Czy biznes sieciowy jest nielegalny? Wyjaśniamy prawne problemy związane z 'Japońskim marketingiem wielopoziomowym' i 'schematami piramidalnymi'.

Możliwe, że słyszeliście już o takich sytuacjach, kiedy ktoś z bliskich osób namawia do podpisania umowy, obiecując łatwe zarobki i pewny zysk. Po podpisaniu umowy i zapłaceniu za nią pożyczonymi pieniędzmi, okazuje się, że zysku nie ma, a pozostaje tylko dług.

Takie przypadki to nadużycie tzw. biznesu sieciowego, ale prawda jest taka, że istnieje wiele firm, które prowadzą tę działalność w sposób legalny i zgodny z prawem.

W tym artykule wyjaśnimy w przystępny sposób, co to jest “biznes sieciowy” z punktu widzenia prawa, jakie są zakazane praktyki, a także co oznaczają i jak różnią się podobne terminy, takie jak “sprzedaż sieciowa” i “schemat piramidalny”.

Co to jest biznes sieciowy?

Termin “biznes sieciowy” jest używany głównie w dwóch znaczeniach:

A Biznes nazywany sprzedażą sieciową

B Biznes wykorzystujący sieci, takie jak Internet

W przypadku B, wszyscy dobrze wiemy, że różne modele biznesowe, takie jak “sklepy internetowe” takie jak Amazon, “aukcje internetowe” takie jak Yahoo Auctions, “usługi w chmurze” dla oprogramowania, oraz biznes reklamowy wykorzystujący blogi i YouTube, głęboko przeniknęły do naszego życia.

Sprzedaż sieciowa (A) to transakcja handlowa, która polega na namawianiu osób do zostania sprzedawcami, a następnie zmuszaniu tych osób do namawiania kolejnych sprzedawców, tworząc w ten sposób organizację sprzedaży w formie piramidy. Jest to również nazywane “marketingiem wielopoziomowym (MLM)”, “metodą wielopoziomową” lub “biznesem sieciowym”.

W biznesie sieciowym, wykorzystując sieć między ludźmi, można znacznie obniżyć koszty sprzedaży, ponieważ nie zależy się głównie od reklamy i sklepów, a zyski można przeznaczyć na wynagrodzenia dla sprzedawców i koszty rozwoju produktów.

Ponadto, gdy sprzedawca, którego namówiłeś, osiąga sprzedaż, część zysków jest dystrybuowana do ciebie, więc twoje wynagrodzenie wzrasta wraz ze wzrostem liczby sprzedawców, których namówiłeś, czyli tych, którzy są poniżej ciebie.

Wśród firm, które prowadzą biznes sieciowy na całym świecie, dobrze znane są Amway, Natura Cosmeticos, Herbalife, Avon Products, ale w Japonii są również takie firmy jak Pola Cosmetics, Menard, Noevir.

Co to jest sprzedaż sieciowa (definicja/wymagania)

W japońskim Prawie o Określonych Transakcjach Handlowych (japońskie: 特定商取引法), biznes sieciowy jest zdefiniowany jako “transakcja sprzedaży sieciowej” w następujący sposób:

• Jest to działalność polegająca na sprzedaży towarów (lub świadczeniu usług itp.)
• Osoby, które dokonują odsprzedaży, sprzedaży na zlecenie lub pośrednictwa w sprzedaży (lub świadczeniu usług lub pośrednictwie w ich świadczeniu)
• Zachęcają do tego, oferując określone korzyści
• Dokonują transakcji związanej z określonym obciążeniem (w tym zmianą warunków transakcji)

Ponadto, Japońska Agencja ds. Konsumentów wyjaśnia konkretne przykłady transakcji sprzedaży sieciowej w następujący sposób:

“Jeśli dołączysz do naszego klubu, będziesz mógł kupować produkty ze zniżką 30%, więc jeśli namówisz kogoś innego i sprzedasz mu, zarobisz na tym” lub “Jeśli namówisz kogoś innego do dołączenia, otrzymasz 10 000 jenów (określone korzyści) jako prowizję” – jeśli namawiasz ludzi w ten sposób i zmuszasz ich do poniesienia jakiegokolwiek obciążenia finansowego w celu dokonania transakcji, to jest to “transakcja sprzedaży sieciowej”.

W rzeczywistości, wiele z nich przyjmuje bardziej skomplikowane i różnorodne formy umów, ale wszystkie transakcje, które wymagają jakiegokolwiek obciążenia finansowego w celu ich przeprowadzenia, niezależnie od tego, czy jest to opłata za członkostwo, depozyt, próbka produktu, czy coś innego, są uważane za “transakcje sprzedaży sieciowej”.

