SNS'de Yaygınlaşan Telif Hakkı İhlallerini Açıklıyoruz: İzinsiz Görüntü Kopyalamasını Bilmiyormuş Gibi Davranamazsınız

İnternet üzerindeki fotoğraflar ve görseller kolaylıkla indirilebilir ve kopyalanabilir olduğundan, sosyal medya ve derleme sitelerinde izinsiz yayınlama olayları kesintisiz devam etmektedir.

Fotoğraf ve illüstrasyon gibi eserlerin telif hakları sahipleri, ‘çoğaltma hakkı’ ve ‘iletimi mümkün kılma hakkı’ gibi haklara sahiptir ve prensip olarak başkalarının izinsiz olarak çoğaltıp yayınlaması telif hakkı ihlali teşkil eder. Hafife alınarak yapılan bir paylaşımın, telif hakkını ihlal ettiği gerekçesiyle tazminat talebiyle karşı karşıya kalınabileceği durumlar da vardır.

Burada, gerçekte yaşanmış bir illüstrasyonun izinsiz yayınlama olayını ele alarak, yayınlamanın hukuki riskleri hakkında bilgi vereceğiz.

「Alıntı Yapma」 ve 「Yeniden Yayımlama」 Arasındaki Farklar

「Alıntı yapma」と「yeniden yayımlama」, her ikisi de başkalarının eserlerini kopyalama eylemidir.

Başkasına ait bir eser olsa bile, “adil kullanım kapsamında ve haber, eleştiri, araştırma veya diğer meşru alıntı amaçları için uygun bir şekilde” (Japon Telif Hakkı Kanunu’nun 32. maddesinin 1. fıkrası) yapıldığında, yayımlanmış başka bir kişinin eserinden alıntı yaparak kullanımına izin verilmektedir.

Öte yandan, yeniden yayımlama, kendi eserinizin “ikincil olmayan bir kapsamda” başkasının eserini kopyalayıp başka bir yerde yayımlamayı ifade eder. Alıntı yapmadan farklı olarak, bu durumda eser sahibinin izni gereklidir. “Beğendiğim bir eser çünkü” veya “Herkesle paylaşmak istiyorum” gibi sebeplerle izinsiz kopyalayıp yeniden yayımlamak mümkün değildir.

İlgili makale: Telif Hakkı Kanunu’nda Alıntı Yapmanın Yasak Olduğu Durumlar Hakkında (Metin ve Resim Bölümü)[ja]

Yeniden Yayımlama Telif Hakkı İhlali midir?

Burada, gerçekte yaşanmış bir izinsiz yeniden yayımlama olayını temel alarak açıklama yapacağız.

Olayın başlangıcı, davacı olan bir illüstratörün telif hakkına sahip olduğu üç adet illüstrasyonun “Girls VIP Özet” adlı bir web sitesinde izinsiz olarak yeniden yayımlanmasıyla gerçekleşti. 2018 yılında, davacı, bu yeniden yayımlama eyleminin, her bir illüstrasyon için davacının telif haklarını (iletimi mümkün kılma hakkı – Japon Telif Hakkı Kanunu’nun 23. maddesinin 1. fıkrası) ihlal ettiğini iddia ederek, Japon Telif Hakkı Kanunu’nun 114. maddesinin 3. fıkrasında belirlenen zarar miktarının tahminine dayanarak, site işletmecisine karşı tazminat talebinde bulundu. Bu olay, “Duvara Vurma İllüstrasyonunun İzinsiz Yeniden Yayımlanması Olayı” olarak bilinir.

