Is het een misdaad om zonder toestemming foto's te maken met je smartphone en deze op sociale media te plaatsen? Uitleg per geval!

Het is een veelvoorkomend beeld om landschappen of maaltijden te fotograferen met je smartphone op reis of in restaurants, en deze vervolgens te uploaden naar sociale media zoals Twitter en Instagram.

Echter, het ongevraagd uploaden van foto’s naar sociale media kan soms onverwachte problemen veroorzaken.

In dit artikel bespreken we de juridische problemen die kunnen ontstaan wanneer je zonder toestemming genomen foto’s uploadt naar sociale media met je smartphone.

Gevallen waarin ongeoorloofde opnames met een smartphone juridisch problematisch zijn

Het is niet altijd even duidelijk wat ongeoorloofde opnames inhouden, aangezien de wetten en rechten die in het geding kunnen komen, afhangen van het onderwerp en de locatie van de opname.

In het volgende zullen we de wetten en rechten die problematisch kunnen zijn in vijf specifieke gevallen waarin ongeoorloofde opnames met een smartphone op sociale media worden geplaatst, nader toelichten.

Als er andere mensen in beeld zijn

Wanneer je foto’s maakt op toeristische locaties, komt het vaak voor dat het gezicht van anderen in beeld komt. Dit kan vaak problemen opleveren in verband met portretrechten.

Er is geen wet die ‘portretrechten’ expliciet regelt, maar volgens jurisprudentie worden de volgende belangen wettelijk beschermd:

• ‘Het persoonlijk belang om niet onrechtmatig gefotografeerd te worden’
• ‘Het persoonlijk belang om niet onrechtmatig gepubliceerd te worden op foto’s waarop men is gefotografeerd’

Dit betekent dat ‘portretrechten’ over het algemeen de volgende twee rechten omvatten:

• Het recht om niet onrechtmatig gefotografeerd te worden
• Het recht om niet onrechtmatig gepubliceerd te worden op foto’s waarop men is gefotografeerd

Echter, het is niet altijd zo dat er sprake is van inbreuk op portretrechten als het gezicht van een ander slechts een beetje in beeld komt.

Het Hooggerechtshof heeft de volgende criteria vastgesteld voor het beoordelen van inbreuk op portretrechten:

Of het zonder toestemming fotograferen van iemands gezicht en dergelijke onrechtmatig is volgens de wet op onrechtmatige daden, moet worden bepaald door een algehele overweging van de sociale status van de gefotografeerde, de activiteiten van de gefotografeerde, de locatie van de fotografie, het doel van de fotografie, de manier van fotograferen, de noodzaak van de fotografie, enz., en of de inbreuk op de bovengenoemde persoonlijke belangen van de gefotografeerde de grenzen van tolerantie in het sociale leven overschrijdt.

Het is redelijk om te begrijpen dat mensen ook een persoonlijk belang hebben om niet onrechtmatig gepubliceerd te worden op foto’s waarop hun gezicht en dergelijke zijn gefotografeerd. Wanneer het fotograferen van iemands gezicht en dergelijke als onrechtmatig wordt beoordeeld, moet de handeling van het publiceren van de foto waarop het gezicht en dergelijke zijn gefotografeerd, worden beschouwd als een inbreuk op de bovengenoemde persoonlijke belangen van de gefotografeerde, en moet deze als onrechtmatig worden beschouwd.

Hooggerechtshof, 10 november 2005 (Heisei 17)・Minshu Vol. 59 No. 9 p. 2428

Dus, zelfs als het gezicht van een ander per ongeluk in beeld komt, als het binnen de algemeen aanvaardbare grenzen van het sociale leven valt, wordt de handeling van het fotograferen en het uploaden van de foto naar SNS niet beschouwd als een inbreuk op de portretrechten.

Bijvoorbeeld, het is normaal te verwachten dat het gezicht van anderen in beeld komt op foto’s die zijn genomen op populaire toeristische locaties waar veel mensen zijn. Daarom is de kans groot dat het nemen van dergelijke foto’s en het uploaden ervan naar SNS niet wordt beschouwd als een inbreuk op de portretrechten.

Echter, wees voorzichtig, want afhankelijk van de manier van fotograferen, zoals duidelijk focussen op een ander persoon of het nemen van foto’s die de persoon kunnen identificeren, kan er sprake zijn van inbreuk op de portretrechten.

