Avukatlar, avukatlık niteliğine sahip olan kişilerin adeta “ayrıcalığı” olarak, “Japon Avukatlar Derneği Sorgulama” sistemi kullanabilirler.
Çatışmanın karşı tarafı dışındaki üçüncü kişilere, “Japon Avukatlar Derneği” adlı organizasyon aracılığıyla bilgi “sorgulaması” yapabilirler.
Japon Avukatlar Derneği, avukatlar ve avukatlık firmaları tarafından oluşturulan bir organizasyondur.
Avukatlar, Japon Avukatlar Derneği’ne, “Ben bu tür bir olayla ilgileniyorum ve çözüm için bu üçüncü kişinin bu soruya yanıt vermesi gerekiyor, bu yüzden Japon Avukatlar Derneği adına bir sorgulama yapmanızı istiyorum” şeklinde başvuruda bulunurlar.
Bunun sonucunda, sorgulama sadece bir avukat tarafından yapılmıyor, Japon Avukatlar Derneği adına yapılıyor, bu yüzden sorgulamayı alan üçüncü kişinin yanıt verme olasılığı çok yüksek olur.
Uç bir örnek vermek gerekirse, merak için Japon Avukatlar Derneği Sorgulaması’nı kullanarak “Bir gravür idolunun adresini ve telefon numarasını öğrenmek istiyorum” diye bir cep telefonu şirketine sorgulama yaparsanız, size bilgi verme olasılıkları vardır.
Bu sadece bir olasılık olsa da, eğer bu şekilde kötüye kullanılırsa büyük bir sorun haline gelebilir, bu yüzden bu sistem sıkı bir şekilde uygulanmaktadır.
Bu Japon Avukatlar Derneği Sorgulaması, internet üzerindeki yazarların belirlenmesi için açıklama talepleri gibi, iftira ve hakaret önlemleri için de etkili olabilir mi acaba?
Avukatlık Derneği Sorgusu Nedir?
Avukatlık Derneği Sorgusu, bir avukatın bir olay hakkında talep aldığında, kanıtlar ve belgeler toplamak, gerçekleri araştırmak vb. görevlerini sorunsuz bir şekilde yerine getirebilmesi için oluşturulan bir sistemdir.
‘Japon Avukatlık Yasası Madde 23/2’ tarafından belirlendiği için, ‘Madde 23 Sorgusu’ olarak da adlandırılır.
Avukat, görevlendirildiği bir olay hakkında, bağlı olduğu Avukatlık Derneği’ne, kamu kurumlarına veya özel kuruluşlara sorgu yaparak gerekli bilgilerin raporlanmasını talep edebilir. Talep olduğunda, ilgili Avukatlık Derneği, talebin uygun olmadığını düşünürse, bunu reddedebilir.
Japon Avukatlık Yasası Madde 23/2’nin 1. Fıkrası
Avukatlık Derneği, önceki fıkranın hükümlerine dayanarak, kamu kurumlarına veya özel kuruluşlara sorgu yaparak gerekli bilgilerin raporlanmasını talep edebilir.
Japon Avukatlık Yasası Madde 23/2’nin 2. Fıkrası
Avukatlık Derneği Sorgulaması ile Açıklama Talep Süreci
Avukatlık Derneği sorgulamasını kullanmak için, avukatlar, sorgulama konusu ve başvuru nedenlerini içeren bir “Sorgulama Başvuru Formu”nu kendi avukatlık derneklerine sunarlar.
“Sorgulama Başvuru Formu” avukatlık derneğine sunulduğunda, dernek, başvurunun derneğin belirlediği gereklilikleri karşılayıp karşılamadığını ve sorgulamanın gerçekten gerekli olup olmadığını değerlendirir.
“Sorgulama Başvuru Formu”ndaki bilgilerde bir eksiklik varsa veya sorgulamanın gerekliliği konusunda bir şüphe varsa, avukattan formu yeniden yazması veya durumu yeniden değerlendirmesi talep edilir.