(Źródło: Japońska Agencja ds. Konsumentów – Przewodnik po Określonych Transakcjach Handlowych[ja])

Regulacje dotyczące transakcji sprzedaży sieciowej

W Prawie o Określonych Transakcjach Handlowych, w celu ochrony bezpieczeństwa konsumentów, nauczycielom sprzedaży sieciowej nakłada się następujące obowiązki:

Obowiązek jasnego podania imienia i nazwiska (Artykuł 33.2)

Podczas prowadzenia transakcji sprzedaży sieciowej, przed namawianiem konsumentów, musisz poinformować ich o następujących kwestiach:

• Imię i nazwisko (nazwa) osoby kontrolującej (osoby, która faktycznie kontroluje biznes sprzedaży sieciowej), lub osoby, która faktycznie namawia konsumentów (włączając osobę kontrolującą)
• Cel namawiania do zawarcia umowy, która wiąże się z obciążeniem finansowym
• Rodzaj towaru lub usługi związanej z namawianiem

Obowiązek wyświetlania informacji podczas reklamowania (Artykuł 35)

Podczas reklamowania transakcji sprzedaży sieciowej, musisz wyświetlić następujące informacje:

• Rodzaj towaru (usługi)
• Sprawy dotyczące obciążenia konsumenta związanego z transakcją
• Jeśli reklamujesz wynagrodzenie, które można uzyskać poprzez namawianie innych, musisz podać sposób obliczania tego wynagrodzenia
• Imię i nazwisko (nazwa), adres, numer telefonu osoby kontrolującej itp.
• Jeśli osoba kontrolująca itp. jest osobą prawną i reklamuje za pomocą organizacji przetwarzania informacji elektronicznej, imię i nazwisko przedstawiciela takiej osoby kontrolującej itp. lub osoby odpowiedzialnej za działalność związaną z sprzedażą sieciową
• Nazwa produktu
• Jeśli wysyłasz reklamę handlową za pomocą e-maila, adres e-mail osoby kontrolującej itp.

Obowiązek dostarczenia dokumentu pisemnego (Artykuł 37)

Osoba prowadząca działalność sprzedaży sieciowej, która zawiera umowę dotyczącą transakcji sprzedaży sieciowej, musi dostarczyć konsumentowi dwa rodzaje dokumentów pisemnych:

• Przed zawarciem umowy: dokument zawierający ogólny opis (dokument zawierający ogólny opis danej działalności sprzedaży sieciowej)
• Po zawarciu umowy: dokument umowy (dokument jasno określający treść umowy)

Ponadto, w dokumencie umowy musisz napisać o “cooling off” (anulowaniu umowy) na czerwono w czerwonej ramce, a rozmiar czcionki musi wynosić co najmniej 8 punktów.

Co to jest “bezgraniczny system łańcuchowy” (definicja i wymagania)

Bezgraniczny system łańcuchowy (tzw. “piramida finansowa”) często mylony jest z handlem sieciowym. W “Ustawie o zapobieganiu bezgranicznym systemom łańcuchowym” (japońska: 無限連鎖講の防止に関する法律) jest on zdefiniowany w następujący sposób:

• System zakłada nieskończony wzrost liczby uczestników wpłacających pieniądze lub dobra,
• Osoby, które dołączyły wcześniej, są traktowane jako osoby o wyższym priorytecie, a osoby, które dołączają później w wyniku łańcucha, są traktowane jako osoby o niższym priorytecie, z założeniem, że ich liczba zwiększa się co najmniej dwukrotnie na każdym etapie,
• Osoby o wyższym priorytecie otrzymują z wpłat osób o niższym priorytecie dobra o wartości przekraczającej wartość wpłaconych przez nich samych dóbr – to jest tzw. “organizacja dywidendy dóbr”.

Na przykład, osoba, która dołączyła do bezgranicznego systemu łańcuchowego jako pierwsza, namawia dwie kolejne osoby do dołączenia, a te dwie osoby z kolei namawiają po dwie kolejne osoby, itd., powiększając w ten sposób liczbę uczestników.

Następnie, osoby o wyższym priorytecie otrzymują określone dobra w określonym momencie i opuszczają organizację, a osoby o niższym priorytecie robią to samo w kolejnym określonym momencie.

Chociaż na pierwszy rzut oka wydaje się, że w powyższym przykładzie nie ma problemu, bezgraniczny system łańcuchowy zakłada nieskończony wzrost liczby uczestników, co oznacza, że w pewnym momencie nie będzie już możliwe pozyskanie nowych uczestników, co prowadzi do upadku systemu. Dlatego takie praktyki są zakazane przez prawo.

Różnica między obiema

Różnicę między sprzedażą sieciową (biznesem sieciowym) a schematem piramidalnym (schematem “szczura”) można jasno rozróżnić na podstawie ich definicji.

