een inbreuk op het auteursrecht vastgesteld.

Daarom, of een parodie in strijd is met de Japanse Auteurswet hangt af van de vraag of het parodiewerk valt onder de “reproductie” of “aanpassing” van het originele werk.

Valt parodie onder inbreuk op het recht van reproductie?

Reproductie wordt in het auteursrecht als volgt gedefinieerd:

“Het fysiek reproduceren door middel van printen, fotograferen, kopiëren, opnemen, filmen of andere methoden”

Artikel 2, paragraaf 1, nummer 15 van de Japanse Auteurswet

Met andere woorden, het creëren van een parodie door het originele werk op dezelfde manier te reproduceren, wordt in principe beschouwd als een inbreuk op het recht van reproductie.

Is een parodie een inbreuk op het recht van bewerking?

Wanneer een parodie wordt gemaakt, wordt het originele werk niet volledig gereproduceerd, maar kan de maker zijn eigen originaliteit in het werk brengen.

In dit geval kan het zijn dat het geen reproductie is, en dus geen inbreuk maakt op het auteursrecht.

Echter, het maken van een parodie met originaliteit kan het recht van bewerking schenden.

Bewerking, volgens een uitspraak van het Hooggerechtshof, wordt gedefinieerd als volgt:

“Het creëren van een nieuw werk dat de essentiële kenmerken van de uitdrukking van een bestaand werk direct waarneembaar maakt voor degenen die ermee in aanraking komen, door te vertrouwen op een bestaand werk en tegelijkertijd de essentiële kenmerken van zijn uitdrukking te behouden, terwijl men wijzigingen, toevoegingen, veranderingen, enz. aanbrengt in de concrete uitdrukking, en door nieuwe ideeën of emoties op een creatieve manier uit te drukken.”

Uitspraak van het Hooggerechtshof op 28 juni 2001 (Heisei 13) (Esashi Oiwake Incident, Appeal Trial)

Het verschil met reproductie is of er een “nieuwe creatieve uitdrukking” is toegevoegd. Als er geen nieuwe creatieve uitdrukking is toegevoegd, wordt het beschouwd als reproductie, en als er wel een is toegevoegd, wordt het beschouwd als bewerking.

Wat hier bedoeld wordt met “in staat zijn om de essentiële kenmerken van de uitdrukking direct waar te nemen” is, eenvoudig gezegd, “in staat zijn om het originele werk te herinneren vanuit het nieuw gecreëerde werk”.

Dus, zelfs als het geen volledige reproductie is zoals bij een kopie, als je het originele werk kunt herinneren, wordt het beschouwd als een bewerking.

Parodieën worden over het algemeen gemaakt om het originele werk te herinneren, dus formeel gezien is er een hoge kans dat ze het recht van bewerking schenden.

Daarom, werken die het originele werk herinneren, zijn gemakkelijk populair, maar ze kunnen het recht van bewerking schenden. Aan de andere kant, als je zoveel originaliteit toevoegt dat je het originele werk niet kunt herinneren, dan is het geen inbreuk op het recht van bewerking, maar het zou niet langer een parodie kunnen worden genoemd.

Echter, parodieën worden soms gemaakt om het werk van anderen belachelijk te maken, maar ze kunnen ook worden gebruikt in een satirische context.

Als dit soort gebruik ook als een inbreuk op het auteursrecht wordt beschouwd, zou dit in strijd zijn met het doel van de auteursrechtwet (Artikel 1 van de Japanse Auteursrechtwet), die bedoeld is om werken te beschermen en bij te dragen aan de ontwikkeling van de cultuur. Er zijn verschillende meningen over in hoeverre parodieën juridisch toelaatbaar zouden moeten zijn.

Rechtszaak waarin bewerking werd erkend

In een andere artikel op onze site hebben we een rechtszaak besproken over een televisiedrama waarin werd gesteld dat “de eer of reputatie werd geschonden wanneer een werk werd bewerkt”. In deze zaak werd erkend dat de volgende aspecten zeer vergelijkbaar waren:

• De naam van het hoofdpersonage
• Of het echtpaar kinderen heeft
• Of ze beiden werken
• Waar de man werkt
• Waar de man is overgeplaatst
• Het karakter van het hoofdpersonage
• Het karakter van de man

Ondanks het feit dat er veel verschillen waren, en zelfs als er grote verschillen waren in de tweede helft van het drama, werd rekening gehouden met het feit dat het basisverhaal in de eerste helft gemeenschappelijk was.