Dus, als je foto’s met anderen erop naar SNS wilt uploaden, is het beter om voor de zekerheid een mozaïek over het gezicht te leggen of een stempel te plaatsen zodat het gezicht niet herkenbaar is.

Zelfs als het een vriend is, zorg ervoor dat je toestemming vraagt voordat je het op SNS plaatst.

Hoewel inbreuk op portretrechten geen misdaad is, kan er een claim voor schadevergoeding worden ingediend als een onrechtmatige daad in het burgerlijk recht.

Gerelateerd artikel: Uitleg over de criteria en procedure voor schadeclaims wegens inbreuk op portretrechten[ja]

Ongeoorloofd fotograferen in winkels of ziekenhuizen

Zelfs in dit geval kan er, als er bijvoorbeeld gezichten van anderen op de foto staan, uiteraard een probleem ontstaan in verband met portretrechten. Daarnaast kan er ook een probleem ontstaan in verband met het beheer van de faciliteit.

Hoewel er geen wet is die het ‘beheer van faciliteiten’ expliciet regelt, wordt het beschouwd als een alomvattende beheersbevoegdheid die wordt erkend aan de eigenaar/beheerder van een faciliteit, gebaseerd op het eigendomsrecht volgens het burgerlijk recht.

Een eigenaar kan zijn eigendom vrij gebruiken binnen de grenzen van de wet, dus behalve in uitzonderlijke gevallen van misbruik van eigendomsrechten, kan een ondernemer in principe het fotograferen verbieden of iemand die zonder toestemming foto’s maakt, bevelen de faciliteit te verlaten.

Let op, zelfs als het fotograferen is toegestaan, kan het publiceren op sociale media en dergelijke verboden zijn.

Daarom, als u zonder toestemming foto’s maakt in een winkel zoals een supermarkt of een gemakswinkel waar het verboden is om foto’s te maken of ze op sociale media te publiceren, of als u foto’s op sociale media plaatst, kan dit een inbreuk zijn op het beheer van de faciliteit en kan u aansprakelijk worden gesteld voor schadevergoeding wegens onrechtmatige daad.

Ziekenhuizen in het bijzonder hebben vaak een expliciet verbod op het nemen van foto’s, omdat er een grote noodzaak is om rekening te houden met de privacy van patiënten en de vertrouwelijkheid van persoonlijke informatie zoals medische dossiers.

Het zonder toestemming fotograferen in een ziekenhuis is niet alleen een inbreuk op het beheer van de faciliteit van het ziekenhuis, maar kan ook een inbreuk op de privacy van de patiënt zijn, dus wees extra voorzichtig.

Gerelateerd artikel: Een grondige uitleg van het recht op privacy. Wat zijn de drie vereisten voor inbreuk?[ja]

Hoewel inbreuk op het beheer van faciliteiten of inbreuk op de privacy op zich geen misdrijf is, kan het binnendringen in een ziekenhuis om zonder toestemming foto’s te maken leiden tot een misdrijf van ongeoorloofde toegang (Artikel 130 van het Japanse Wetboek van Strafrecht), en als u weigert te vertrekken na een bevel tot vertrek, kan dit leiden tot een misdrijf van weigering om te vertrekken (Artikel 130 van het Japanse Wetboek van Strafrecht).

Afhankelijk van de manier van fotograferen kan er ook sprake zijn van een misdrijf van obstructie van zaken door geweld (Artikel 234 van het Japanse Wetboek van Strafrecht).

Ongeoorloofde fotografie van de privélevens van beroemdheden

Als je een beroemdheid ziet in de stad of in een winkel, wil je misschien een foto maken.

Echter, als je die foto op social media plaatst, kunnen er problemen ontstaan in verband met het schenden van portretrechten en publiciteitsrechten.

‘Publiciteitsrechten’ zijn rechten die door jurisprudentie zijn erkend als het ‘exclusieve recht om de aantrekkingskracht op klanten van een portret of dergelijke te gebruiken’.

Hoewel het een concept is dat vergelijkbaar is met portretrechten, verschillen ze in die zin dat portretrechten bedoeld zijn om persoonlijke belangen te beschermen, terwijl publiciteitsrechten bedoeld zijn om economische belangen te beschermen.