• Biznes sieciowy: działalność polegająca na sprzedaży towarów (lub świadczeniu usług itp.)
• Schemat “szczura”: organizacja dystrybuująca pieniądze lub towary

W związku z tym, dystrybucja zysków poprzez sprzedaż towarów lub świadczenie usług itp. jest określana jako “sprzedaż sieciowa”, podczas gdy dystrybucja zysków poprzez pobieranie opłat członkowskich itp. jest określana jako “schemat piramidalny”.

Kiedy sprzedaż sieciowa staje się nielegalna?

Sprzedaż sieciowa staje się nielegalna, gdy narusza obowiązki jasnego podania takich danych jak imię i nazwisko, obowiązki dotyczące informacji podczas reklamowania oraz obowiązki dostarczania dokumentów na piśmie, które zostały przedstawione w sekcji “Regulacje dotyczące sprzedaży sieciowej”. Jest to również nielegalne, gdy podejmowane są następujące działania zabronione przez Japońską Ustawę o Określonych Transakcjach Handlowych.

Zakazane działania (Artykuł 34)

Podczas prowadzenia sprzedaży sieciowej, następujące działania są zabronione podczas namawiania do zakupu:

1. Nieinformowanie o faktach dotyczących jakości produktu, wydajności, określonych korzyści, obciążeń, warunków anulowania umowy i innych istotnych kwestii w celu utrudnienia anulowania umowy, lub podawanie informacji niezgodnych z prawdą.
2. Zamieszanie i zastraszenie drugiej strony w celu utrudnienia anulowania umowy.
3. Namawianie do zawarcia umowy dotyczącej transakcji związanej z określonym obciążeniem w miejscu innym niż miejsce dostępne dla publiczności, wobec konsumentów przyciągniętych metodą nieujawniającą celu namawiania (tak zwaną sprzedaż “catch” lub “appointment”).

Zakaz przesadnej reklamy (Artykuł 36)

Podczas reklamowania sprzedaży sieciowej, zabronione jest podawanie informacji “znacznie różniących się od prawdy” lub “wprowadzających w błąd, sugerując, że są znacznie lepsze lub korzystniejsze niż w rzeczywistości”.

Zakaz dostarczania reklam e-mailowych do osób, które nie wyraziły zgody (Artykuł 36-3)

Chociaż Japońska Ustawa o Określonych Transakcjach Handlowych zabrania wysyłania reklam e-mailowych dotyczących sprzedaży sieciowej do konsumentów, którzy nie wyrazili zgody na otrzymywanie e-maili, poniższe przypadki są wyłączone z regulacji:

• Reklamy towarzyszące “zawarciu umowy”, “potwierdzeniu zamówienia”, “powiadomieniu o wysyłce”
• Reklamy towarzyszące newsletterom
• Reklamy towarzyszące darmowym e-mailom

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o przepisach Japońskiej Ustawy o Określonych Transakcjach Handlowych dotyczących sklepów internetowych, zapraszamy do zapoznania się z poniższym artykułem wraz z tym artykułem.

https://monolith.law/corporate/onlineshop-act-on-specified-commercial-transactions[ja]

Podsumowanie

Sieciowy model biznesowy sam w sobie jest legalny i różni się od piramid finansowych, jednak nadal dochodzi do przypadków wykorzystywania go przez nieuczciwe firmy do szkodzenia konsumentom.

W związku z tym, przewidziane są różne środki prawne przeciwko firmom, które prowadzą działalność niezgodną z prawem lub istnieje ryzyko, że mogą to zrobić. Możliwe są między innymi wnioski o zaniechanie, nakazy poprawy działalności, zawieszenie działalności, zakaz prowadzenia działalności, a także kary administracyjne i sankcje karne.

Jeśli prowadzisz działalność opartą na sprzedaży sieciowej, ważne jest, aby nie naruszać regulacji i zakazów określonych w prawie. Zamiast podejmować decyzje samodzielnie, zalecamy skonsultowanie się z prawnikiem, który posiada specjalistyczną wiedzę i doświadczenie.

Informacje o środkach podejmowanych przez naszą kancelarię

Kancelaria prawna Monolith łączy w sobie wysoką specjalizację w dziedzinie IT, a w szczególności internetu i prawa. Problemy związane z biznesem sieciowym stają się poważnym zagadnieniem, a potrzeba kontroli prawnej rośnie z dnia na dzień. Nasza kancelaria, mając na uwadze różne regulacje prawne, analizuje ryzyko prawne związane z już rozpoczętym biznesem lub biznesem, który ma zostać rozpoczęty, dążąc do legalizacji działalności bez konieczności jej zatrzymywania. Szczegóły znajdują się w poniższym artykule.