“Als een gewoon persoon die het oorspronkelijke werk van de eiser heeft gelezen het betreffende televisiedrama bekijkt, zou hij gemakkelijk kunnen herkennen dat het televisiedrama een bewerking is van het oorspronkelijke werk van de eiser, waarbij het verhaal na de terugkeer van de man is veranderd. Het basisverhaal van de eerste helft, de setting van het hoofdpersonage en zijn vrouw, en de gedetailleerde verhaallijn en de specifieke uitdrukking ervan zijn gemeenschappelijk of vergelijkbaar.”

Tokyo District Court, 30 augustus 1993 (Heisei 5) uitspraak・Intellectueel Eigendomsrecht Collectie 25 Volume 2 Pagina 310

Het werd erkend dat het televisiedrama een bewerking was van het oorspronkelijke werk van de eiser.

Gerelateerd artikel: Wat zijn de morele rechten van de auteur en de bescherming van eer of reputatie?[ja]

Parodie en Auteurspersoonlijkheidsrechten

Wanneer je originaliteit toevoegt aan het originele werk om een nieuw werk te creëren, kan dit inbreuk maken op de auteurspersoonlijkheidsrechten.

Artikel 20 van de Japanse Auteurswet stelt dat “de auteur het recht heeft om de identiteit van zijn werk te behouden en geen wijzigingen, verwijderingen of andere wijzigingen tegen zijn wil te ondergaan.”

Daarom, als het originele werk wordt gewijzigd door een bewerking en dit tegen de wil van de auteur is, wordt dit beschouwd als een inbreuk op het recht van de auteur om de identiteit van het werk te behouden, een van de auteurspersoonlijkheidsrechten.

In een ander artikel op onze site hebben we een voorbeeld gegeven waarin het bijsnijden en gebruiken van een foto werd erkend als een inbreuk op het recht om de identiteit van het werk te behouden. Hetzelfde geldt voor video’s. Wanneer je een deel van het originele werk uitsnijdt en gebruikt, of wanneer je het originele werk wijzigt om een nieuw werk te creëren, kan dit worden beschouwd als een inbreukmakende handeling op het recht om de identiteit van het werk te behouden, dus wees voorzichtig.

Gerelateerd artikel: Ongeautoriseerde fotoreproductie op het internet en auteurspersoonlijkheidsrechten[ja]

Rechtszaken met betrekking tot parodie

Konami Corporation heeft een zaak aangespannen waarin zij beweerde dat de acties van de verweerder, die een parodievideo had gemaakt met behulp van het beeld van ‘Shiori Fujisaki’, een belangrijk personage uit het PlayStation-spel ‘Tokimeki Memorial’, inbreuk maakten op het auteursrecht (reproductierecht, adaptatierecht) en de morele rechten van de auteur (recht op integriteit). Ze eisten een verbod op de productie, verkoop en distributie van de video, evenals vernietiging en schadevergoeding.

De eiser beweerde dat:

• De verweerder heeft zonder toestemming het beeld van Shiori Fujisaki gebruikt om de betreffende video te maken, waardoor hij inbreuk heeft gemaakt op de reproductie- en adaptatierechten van de eiser met betrekking tot het beeld van Shiori Fujisaki.
• De betreffende video is een animatievideo voor volwassenen die seksuele scènes afbeeldt met behulp van het beeld van Shiori Fujisaki, wat het zuivere imago van Shiori Fujisaki schaadt en leidt tot wijzigingen in het betreffende computerspel, waardoor het recht op integriteit wordt geschonden.

In reactie hierop betoogde de verweerder dat:

• Het beeld van Shiori Fujisaki is alledaags en heeft geen creativiteit, en bovendien wordt een abstract karakter niet een externe expressievorm met een aparte creativiteit los van het specifieke beeld, dus het is niet het onderwerp van auteursrechtelijke bescherming.

En dergelijke argumenten werden aangevoerd.

Oordeel van de rechtbank

In dit geval waren de volgende drie punten de belangrijkste geschilpunten:

• Geschilpunt ➀: Vormt de productie van de betreffende video een inbreuk op het auteursrecht (recht op reproductie en bewerking)?
• Geschilpunt ➁: Vormt de productie van de betreffende video een inbreuk op de morele rechten van de auteur (recht op integriteit)?
• Geschilpunt ➂: Hoe hoog is de schadevergoeding?

Discussiepunt ➀: Overtreding van het auteursrecht (reproductierecht & bewerkingsrecht)

De rechtbank erkende eerst dat het patroon van Fujisaki in deze zaak creativiteit bevatte en dus een auteursrechtelijk beschermd werk was. Vervolgens gaf de rechtbank de volgende uitspraak, waarin werd erkend dat er sprake was van inbreuk op het auteursrecht.