Het Hooggerechtshof heeft de volgende criteria vastgesteld voor het beoordelen van inbreuken op publiciteitsrechten:

Het ongeoorloofd gebruik van portretten of dergelijke, zoals ➀ het gebruik ervan als een product dat onafhankelijk kan worden bewonderd, ➁ het aanbrengen van portretten of dergelijke op producten met het doel ze te differentiëren, en ➂ het gebruik van portretten of dergelijke als reclame voor producten, wordt als onrechtmatig beschouwd onder de wet op onrechtmatige daden als het voornamelijk gericht is op het gebruik van de aantrekkingskracht op klanten die portretten of dergelijke hebben.

Hooggerechtshof, 2 februari 2012 (Heisei 24) (Pink Lady-zaak)

Met andere woorden, als je zonder toestemming foto’s maakt van de privélevens van beroemdheden en deze op social media plaatst met het doel om gratis te profiteren van hun invloed voor klantenwerving, dan is dat een inbreuk op de publiciteitsrechten.

Bijvoorbeeld, als een officieel account van een restaurant een foto zonder toestemming op social media plaatst met de tekst “Ook aanbevolen door XX (beroemdheid)!”, kan er sprake zijn van inbreuk op de publiciteitsrechten, afhankelijk van hoe de foto wordt gebruikt, en kan er een claim voor schadevergoeding worden ingediend.

Voor meer informatie over publiciteitsrechten, zie het volgende artikel:

Gerelateerd artikel: Wanneer publiciteitsrechten ontstaan en wanneer niet[ja]

Wat betreft de relatie met portretrechten, wordt aangenomen dat beroemdheden en andere bekende personen een smaller bereik hebben waarin hun portretrechten worden geschonden dan gewone mensen, dus afhankelijk van de manier van fotograferen, kan het plaatsen op social media niet in strijd zijn met portretrechten.

Echter, als er foto’s worden gepubliceerd die het mogelijk maken om een huis te identificeren of andere informatie die men niet wil dat anderen weten, kan dit een inbreuk op de privacy zijn.

Wat betreft inbreuk op publiciteitsrechten, hoewel dit niet onmiddellijk leidt tot een strafbaar feit, kan het gebruik van de naam of het portret van een beroemdheid, afhankelijk van de manier waarop het wordt gebruikt, in strijd zijn met de wet op het voorkomen van oneerlijke concurrentie als een daad van misbruik van bekende producten of dergelijke, en kan er een strafrechtelijke sanctie worden opgelegd.

Als u zonder toestemming foto’s maakt van tentoonstellingsstukken in een museum en deze op SNS plaatst

Op SNS zie je vaak foto’s van tentoonstellingsstukken in musea.

Bij het fotograferen in een museum moet je niet alleen rekening houden met de rechten van het museum om de faciliteiten te beheren (hieronder meer), maar ook met auteursrechten.

Tentoonstellingsstukken in musea, zoals schilderijen, vallen in principe onder ‘kunstwerken’, een van de typische werken die expliciet worden vermeld in de Japanse Auteurswet.

Om de rechten en belangen van de auteur ten aanzien van zijn werken te beschermen, erkent de Japanse Auteurswet alleen de auteur het recht om bepaalde handelingen met betrekking tot het werk uit te voeren (deze rechten worden gezamenlijk ‘auteursrechten’ genoemd) en verbiedt in principe anderen om dergelijke handelingen uit te voeren.

Een van deze rechten is het ‘recht op reproductie’, en ‘reproductie’ wordt in de Japanse Auteurswet als volgt gedefinieerd:

Het fysiek reproduceren door middel van printen, fotograferen, kopiëren, opnemen, filmen of andere methoden

Artikel 2, paragraaf 1, nummer 15 van de Japanse Auteurswet

Met andere woorden, het zonder toestemming fotograferen van tentoonstellingsstukken in een museum valt onder ‘reproductie’ en is in principe een inbreuk op het recht op reproductie.

Bovendien heeft de auteur naast het recht op reproductie ook het ‘recht op openbare transmissie’, en als je foto’s van het werk zonder toestemming op SNS en dergelijke plaatst, kan dit ook een inbreuk op het recht op openbare transmissie zijn.

Wat betreft reproductie, is er een uitzondering waarbij reproductie voor privégebruik niet als een inbreuk op het auteursrecht wordt beschouwd.

Bijvoorbeeld, het fotograferen om later thuis te bekijken is geen inbreuk op het auteursrecht, maar het fotograferen met het doel om op SNS en dergelijke te plaatsen wordt niet als privégebruik beschouwd en is in principe een inbreuk op het auteursrecht.

