Uygulama M&A'sında Dikkat Edilmesi Gereken Sözleşme Noktaları

Son yıllarda uygulama M&A (Birleşme ve Satın Alma) işlemlerindeki satış ve satın alma artış göstermektedir.
Uygulama M&A denildiğinde, Facebook’un Instagram’ı satın alması en bilinen örnektir, ancak bu eğilim girişim şirketleri için de geçerlidir.

Daha önce, çoğunlukla IPO (Halka Arz) ile yatırım geri dönüşü (exit) hedefleniyordu, ancak son yıllarda, IPO’dan daha erken bir exit yapmak veya yeni bir iş girişimine başlamak için sermaye elde etmek amacıyla uygulama M&A işlemleri artmaktadır.

Ancak, uygulama M&A işlemleri sıkça gerçekleştirilen bir durum olmadığı için, sözleşme oluştururken nelere dikkat etmeniz gerektiğini bilmeyebilirsiniz. Bu nedenle, bu sefer uygulama M&A’da dikkat edilmesi gereken sözleşme noktalarını ayrıntılı olarak açıklıyoruz.

App M&A Nedir?

Apple, Google gibi uygulama mağazalarından akıllı telefonunuza indirip kullandığınız uygulamalar ‘Native App’ (Yerel Uygulama) olarak adlandırılırken, indirme gerektirmeyen ve web tarayıcısı üzerinde çalışan uygulamalar ‘Web App’ (Web Uygulaması) olarak adlandırılır. Ancak genellikle ‘App’ (Uygulama) denildiğinde ‘Native App’ (Yerel Uygulama) kastedilir.

‘M&A’ (Birleşme ve Satın Alma) teriminin neden kullanıldığına gelirsek, sadece yazılımın devredildiği durumlarda, geliştirme için kullanılan üçüncü taraf telif hakları veya sunucu ile bağlantılı uygulamaların sunucu ile ilgili uygulamaların devralınması ve devredilmesi gibi işlemler gerektirir. Bu nedenle, bir şirketin veya işletmenin bir bütün olarak satın alınması daha mantıklıdır.

App M&A Yapmanın 4 Yolu

①Tüm Hisse Devri

Tüm hisse devri, hedef şirketin tüm hissedarlarının hisselerini devrederek yönetim haklarını alıcıya aktardığı bir M&A yöntemidir ve çoğunluk hisselerini sahibi veya az sayıda yöneticinin elinde bulunduran girişimler için uygundur.

Tüm hisse devrinin avantajı, sadece hissedarların değişmesi nedeniyle hakların devri, üçüncü taraflarla veya kullanıcılarla müzakere gibi durumların gerekli olmamasıdır.

Uygulamak için, hedef şirketin tüm hissedarları ve alıcı arasında bir “Hisse Devir Sözleşmesi” imzalanması gerekmektedir.

②Birleşme Yoluyla Devralma

Birleşme yoluyla devralma, bir şirketin diğer bir şirketle birleşerek “birleşme” işlemi gerçekleştirdiği ve bir şirketin tüm hak ve yükümlülüklerinin devam eden şirkete devredildiği bir durumdur.

Uygulamak için, devredilen şirket ve devam eden şirket arasında bir “Birleşme Sözleşmesi” imzalanması gerekmektedir.

③Hisse Değişimi

Hisse değişimi, “satın alan şirketin” kendi hisselerini “satın alınan şirketin hissedarlarına” karşılık olarak almasıdır ve satın alınan şirket %100 iştirak haline gelir.

Uygulamak için, satın alan şirket ve satın alınan şirket arasında bir “Hisse Değişim Sözleşmesi” imzalanması gerekmektedir.

④İşletme Devri

İşletme devri, hedef şirketin işletmesinin bir kısmını veya tamamını alıcıya satmasıdır ve birden fazla işletmeyi yöneten şirketler için uygundur.

Hisse devrinden farkı, işletme için gerekli varlıkların seçici bir şekilde satın alınabilmesidir ve uygulamak için, hedef şirket ve alıcı arasında bir “İşletme Devir Sözleşmesi” imzalanması gerekmektedir.

Not: Mobil uygulama M&A yöntemleri hakkında daha ayrıntılı bilgi aşağıdaki makalede bulunabilir.

https://monolith.law/corporate/merger-acquisition[ja]

App M&A yapmanın dört yolundan, IT girişim şirketlerinin uygulama satın alımlarında sıklıkla seçilen hisse devri ve işletme devri hakkında sözleşme noktalarına dikkat edilmesi gerekenler aşağıdaki bölümde ayrıntılı olarak açıklanmaktadır.

Hisse Senedi Devir Sözleşmesinin Dikkat Edilmesi Gereken Noktaları

Hazırlık Öncesi Kontrol Edilmesi Gerekenler

Hisse senedi devrini başarısızlık olmadan gerçekleştirmek için, hisse senedi devir sözleşmesi oluşturmadan önce aşağıdaki iki noktayı kontrol etmek gereklidir.

