Avrupa'ya İş Genişletmeyi Düşünen Şirketler İçin Görülmesi Gerekenler: AB Hukuku ve Yasal Sistemi Hakkında Temel Bilgiler

AB hukuku, AB üye ülkelerin bazı politika alanlarını AB’ye devretmeleri sonucu AB tarafından belirlenen hukuktur. AB hukuku, üye ülkelerin anayasalarına ve mevzuatlarına göre üstünlük taşır. Birden fazla ülkede ortak mevzuatın kullanılması AB hukukunun en büyük özelliklerinden biridir.

AB hukukunun türüne bağlı olarak, üye ülkeler AB hukukunu ulusal hukukla değiştirebilirler. Üye ülkeler arasında aynı hukukun kullanılıp kullanılmadığını veya her üye ülkenin kendi ulusal hukukuna sahip olup olmadığını kontrol ederek, duruma uygun şekilde hareket etmek gerekmektedir.

Burada, AB hukuku ve AB’deki hukuk sistemlerinin temelleri hakkında bilgi verilecektir.

AB’nin Tarihi ve Üye Ülkelerin Değişimi

AB, Avrupa Birliği Antlaşması temelinde ekonomik ve parasal birlik, ortak dış politika ve güvenlik politikası, polis işbirliği ve ceza adaleti gibi alanlarda geniş kapsamlı siyasi ve ekonomik entegrasyonu ilerleten bir birliktir.

AB’nin faaliyet merkezi, Belçika’nın Brüksel şehrinde bulunmaktadır. AB üye ülkeleri arasında tek bir pazar sistemi oluşturabilmek için ortak para birimi şarttır. 1999 yılında AB’nin ortak para birimi Euro kullanıma sunulmuştur.

AB üye ülkelerinin sayısı şu anda 27’dir (Mart 2024 itibarıyla). Kurucu üye sayısı 6 iken, altıncı genişleme dalgasına kadar olan süreçte üye sayısı 27’ye ulaşmıştır.

2020 yılında İngiltere birliğinden ayrılmıştır. Ayrıca, İzlanda, Sırbistan, Türkiye, Makedonya ve Karadağ üyelik adayı olarak bulunmaktadır. Günümüz AB’si, Belçika, Almanya, Fransa, İtalya, Lüksemburg ve Hollanda tarafından kurulan Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) temel alınarak gelişim göstermiştir.

Tradyonel AB yapısında ‘Avrupa Topluluğu (AT)’, ‘Ortak Dış Politika ve Güvenlik Politikası (ODP ve GP)’ ve ‘Polis ve Ceza Adaleti İşbirliği (PCAJ)’ olmak üzere üç ana bölüm bulunmaktaydı. Günümüzde, AB Anayasası Antlaşması ile bu üç yapı birleştirilmiştir. AT, AB tarafından absorbe edilmiş ve AB’ye tek bir uluslararası tüzel kişilik verilmiştir. AB’de kullanılan ortak organlar tümüyle birliğe dönüştürülmüş ve AB adına uluslararası antlaşmalar imzalayabilme yetkisi kazanılmıştır.

AB ile Büyük Ölçüde Farklılık Gösteren Japon Avrupa Birliği Hukuk Sistemi

Avrupa Birliği (AB) hukuk sistemi, birincil hukuk, ikincil hukuk ve içtihat olmak üzere üç ana unsurdan oluşmaktadır. Her bir hukuk kategorisinin içeriğini açıklayacağız.

Birincil Hukuk: AB’yi Temel Alan Antlaşmalar

Birincil hukuk, AB’yi temel alan ve AB Temel Antlaşması gibi antlaşmalardan oluşur. Tüm üye devletlerin hükümetlerinin katıldığı konferanslarda hükümetler arası müzakerelerle tasarlanır ve tüm üye devletlerin oybirliği ile kabul edilip yürürlüğe konulur. Birincil hukuk, tüm üye devletlerin onay süreçlerinin tamamlanmasıyla yürürlüğe girer. AB hukukunun birincil hukuku, Japonya’da anayasaya karşılık gelir.