Bovendien kan inbreuk op het auteursrecht niet alleen worden beschouwd als een onrechtmatige daad onder het burgerlijk recht, maar kan het ook leiden tot strafrechtelijke sancties.

Echter, er is een beschermingsperiode voor werken, en het auteursrecht vervalt 70 jaar na de dood van de auteur.

Dus, bijvoorbeeld, beroemde oude werken zoals Van Gogh’s ‘Zonnebloemen’ zijn niet langer onderworpen aan auteursrechten, dus in ieder geval met betrekking tot auteursrechten, is het vrij om foto’s te nemen en afbeeldingen op SNS te plaatsen.

Echter, zelfs als het auteursrecht is vervallen, heeft het museum het recht om de tentoonstellingsstukken te beheren, en het is vaak het geval dat het museum het fotograferen in het museum verbiedt op basis van zijn recht om de faciliteiten te beheren.

Daarom, zelfs als het ongeoorloofd fotograferen van tentoonstellingsstukken geen inbreuk op het auteursrecht is, kan het nog steeds een inbreuk op het recht om de faciliteiten te beheren zijn, dus wees voorzichtig.

Het ongevraagd fotograferen van gebouwen en deze op sociale media plaatsen

Het kan voorkomen dat u een beroemd gebouw fotografeert en dit op sociale media plaatst. Ook in dit geval moet u rekening houden met auteursrechten.

“Architecturale werken” zijn, net als kunstwerken, een van de typische werken die expliciet worden vermeld in de Japanse Auteurswet.

Echter, het gebruik van architecturale werken wordt breed toegestaan, met uitzondering van reproductie door bouw.

(Gebruik van openbare kunstwerken, enz.)

Artikel 46: Kunstwerken waarvan het origineel permanent is geïnstalleerd op een buitenlocatie zoals bepaald in het vorige artikel, paragraaf 2, of architecturale werken, kunnen op elke manier worden gebruikt, behalve in de volgende gevallen.

Twee: Wanneer een architecturaal werk wordt gereproduceerd door bouw, of wanneer het gereproduceerde werk aan het publiek wordt aangeboden door overdracht.

Japanse Auteurswet Artikel 46, Paragraaf 2

Dit betekent dat het zonder toestemming fotograferen van een gebouw geen inbreuk op het auteursrecht vormt, en dat het ook mogelijk is om de foto’s op sociale media te plaatsen.

Echter, sommige gebouwen hebben hun silhouet als handelsmerk geregistreerd, en het commercieel gebruik van foto’s van dergelijke gebouwen kan inbreuk maken op de handelsmerkrechten, dus het is noodzakelijk om dit van tevoren te controleren. Bijvoorbeeld, de Tokyo Tower[ja] en de Skytree[ja] zijn typische voorbeelden.

Let op, er zijn strafrechtelijke sancties voor inbreuk op handelsmerkrechten.

Daarnaast kan het zonder toestemming fotograferen vanuit het terrein van het gebouw inbreuk maken op de rechten van de eigenaar van het gebouw om het gebouw te beheren, en als het gebouw een privéwoning is, kan het ook inbreuk maken op de privacy, dus wees voorzichtig.

Gerelateerd artikel: Is het toegestaan om andermans eigendom zonder toestemming te fotograferen en te publiceren?[ja]

Samenvatting: Neem contact op met een advocaat als er problemen ontstaan door ongeautoriseerde fotografie

Het is eenvoudig om foto’s te maken met een smartphone en deze op sociale media te plaatsen. Echter, zoals hierboven vermeld, moet u zich ervan bewust zijn dat u altijd te maken heeft met veel wetten en rechten.

Vooral op het internet bestaat de mogelijkheid dat u onbewust een overtreding begaat.

Als u zonder toestemming foto’s van mensen of gebouwen op sociale media plaatst, of als dergelijke foto’s van u worden geplaatst, is het raadzaam om zo snel mogelijk advies in te winnen bij een advocaat die gespecialiseerd is in internetkwesties.

Informatie over onze maatregelen

Monolis Law Firm is een advocatenkantoor met hoge expertise in IT, met name internet en recht. In recente jaren kan het negeren van informatie over reputatieschade en laster die zich op het internet verspreidt, ernstige schade veroorzaken. Ons kantoor biedt oplossingen voor reputatieschade en brandbestrijding. Details worden beschreven in het onderstaande artikel.

https://monolith.law/practices/reputation[ja]