SNS'de İş Yerinde Terörizm Durumunda Ne Yapmalı? İşten Çıkarma ve Tazminat Talepleri Mümkün mü?

SNS’nin yaygınlaşmasıyla birlikte, restoranlar gibi yerlerde yarı zamanlı çalışanların, şaka amaçlı fotoğraf ve videolarını SNS’ye yüklemeleri (genellikle “yarı zamanlı terör” olarak adlandırılır) art arda gerçekleşmektedir. Bir kez internete yüklenen bu tür fotoğraf ve videolar, yükleyen kişi tarafından silinseler bile internet üzerinde kalabilir ve viral hale gelebilirler. 2021 yılında (2021-Gregorian takvim), bir Domino’s Pizza yarı zamanlı çalışanı, bir spatula ile doğrudan milkshake içtiği bir videoyu Instagram’a yükledi ve bu durum viral oldu. Bu olay sadece bir örnektir, ancak birçok diğer “yarı zamanlı terör” olayı da yaşanmaktadır.

Bu makalede, şirketinizin çalışanlarının “yarı zamanlı terör” eylemlerine karşı hangi tür yaptırımlar uygulanabileceği ve bu konuda yasalara dayalı önlemler hakkında bilgi verilmektedir.

İnternet üzerinde viral hale geldiğinde bir şirketin alması gereken önlemler hakkında daha ayrıntılı bilgi için aşağıdaki makaleye göz atabilirsiniz.

https://monolith.law/reputation/company-flaming-correspondence[ja]

Yarı Zamanlı İş Terörü (Baito Tero) Nedir?

Yarı zamanlı çalışanların, mağaza ürünleri veya ekipmanları ile şaka yapma durumlarını fotoğraflayıp videoya alarak, Twitter gibi sosyal medya platformlarına paylaştığı duruma Japonca’da “Baito Tero” denir. Bu tür şakalar genellikle ürünlerin çöp kutusuna atılması, yalanması gibi hijyenik olmayan eylemler içerir ve fotoğraf veya videoları gören kişilerin satın alma isteğini azaltır. Baito Tero videoları yayıldıkça ve viral hale geldikçe, sadece şirketin imajını zedelemekle kalmaz, aynı zamanda satışların ve hisse senedi fiyatlarının düşmesi gibi işletmeye büyük zararlar verebilir. Bazı durumlarda, mağazaların iflas etmesine bile yol açabilir ve bu durumun verdiği zarar ciddi olabilir.

Baito Tero’yu önlemek için, düzgün bir eğitim ve öğretim yapılması gereklidir. Sosyal medya kullanımı hakkında uyarılar ve mağaza içerisinde cep telefonu getirme yasağı gibi önlemler de etkili olabilir. Ancak, Baito Tero’nun çoğu zaman hafif bir ruh haliyle gerçekleştirildiğini unutmamak gerekir, bu yüzden tamamen önlemek zor olabilir.

Yarı Zamanlı Çalışanların Yaptığı İş Yerinde Terör Eylemlerine Karşı Hangi Yaptırımlar Uygulanabilir?

Gerçekten de iş yerinde terör eylemi gerçekleştiyse, bu tür bir eylemi gerçekleştiren yarı zamanlı çalışanlara herhangi bir yaptırım uygulanabilir mi?

İşten Çıkarma ve Sözleşme Feshi

İş Sözleşmesi Durumunda: İşten Çıkarma

İş kurallarının disiplin cezası gerektiren işten çıkarma sebeplerine uygun olması durumunda, disiplin cezası olarak işten çıkarma yapılabilir.

Örneğin,

• Şehir merkezindeki bir steak restoranında, part-time çalışanın buzdolabına giren bir fotoğrafı Twitter’a yüklediği olay
• Kanagawa ilindeki bir markette, part-time çalışanın “oden” (bir tür Japon yemeği) çıkarttığı bir videoyu Twitter’a yüklediği olay

gibi durumlarda, ilgili çalışanın işten çıkarıldığı haberleri yayınlandı.

Çalışma, Sağlık ve Refah Bakanlığı’nın (Japon Çalışma, Sağlık ve Refah Bakanlığı) model iş kurallarında

(Uyma Maddeleri)
Madde 11 İşçiler, aşağıdaki maddelere uymalıdır.

Şirketin itibarını ve güvenilirliğini zedeleyecek eylemlerde bulunmamak.

Model İş Kuralları Hakkında | Çalışma, Sağlık ve Refah Bakanlığı[ja]

gibi bir ifade bulunmaktadır. Bu tür maddelere uygun olarak disiplin cezası uygulamak düşünülebilir, ancak “part-time terörü”nün gerçekçi bir şekilde endişe edildiği sektörler ve şirketler için, mümkünse, ilgili maddeleri baştan iş kurallarına eklemek gereklidir.

