Αίτηση για Διακοπή Εκδόσεως Μετοχών και Αγωγή Ακυρότητας στο Εταιρικό Δίκαιο της Ιαπωνίας: Εξήγηση με Επίκεντρο την Νομολογία

Η αναθεώρηση του Ιαπωνικού Νόμου Εταιρειών του 2019 (2019年), η οποία εισήγαγε και τέθηκε σε ισχύ από την 1η Μαρτίου 2021 (2021年3月1日), έχει καθιερωθεί ως μία σημαντική επιλογή στη σύγχρονη πρακτική των εξαγορών και συγχωνεύσεων (M&A). Αυτό το σύστημα επιτρέπει σε μια μετοχική εταιρεία να κάνει μια άλλη μετοχική εταιρεία θυγατρική της, παρέχοντας ως αντάλλαγμα για την απόκτηση των μετοχών της στοχευόμενης εταιρείας, μετοχές της ίδιας της εταιρείας. Παραδοσιακά, η μέθοδος των M&A με αντάλλαγμα μετοχές περιοριζόταν στην ανταλλαγή μετοχών, η οποία απαιτούσε την πλήρη θυγατρικοποίηση (100% θυγατρικοποίηση) της στοχευόμενης εταιρείας. Αντίθετα, η παροχή μετοχών δεν απαιτεί την πλήρη θυγατρικοποίηση και επιτρέπει τη δημιουργία πιο ευέλικτων κεφαλαιακών σχέσεων, όπως η απόκτηση πλειοψηφίας των δικαιωμάτων ψήφου, κάτι που αποτελεί μια πρωτοποριακή εξέλιξη. Χάρη σε αυτή την ευελιξία, ειδικά οι startup και οι επιχειρήσεις venture capital έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν στρατηγικές εξαγορές και συγχωνεύσεις χωρίς την ανάγκη να εξασφαλίσουν μεγάλα ποσά μετρητών.

Ωστόσο, ακόμη και μια τόσο ευέλικτη διάταξη δεν εγγυάται πάντα ότι η εφαρμογή της θα συμφωνεί με τα συμφέροντα όλων των μετόχων. Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα η διοίκηση της μητρικής εταιρείας που παρέχει τις μετοχές να χρησιμοποιήσει αυτό το σύστημα για ανόσιους σκοπούς, όπως η διατήρηση του ελέγχου της, αντί για το νόμιμο συμφέρον της εταιρείας. Επιπλέον, κατά τη διαδικασία μπορεί να προκύψουν σοβαρές παραβάσεις των νόμων ή του καταστατικού. Οι μέτοχοι που αντιμετωπίζουν τέτοιες καταστάσεις πρέπει να λάβουν νομικά μέτρα για να προστατεύσουν τα δικαιώματά τους και την αξία της εταιρείας.

Σε αυτό το άρθρο, θα αναλύσουμε λεπτομερώς τα δύο κύρια νομικά μέσα που προβλέπει ο Ιαπωνικός Νόμος Εταιρειών για την αποτροπή ή τη διόρθωση παράνομων ή ανόσιων παροχών μετοχών: την αίτηση για διαταγή παύσης πριν από την εκτέλεση της παροχής μετοχών και την αγωγή ακυρότητας μετά την εκτέλεσή της. Παρόλο που το σύστημα παροχής μετοχών είναι καινούργιο, η ερμηνεία και η εφαρμογή αυτών των μέσων διασφάλισης είναι βαθιά ριζωμένη στη συσσώρευση των δικαστικών αποφάσεων που αφορούν άλλες εταιρικές πράξεις, όπως η έκδοση νέων μετοχών. Έτσι, αυτό το άρθρο θα αναφέρεται σε σχετικά άρθρα του Ιαπωνικού Νόμου Εταιρειών και θα παρουσιάσει πλούσια δικαστική πρακτική που δείχνει πώς τα δικαστήρια έχουν ισορροπήσει μεταξύ της προστασίας των μετόχων και της ασφάλειας των συναλλαγών, ενώ θα καταδείξει τις απαιτήσεις, το πεδίο εφαρμογής και τις πρακτικές συνέπειες αυτών των νομικών μέσων.