Hedef Şirket ‘Hisse Senedi İhraç Eden Şirket’ mi?

2006 yılında (2006) yürürlüğe giren Japon Şirketler Kanunu’na göre, anonim şirketlerin hisse senedi ihraç etmeme ilkesi vardır ve sadece tüzükte hisse senedi ihraç edeceğini belirten şirketler hisse senedi çıkarabilir. Bu tür şirketlere ‘Hisse Senedi İhraç Eden Şirket’ denir.

Hisse Senedi İhraç Eden bir şirketin durumunda, Şirketler Kanunu’na göre, hisse senedi devri, satıcıdan alıcıya hisse senedi verilmedikçe devir etkili olmaz. Bu nedenle, devir şirketinin tüzüğünü önceden kontrol etmek önemlidir.

Hedef Şirketin Hisse Senetlerinde Devir Kısıtlaması Var mı?

Devir kısıtlamalı hisse senetleri, tüzükte hisse senedi devrinin şirket onayı gerektirdiği belirtilen hisse senetleridir. Devir için, satıcının onayının yanı sıra hedef şirketin onayı (genel kurul, yönetim kurulu vb.) da gereklidir, bu nedenle tüzüğün kontrolü zorunludur.

Hisse Senedi Devir Sözleşmesinin Dikkat Edilmesi Gereken Noktaları

Hisse senedi devir sözleşmesi, hedef şirketin hisse senetlerini elinde bulunduran hissedar (satıcı) ve alıcı arasındaki iki taraf arasındaki bir anlaşmadır, ancak gerçekte hisse senedi çıkaran ve yöneten hedef şirket de dahil olur.

Devir Onayı

Hedef şirketin hisse senetlerinde devir kısıtlaması yoksa sorun yoktur, ancak devir kısıtlaması varsa hedef şirketin devir onayını almanız gerekmektedir.

Dikkat Edilmesi Gereken Nokta:
Devir kısıtlaması varsa, hisse senedi devir sözleşmesinde hedef şirketin devir onayını alması gereken süreyi belirtin.

Hisse Sahibi Kayıtlarının İsim Değişikliği

Hisse senedi çıkarmayan genel şirketlerin durumunda, hedef şirket ve alıcı arasında hisse senedi devri tamamlansa bile, hisse sahibi kayıtlarında isim değişikliği yapılmazsa, alıcı hisse sahibi olarak statüsünü iddia edemez ve genel kurulda oy hakkını kullanamaz.

Dikkat Edilmesi Gereken Nokta:
İsim değişikliği yapmak için, hisse sahibi kayıtlarında ‘satıcı’ ve ‘alıcı’ olarak listelenen hisse sahiplerinin birlikte isim değişikliği talebinde bulunmaları gerekmektedir. Hisse senedi devir sözleşmesinde, hisse senedi devri tamamlandığında, satıcı ve alıcı birlikte hızlı bir şekilde isim değişikliği talep edeceklerini belirtin.

Ancak, Hisse Senedi İhraç Eden bir şirketin durumunda, alıcı tek başına isim değişikliği talebinde bulunabilir, bu nedenle bu madde gereksizdir.

Beyan ve Garanti

Beyan ve garanti, satıcının alıcıya hedef şirketin iş içeriği, mali durumu, hisse senetleri vb. hakkında beyanda bulunup garanti vermesidir. Satıcının açıklamasının gerçek durumdan farklı olması durumunda alıcıyı korumak için gereken bir madde olup, hisse senedi devir sözleşmesinde özellikle önemlidir.

Dikkat Edilmesi Gereken Nokta:
Alıcı tarafından bakıldığında, mümkün olduğunca geniş kapsamlı bir beyan ve garanti güven vericidir. Ancak, satıcı tarafından bakıldığında, beyan ve garantinin mümkün olan maddeleri ve zor maddeleri ayırt etmek ve mümkün olan maddelerle sınırlı tutmak riski azaltır.

İşletme Devir Sözleşmesi İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler

Önceden Kontrol Edilmesi Gerekenler

İşletme devri durumunda, işletmeyi yöneten şirket değişeceği için ilgili işletmeyle alakalı tedarikçilerle olan sözleşme ilişkisi devredilmez. Bu nedenle, tedarikçilere alıcının da benzer bir sözleşme imzalayıp imzalamayacağını önceden kontrol etmek gereklidir.

Ayrıca, uygulamayı kullanan kullanıcılarla yeniden sözleşme yapılması gereken durumlar da olabilir. Bu nedenle, mevcut sözleşmenin içeriğini kontrol etmek ve alıcının hizmeti başlatmadan önce basın bülteni gibi dikkatli bir yaklaşım gerektirir.

