İlaç ve Tıbbi Cihaz Yasası güzellik ve diyet reklamlarında öncesi ve sonrası fotoğraflarını yasaklıyor mu?

Kozmetik gibi ürünlerin reklamlarında, kullanımdan önce ve sonra çekilmiş fotoğrafların karşılaştırıldığı reklamları hiç gördünüz mü? Online alışveriş gibi, ürün elinizde olmadığı durumlarda, karşılaştırmalı fotoğraflar sayesinde, ürünün hangi etkileri ve faydaları olduğunu daha kolay değerlendirebilirsiniz.

Ancak, ürünün kullanımdan önce ve sonra çekilmiş fotoğraflarının karşılaştırıldığı reklamlar, ‘Japon İlaç ve Tıbbi Cihazlar Yasası’ (Pharmaceuticals and Medical Devices Act) reklam düzenlemelerine aykırı olabilir ve yasadışı olabilir.

Bu makalede, karşılaştırmalı fotoğraflar içeren reklamların yayınlanması sırasında dikkat edilmesi gereken noktalar ve reklam düzenlemeleri hakkında bilgi verilecektir.

Reklamlardaki Önce-Sonra İfadeleri ve Japon İlaç ve Tıbbi Cihazlar Yasası’nın İlişkisi

Kozmetik veya tıbbi cihaz reklamlarında sıkça karşılaştığımız, kullanım öncesi ve sonrasını karşılaştıran fotoğraflar veya videolar (bundan sonra “Önce-Sonra İfadeleri” olarak anılacaktır.) yanıltıcı veya abartılı reklamlar olarak, Japon İlaç ve Tıbbi Cihazlar Yasası’nın (薬機法) düzenlemelerine aykırı olabilir.

Japon İlaç ve Tıbbi Cihazlar Yasası (「医薬品、医療機器等の品質、有効性及び安全性の確保等に関する法律」), ilaçlar, tıbbi cihazlar, kozmetikler gibi ürünlerin üretimi, satışı ve reklamı ile ilgili düzenlemeleri belirler ve bu düzenlemelerden biri yanıltıcı veya abartılı reklamların yasaklanmasıdır (Madde 66, Fıkra 1).

Yine de, hangi reklamların yanıltıcı veya abartılı reklam olarak kabul edileceği konusunda, her bir durumun kendi içinde değerlendirilmesi gerektiği için, Japonya Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı tarafından “İlaçlar İçin Uygun Reklam Standartları”[ja] belirlenmiştir ve bu standartlar değerlendirme kriteri olarak kullanılmaktadır.

İlaçlar vb. İçin Uygun Reklam Standartlarına Göre Önce-Sonra İfadeleri

“İlaçlar vb. İçin Uygun Reklam Standartları” (Japon İlaçlar vb. İçin Uygun Reklam Standartları), ilaç reklamlarının çevresel değişikliklerle birlikte tekrar tekrar değiştirilmiştir ve en son sürümü 2017 yılında (Heisei 29) Eylül ayında revize edilmiştir.

Bu bağlamda, etkinlik ve güvenlik ifadelerinin garanti edilmesinin yasaklandığı (Madde 4-3 (5)) hükümde, “İlaçların etkinlik ve güvenliği hakkında, belirli bir etkinlik veya güvenliği belirtmek ve bunun kesin olduğunu garanti etmek gibi bir ifade kullanılmamalıdır.” şeklinde belirtilmiştir ve önce-sonra ifadelerinin bu hükme aykırı olup olmadığı bir sorun haline gelmiştir.

Bu konuda, “İlaç Reklamlarının Uygun Denetimi ve Yönlendirmesi Hakkında (Soru ve Cevaplar)[ja]” (Japon Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı | 2018 (Heisei 30) 8 Ağustos İdari İletişim) belgesinde,

S1 İlaçların etkinliklerini reklam etmek için, yaş izlenimini açıklamak için illüstrasyon ve fotoğrafların kullanıldığı ifadelerde, iyi bir izlenim ve kötü bir izlenim veren ifadelerin reklamda bir arada belirtilip belirtilemeyeceği.

C İyi bir izlenim veren bir illüstrasyon ve kötü bir izlenim veren bir illüstrasyonun bir arada belirtilmesi veya farklı bölgelerin fotoğraflarının iyi ve kötü izlenimlerle bir arada belirtilmesi ve bunun ürünün etkisiyle ilişkilendirilmesi amaçlanan durumlar, kullanımdan önce ve sonra fotoğrafların ifadesi olup olmadığına bakılmaksızın, İlaçlar vb. İçin Uygun Reklam Standartları Madde 4-3 (5)’e aykırı olduğu düşünülürse, yönlendirme hedefi olmalıdır.

olarak belirtilmiştir.