Αίτηση για Διακοπή Έκδοσης Μετοχών Κάτω από το Ιαπωνικό Δίκαιο

Η αίτηση για διακοπή έκδοσης μετοχών αποτελεί μια προληπτική νομική διευθέτηση που επιτρέπει στους μετόχους να αποτρέπουν ενδεχόμενες ζημίες λόγω παράνομης ή αδίκως εκδοθείσας έκδοσης μετοχών. Αυτό το σύστημα στοχεύει στη νομική αναστολή της εκτέλεσης μιας έκδοσης μετοχών πριν αυτή αποκτήσει νομική ισχύ.

Νομική Βάση και Απαιτήσεις για Αίτηση Διαταγής Παύσης Κάτω από το Ιαπωνικό Δίκαιο

Το δικαίωμα αίτησης για διαταγή παύσης εκδόσεως μετοχών έχει την άμεση νομική του βάση στο άρθρο 816 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου (Άρθρο 816 του 5). Σύμφωνα με αυτό το άρθρο, οι μέτοχοι της εταιρείας που εκδίδει τις μετοχές μπορούν να αιτηθούν από την εταιρεία την παύση της εκδόσεως, εφόσον πληρούνται τα εξής δύο κριτήρια:

1. Η έκδοση μετοχών να παραβιάζει τη νομοθεσία ή το καταστατικό της εταιρείας (σε περίπτωση παραβίασης της νομοθεσίας ή του καταστατικού).
2. Η έκδοση μετοχών να μπορεί να προκαλέσει ζημία στους μετόχους (όταν υπάρχει πιθανότητα οι μέτοχοι να υποστούν ζημία).

Για να ασκήσουν αυτό το δικαίωμα, οι μέτοχοι πρέπει να κινήσουν διαδικασία ενάντια στην εταιρεία, ζητώντας την παύση της έκδοσης μετοχών. Στην πράξη, για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα αυτού του δικαιώματος, είναι συνήθως απαραίτητο να ληφθεί γρήγορη απόφαση, καθώς η ημερομηνία έναρξης της ισχύος της έκδοσης μετοχών πλησιάζει, και γι’ αυτό συνήθως υποβάλλεται αίτηση για προσωρινή διαταγή στο δικαστήριο, θεωρώντας το δικαίωμα αίτησης διαταγής παύσης ως δικαίωμα που πρέπει να προστατευθεί.

Ωστόσο, υπάρχουν εξαιρέσεις σε αυτό το δικαίωμα. Σύμφωνα με το άρθρο 816 του 4 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου, οι μετοχές που εκδίδονται μέσω της «απλοποιημένης διαδικασίας», η οποία πληροί συγκεκριμένες προϋποθέσεις, δεν επιτρέπεται καταρχήν να αντικειμενοποιηθούν με αίτηση διαταγής παύσης. Η απλοποιημένη διαδικασία εφαρμόζεται όταν η αξία της περιουσίας που δίνεται ως αντάλλαγμα για την έκδοση μετοχών είναι αμελητέα σε σχέση με το καθαρό περιουσιακό στοιχείο της εταιρείας που εκδίδει τις μετοχές και δεν απαιτείται η έγκριση από τη γενική συνέλευση των μετόχων. Αυτό βασίζεται στην αρχή ότι, όταν η επίδραση στην εταιρεία είναι ελάχιστη, πρέπει να επιτρέπεται μια πιο γρήγορη διαδικασία.

Συγκεκριμένα Παραδείγματα Παραβίασης Νόμων ή Καταστατικών ως Αιτία Διακοπής στο Ιαπωνικό Δίκαιο

Ένα από τα αίτια διακοπής που ορίζει το άρθρο 816, παράγραφος 5 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου (Japanese Corporate Law) είναι η “παραβίαση νόμων ή του καταστατικού”, η οποία περιλαμβάνει διάφορες διαδικαστικές ατέλειες. Η έκδοση μετοχών απαιτεί αυστηρές διαδικασίες σύμφωνα με τον Ιαπωνικό Εταιρικό Νόμο, από τη δημιουργία του σχεδίου έκδοσης μετοχών μέχρι την ενημέρωση των μετόχων, την έγκριση στη γενική συνέλευση των μετόχων και, ενδεχομένως, τις διαδικασίες προστασίας των πιστωτών. Οποιαδήποτε ατέλεια σε αυτές τις διαδικασίες μπορεί να αποτελέσει παραβίαση του νόμου και να αποτελέσει βάση για αίτηση διακοπής. Συγκεκριμένα παραδείγματα περιλαμβάνουν:

• Ελλείψεις στην καταγραφή του σχεδίου έκδοσης μετοχών: Το άρθρο 774, παράγραφος 3 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου καθορίζει τα στοιχεία που πρέπει να καταγράφονται στο σχέδιο έκδοσης μετοχών. Για παράδειγμα, εάν λείπουν ουσιώδη στοιχεία όπως οι λεπτομέρειες της ανταλλαγής ή η ημερομηνία έναρξης της ισχύος, το σχέδιο μπορεί να κριθεί παράνομο.
• Παραβίαση των διαδικασιών προηγούμενης αποκάλυψης: Το άρθρο 816, παράγραφος 2 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου απαιτεί από την εταιρεία που εκδίδει τις μετοχές να διαθέτει στην κεντρική της έδρα έγγραφα που περιέχουν τα στοιχεία του σχεδίου έκδοσης μετοχών πριν από τη γενική συνέλευση των μετόχων. Η παράλειψη αυτής της αποκάλυψης ή η παρουσία ψευδών στοιχείων στα έγγραφα μπορεί να παραβιάσει το δικαίωμα των μετόχων να ασκήσουν το δικαίωμα ψήφου τους βάσει σωστής πληροφόρησης, αποτελώντας έτσι παραβίαση του νόμου.
• Ελαττώματα στις αποφάσεις της γενικής συνέλευσης των μετόχων: Το σχέδιο έκδοσης μετοχών απαιτεί γενικά την έγκριση μέσω ειδικού ψηφίσματος της γενικής συνέλευσης των μετόχων (άρθρο 816, παράγραφος 3 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου). Εάν υπάρχουν ελαττώματα στη διαδικασία κλήσης ή στον τρόπο λήψης της απόφασης που παραβιάζουν τον νόμο ή το καταστατικό και επηρεάζουν την ισχύ της απόφασης, αυτό αποτελεί παραβίαση του νόμου για την έκδοση μετοχών στο σύνολό της.
• Παράλειψη των διαδικασιών προστασίας των πιστωτών: Όταν η ανταλλαγή για την έκδοση μετοχών περιλαμβάνει περιουσιακά στοιχεία άλλα από μετοχές της εταιρείας που εκδίδει τις μετοχές (όπως χρήματα κ.λπ.) και το ποσό υπερβαίνει ορισμένα κριτήρια, το άρθρο 816, παράγραφος 8 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου απαιτεί διαδικασίες για την προστασία των πιστωτών της εταιρείας (όπως η δημοσίευση ανακοινώσεων και η προτροπή για υποβολή αντιρρήσεων). Η μη εκπλήρωση αυτών των διαδικασιών αποτελεί σοβαρή παραβίαση του νόμου.

Σύγκριση των Λόγων Αναστολής Έκδοσης Νέων Μετοχών και η Εφαρμογή του “Κανόνα Κύριου Σκοπού” στο Ιαπωνικό Δίκαιο

Για να κατανοήσουμε τους λόγους αναστολής της παροχής μετοχών, είναι ιδιαίτερα ωφέλιμο να τους συγκρίνουμε με τους λόγους αναστολής έκδοσης νέων μετοχών. Το άρθρο 210 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου (Japanese Corporate Law) αναφέρει ως λόγους αναστολής της έκδοσης νέων μετοχών την περίπτωση που γίνεται «παράβαση νόμων ή καταστατικού» και επιπλέον, «σε περίπτωση που γίνεται με έντονα άδικο τρόπο». Αυτή η φράση «έντονα άδικο τρόπο» δεν υπάρχει στο άρθρο 816, παράγραφος 5 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου, που καθορίζει την αναστολή της παροχής μετοχών.