Ancak, part-time çalışanlar için, disiplin cezası olarak işten çıkarılmanın verdiği zarar o kadar büyük olmayabilir. Bu nedenle, daha fazla sivil ve cezai sorumluluk araştırılacaktır.

İşe Alınan Çalışanlar Durumunda: Sözleşme Feshi

Ayrıca, iş sözleşmesi yerine hizmet sözleşmesi durumunda, “işten çıkarma” yerine, ilgili hizmet sözleşmesinin ihlaline dayalı sözleşme feshi yapılacaktır.

Genellikle, işe alınan çalışanlar, hukuki olarak, “iyi yönetim ve dikkat borcu”nu yerine getirerek işlerini yaparlar. Part-time terör eylemleri, bu “iyi yönetim ve dikkat borcu”na aykırı olduğunu iddia edebileceğimiz durumlar çoğunluktadır. Ancak, iş sözleşmesi durumunda olduğu gibi, ilgili maddeleri baştan sözleşmeye eklemek daha iyidir.

Ayrıca, daha önce bahsettiğimiz,

Şehir merkezindeki bir steak restoranında, part-time çalışanın buzdolabına giren bir fotoğrafı Twitter’a yüklediği olay

durumunda, işten çıkarıldıktan sonra, eleştirilere maruz kalan çalışanın internet üzerinden karşı çıkması nedeniyle, restoranın da dahil olduğu “alevlenme” daha da büyümüştür. Bu tür eylemleri yapmamak için, sonuç olarak disiplin cezasını belirlemek gereklidir.

Zarar Tazminat Talebi

Yarı zamanlı terör eylemi gerçekleştiren çalışanlara karşı zarar tazminatı talep etme olasılığı da düşünülebilir. Genel olarak, çalışanlara karşı zarar tazminatı talepleri söz konusu olduğunda, çalışanların şirketlere kıyasla daha az mali kaynaklara sahip olmaları ve eşit güç ilişkisine sahip bir tarafın aynı zarar tazminatını kabul etmesinin ağır olacağı düşünülerek, ‘sorumluluk sınırlama hukuku’ adı verilen bir prensip dikkate alınır. Ancak, kasıtlı ve kötü niyetli yarı zamanlı terör eylemleri söz konusu olduğunda, bu hukuki prensip çerçevesinde bile, belirli zarar tazminatı taleplerinin kabul edildiği durumlar oldukça fazladır.

Zararın kapsamı, yarı zamanlı terör eylemi için kullanılan ürünlerin maliyeti, ekipmanın arızalanması durumunda onarım maliyeti, dezenfeksiyon veya temizlik gerektiğinde bu maliyetler gibi olabilir. Bu maliyetler açıkça zarar olarak kabul edildiğinden, kabul edilmesi daha kolaydır.

Ancak, örneğin, satışların veya itibarın düşmesi sonucu oluşan işletme karı kaybı veya hisse senedi fiyatlarının düşmesi gibi durumlarla ilgili olarak, kanıtlamanın zorluğu artar. Yarı zamanlı terör eylemi ile işletme karı kaybı veya hisse senedi fiyatlarının düşmesi arasında bir nedensellik ilişkisi kabul edilen durumlar azdır.

Ayrıca, dava sonucunda zararın kabul edilmiş olmasına rağmen, ilgili çalışanın mülkiyeti az olduğunda, tüm tazminatın alınamayabileceği durumları da olabilir, bu nedenle dikkatli olunmalıdır.

Ceza Hukuku Üzerindeki Suçlar

Yarı zamanlı iş terörizmi eylemleri ceza hukuku üzerindeki suçlara uyuyorsa, suç duyurusunda bulunarak veya dava açarak, cezai işlemler talep etmeyi düşünmelisiniz.

Yarı zamanlı iş terörizminin uyabileceği ceza hukuku üzerindeki suçlar aşağıdaki gibidir. Yarı zamanlı iş terörizminin içeriğine bağlı olarak, diğer suçlar da uygun olabilir.

İtibar Suçu (Japon Ceza Kanunu 230. Madde)

“Açıkça bir gerçeği belirtip, bir kişinin itibarını zedelediği” kabul edilen durumlarda, itibar suçu uygulanır ve “üç yıla kadar hapis veya para cezası veya 500.000 yen (yaklaşık 4.500 dolar) altında ceza” uygulanır (Japon Ceza Kanunu 230. Madde).