AB Antlaşması ve AB’nin İşleyişine Dair Antlaşma, Lizbon Antlaşması ile değiştirilerek mevcut temel antlaşmalar haline gelmiştir. AB Antlaşması ve AB’nin İşleyişine Dair Antlaşma’nın ek protokolleri ve ek belgeleri de temel antlaşmalardır. Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Birliği Komisyonu AB’nin yasama organları olduğundan, birincil hukuka uymak zorundadırlar. Birincil hukukta aşağıdaki hususlar belirlenmiştir:

• AB’nin amaçları, hedefleri ve çeşitli ilkeleri
• Kurumsal yapı
• Yasama prosedürleri
• Çeşitli politikaların önemli meseleleri
• AB vatandaşlarının hakları

Yukarıda belirtilen temel antlaşmaların yanı sıra, AB Temel Haklar Şartı ve AB Adalet Divanı’nın dayandığı hukukun genel ilkeleri de birincil hukukun bir parçasıdır ve bu antlaşmalarla eşit yasal değere sahiptir. Birincil hukuk, Avrupa Topluluğu içinde insan hakları hukukunun gelişiminde önemli bir rol oynamıştır.

Ayrıca, tüm uluslararası örgütler uluslararası hukuka dayanarak kurulmuştur, bu nedenle uluslararası alışkanlık hukuku da birincil hukuktur. Uluslararası alışkanlık hukuku, uluslararası toplumda uyulması gereken kuralları ifade eder. AB’de çoğu zaman yazılı kurallar bulunduğundan, uluslararası alışkanlık hukukunu birincil hukuk olarak kabul etmeyebilir.

İkincil Hukuk: Temel Antlaşmalar Üzerine Kurulan ‘AB Hukuku’

İkincil hukuk, birincil hukuk olan temel antlaşmalardan türetilerek oluşturulan ve AB Hukuku olarak adlandırılan yasal düzenlemelerdir. Birincil hukuka aykırı olan ikincil hukuk geçersizdir. İkincil hukuk çıkarılırken yasama amacı gösterilmelidir.

Yasama amacı gösterilmediğinde veya yetersiz olduğunda, ciddi prosedür ihlali olarak kabul edilir ve geçersiz ilan edilebilir. Üye ülkelerin ulusal hukuku öncelikli olarak uygulanır ve şirket faaliyetleriyle ilgili birçok içerik bulunur.

İkincil hukuk beş çeşittir: tüzükler, direktifler, kararlar, tavsiyeler ve görüşler. Bunlar uygulama kapsamı ve hukuki bağlayıcılık derecesine göre ayrılır.

Tüzükler

Tüzükler, üye ülkelerin ulusal hukukuna öncelik vererek, üye devletlerin hükümetlerine, şirketlerine ve bireylerine doğrudan uygulanır. Tüzükler, tüm üye ülkelerde derhal yürürlüğe giren ve üye ülkelerin ulusal yasalarını gerektirmeyen bir hukuk biçimidir ve üye devletler arasındaki hükümetlere doğrudan hukuki etki yapar. Üye devletlerin doğrudan etkiyi engellemesi yasaktır.

Tüzükler, parlamento tarafından çıkarılan yasalarla neredeyse eşit bir etkiye sahiptir ve AB hukukunun birçok biçimi arasında en güçlü olanlardan biri olarak kabul edilir.

Tüzük örnekleri arasında, REACH Tüzüğü bulunur. REACH Tüzüğü, Avrupa’da kimyasal maddelerin yönetimine ilişkin yasal düzenlemelerdir. AB içinde üretilen ve kullanılan kimyasal maddeler kayıt, değerlendirme, izin ve kısıtlama yükümlülüklerine tabidir.

Direktifler

Direktifler, üye devlet hükümetlerine doğrudan hukuki etki yapar. Direktiflerde politika hedefleri ve uygulama süreleri belirlenmiştir ve kabul edildiklerinde, üye devletlerin belirlenen süre içinde politika hedeflerine ulaşmak için ulusal yasalar gibi önlemler alması gerekmektedir. Hangi önlemlerin alınacağına üye devletler karar verir ve şirketlere veya bireylere doğrudan uygulanmaz.

Direktif örnekleri arasında, WEEE Direktifi ve RoHS Direktifi bulunur. WEEE Direktifi ve RoHS Direktifi, 2003 yılı Şubat ayında yayımlanmış ve yürürlüğe girmiştir. WEEE Direktifi, elektrik ve elektronik ekipman atıkları ile ilgili AB hukukudur ve yeniden kullanım ve geri dönüşümü teşvik ederek elektrik ve elektronik ekipman atıklarını azaltmayı amaçlamaktadır.