Duvar Vurma İllüstrasyonlarının İzinsiz Yayınlanması Olayının Özeti

Davacı, söz konusu her bir illüstrasyonu Twitter (şimdiki X) ve kendi işlettiği web sitesinde yayınlamıştı. Bu illüstrasyonlar, “Hangi duvar vurmayı seversiniz?” başlıklı, sol tarafta bir duvarın olduğu, duvar tarafında bir kadın ve karşı tarafta bir erkeğin durduğu ve birbirlerine baktıkları dört farklı sahneyi tasvir eden ve her sahne için ayrı açıklamaların yer aldığı çalışmalardı. Bu illüstrasyonlardan üç tanesi, davalının işlettiği web sitesinde izinsiz olarak yayınlandı.

Davalı, davacının kendisinin bu illüstrasyonları yayınlamasına izin verdiğini iddia etti. Bu iddianın temelinde, davacının yayınlama işleminden hemen sonra Twitter üzerinde, “Benim açımdan, yazarın adı silinmedikçe izinsiz yayınlama mı? Ne kadar çok yaparsanız o kadar iyi, gahahaha!” şeklinde bir yorum paylaştığı ve davalının illüstrasyonları yayınladığı sırada, davacının davalı da dahil olmak üzere üçüncü şahısların davacının illüstrasyonlarını yayınlamasına izin verdiği yönünde bir iddiada bulundu.

Buna karşılık, davacı “Davalı, davacının Twitter üzerindeki ifadelerini keyfi bir şekilde çarpıtmaktadır ve davacı, söz konusu yoruma devam ederek, izinsiz yayınlamayı göz ardı etmenin izinsiz yayınlayanlara haksız yarar sağlayacağını belirten bir yorum yapmış ve aslında izinsiz yayınlamayı kabul etmediğini ifade eden bir görüş belirtmiştir” diyerek iddiayı reddetti.

Mahkemenin Kararı: Telif Hakkı İhlali Tespiti

Mahkeme öncelikle, davalının “Bu davaya konu olan her bir illüstrasyonun yayımlanmasına izin verilmişti” şeklindeki iddiasını inceledi. Sonuç olarak, bu ifadenin bir kesit olduğunu ve davacının, davalının bu illüstrasyonları kendi websitesinde yayımlamasına izin verdiğini kabul etmenin mümkün olmadığına karar verdi ve iletim yeteneği ihlalini tespit etti. Ayrıca, davalının bu ihlal eyleminde kasıtlı veya en azından ihmal olduğu sonucuna vardı.

Bu tespitlerin ardından, mahkeme telif hakkı ihlali nedeniyle oluşan zarar miktarını değerlendirdi ve bir illüstrasyonun bir yıllık kullanım ücretini 30.000 yen olarak hesapladı. Ayrıca, davalının bu illüstrasyonları kendi websitesinde yayımlama süresinin yaklaşık 3 yıl olduğunu belirledi. Davacının bu illüstrasyonların kullanımından alması gereken toplam para miktarını 270.000 yen olarak hesapladı (yıllık kullanım ücreti 30.000 yen x 3 adet x 3 yıl) ve avukatlık ücreti 30.000 yen ile birlikte davalıdan toplam 300.000 yen ödeme yapmasını emretti.

Davalı, Twitter’ın hizmet kullanım şartları çerçevesinde, tweetlerin başka bir web sitesinde gömülü olarak yayımlanmasının kabul edildiğini ve bu durumun zarar miktarının hesaplanmasında göz önünde bulundurulması gerektiğini savundu. Ancak, mahkeme bu durumu kabul etse bile, davalının bu davada gerçekleştirdiği yayımlama eyleminin yasal olabileceği bir durum olmadığına ve davalının site üzerinden izlenme sayısına bağlı olarak gelir elde ettiği göz önüne alındığında, davalının savunmasının kabul edilemeyeceğine karar verdi (Japon Tokyo Bölge Mahkemesi, Heisei 30 (2018) yılı 7 Haziran kararı).

X (Eski Twitter) Kullanım Koşulları Yeniden Yayımlamayı Kabul Ediyor mu?