İtibar suçuna, “kamu yararına ilişkin bir gerçekle ilgili ve amacının tamamen kamu yararını sağlamak olduğu kabul edilen durumlarda, gerçeğin doğruluğunu değerlendirir ve gerçeğin kanıtı olduğunda, bunu cezalandırmaz” (Japon Ceza Kanunu 230. Madde 2) gibi suç olmayan özel durumlar belirlenmiştir, ancak yarı zamanlı iş terörizmi eylemlerinin bu özel duruma uyma olasılığı düşüktür.

İtibar suçu hakkında daha fazla bilgi için aşağıdaki makaleye bakınız.

https://monolith.law/reputation/defamation[ja]

Hakaret Suçu (Japon Ceza Kanunu 231. Madde)

“Bir gerçeği belirtmeden bile, açıkça bir kişiyi hakaret etti” durumunda, hakaret suçu uygulanır ve “tutuklama veya para cezası” uygulanır (Japon Ceza Kanunu 231. Madde). Yarı zamanlı iş terörizmi ile yayınlanan fotoğraflar veya videolar nedeniyle bir şirketin sosyal itibarı veya değerlendirmesi zarar gördüğü kabul edilirse, bu hakaret suçuna uygulanabilir. İtibar suçundan farklı olan nokta, “gerçeği belirtmeden bile” suçun uygulanabilir olması, yani, objektif bir değerlendirme yerine soyut ifadelerle hakaret eden eylemler de uygulanabilir.

Yanıltıcı İş Engellemesi Suçu (Japon Ceza Kanunu 233. Madde)

Yarı zamanlı iş terörizmi eylemleri, “yanıltıcı bir söylenti yayarak veya yanıltıcı bir yöntem kullanarak, bir kişinin itibarını zedelediği veya işini engellediği” kabul edilirse, yanıltıcı iş engellemesi suçu uygulanır ve üç yıla kadar hapis veya 500.000 yen (yaklaşık 4.500 dolar) altında para cezası uygulanır. Büyük bir döner sushi zincirinde, çöp kutusuna atılan dilimleri kesme tahtasına geri koyan bir videoyu yayınlayan eski yarı zamanlı çalışanın yanıltıcı iş engellemesi şüphesiyle belgelerle gönderildiği bir örnek vardır.

Zorla İş Engellemesi Suçu (Japon Ceza Kanunu 234. Madde)

Japon Ceza Kanunu 234. Madde’ye göre, “zorla bir kişinin işini engelleyen kişi de, üç yıla kadar hapis veya 500.000 yen (yaklaşık 4.500 dolar) altında para cezası” uygulanır. Çalışan olmasa da, bir erkeğin bir marketin odenini defalarca parmağıyla dokunduğu ve zorla engelleme şüphesiyle tutuklandığı bir durum vardır.

Mülk Zarar Suçu (Japon Ceza Kanunu 261. Madde)

Yarı zamanlı iş terörizmi videosunda mağazanın ürünlerini veya ekipmanlarını kırdıkları durumda, mülk zarar suçu uygulanabilir. Mülk zarar suçu, Japon Ceza Kanunu 261. Madde’de belirtilmiştir ve “başkasının mülkünü zarar verdi veya hasar verdi kişi, üç yıla kadar hapis veya 300.000 yen (yaklaşık 2.700 dolar) altında para cezası veya para cezası” uygulanır. Yarı zamanlı iş terörizmi değil, bir müşterinin yaptığı bir olaydır, ancak bir süpermarket veya marketin dondurma kutusuna girip fotoğraf çeken ve mülk zarar suçu nedeniyle tutuklanan bir örnek vardır.

Özet

Yarı zamanlı işçi terörü, özellikle restoranlar ve marketler gibi işletmeler için büyük bir tehdit olabilir. Bir kez yayınlanan uygunsuz fotoğraflar ve videolar genellikle internet üzerinde kalıcı olur ve güvenin yeniden kazanılması uzun zaman alabilir. Yarı zamanlı işçi terörüne maruz kaldığınızda, sadece ilgili çalışanı işten çıkarmakla kalmayıp, aynı zamanda tazminat talebinde bulunabilirsiniz. Ayrıca, duruma bağlı olarak, cezai sorumluluk da söz konusu olabilir. Mümkün olduğunca çok kanıtı saklayın ve hemen bir avukata danışın.

Büromuz Tarafından Alınan Önlemler

Monolith Hukuk Bürosu, özellikle IT ve hukuk alanlarında yüksek uzmanlığa sahip bir hukuk firmasıdır. İnternet üzerinde yayılan iftira ve hakaret içerikli bilgiler, part-time terör videoları gibi, “Dijital Dövme” olarak ciddi zararlara yol açmaktadır. Büromuz, bu “Dijital Dövme”ye karşı önlemler almak için çözüm sunmaktadır. Ayrıntılar aşağıdaki makalede belirtilmiştir.

https://monolith.law/digitaltattoo[ja]