Định nghĩa về 'Hướng dẫn về việc bán hàng ngẫu nhiên NFT' là gì? Giải thích về loại không vi phạm tội đánh bạc

Gần đây, kinh doanh NFT đang phát triển nhanh chóng, chủ yếu tại Châu Âu và Mỹ. Số tiền giao dịch của NFT (Non-Fungible Tokens – Token không thể thay thế) đã tăng lên 215 lần so với năm trước trong năm 2021, khiến thị trường NFT mở rộng nhanh chóng.

Trong số đó, dịch vụ bán hàng ngẫu nhiên sử dụng NFT đang được tiến hành rất tích cực. Tuy nhiên, tại Nhật Bản, do các quy định liên quan chưa được hoàn thiện, nên đã trở thành rào cản đối với nhiều startup. Để giải quyết vấn đề này, vào ngày 12 tháng 10 năm 2022 (năm Heisei 34), 5 tổ chức liên quan đến NFT (BCCC, JCBI, JCBA, JBA, C-SEP) đã xây dựng “Hướng dẫn về dịch vụ bán hàng ngẫu nhiên NFT[ja]“.

Bài viết này sẽ giải thích các loại hình được cho là không vi phạm luật cờ bạc trong hướng dẫn này, cũng như các điểm mà các doanh nghiệp cần chú ý từ góc độ bảo vệ người tiêu dùng.

Định nghĩa về NFT

Web3.0 như Metaverse, dựa trên công nghệ blockchain (công nghệ sổ cái phân tán), chuyển đổi và phân tán các hoạt động trực tuyến từ các nền tảng trung tâm hóa truyền thống sang cá nhân, tạo ra một thế giới mới với các đặc điểm như “quản lý phân tán”, “chứng minh giá trị” và “minh bạch”.

NFT là viết tắt của “Non-Fungible Token”, khi dịch sang tiếng Việt có nghĩa là “Token không thể thay thế”. “Token” ở đây chỉ đến các chứng từ điện tử được phát hành bằng công nghệ blockchain.

Với NFT, việc sử dụng công nghệ blockchain làm cho việc mô phỏng hoặc sao chép các tác phẩm kỹ thuật số trở nên khó khăn. Gần đây, với sự xuất hiện của NFT, chúng ta có thể xác định rõ ràng tính xác thực của tài sản kỹ thuật số và lịch sử giao dịch, và blockchain đóng vai trò như một chứng chỉ đánh giá. Nói cách khác, chúng ta đã có thể tạo ra giá trị hiếm hoi cho dữ liệu kỹ thuật số không thể vật chất hóa.

Điều đó có nghĩa là, NFT đã trở thành một cách để biểu thị chủ sở hữu của tài sản mã hóa duy nhất, tác phẩm nghệ thuật kỹ thuật số, và tài sản thế giới thực. Để chính xác, không có khái niệm “quyền sở hữu” đối với tài sản mã hóa trong không gian ảo, vì vậy chúng ta sẽ sử dụng khái niệm “sở hữu”.

NFT được quản lý bằng khóa riêng tư trong ví blockchain, và chỉ những người biết khóa riêng tư này mới có thể giao dịch. Do đó, việc sở hữu là khả thi. Và vì thông tin về người sở hữu và lịch sử giao dịch được ghi lại trên blockchain, nên việc chuyển quyền lợi cho người khác, tức là việc chuyển nhượng, là khả thi.

Bài viết liên quan: Luật sư giải thích về quy định pháp luật đối với NFT[ja]

Bốn loại hình bán hàng ngẫu nhiên NFT

Bán hàng ngẫu nhiên NFT là phương thức bán hàng mà NFT được cung cấp được xác định một cách ngẫu nhiên. Trong hướng dẫn, chúng tôi phân loại bán hàng ngẫu nhiên thành bốn loại hình sau.

1. Bán hàng theo hình thức Gacha

Giống như việc quay cần gạt của máy gacha sau khi đặt đồng xu và nhận được đồ chơi trong hũ, một trong số nhiều NFT mà công ty bán hàng chuẩn bị sẽ được phát hành một cách ngẫu nhiên. Sau khi người dùng chi tiền mua, nội dung của NFT đã mua sẽ được xác định.