RoHS Direktifi, insanlara ve çevreye zarar vermemek için belirli zararlı maddelerin kullanımını düzenleyen AB hukukudur. Şu anda on çeşit madde kısıtlanmıştır.

Kararlar

Kararlar, belirli üye devlet hükümetlerine, şirketlere veya bireylere doğrudan hukuki etki yapar. Kararlar, bireysel ve somut önlemlerdir ve kararların kabulü için yasal prosedürler, ele alınan politika alanına göre belirlenir. Mevcut AB hukuku, uyum standartları listesi veya Avrupa standartları değiştirildiğinde karar maddeleri dahil edilir.

Karar örnekleri arasında, RoHS Direktifi’nin uygulama dışı bırakılmasına ilişkin karar bulunur. RoHS Direktifi, teknik olarak alternatifi olmayan kullanımlar için tehlikeli maddelerin içeriğine izin veren uygulama dışı kullanımları belirler.

Tavsiyeler

Tavsiyeler, üye devlet hükümetlerine, şirketlere ve bireylere belirli eylemleri veya önlemleri alması beklenen hususları Avrupa Komisyonu açıkça belirtir. Tavsiyelerin hukuki bağlayıcılığı yoktur. Ancak politik etkileri vardır. Tavsiyeler, üye devletler arasında gerekli yasal düzenlemelerin yapılmasını amaçlayan dolaylı bir etkiye sahiptir.

Görüşler

Görüşler, belirli bir konu hakkında Avrupa Komisyonu, Avrupa Konseyi, Avrupa Parlamentosu’nun iradesini açıkça belirtir. Görüşlerin hukuki bağlayıcılığı yoktur.

Özet: AB Üye Ülkelerde İş Geliştirme İçin AB Hukuku Konusunda Uzman Avukatlara Danışın

Japonya, anayasayı zirvede tutarak, anayasa, antlaşmalar, yasalar, hükümet kararnameleri, bakanlık yönetmelikleri ve yönetmelikler olmak üzere altı farklı hukuk sistemine sahiptir. Öte yandan AB, birincil hukuk, ikincil hukuk ve içtihat olmak üzere üçlü bir hukuk sistemine sahiptir ve Japonya ile karşılaştırıldığında daha basit bir yapıya sahip olduğu öne çıkar.

Japonya yalnızca ulusal hukuku uygular. Buna karşılık, AB’de her üye ülkenin ulusal hukuku ve üye ülkeler arasında ortak hukuk uygulayan ve AB tarafından oluşturulan AB hukuku bulunmaktadır. AB hukuku, ulusal hukuka üstün gelir ve üye ülkeler arasında ortak hukukun uygulanması da bir diğer özelliğidir.

AB hukuku içinde özellikle direktifler söz konusu olduğunda, her üye ülkenin kendi ulusal hukukunu belirlemiş olduğunu unutmamak gerekir. Üye ülkeler arasında bu yasal düzenlemelerde farklılıklar olabileceği için, özellikle direktifleri okurken dikkatli olmak gereklidir.

AB hukuku, Japon hukukundan birçok farklılık gösterdiği için, herhangi bir belirsizlik durumunda uzmanlara danışmanızı öneririz. Hukuki işlemlerde iş ortağı arayanlar için Monolith Hukuk Bürosu ile iletişime geçebilirsiniz. Monolith Hukuk Bürosu, IT alanında uzmanlaşmış olup, IT, fikri mülkiyet hukuku, itibar yönetimi riskleri ve daha pek çok konuda destek sağlamaktadır.

Ofisimiz Tarafından Sunulan Önlemler

Monolith Hukuk Bürosu, IT ve özellikle internet ile hukukun her iki alanında da zengin deneyime sahip bir hukuk firmasıdır. Son yıllarda, global iş dünyası giderek genişlemekte ve uzmanlar tarafından yapılan hukuki incelemelerin gerekliliği artmaktadır. Firmamız, uluslararası hukuk işlerine yönelik çözümler sunmaktadır.

Monolith Hukuk Bürosu’nun Uzmanlık Alanları: Uluslararası Hukuk ve Yurtdışı İşler[ja]