Bu tür bir incelemeyi geçtikten sonra, sadece gereklilik ve uygunluk kabul edilen durumlar için, “Sorgulama Formu”, avukatlık derneği başkanının adına sorgulama adresine gönderilir.
Tabii ki, avukatlık derneği incelemesinde, gereklilikleri karşılamadığına karar verilirse, sorgulama başvurusu reddedilir ve sorgulama yapılmaz.
İnceleme sırasında, adil bir inceleme yapılabilmesi için, her avukatlık derneği başkanının belirlediği, başvuruyla ilgisi olmayan bir avukat tarafından yapılır.
İncelemeyi geçtikten ve “Sorgulama Formu” gönderildikten sonra, bir yanıt, sorgulama adresinden avukatlık derneğine gönderilir.
Avukatlık derneği içeriği kontrol eder ve olayla ilgili olmayan bilgilerin belirtilmiş olması durumunda, bu bilgileri karartarak avukata yanıt formunu verir.
Avukatlık Derneği Sorgusu ile Elde Edilebilecek Bilgiler
Peki, avukatlık derneği sorgusu kullanıldığında hangi tür bilgiler elde edilebilir?
Avukatlık derneği sorgusu ile elde edilebilecek bilgiler oldukça çeşitlidir, örneğin aşağıdaki gibi bilgiler elde edilebilir.
Örnek 1: Maaş, Emekli Maaşı Miktarı ve Ödeme Zamanı
Emekliliği yaklaşan A kişisi, B kişisine boşanma teklif etti. B kişisi, emekli maaşı hakkında mal bölüşümü talep etti, ancak A kişisi emekli maaşı miktarını ve ödeme zamanını açıklamadı.
Bu durumda, B kişisinin avukatı, A kişisine, mal varlığı durumunu açıklamazsa, iş yerine avukatlık derneği sorgusu yapmak zorunda kalacağını bildirir.
Hala, A kişisi mal varlığı durumunu açıklamazsa, avukatlık derneği sorgusu kullanılarak, A kişisinin iş yerinden A kişisinin emekli maaşı miktarı ve ödeme zamanı gibi bilgiler elde edilebilir.
Örnek 2: Aldatma Eylemi Nedeniyle Tazminat Talep Etmek İçin Aldatma Partnerinin Belirlenmesi
Avukatlık derneği sorgusu, eşinizle aldatma eylemi gerçekleştiren kişiye tazminat talebi davası açmak için de kullanılabilir.
Karşı tarafın e-posta adresi veya cep telefonu numarası biliniyorsa, bu bilgileri kullanarak telekomünikasyon hizmet sağlayıcısına avukatlık derneği sorgusu yapabilir ve karşı tarafın adını ve adresini öğrenebilirsiniz.
Ayrıca, karşı tarafın araba plakasını kullanarak Ulaştırma Bakanlığı ilgili kurumlarına avukatlık derneği sorgusu yapabilir, sahibinin adını doğrulayabilir ve aldatma partnerini belirleyebilirsiniz.
Örnek 3: Miras Bölüşümü Görüşmelerinde, Akrabaların Merhumun Banka Defterini Göstermemesi Durumu
Miras bölüşümü görüşmelerinde, öncelikle mirasın içeriğini belirlemek gereklidir, ancak bazı akrabalar banka defterini açıklamaz ve mal varlığı durumu anlaşılamaz.
Bu tür durumlarda da, bankaya avukatlık derneği sorgusu yaparak, banka defterinin işlem geçmişi gibi bilgileri öğrenebilirsiniz.
Örnek 4: Mülk Kazası Raporu Kopyasına İhtiyaç Duyulması Durumu
Yaralananın olmadığı kazaları mülk kazası olarak adlandırırız ve bu durumda, polisin hazırladığı rapora “Mülk Kazası Raporu” denir.
Kişisel kazaların durumunda “Olay Yeri İnceleme Raporu” (tarafların huzurunda polisin kaza durumunu özetlediği belge) kişisel olarak talep edilebilir, ancak mülk kazası durumunda “Mülk Kazası Raporu” kişisel olarak talep edilemez ve genellikle kaza taraflarına açıklanmaz.