2. Bán hàng theo gói

Tạo ra một gói không biết nội dung bằng cách kết hợp ngẫu nhiên nhiều NFT, sau khi người dùng chi tiền mua, nội dung của NFT được cung cấp sẽ được xác định.

3. Bán hàng theo hình thức Reveal

Nhiều NFT có cùng một hình vẽ được trình bày, người dùng tự chọn NFT để mua từ số lượng đó, sau khi chi tiền mua, hình vẽ của NFT thay đổi và hình vẽ của NFT mà người dùng đã mua sẽ được xác định.

4. Bán hàng theo hình thức Random Generation

Sử dụng chương trình kết hợp ngẫu nhiên dữ liệu hình ảnh đã được chia thành các phần để tạo ra NFT, sau khi người dùng chi tiền mua, nội dung của NFT được tạo ra sẽ được xác định.

Nguồn trích dẫn: “Hướng dẫn về việc bán hàng ngẫu nhiên NFT[ja]“

Bán hàng ngẫu nhiên NFT có vi phạm tội cờ bạc không?

Có nguy cơ rằng việc bán hàng ngẫu nhiên NFT có thể bị xem là hành vi vi phạm tội cờ bạc. Trong phần này, chúng tôi sẽ giải thích liệu việc bán hàng ngẫu nhiên NFT có vi phạm tội cờ bạc hay không, chia thành hai trường hợp: bán hàng theo gói và các trường hợp khác.

Yêu cầu của tội cờ bạc

Trong luật hình sự, tội cờ bạc được quy định như sau:

Điều 185 (Cờ bạc)

Người chơi cờ bạc sẽ bị phạt tiền hoặc phí dưới 500.000 yên. Tuy nhiên, điều này không áp dụng khi chỉ đặt cược vật dụng cho việc giải trí tạm thời.

Điều 186 (Cờ bạc thường xuyên và mở cửa hàng cờ bạc)

1. Người chơi cờ bạc thường xuyên sẽ bị phạt tù dưới 3 năm.

2. Người mở cửa hàng cờ bạc hoặc kết hợp với người chơi cờ bạc để tìm kiếm lợi ích sẽ bị phạt tù từ 3 tháng đến 5 năm.

Yêu cầu để thành lập tội cờ bạc như sau:

“Cờ bạc” được hiểu là hành vi mà hai người trở lên, ① dựa vào “kết quả ngẫu nhiên”, ② tranh chấp về “tài sản hoặc lợi ích về tài sản”, ③ “đấu tranh về lợi và hại”. Tuy nhiên, nếu chỉ đặt cược vật dụng cho việc giải trí tạm thời, tội cờ bạc sẽ không được thành lập.

Tuy nhiên, ngay cả khi đáp ứng các yêu cầu ①～③ trên, những điều đã được quy định trong luật sẽ được loại trừ.

① “Kết quả ngẫu nhiên” nghĩa là kết quả thắng thua phụ thuộc vào sự ngẫu nhiên, tức là không thể dự đoán chắc chắn hoặc kiểm soát tự do bởi các bên liên quan.

② “Tài sản hoặc lợi ích về tài sản” không chỉ giới hạn ở tiền mặt, mà còn chỉ đến tất cả các đối tượng có giá trị tài sản nhất định (ngoài tiền mặt, còn có đất đai, xe hơi, hàng hiệu, trò chơi thẻ, dịch vụ cung cấp, v.v.).

③ “Đấu tranh về lợi và hại” nghĩa là mối quan hệ lợi hại tương hỗ giữa người thắng cuộc nhận được tài sản và người thua cuộc mất đi tài sản đó. Nếu một trong các bên không mất tài sản, nó không được coi là “đấu tranh về lợi và hại” (không bao gồm việc rút thăm trúng thưởng).

“Chỉ đặt cược vật dụng cho việc giải trí tạm thời” sẽ phủ nhận việc thành lập tội cờ bạc. Đây là quy định với mục đích phủ nhận hình phạt dựa trên việc vi phạm phạt hình không đáng kể.