Ayrıca, “İlaçlar vb. İçin Uygun Reklam Standartlarına Dair Açıklama ve Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar[ja]” belgesine bakıldığında, yukarıdaki madde (Madde 4-3 (5)) hakkında “Çizimler, Fotoğraflar vb.” başlığı altında, “Kullanımdan önce veya sonra, çizimler, fotoğraflar vb. ile ifade edilenler arasında, onay dışı etkinliklerin hatırlanmasını sağlayanlar, etkinliğin ortaya çıkış süresi ve etkinliğin süresini garanti edenler veya güvenlik ifadelerini garanti edenler kabul edilemez.” denmektedir.

Yani, önce-sonra ifadeleri dahil, onay alınmamış bir etkinliğin var olduğu yanılgısına yol açan ifadeler veya etkinliğin ortaya çıkış süresi, süresi vb. garanti eden ifadeler, yanıltıcı ve abartılı reklamlar olarak kabul edilir.

Öncesi ve Sonrası İfadelerinin Kabul Edildiği Durumlar

Peki, öncesi ve sonrası ifadelerini kullandığımız bir reklam oluşturmak istiyorsak, ne yapmalıyız?

Daha önce bahsettiğimiz “İlaçlar ve Diğer Ürünlerin Reklamlarının Uygun Denetimi ve Yönlendirmesi Hakkında (Soru ve Cevaplar)[ja]” belgesinde, öncesi ve sonrası ifadelerinin kabul edilip edilmediğini belirlemek için birkaç örnek verilmiştir. İşte bu örneklerden bazıları:

İfade 1: Saç Boyası Reklamlarının Örneği

Saç boyası reklamlarında, boyamadan önce ve boyadıktan sonraki renklerin karşılaştırıldığı fotoğrafların kullanılması sorun olabilir.

Bu konuda, “Genel olarak, bir sakınca yoktur.” denmiştir. Çünkü, saç boyası ve benzeri ürünler, saçın boyanması gibi bir etkinliği gösterme yeteneğine sahiptir. Ancak, sadece renk karşılaştırması yapılıyorsa, saç boyası ve benzeri ürünlerin etkinliğini ve etkisini garanti etmiş sayılmaz.

Yine de, etkinin ortaya çıkış süresi veya süreklilik süresinin garantisini ifade eden ifadeler kabul edilmez. Bu nedenle, boyandıktan sonraki fotoğrafın açıklaması olarak, “○○ dakika sonra” veya “○○ saat boyunca renk atmaz” gibi ifadeler kullanılırsa, bu yanıltıcı ve abartılı reklam olarak kabul edilir.

İfade 2: “Kaşıntıyı ve İltihabı Azaltan İlaçlar” (Kaşıntı Kesici vb.) Reklamlarının Örneği

“Kaşıntıyı ve İltihabı Azaltan İlaçlar”, egzama, dermatit, pişik, tahriş, kaşıntı, don, böcek ısırığı, ürtiker gibi hastalıkların tedavisinde etkili olan ilaçları ifade eder. Bu reklamlarda, böcek ısırığı sonucu şişmiş bir bölgenin fotoğrafı ve tedavi sonrası bölgenin fotoğrafının karşılaştırılması mümkün müdür?

Bu konuda, “Genel olarak, bir sakınca yoktur.” denmiştir. Ayrıca, “Hastalığı iyileştirme veya tamamen tedavi etme yeteneği olan ürünlerde, etkinin ortaya çıkış süresi ve süreklilik süresinin garantisini ifade eden veya güvenliği garanti eden ifadeler olmadığı sürece, tedavi veya tamamen iyileşmiş içerikli öncesi ve sonrası fotoğraflar kullanılabilir.” şeklinde bir ek açıklama yapılmıştır. Bu, hastalığın iyileşmesi veya tamamen tedavi edilmesi onaylanmış bir etkinlik ve etkiyse, iyileşme veya tamamen tedavi sonrası fotoğrafların kullanılabilir olduğunu gösterir.

Ancak, “○○’nın hafiflemesi” gibi bir etkinlik ve etki için onay alınmışsa, iyileşme veya tamamen tedavi sonrası fotoğrafların kullanılması, onay dışı etkinlik ve etkileri hatırlatır ve bu yasadışı olacağından, dikkatli olunmalıdır.

İfade 3: Tonik veya Krem Reklamlarının Örneği

Kozmetikler veya ilaç dışı ürünler olarak sınıflandırılan tıbbi kozmetiklerde, kullanıldığında cildin nemlendiğini belirtmek için, kuru bir deri tabakası ve nemlendirildikten sonraki deri tabakasının karşılaştırıldığı reklamlar sorun olabilir.

Bu konuda, “Genel olarak, bir sakınca yoktur.” denmiştir. Çünkü, kozmetikler veya tıbbi kozmetiklerde, “Cilde nem verir.” gibi bir etkinlik ve etki ifadesinin kullanılmasına izin verilmiştir. Ancak, nemlendirilmiş bir deri tabakasının diyagramını gösterse bile, cilde nem verme yeteneğini ve etkisini garanti etmiş sayılmaz.