İşletme Devir Sözleşmesi İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler

Hisse devri, tüm şirketi satın almak için yapıldığından işlemler basittir, ancak işletme devri durumunda, devredilecek varlıklar, alacaklar, borçlar ve tedarikçilerle olan sözleşmelerin değiştirilmesi gibi çeşitli işlemler gereklidir.

Devredilecek Varlıkların Listesi

İşletme devir sözleşmesinde en önemli olan, devredilecek varlıkları belirlemektir. Genellikle, bir “Varlık Listesi” oluşturulur ve sözleşmeye eklenir. Listede gayrimenkul, tesisler, personel ve ticari markalar, telif hakları gibi fikri mülkiyet hakları da yer alır.

Dikkat Edilmesi Gerekenler:
“Yazarlık Kişilik Hakları” devredilemez, bu nedenle işletme devredildiğinde hala hedef şirkette kalır. Bu nedenle, işletme devir sözleşmesinde yazarlık kişilik haklarının kullanılmaması gerekmektedir.

Alacakların Listesi

Devredilen işletmede tahsil edilmemiş alacaklar varsa ve alıcı bunları devralacaksa, ayrı bir “Alacaklar Listesi” oluşturulur ve sözleşmeye eklenir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Hedef şirket ve borçlu arasındaki sözleşmede alacakların devri yasaklanmışsa, ilgili sözleşmenin düzeltilmesi gerekmektedir.

Borçların Listesi

Borçları alıcı devralacaksa, alacaklar gibi “Borçlar Listesi” oluşturulur ve sözleşmeye eklenir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler:
İşletme devri sonrasında yeni borçların ortaya çıkması gibi riskleri önlemek için, işletme devir sözleşmesinde devredilen işletme ile ilgili borçların “Borçlar Listesi”nde belirtilenlerle sınırlı olduğunu hedef şirketin beyan etmesi gerekmektedir.

Sorumluluktan Muafiyet Kaydı

Şirketler Kanunu’nun 22. maddesine göre, “alıcı, hedef şirketin ‘ticari unvanını’ kullanmaya devam ederse, alıcı da hedef işletmeden doğan borçları ödeme sorumluluğunu taşır”.

Bu durumda, alıcının hedef şirketin borçlarından sorumlu olmadığı “sorumluluktan muafiyet kaydı” yaptığında veya alıcı ve hedef şirketin birlikte alıcının hedef şirketin borçlarından sorumlu olmadığını bildirdiği üçüncü taraflara karşı ödeme sorumluluğu yoktur.

Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Alıcının sorumluluktan muafiyet kaydı yapabilmesi için hedef şirketin işbirliği gereklidir, bu nedenle işletme devir sözleşmesinde hedef şirketin sorumluluktan muafiyet kaydına işbirliği yapacağını belirtmek önemlidir.

Beyan ve Garanti

(※Hisse devir sözleşmesi ile aynıdır)

Rekabetten Kaçınma Yükümlülüğü

Rekabetten kaçınma yükümlülüğü, Şirketler Kanunu’nun 21. maddesinde belirtilen “hedef şirketin rekabet yasağı” ile ilgilidir. Hedef şirket, işletme devir tarihinden itibaren 20 yıl boyunca (özel anlaşma ile 30 yıl) aynı ilçe ve komşu bölgelerde aynı işi yapamaz.

Dikkat Edilmesi Gerekenler:
İnternet üzerinden iş yapan bir uygulama gibi işletmeler için Şirketler Kanunu’nun 21. maddesinin kapsamı yetersiz olabilir. Bu nedenle, işletme devir sözleşmesinde rekabetten kaçınma yükümlülüğünün hedef bölgesini “tüm dünya” olarak belirlemek de düşünülebilir. Ayrıca, süre için de 20 yılı aşan bir süre belirlenebilir.

Ayrıca, M&A sözleşmelerindeki temel anlaşma hakkında aşağıdaki makalede daha ayrıntılı bilgi verilmiştir.

https://monolith.law/corporate/ma-lawyer-basic-agreement[ja]

Özet

Uygulama M&A’sının dört yöntemi, ilgili sözleşmeler ve sık kullanılan ‘Hisse Devir Sözleşmesi’ ve ‘İşletme Devir Sözleşmesi’ hakkında dikkat edilmesi gereken noktaları ayrıntılı bir şekilde açıkladık.

Girişimler için çıkış stratejisi büyük bir konudur, ancak sözleşme içeriğine bağlı olarak büyük riskler de taşıyabilir.

Çeşitli yöntemlere sahip olan Uygulama M&A’sını başarılı bir şekilde gerçekleştirmek için, uzman hukuk bilgisi ve deneyimli bir hukuk firmasına danışmanızı ve tavsiye almanızı öneririz.