Theo phán quyết, “vật dụng cho việc giải trí tạm thời” là những thứ ít ỏi được tiêu hao cho việc giải trí ngay lập tức (phán quyết của Tòa án tối cao vào ngày 18 tháng 2 năm Showa 4 (1929)), ví dụ như đặt cược bữa ăn. Việc đặt cược tiền mặt, ngay cả khi số tiền nhỏ, không được áp dụng điều khoản ngoại lệ, đây là quan điểm của phán quyết (phán quyết của Tòa án tối cao vào ngày 7 tháng 10 năm Showa 23 (1948)).

Việc bán hàng theo gói NFT và việc thành lập tội cờ bạc

Khi bán hàng theo gói NFT một cách ngẫu nhiên, việc có thể nhận được NFT nào và có thể nhận được NFT có tính hiếm và có thể bán lại với giá cao phụ thuộc vào ① “sự ngẫu nhiên” và không thể phủ nhận việc “thắng thua” xảy ra giữa các người mua.

Do những lý do này, có những quan điểm chỉ ra việc thành lập tội cờ bạc trong việc bán hàng theo gói NFT. Và để công nhận mối quan hệ “đấu tranh về lợi và hại” của tài sản theo ③, yêu cầu là lợi ích mà một bên nhận được dựa trên gánh nặng kinh tế của bên kia, và gói hàng đã mua không có giá trị tương ứng với giá bán.

Với điều kiện này, nguyên tắc là việc bán hàng theo gói NFT không được công nhận mối quan hệ “đấu tranh về lợi và hại” của tài sản giữa người bán và người mua hoặc giữa các người mua.

Nguồn trích dẫn: “Vấn đề liên quan đến tội cờ bạc[ja] của Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản”

Việc bán hàng ngẫu nhiên NFT không bao gồm bán hàng theo gói và việc thành lập tội cờ bạc

Tiếp theo, chúng tôi sẽ giải thích mối quan hệ giữa tội cờ bạc và việc bán hàng ngẫu nhiên NFT không bao gồm bán hàng theo gói (bán hàng gacha, bán hàng reveal, bán hàng random generation) trong bốn loại. Giá bán NFT trên thị trường lưu thông lần đầu được quyết định theo quyết định của công ty bán hàng.

Trong việc bán hàng ngẫu nhiên không bao gồm bán hàng theo gói, công ty bán hàng nhận tiền tương ứng với giá bán, và người dùng nhận được NFT tương ứng với giá mua, nên nói chung không có mối quan hệ “đấu tranh về lợi và hại” của tài sản.

Tuy nhiên, trong trường hợp có thể nhận thức được mối quan hệ “đấu tranh về lợi và hại” của tài sản giữa công ty bán hàng và người dùng, có khả năng thành lập tội cờ bạc, vì vậy cần cẩn thận khi xem xét mô hình kinh doanh.

Trường hợp kết hợp thị trường lưu thông thứ cấp của NFT

Chúng tôi sẽ giải thích về mối quan hệ giữa tội cờ bạc và việc công ty bán hàng kết hợp thị trường lưu thông thứ cấp (Marketplace) trong việc bán hàng NFT theo kiểu ngẫu nhiên.

Giao dịch trên thị trường lưu thông sơ cấp là giao dịch giữa công ty bán hàng và người dùng, trong khi giao dịch trên thị trường lưu thông thứ cấp là giao dịch giữa các người dùng. Do đó, khi xem xét việc áp dụng tội cờ bạc, không phù hợp khi xem xét mối quan hệ giữa công ty bán hàng và người dùng như một thị trường duy nhất.

Ngoài ra, việc hình thành giá bán lại trên thị trường lưu thông thứ cấp dựa trên các tình huống riêng biệt so với việc thiết lập giá bán NFT trên thị trường lưu thông sơ cấp. Do đó, cần phải xem xét liệu từng thị trường có đáp ứng yêu cầu của tội cờ bạc hay không.

Ngược lại, trong trường hợp người bán kết hợp thị trường lưu thông thứ cấp và đồng ý mua lại với giá thấp hơn giá bán, có nguy cơ tạo ra tội cờ bạc do việc bán và mua lại được thực hiện như một hành động duy nhất.

Trường hợp thiết lập giá bán riêng trong thị trường phân phối lần đầu của NFT

Khi công ty bán hàng thiết lập giá bán riêng cho NFT bán theo hình thức ngẫu nhiên trong thị trường phân phối lần đầu, cần phải xem xét việc thiết lập dựa trên sự chênh lệch có hay không và mức độ chênh lệch so với giá bán theo hình thức ngẫu nhiên.