Het patroon van de middelbare schoolmeisjes die in deze video verschijnen, heeft gemeenschappelijke kenmerken in uiterlijk, kapsel, uniform, enz. (vergeleken met het patroon van Shiori Fujisaki), en is dus in wezen hetzelfde als het patroon van Fujisaki in deze zaak. Het kan worden beschouwd als een reproductie of bewerking van het patroon van Fujisaki in deze zaak.

Daarom is de handeling van de gedaagde om deze video te produceren een inbreuk op de auteursrechten van de eiser met betrekking tot het patroon van Shiori Fujisaki in deze game software.

Tokyo District Court, 30 augustus 1999 (Heisei 11), Judgement No. 1013, p. 231

Hier wordt niet gespecificeerd of het een reproductie of een bewerking betreft, maar de inbreuk op het auteursrecht wordt erkend op grond van het feit dat de kenmerken van het auteursrechtelijk beschermde werk en het parodie-werk in wezen hetzelfde zijn.

Uit deze uitspraak blijkt dat de productie van parodie-werken, ongeacht of ze reproducties of bewerkingen zijn, in principe wordt beschouwd als een inbreuk op het auteursrecht.

Geschilpunt 2: Schending van de auteurspersoonlijkheidsrechten (recht op integriteit)

Daarnaast werd ook de schending van het recht op integriteit erkend, zoals hieronder aangegeven.

Het betreffende computerspel is een liefdessimulatiespel, waarin het personage Shiho Fujisaki wordt afgebeeld als een uitmuntende student, puur en fris… Er zijn geen scènes waarin Shiho Fujisaki seksuele handelingen verricht… Aan de andere kant is de betreffende video ingesteld als een vervolg op de laatste scène waarin een mannelijke student een liefdesverklaring ontvangt van Shiho Fujisaki in het computerspel, en het personage Shiho Fujisaki, die werd afgebeeld als een pure middelbare schoolmeisje, voert herhaaldelijk seksuele handelingen uit onder de legendarische boom, wat een expliciete seksuele beschrijving is, en het is geproduceerd als een animatievideo voor volwassenen van ongeveer 10 minuten… De naam van Shiho Fujisaki wordt niet gebruikt, maar… de gedaagde heeft het patroon van Fujisaki in de video veranderd in een vorm waarin seksuele handelingen worden verricht, en heeft daarmee het recht op integriteit geschonden dat de eiser heeft met betrekking tot het patroon van Fujisaki.

Tokyo District Court, 30 augustus 1999 (Heisei 11), Judgement No. 1013, p. 231

Hier wordt de nadruk gelegd op het karakter en het imago dat aan het patroon van een personage in een werk is toegekend.

Zo kan het recht op integriteit worden gezien als een bescherming van de subjectieve belangen van de auteur, zoals zijn ‘obsessies’, en kan worden gezegd dat het sterker wordt beschermd dan auteursrechten zoals het recht op reproductie en het recht op bewerking.

Overigens, volgens jurisprudentie, als het als een bewerking wordt beschouwd, wordt het in principe ook beschouwd als een schending van het recht op integriteit.

Geschilpunt ③: Hoeveel bedraagt de schade?

Ten slotte heeft de rechtbank de volgende uitspraken gedaan over de schade veroorzaakt door inbreuk op auteursrechten en morele rechten van de auteur.

Eerst, met betrekking tot de schade veroorzaakt door inbreuk op auteursrechten,

De verweerder heeft 500 exemplaren van de betreffende video geproduceerd voor verkoop en deze verkocht aan winkels tegen een groothandelsprijs van 1400 yen per stuk, dus de totale verkoop bedraagt 700.000 yen… De verweerder heeft erkend dat hij in totaal 425.000 yen heeft uitgegeven, waaronder 200.000 yen aan personeelskosten voor de verantwoordelijken voor video, originele tekeningen, kleuring, stemacteurs en regisseur, 175.000 yen aan kopieerkosten en 50.000 yen aan diverse kosten voor verpakking, enz. Daarom bedraagt de winst die de verweerder heeft gemaakt door de verkoop van de betreffende video 275.000 yen.

Daarom kan worden aangenomen dat de schade die de eiser heeft geleden door inbreuk op auteursrechten gelijk is aan de winst van 275.000 yen die de verweerder heeft gemaakt door de verkoop van de betreffende video.

Tokyo District Court, 30 augustus 1999 (Heisei 11) – Judgement No. 1013, p. 231

werd geconcludeerd.

Verder, met betrekking tot de schade veroorzaakt door inbreuk op het recht op integriteit,

Het is een zeer kwaadaardige daad waarbij de verweerder een animatievideo voor volwassenen heeft gemaakt en gewijzigd, waarin een middelbare schoolmeisje, dat als een puur en onschuldig karakter was afgebeeld… Shiho Fujisaki, herhaaldelijk seksuele handelingen met een mannelijke student uitvoert. Het kan worden gezegd dat de handelingen van de verweerder de creatieve intentie of het doel van de eiser voor het karakteriseren van Shiho Fujisaki, die de eiser heeft gecreëerd in de betreffende game software, ernstig hebben vervormd.