Ancak, daha sonra kusur oranı tartışma konusu olur ve “Mülk Kazası Raporu”nun bir kopyasına ihtiyaç duyulabilir. Bu durumda, avukatlık derneği sorgusu ile polisten “Mülk Kazası Raporu”nun bir kopyasının verilmesi talep edilebilir.
Örnek 5: Giriş ve Çıkış Kayıtları
Bir olay meydana geldiğinde ve bu dava sırasında, olayla ilgili kişinin “olayın olduğu gün yurtdışındaydım” şeklinde önemli bir ifadesi varsa, bu doğruluğu nasıl belirlenebilir?
Adalet Bakanlığı Göç İdaresi, “giriş ve çıkışların adil yönetimini sağlamak” amacıyla, Japon ve yabancıların giriş ve çıkış kayıtlarını saklar.
Bu tür bilgiler genellikle gizlidir, ancak bu bilgilerin dava üzerindeki tartışma konusu olduğu ve gerekliliğinin kabul edildiği durumlarda, avukatlık derneği sorgusu kullanılarak, ilgili günün giriş ve çıkış kayıtları ve kullanılan havayolu şirketi adı gibi bilgiler öğrenilebilir.
Örnek 6: İştirakçi İşletmecinin Sözleşme Sahibinin Adresi ve Adı gibi Bilgileri
İnternet üzerinde anonim olarak işletilen bir web sitesine karşı tazminat talebi gibi işlemler yapmak istiyorsanız ve ilgili web sitesinde iştirakçi reklamları varsa, iştirakçi işletmeciye karşı avukatlık derneği sorgusu kullanarak, ilgili web sitesinin işletmecisinin adresi ve adı gibi bilgilerin açıklanmasını talep edebilirsiniz.
Bu, ofisimizin baş avukatının orijinal senaryosunu yazdığı NHK Cumartesi Draması “Dijital Dövme”de de görülen bir yöntemdir.
Yukarıda belirtildiği gibi, avukatlar Avukatlık Sorgulama Sistemi’ni kullanarak çeşitli bilgilere ulaşabilirler, ancak neden avukatlara bu tür bir “ayrıcalık” tanındığı sorusu akla gelebilir.
Avukatların, bir sorunu çözmek için müvekkilin vekâletini alması durumunda belirli bilgilere ihtiyaçları vardır.
Bu durumda, avukatlar, müvekkilin çıkarlarını korumak için gerçeği bulmak ve adil bir karar verilmesini sağlamak amacıyla görevlerini yerine getirmelidirler. Aynı zamanda, “temel insan haklarını savunmak ve toplumsal adaleti gerçekleştirmek” (Japon Avukatlık Yasası Madde 1) de görevleri arasındadır.
İşte bu nedenle, avukatların görevleri kamusal bir nitelik taşıdığından, Avukatlık Sorgulama Sistemi aracılığıyla bilgi toplama yetkisi yasal olarak tanınmıştır.
Avukatlık Sorgulama Sistemi, yasalarla belirlenmiş bir sistemdir ve sorgulamayı alan devlet daireleri, şirketler, iş yerleri vb. genellikle yanıt verme ve raporlama yükümlülüğüne sahiptirler (Japonya Yüksek Mahkemesi Üçüncü Küçük Mahkeme, Heisei 28 yılı (2016) 18 Ekim kararı).
Ayrıca, bu tür yanıtlar ve raporlar meşru eylemler olup, gizlilik ihlali sayılmaz ve genellikle, bu durumda yanıt veren kişinin haksız eylem sorumluluğu taşıması beklenmez (Hiroshima Yüksek Mahkemesi Okayama Şubesi, Heisei 12 yılı (2000) 25 Mayıs kararı, Osaka Bölge Mahkemesi, Heisei 18 yılı (2006) 22 Şubat kararı vb.).