Cụ thể, có thể xem xét các biện pháp sau đây:

(a) Khi bán riêng NFT theo hình thức ngẫu nhiên, nếu thiết lập cùng một giá cho tất cả mà không phân biệt độ hiếm, thì dù thiết lập giá bán theo hình thức ngẫu nhiên tự do, mối quan hệ “đấu tranh về lợi ích” của tài sản không xảy ra.

(b) Ngược lại, khi bán riêng NFT theo hình thức ngẫu nhiên và tạo ra sự khác biệt dựa trên độ hiếm, cần chú ý để giá bán theo hình thức ngẫu nhiên không vượt quá mức giá thấp nhất trong giá bán riêng.

Tuy nhiên, nếu NFT được bán theo hình thức ngẫu nhiên trong thị trường phân phối lần đầu sau đó được bán theo hình thức ngẫu nhiên trong thị trường phân phối lần thứ hai giữa các người dùng, có thể phát sinh mối quan hệ “đấu tranh về lợi ích” của tài sản giữa công ty bán hàng và người dùng. Khi xem xét mô hình kinh doanh của thị trường phân phối lần thứ hai, công ty bán hàng cần phải xem xét cẩn thận.

Điểm cần lưu ý để bảo vệ người tiêu dùng

Khi tiến hành bán hàng theo hình thức ngẫu nhiên NFT, từ góc độ bảo vệ người tiêu dùng, có những điểm cần lưu ý riêng biệt tùy thuộc vào nội dung kinh doanh của từng doanh nghiệp.

Cung cấp thông tin đúng đắn

Mặc dù việc tăng số tiền giao dịch không hẳn là điều cần phải phản đối trong phương thức kinh doanh, nhưng dựa trên lợi ích bảo vệ của tội danh cờ bạc, ngay cả khi phương thức bán hàng không vi phạm tội danh cờ bạc, cần phải thực hiện một số xem xét để đảm bảo rằng lựa chọn hợp lý của người tiêu dùng không bị cản trở bởi thông tin không chính xác về phương thức hoặc điều kiện bán hàng làm kích thích quá mức lòng tham vọng may mắn của người tiêu dùng.

Cụ thể, có thể xem xét những điểm sau đây:

(a) Khi bán NFT trên thị trường lưu thông ban đầu, nếu không thiết lập sự khác biệt về giá đơn vị NFT theo mức độ hiếm, hãy tránh những hành động sau đây.

• Áp dụng phương pháp làm cho người tiêu dùng quá mức ý thức về sự khác biệt về giá trị khách quan cho từng NFT (ví dụ: quảng cáo quá mức về việc giá trị của nhân vật cụ thể cao, đối xử quá mức ưu đãi với nhân vật cụ thể trong trò chơi, v.v.).

(b) Khi công ty bán hàng thiết lập giá bán ngẫu nhiên và giá bán riêng biệt trên thị trường lưu thông ban đầu, nên chú ý đến những điểm sau đây.

• Thiết lập giá bán riêng biệt không chênh lệch quá lớn so với giá bán ngẫu nhiên

(c) Tránh cung cấp thông tin có nội dung kích thích mạnh lòng tham vọng may mắn (ví dụ: quảng cáo, v.v., làm ngụy tạo ra sự mong đợi về việc giá cụ thể NFT sẽ tăng trong tương lai, giá trị đầu cơ cao).

(d) Khi bán hàng bằng cách công bố số lượng phát hành dự kiến và tỷ lệ xuất hiện, hãy tránh những hành động sau đây vì chúng sẽ trở thành hiển thị không công bằng theo Luật Hiển thị Giải thưởng (Hiển thị Sai lầm về Chất lượng tốt・Hiển thị Sai lầm về Lợi ích).

• Hiển thị số lượng phát hành dự kiến lớn hơn số lượng phát hành thực tế cho NFT cụ thể
• Hiển thị tỷ lệ xuất hiện cao hơn tỷ lệ xuất hiện thực tế cho NFT cụ thể

(e) Những hành động sau đây là yếu tố làm cho số tiền mà người tiêu dùng phải trả để nhận được NFT mong muốn trở nên quá cao, và trở thành hiển thị không công bằng theo Luật Hiển thị Giải thưởng (Hiển thị Sai lầm về Lợi ích・Quảng cáo Dụ dỗ), nên tránh.