Tokyo District Court, 30 augustus 1999 (Heisei 11) – Judgement No. 1013, p. 231

en na “alle omstandigheden in overweging te hebben genomen”,

Het is redelijk om te concluderen dat het bedrag dat de immateriële schade van de eiser, veroorzaakt door de wijzigingsacties van de verweerder, in geld waardeert, 2.000.000 yen bedraagt.

Tokyo District Court, 30 augustus 1999 (Heisei 11) – Judgement No. 1013, p. 231

werd geconcludeerd, en de verweerder werd bevolen om in totaal 2.275.000 yen te betalen en de productie, verkoop of distributie van de video te verbieden, en om de voorraad en de mastertape te vernietigen.

Overigens heeft de verweerder tegengeworpen dat “zelfs als er sprake is van inbreuk op het recht op reproductie en het recht op integriteit, de handeling van de verweerder om de betreffende video te produceren een creatieve activiteit is als onderdeel van de doujin-cultuur, en daarom zou het niet als een inbreuk op de auteurswet moeten worden beoordeeld”, maar dit werd afgewezen als “niet aanvaardbaar”.

Het is niet ongewoon om op plaatsen zoals Comiket personages uit populaire manga, anime en games te zien gebruiken om zonder toestemming sequels of spin-offs te creëren. Echter, als men aangeklaagd wordt, is het waarschijnlijk dat de rechtbank streng zal oordelen.

Om inbreuk op auteursrechten bij parodievideo’s te vermijden

Als je kopieert of een bewerking maakt, is er geen sprake van inbreuk op het auteursrecht als je toestemming hebt van de auteursrechthebbende. Bovendien zijn er in de auteursrechtwet uitzonderingen vastgelegd die geen inbreuk vormen. Voorbeelden hiervan zijn:

• Kopiëren voor privégebruik (Artikel 30 van de Japanse Auteurswet)
• Kopiëren of bewerken valt onder ‘citaat’ (Artikel 32 van de Japanse Auteurswet)
• Wettelijk toegestane ‘wijzigingen’ (Artikel 20, lid 2 van de Japanse Auteurswet)

Dit zijn enkele voorbeelden.

Zoals tot nu toe uitgelegd, is het waarschijnlijk dat het maken van parodievideo’s valt onder kopiëren of bewerken.

Maar het kan moeilijk zijn om toestemming te krijgen van de auteursrechthebbende van het originele werk.

Als je parodievideo’s maakt, moet je zorgvuldig overwegen of je dit doet op een manier die geen inbreuk maakt op het auteursrecht, zoals hierboven vermeld, om de rechten van de auteur niet te schenden.

Gerelateerd artikel: Voorbeelden van ‘Auteursrechtwet’ waarbij citaten als NG worden beschouwd (video-editie)[ja]

Gerelateerd artikel: Voorbeelden van ‘Auteursrechtwet’ waarbij citaten als NG worden beschouwd (tekst- en afbeeldingseditie)[ja]

Let op, los van het maken van parodievideo’s, kan het uploaden hiervan naar YouTube en dergelijke een inbreuk vormen op het recht van openbaarmaking (Artikel 23, lid 1 van de Japanse Auteurswet), dus wees voorzichtig.

Samenvatting: Laat professionele beoordelingen van auteursrechten over aan advocaten

Zoals we hebben gezien, kan het maken van parodieën vaak in strijd zijn met auteursrechten en morele rechten van de auteur.

Bovendien is het niet altijd mogelijk om eenduidig te bepalen welke handelingen zijn toegestaan onder de Japanse Auteurswet, dus voorzichtigheid is geboden bij het maken van parodieën.

Dit geldt niet alleen voor het maken van video’s, maar ook voor het maken van parodieën in andere media.

De beoordeling of er een probleem is onder de Japanse Auteurswet is gespecialiseerd en kan moeilijk zijn voor individuen, dus raadpleeg een ervaren advocaat.

Informatie over de maatregelen van ons kantoor

Monolis Law Firm is een advocatenkantoor met hoge expertise in IT, met name internet en recht. Tegenwoordig is er een toenemende behoefte aan juridische controles, zoals portretrechten, auteursrechten en reclameregulering, zelfs onder YouTubers en VTubers bij het beheren van hun kanalen. Het is ook essentieel om van tevoren grondig voorbereid te zijn op problemen met betrekking tot contracten. Raadpleeg het onderstaande artikel voor meer details.

https://monolith.law/practices/youtuberlaw[ja]