Kişisel Bilgi Koruma Yasası, “yasalara dayalı durumlar”ı, kişinin rızası olmadan bilgi sağlanabilecek durumlar olarak belirtir ve bu yasalar arasında Japon Avukatlık Yasası Madde 23’ün 2’si de bulunur. Bu nedenle, kişinin rızası olmadan, Avukatlık Derneği’ne kişisel bilgiler içeren bir yanıt verilebilir.
Kişisel Bilgi Koruma Yasası hakkında denetleyici kurum tarafından oluşturulan çeşitli kılavuzlar da, Avukatlık Sorgulama Sistemi’nin yasalara dayalı olduğunu açıkça belirtir.
İdari kurumların sahip olduğu kişisel bilgilerin korunması hakkındaki yasa, bağımsız idari kuruluşların sahip olduğu kişisel bilgilerin korunması hakkındaki yasa durumları da aynı şekilde yorumlanmaktadır.
Avukatlık Sorgulama Sistemi’nin kullanılmasıyla, kişisel bilgiler dahil olmak üzere son derece önemli bilgiler elde edilebilir. Bu nedenle, Avukatlık Sorgulama Sistemi’nin kötüye kullanılmaması ve yanıltıcı veya uygunsuz içerikli başvurularla üçüncü kişilerin kişisel bilgilerinin rastgele sızdırılmaması için, sorgulamanın gerçekten gerekli ve uygun olup olmadığı konusunda Avukatlık Derneği’nde sıkı bir inceleme yapılır.
Açıklama Talebi Prosedürü ve Avukatlık Derneği Sorgusu
Peki, Avukatlık Derneği sorgusu, internet üzerindeki yazarların belirlenmesi için açıklama talepleri ve iftira önleme tedbirleri gibi durumlarda etkili olabilir mi?
Örneğin, internet üzerindeki bir web sitesine yapılan iftira içerikli bir gönderinin yazarını belirlemek istediğimizi düşünelim.
Yazarı belirlemek için öncelikle site yöneticisini belirlememiz gerekmektedir. Çünkü site yöneticisi ve yazar farklı kişilerse, site yöneticisinden yazarın IP adresinin açıklanmasını talep etmemiz gerekmektedir.
Site yöneticisinin adı görüntüleniyorsa araştırma yapmanıza gerek yoktur, ancak site yöneticisi bir alan adı temsilcisi kullanıyorsa, site yöneticisini belirlemeniz gerekmektedir. Bu “site yöneticisinin belirlenmesi” için Avukatlık Derneği sorgusu kullanılır.
Alan adı temsilcisine Avukatlık Derneği sorgusu kullanarak, site yöneticisinin bilgilerini elde edebiliriz.
Site yöneticisi belirlendikten sonra, site yöneticisinden yazarın IP adresinin açıklanmasını talep ederiz.
Site yöneticisi gönüllü olarak açıklama talebine yanıt verebilir ve yazarın IP adresi açıklanabilir, ancak Avukatlık Derneği sorgusu kullanıldığında, bilgiler yanıt şeklinde açıklanır.
Ancak, “Bir mahkeme tarafından resmi bir karar verilmedikçe açıklama talebine yanıt verilemez” diyerek açıklamayı reddeden durumlar da vardır. Bu tür durumlarda, gönderenin bilgilerinin açıklanması için geçici bir önlem talep etmek gerekecektir.
IP adresi belirlendikten sonra, bu bilgiye dayanarak sağlayıcıyı belirlersiniz. Bu, sağlayıcıdan yazarın bilgilerinin açıklanmasını talep etmek içindir.
Ancak, Kişisel Bilgi Koruma Yasası’nın düzenlemeleri altında, sağlayıcının yazarın kişisel bilgilerini gönüllü olarak açıklaması nadirdir ve Avukatlık Derneği sorgusu kullanılsa bile, çoğu durumda bilgi alamazsınız. Gerçek şu ki, gönderenin bilgilerinin açıklanması talebini yalnızca dava yoluyla yapabilirsiniz.