İfade 4: “○○’yı Önler” Etkinliği Onaylanmış Tıbbi Kozmetik Reklamlarının Örneği

“Çatlakları ve çatlamaları önler” gibi bir etkinlik ifadesinin kabul edildiği tıbbi kozmetik reklamlarında, çatlak veya çatlama olmayan bir cilt ve ürünün kullanıldıktan sonra da çatlak veya çatlama olmayan bir cilt, ürün kullanılmadan çatlak veya çatlama oluşmuş bir cildin fotoğraflarının kullanılması sorun olabilir mi?

Bu konuda, “Kabul edilmez.” denmiştir. Bunun nedeni, “Çatlakları ve çatlamaları önler” etkinliğinin, ürünün kullanılmadan önce ve sonra fotoğrafların karşılaştırılmasıyla ifade edilemeyeceği belirtilmiştir.

Bu fotoğrafları ürünün kullanılmadan önce ve sonra durumu olarak kullandığınızda, “Çatlakların ve çatlamaların iyileşmesi/tamamen tedavisi” gibi bir etkinlik ve etkiyi gösterirsiniz, ancak önleyici etkinin olduğunu ürünün kullanılmadan önce ve sonra fotoğraflardan belirleyemezsiniz.

Yukarıda dört örnek sunduk, ancak “İlaçlar ve Diğer Ürünlerin Reklamlarının Uygun Denetimi ve Yönlendirmesi Hakkında (Soru ve Cevaplar)[ja]” belgesinde diğer örnekler de verilmiştir, lütfen başvurunuz.

Güzellik ve Sağlık Alanındaki Diğer Reklam Düzenlemelerine Dikkat Edilmesi Gerekenler

Şimdiye kadar, önce ve sonra ifadeleri hakkında, yanıltıcı ve abartılı reklamların düzenlemelerini tanıttık. Güzellik reklamları ve sağlık alanındaki reklamlarda, ilaçlar, tıbbi cihazlar, kozmetikler vb. gibi Japon İlaçlar ve Tıbbi Cihazlar Yasası (JPMDL) ve Japon Premiums ve Hediye Sunum Yasası (PDSLA) kapsamına giren ürünlerle ilgilenildiği için, yanıltıcı ve abartılı reklamların yasaklanmasının yanı sıra diğer reklam düzenlemeleri de bulunmaktadır.

Örneğin, onaylanmamış ilaçlar vb. hakkındaki reklamların yasaklanması (JPMDL Madde 68) ve mükemmellik yanılgısının yasaklanması (PDSLA Madde 5, Paragraf 1) gibi düzenlemeler bulunmaktadır.

Bu reklam düzenlemelerine aykırı hareket edilmesi durumunda, reklamın durdurulması emri veya hapis cezası, para cezası gibi cezaların uygulanma riski bulunmaktadır, bu nedenle her bir düzenlemeyi kontrol etmek önemlidir.

Reklam düzenlemeleri hakkında aşağıdaki makaleye de bakabilirsiniz.

İlgili Makale: JPMDL Reklam Düzenlemeleri Nedir? Yasal İfadelerle Reklam Oluşturmanın Püf Noktaları[ja]

Özet: Güzellik ve Sağlık Reklamlarındaki İfadelerle İlgili Sorunlarınız İçin Avukata Başvurun

Şimdiye kadar belirttiğimiz gibi, ‘önce-sonra’ ifadeleri tamamen yasaklanmış değildir. Ürünün etkinliği ve etkileri hakkında yanıltıcı bilgi vermemek gibi bazı koşullar altında, bazı durumlar yanıltıcı ve abartılı reklam olarak kabul edilmez.

Ancak, hangi ifadelerin yanıltıcı ve abartılı reklam olarak kabul edileceği konusunda net bir kriter yoktur ve kişisel yargılarla kesin bir şekilde yasal olduğuna karar vermek zordur. Şirketinizin reklamlarının Japon İlaç ve Tıbbi Cihazlar Yasası’na (Pharmaceuticals and Medical Devices Act) aykırı olup olmadığını belirlerken, deneyimli bir avukata danışmanızı öneririz.

Japon İlaç ve Tıbbi Cihazlar Yasası ve diğer yasal kontroller ve ifade değişiklikleri önerileri, oldukça uzmanlık gerektiren alanlardır. Monolith Hukuk Bürosu, bir Japon İlaç ve Tıbbi Cihazlar Yasası hukuk ekibi oluşturmuştur ve gıda takviyelerinden ilaçlara kadar çeşitli ürünlerin makale kontrollerini gerçekleştirmektedir.

Büromuzun Sunduğu Çözümler

Monolith Hukuk Bürosu, özellikle IT ve hukuk alanlarında geniş deneyime sahip bir hukuk firmasıdır. Büromuz, medya işletmecileri, inceleme sitesi işletmecileri, reklam ajansları, D2C ve kozmetik üreticileri, klinikler, ASP işletmecileri gibi firmalara makale ve LP’nin hukuki kontrolü, yönerge oluşturma ve örnekleme kontrolü gibi hizmetler sunmaktadır. Ayrıntılar aşağıdaki makalede belirtilmiştir.

Monolith Hukuk Bürosu’nun hizmet alanları: Makale ve LP’nin İlaç ve Tıbbi Cihaz Yasası Kontrolü[ja]