Bu “duvara vurma olayı”nda, davacı olan illüstratör, izinsiz yayımlama yapan 14 siteye ulaşmış ve bu sitelerden 6’sı hemen tazminat talebini kabul ettiği için, kalan 8 site için avukata başvurmuştur. Daha sonra, her bir site yönetimine içerik tespiti gönderilmiş ve ek olarak 4 site ile uzlaşma sağlanmıştır. Ancak “VIPPER hızlı haber”, “Kızlar VIP özet”, “Karın ağrısı hızlı haber özet” ve “Haberler kanalı” adlı 4 site hiçbir tepki vermediği için, bu sitelerle mahkemede yargı sürecine girilmiştir.

Yukarıda bahsedilen olayın yanı sıra, “Haberler kanalı”na karşı açılan davalarda da, sanık, her bir illüstrasyonun davacı tarafından Twitter’da (şimdiki X) yayımlanmasıyla, Twitter kullanım koşullarına dayanarak üçüncü şahısların yayımlama gibi eylemleri yapmasına izin verildiğini ve bu nedenle davacının telif hakkını ihlal etmediğini savunmuştur.

Gerçekten de Twitter kullanım koşullarında, kullanıcıların telif haklarına ilişkin bazı saklı haklar aşağıdaki gibi belirlenmiştir:

• Kullanıcılar, hizmet üzerinden veya hizmet aracılığıyla kendileri tarafından gönderilen, paylaşılan veya gösterilen tüm içerikler üzerindeki haklarını saklı tutarlar.
• Kullanıcılar, içerikleri hizmet üzerinden veya hizmet aracılığıyla göndermek, paylaşmak veya göstermek suretiyle, şirketin bilinen veya gelecekte geliştirilecek herhangi bir ortam veya dağıtım yöntemi kullanarak bu içerikleri kullanma, kopyalama, çoğaltma, işleme, değiştirme, düzeltme, yayımlama, iletim, gösterim ve dağıtım yapma hakkını (ortadan kaldırılmış) şirkete ücretsiz olarak vermiş olur.
• Kullanıcılar, bu lisansın, şirketin, içerik kullanımıyla ilgili şirketin koşullarına uyulmasını ön koşul olarak, hizmeti sunma, tanıtma ve iyileştirme hakkını ve hizmet üzerinden veya hizmet aracılığıyla gönderilen içerikleri başka ortamlarda veya hizmetlerde dağıtma, yayımlama, yeniden paylaşma, tanıtma veya açıklama amacıyla diğer şirketlere, organizasyonlara veya bireylere sağlama hakkını içerdiğini kabul eder.
• Kullanıcılar, şirketin veya diğer şirketlerin, organizasyonların veya bireylerin, kullanıcıya herhangi bir ödeme yapmaksızın (kullanıcılar, hizmet kullanımının içerik ve içerikle ilgili hakların lisansı için yeterli bir karşılık olduğunu kabul eder) yukarıda belirtilen şekilde içeriği ek olarak kullanacaklarını kabul eder.

(Yukarıda, X Hizmet Kullanım Koşullarından alıntılanmıştır)

Sanık buna dayanarak, davacının her bir illüstrasyonu Twitter’da yayımladığı için, Twitter kullanım koşulları uyarınca, üçüncü şahısların davacıya herhangi bir ödeme yapmadan bu illüstrasyonları başka ortamlarda yayımlama hakkına sahip olduğunu savunmuştur. Dolayısıyla, sanığın davacının iznini almadan bu illüstrasyonları kendi sitesinde yayımlaması, davacının izniyle yapılmış sayılmalıdır, diye iddia etmiştir.

Buna karşılık davacı, Twitter şirketine kullanım koşullarına dayanarak, her bir illüstrasyon için belirli koşullar altında yeniden kullanım izni dahil olmak üzere kullanım izni verdiğini, ancak izinsiz yeniden yayımlamayı kabul etmediğini savunmuştur. Yani, Twitter’da yayımlanan bir görselin üçüncü şahıslar tarafından yeniden kullanılması durumunda, şirketin belirlediği kullanım koşullarına uyulması gerekmekte ve bu koşullar yerine getirildiğinde, ilgili üçüncü şahıs şirketten yasal yeniden kullanım izni almış sayılır ve sanığın bu koşulları yerine getirmediğini iddia etmiştir.