Açıklama talebi prosedürü ve Avukatlık Derneği sorgusu arasındaki ilişkiyi düzenlersek, Avukatlık Derneği sorgusu, alan adı temsilcisinden site yöneticisinin bilgilerini yanıtlamasını sağlamak veya site yöneticisinden yazarın IP adresini yanıtlamasını sağlamak için gerçekten kullanılır.
Dolayısıyla, Avukatlık Derneği sorgusunun, internet üzerindeki iftira önleme tedbirlerinde de kullanılabilir bir sistem olduğunu söyleyebiliriz.
Avukatlık Derneği Sorgulamalarının Sayısı ve Dağılımı
Avukatlık Derneği sorgulamaları, pratikte geniş bir kullanım alanına sahiptir ve Japon Avukatlar Birliği’ne (日本弁護士連合会) göre, 2020 yılında (Gregorian takvimine göre) kullanım sayısı yaklaşık 200.000 idi. Ancak, çoğunlukla polise (%28.2), finans kurumlarına (%28.2) ve savcılığa (%9.1) yönelik sorgulamalardır ve iletişim sadece %6.5’tir.
Polise yönelik sorgulamalar, genellikle ceza savunması ve trafik kazalarıyla ilgili olayların çözümü amacıyladır ve savcılığa yönelik sorgulamaların çoğu da trafik kazalarıyla ilgili olayların çözümü amacını taşır.
Finans kurumlarına yönelik sorgulamalar, genellikle mirasla ilgili sorunların çözümü amacıyla yapıldığı düşünülmektedir.
İftira ve Hakaret Önleme Kullanımı Azdır
Avukatlık Derneği sorgulamalarının ayrıntılarına bakıldığında, ‘iletişim’ ile ilgili olanlar yaklaşık %6.5 oranında 12,800 vakadır ve bu içerisinde kişinin kimliğinin doğrulanması için mobil telefon şirketlerine yapılan sorgulamalar da dahildir. Bu nedenle, iftira ve hakaretle ilgili durumlar daha da az olacaktır.
Peki, neden iftira ve hakaretle ilgili olarak Avukatlık Derneği sorgulamaları çok fazla kullanılmıyor?
İnternet üzerindeki iftira ve hakaret önleme stratejilerinde Avukatlık Derneği sorgulamalarının kullanıldığı tipik bir örnek, yukarıda belirttiğimiz gönderenin belirlenmesi durumudur. İftira ve hakaret içeren bir gönderi yapan gönderenin IP adresini elinde bulunduran aracı sağlayıcıya, “IP adresini açıkla” şeklinde Avukatlık Derneği sorgulaması kullanarak açıklama talebinde bulunmak temel bir yaklaşımdır.
IP adresi açıklandığında, aracı sağlayıcı belirlenir ve gönderenin bilgilerinin açıklanması talep edilir.
Ancak, yukarıda belirtildiği gibi, sağlayıcılar genellikle gönderenin rızası olmadan gönderenin bilgilerini açıklamazlar.
Avukatlık Derneği sorgulamalarının sayısının az olmasının nedeni budur. Avukatlık Derneği sorgulamaları da maliyetli ve zaman alıcıdır, bu yüzden açıklama durumu kötü olan bir tarafa sorgulama yapmak verimli değildir. Aracı sağlayıcının Avukatlık Derneği sorgulamasına yanıt vermemesinin nedeni, cezai yaptırımların olmaması olabilir, ancak açıklama yaptığı için gönderen olan kullanıcıdan tazminat talep edilebilecek durumlar da olabilir.
Kullanıcıların kişisel bilgilerini kolayca açıklamak, şirketler için büyük bir risk oluşturur.
Ancak, aracı sağlayıcının gönderenin bilgilerini açıklamada dikkatli olması kesinlikle kötü bir şey değildir. İftira ve hakaret olsa bile, ifade özgürlüğüne müdahale edilebileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
IP Adresi Açıklama Talebi, Gönderen Bilgisi Açıklama Talebi ile Mümkündür
IP adresi açıklama talebi gibi, iftira ve hakaret içeren gönderilerin yazarlarını belirlemek için, “Gönderen Bilgisi Açıklama Talebi” adı verilen, Japon İnternet Servis Sağlayıcı Sorumluluk Sınırlama Yasası’na dayanan bir prosedür belirlenmiştir.