Αυτή η διαφορά φαίνεται να έχει σημαντική σημασία καθώς, βάσει της νομολογίας, η ερμηνεία της φράσης «έντονα άδικο τρόπο» έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη του λεγόμενου «Κανόνα Κύριου Σκοπού». Ο Κανόνας Κύριου Σκοπού αφορά τις περιπτώσεις όπου υπάρχει αντιπαράθεση για τον έλεγχο μιας εταιρείας και η διοίκηση εκδίδει νέες μετοχές με «κύριο σκοπό» τη διάλυση του ποσοστού των μετοχών ενός συγκεκριμένου μετόχου, διατηρώντας έτσι τον έλεγχό της. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η έκδοση νέων μετοχών θεωρείται «έντονα άδικο τρόπο» και επιτρέπεται η αναστολή της.

Έτσι, αν δεν υπάρχει η φράση «έντονα άδικο τρόπο» στην παροχή μετοχών, μήπως αυτό σημαίνει ότι η διοίκηση μπορεί να προχωρήσει σε παροχή μετοχών με άδικο σκοπό διατήρησης του ελέγχου, χωρίς να μπορούν οι μέτοχοι να το αναστείλουν, εφόσον δεν υπάρχουν διαδικαστικά ελαττώματα; Η απάντηση είναι ότι δεν ερμηνεύεται έτσι. Οι διευθυντές έχουν υποχρέωση πίστης (άρθρο 355 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου) και υποχρέωση επιμέλειας (άρθρο 644 του Ιαπωνικού Αστικού Κώδικα) προς την εταιρεία. Η πράξη της παροχής μετοχών για έναν άδικο σκοπό, όπως η διατήρηση της προσωπικής θέσης της διοίκησης και όχι για έναν νόμιμο εταιρικό σκοπό, αποτελεί παράβαση αυτών των υποχρεώσεων. Η παράβαση των υποχρεώσεων των διευθυντών ερμηνεύεται ως «παράβαση νόμων». Ως εκ τούτου, οι μέτοχοι μπορούν να αναστείλουν την παροχή μετοχών που γίνεται για άδικο σκοπό, βάσει της «παράβασης νόμων» όπως ορίζεται στο άρθρο 816, παράγραφος 5 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου. Κατά συνέπεια, ανεξάρτητα από την ύπαρξη της φράσης «έντονα άδικο τρόπο», τα δικαστήρια κατά την εξέταση των αιτημάτων αναστολής της παροχής μετοχών, θα εξετάσουν επίσης τον «κύριο σκοπό» της συναλλαγής, όπως και στην περίπτωση των αιτημάτων αναστολής έκδοσης νέων μετοχών.

Αγωγή Ακυρότητας Εκδόσεως Μετοχών Στην Ιαπωνία

Η αγωγή ακυρότητας εκδόσεως μετοχών αποτελεί ένα νομικό μέσο στην Ιαπωνία που στοχεύει στην αναδρομική αναίρεση της νομικής ενέργειας μιας ήδη πραγματοποιηθείσας εκδόσεως μετοχών. Ενώ η αγωγή διαταγής παύσεως επιδιώκει την πρόληψη μιας ενδεχόμενης παράνομης ενέργειας, η αγωγή ακυρότητας ανατρέπει ένα ήδη υφιστάμενο γεγονός, και γι’ αυτό το λόγο τα κριτήρια της εφαρμόζονται με μεγαλύτερη αυστηρότητα.

Νομική Βάση και Διαδικασίες για την Αίτηση Ακυρότητας Κάτω από το Ιαπωνικό Δίκαιο

Η αγωγή για την αναγνώριση της ακυρότητας της έκδοσης μετοχών στηρίζεται στο άρθρο 828, παράγραφος 1, σημείο 13 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου. Αυτή η αγωγή υπόκειται σε αυστηρές διαδικαστικές απαιτήσεις για την πρόωρη εξασφάλιση της νομικής σταθερότητας.