Mahkeme bu konuda,

Twitter şirketinin kullanım koşullarının onaylandığı kabul edilerek, söz konusu koşulların, içerik kullanımıyla ilgili Twitter şirketinin şartlarına uyulması şartıyla, belirli bir amaç için Twitter şirketinin üçüncü taraflara ilgili içeriği sağlayabileceği ve bu üçüncü tarafların da ilgili içeriği kullanabileceği anlamına geldiği yorumlanabilir. Ancak, davalı, Twitter şirketinin söz konusu koşullara dayanarak davalıya her bir çizimi sağladığına dair somut bir iddia veya kanıt sunmamıştır. Bu nedenle, davacının, davalıya söz konusu koşullara dayanarak her bir çizimi web sitesinde yayınlama izni verdiği kabul edilemez ve davalının iddiası kabul edilemez olarak değerlendirilmiştir.

Tokyo Bölge Mahkemesi Heisei (2018) 30 yılı 13 Eylül kararı

Ayrıca, bu ayrı dava sürecinde de mahkeme, davacının her bir çizimin kullanımı için alması gereken toplam tutarı 270.000 yen (yıllık kullanım ücreti 30.000 yen x 3 adet x 3 yıl) olarak belirlemiş ve avukatlık ücreti 30.000 yen ile toplam 300.000 yen ödeme yapılmasını davalıya emretmiştir.

Özet: İnternet Üzerindeki Telif Hakkı İhlalleri İçin Avukata Danışın

İzinsiz yayın, X (eski Twitter) gibi sosyal medya platformlarında hafife alınarak, sıkça ve günlük olarak gerçekleştirilen bir durumdur. Ancak, bu telif hakkı ihlali olasılığı yüksek ve riskli bir eylemdir. Bu yazıda, bu eylemin hukuki risklerini gerçek mahkeme kararlarına dayanarak açıkladık.

Alıntı yapmak da aynı şekilde, telif hakkı yasasına uygun olarak dikkatli bir şekilde yapılmalıdır.

Ayrıca, X ile sınırlı olmamakla birlikte, kullanım koşullarını okumadan hizmetleri kullanan birçok kişi olduğunu düşünüyoruz. Kullanım koşulları karmaşık ve uzun görünebilir, ancak göz atmanızı öneririz.

İzinsiz yayınlanan içerikler, burada açıklanan tazminat taleplerinin yanı sıra, içeriğin kaldırılmasının talep edildiği durumlar da olabilir. Bu konuda daha detaylı bilgi için lütfen aşağıdaki makaleye göz atın.

İlgili makale: Özet Sitelerine Yönelik İtibar Zedeleme ve Telif Hakkı İhlali Nedeniyle İçerik Kaldırma Talepleri[ja]

Hukuk Büromuzun Aldığı Önlemler Hakkında Bilgilendirme

Monolith Hukuk Bürosu, IT ve özellikle internet ile hukukun her iki alanında da zengin deneyime sahip bir hukuk firmasıdır. Telif hakkı sorunları, oldukça uzmanlık gerektiren kararlar almayı zorunlu kılar. Büromuz, halka açık şirketlerden girişim şirketlerine kadar çeşitli davalarda sözleşme hazırlama ve inceleme hizmetleri sunmaktadır. Eğer telif hakları konusunda bir sorununuz varsa, lütfen aşağıdaki makaleye göz atın.

Monolith Hukuk Bürosu’nun Uzmanlık Alanları: Çeşitli Şirketlerin IT ve Fikri Mülkiyet Hukuku İşlemleri[ja]