• Bán hàng bằng cách thông báo rằng NFT cụ thể dễ xuất hiện sau khi thiết lập tỷ lệ xuất hiện rất thấp cho NFT cụ thể
• Bán hàng bằng cách thông báo rằng NFT sẽ xuất hiện mặc dù không có khả năng xuất hiện

(f) Đối với NFT cụ thể, hãy tránh những hành động sau đây vì chúng trở thành hiển thị không công bằng theo Luật Hiển thị Giải thưởng (Hiển thị Sai lầm về Chất lượng tốt・Hiển thị Sai lầm về Lợi ích).

• Bán hàng theo cách mà người tiêu dùng không thể nhận biết được sự thay đổi giảm số lượng phát hành dự kiến và tỷ lệ xuất hiện đã được thiết lập và trình bày cho người tiêu dùng, mặc dù đã thực hiện sự thay đổi sau này

Xem xét đối với người chưa thành niên

Người chưa thành niên không có khả năng phán đoán đầy đủ, dễ bị cuốn vào rắc rối về việc thanh toán số tiền lớn, và nếu quyền hủy của người chưa thành niên (Điều 5, Khoản 2 của Bộ Luật Dân sự Nhật Bản) được công nhận, có nguy cơ gây thiệt hại cho công ty bán hàng hoặc đối tác giao dịch trên thị trường lưu thông thứ cấp. Do đó, trong trường hợp có thể xác nhận việc sử dụng dịch vụ bởi người chưa thành niên, có thể nói rằng nên thực hiện các biện pháp như sau.

(a) Đối với việc sử dụng dịch vụ mua NFT hoặc mua hàng, nên khuyến nghị người sử dụng lấy sự đồng ý của người giám hộ bằng cách quy định trong điều khoản sử dụng dịch vụ rằng cần có sự đồng ý của người giám hộ.

(b) Nên thiết lập giới hạn thanh toán, như giới hạn số tiền hoặc số lần có thể mua.

Tóm tắt: Hãy thảo luận với luật sư về việc bán NFT

Chúng tôi đã giải thích các điểm chính về “Hướng dẫn về dịch vụ bán NFT theo hình thức ngẫu nhiên” được thiết lập vào ngày 12 tháng 10 năm 2022 (năm 2022 theo lịch Gregory).

Vào tháng 3 năm 2022, “Hướng dẫn về kinh doanh NFT” (Hướng dẫn về kinh doanh NFT[ja]) của Hiệp hội Kinh doanh Tài sản Mã hóa Nhật Bản đã được công bố. Các công ty bán NFT cần phân tích tính pháp lý của NFT và các sản phẩm, dịch vụ liên quan đến NFT dựa trên các luật như Luật Dân sự Nhật Bản, Luật Thương mại Nhật Bản, Luật Sở hữu Trí tuệ Nhật Bản (Luật Bản quyền Nhật Bản, Luật Sáng chế Nhật Bản, Luật Nhãn hiệu Nhật Bản) để xác định các biện pháp pháp lý phù hợp để bán NFT mà họ định bán.

Ngoài ra, các vấn đề này cần được kiểm tra và cập nhật liên tục để phù hợp với thực tế của kinh doanh NFT và Web 3.0, Metaverse (không gian ảo) đang phát triển nhanh chóng. Chúng tôi khuyến nghị bạn thảo luận với luật sư về mô hình kinh doanh bán NFT để có thể vận hành doanh nghiệp một cách hợp pháp.

Giới thiệu về các biện pháp của văn phòng luật sư của chúng tôi

Văn phòng luật sư Monolith, chuyên về IT, đặc biệt là Internet và luật, là một văn phòng luật sư có chuyên môn cao về cả hai mặt. Chúng tôi cung cấp hỗ trợ toàn diện cho các doanh nghiệp liên quan đến tài sản mã hóa, NFT và blockchain. Chi tiết được mô tả trong bài viết dưới đây.

Lĩnh vực hoạt động của Văn phòng luật sư Monolith: Tài sản mã hóa, NFT, Blockchain[ja]