Geçiş sağlayıcıları açısından bakıldığında, avukatlık derneği sorgusu yerine, “İnternet Servis Sağlayıcı Sorumluluk Sınırlama Yasası’na uygun olarak açıklama talebinde bulunmanızı” tercih ederler. Gönderen Bilgisi Açıklama Talebi prosedürü hakkında ayrıntılı bilgi aşağıdaki makalede verilmiştir.
Avukatlık Derneği Danışmanlığına Başvurmanın Kaçınılmaz Olduğu Durumlar
Ancak, geniş anlamda “itibar zararı” veya “internet üzerinden kaynaklanan sorunların” çözümü için bazen Avukatlık Derneği danışmanlığına başvurmak zorunda kalabiliriz.
Genel olarak, internet üzerinde kötü bir şey yapan bir kişinin bilgilerini ifşa etmek için bir yasa bulunmamaktadır.
Web sitesinde iftira veya benzeri bir gönderi yapan kişiler hakkında, İnternet Servis Sağlayıcı Sorumluluk Sınırlama Yasası (Japon İnternet Servis Sağlayıcı Sorumluluk Sınırlama Yasası) gönderenin bilgilerini ifşa etme hakkını belirlemiştir.
Yani, “1 (internet üzerindeki kötü davranış) durumu var ancak, 2 (İnternet Servis Sağlayıcı Sorumluluk Sınırlama Yasası ile ifşa talebi) durumu yok” durumunda, etkili bir ifşa talep yöntemi, Avukatlık Derneği danışmanlığı dışında genellikle mevcut değildir.
Örneğin, bir web sitesindeki bir gönderi yerine, bir e-posta ile tehdit gibi bir zarar gördüğünüz durumlar buna dahildir.
Bu makalede ayrıntılara girmeyeceğiz, ancak e-posta durumunda, ne tür bir e-posta gönderildiğine bakılmaksızın, bir web sitesindeki bir gönderiden farklı olarak, İnternet Servis Sağlayıcı Sorumluluk Sınırlama Yasası kapsamında gönderenin bilgilerini ifşa etme talebi mümkün değildir.
Bu durumda, sivil bir işlemle e-postanın göndereninin bilgilerini ifşa etmek için, e-postanın gönderildiği sunucuyu yöneten işletmeye Avukatlık Derneği danışmanlığı ile “Bu e-postayı gönderen kullanıcının bilgilerini ifşa edin” talebinde bulunmanız gerekmektedir.
Özet: Avukatlık Derneği Sorgulaması Hakkında Danışmanlık İçin Avukata Başvurun
Bu makalede, Avukatlık Derneği sorgulamasının genel bir özeti sunulmuştur ve “Avukatlık Derneği sorgulaması, internet üzerindeki iftira ve hakaret önleme gibi konularda etkili midir?” sorusu üzerinde durulmuştur. Sonuç olarak, “etkili ve güçlüdür, ancak sınırlıdır” denilebilir. Gönderen bilgilerinin ifşa talebi dahil olmak üzere Avukatlık Derneği sorgulaması hakkında, lütfen bir uzman avukata danışın.
Büromuz Tarafından Alınan Önlemler
Monolith Hukuk Bürosu, özellikle IT ve hukuk alanlarında yüksek uzmanlığa sahip bir hukuk firmasıdır. Son yıllarda, internet üzerinde yayılan itibar zararına ve iftiralara ilişkin bilgiler, “Dijital Dövme” olarak ciddi zararlara neden olmaktadır. Büromuz, “Dijital Dövme” önlemlerini almak için çözüm sunmaktadır. Ayrıntılar aşağıdaki makalede belirtilmiştir.
An expert in IT-related legal affairs in Japan who established MONOLITH LAW OFFICE and serves as its managing attorney. Formerly an IT engineer, he has been involved in the management of IT companies. Served as legal counsel to more than 100 companies, ranging from top-tier organizations to seed-stage Startups.