• Δικαιούχοι προσφυγής: Το δικαίωμα να ασκήσει κανείς αγωγή περιορίζεται νομικά. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνονται άτομα που ήταν μέτοχοι, διευθυντές ή ελεγκτές της μητρικής εταιρείας που έκδωσε τις μετοχές, καθώς και άτομα που μεταβίβασαν μετοχές ή άλλα δικαιώματα στην εταιρεία που έλαβε την έκδοση και πιστωτές που δεν ενέκριναν την έκδοση μετοχών.
• Προθεσμία προσφυγής: Η αγωγή για ακυρότητα πρέπει να ασκηθεί εντός έξι μηνών από την ημερομηνία που οι μετοχές άρχισαν να ισχύουν. Αυτή η περίοδος θεωρείται αμετάκλητη και μόλις παρέλθει, δεν είναι δυνατόν να ασκηθεί αγωγή για ακυρότητα, ανεξάρτητα από το λόγο.
• Κατηγορούμενος: Ο κατηγορούμενος σε μια αγωγή είναι η μητρική εταιρεία που πραγματοποίησε την έκδοση των μετοχών.

Η θέσπιση τέτοιων αυστηρών διαδικαστικών απαιτήσεων βασίζεται στην πολιτική σκοπιμότητα του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου να προστατεύσει την «ασφάλεια των συναλλαγών». Μετά την έκδοση μετοχών που θεωρείται ότι έχει γίνει έγκυρα, δημιουργούνται νέοι μέτοχοι της μητρικής εταιρείας, οι μετοχές αυτές κυκλοφορούν στην αγορά και πολλοί τρίτοι αποκτούν συμφέροντα. Εάν ήταν δυνατόν για οποιονδήποτε και ανά πάσα στιγμή να διεκδικήσει την ακυρότητα, οι νομικές αυτές σχέσεις θα ήταν εξαιρετικά ασταθείς, προκαλώντας σοβαρή αναστάτωση στην οικονομική δραστηριότητα. Ως εκ τούτου, ο νόμος περιορίζει αυστηρά τους δικαιούχους προσφυγής και την προθεσμία προσφυγής, εξασφαλίζοντας νομική σταθερότητα και περιορίζοντας τις περιπτώσεις διεκδίκησης ακυρότητας σε εξαιρετικές περιστάσεις.

Η Ερμηνεία των Αιτιών Ακυρότητας: Η Αρχή του «Σοβαρού Ελαττώματος» στο Ιαπωνικό Δίκαιο

Για να ανατραπεί εκ των υστέρων η ισχύς μιας εκδόσεως μετοχών, δεν αρκεί απλώς η παραβίαση κάποιου νόμου. Τα δικαστήρια απαιτούν την ύπαρξη ενός «σοβαρού ελαττώματος» στη διαδικασία ως αιτία ακυρότητας. Το κριτήριο αυτού του «σοβαρού ελαττώματος» έχει τεθεί σημαντικά υψηλότερα από αυτό της αιτίας διακοπής. Αυτό οφείλεται, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, στην ανάγκη προστασίας των πολυάριθμων συμφερόντων που έχουν ήδη διαμορφωθεί και στην προτεραιότητα της ασφάλειας των συναλλαγών, όπως επιβάλλει ο νόμος. Επομένως, μια απόφαση ακυρότητας θα εκδοθεί μόνο εάν υπάρχει ένα εξαιρετικά σοβαρό ελάττωμα που κλονίζει τα θεμέλια της διαδικασίας.

Παραδείγματα Δικαστικών Αποφάσεων για Σοβαρά Ελαττώματα που Μπορούν να Καταστήσουν Μια Συναλλαγή Άκυρη Σύμφωνα με το Εταιρικό Δίκαιο της Ιαπωνίας

Στο Εταιρικό Δίκαιο της Ιαπωνίας δεν υπάρχει συγκεκριμένος ορισμός για το τι αποτελεί “σοβαρό ελάττωμα”, επομένως η ερμηνεία του έχει διαμορφωθεί μέσω της συσσώρευσης δικαστικών αποφάσεων. Οι παρακάτω περιπτώσεις αποτελούν σημαντικές κατευθυντήριες γραμμές κατά την κρίση των αιτιών ακυρότητας της έκδοσης μετοχών.

• Παράβαση Διαταγής Προσωρινής Διαταγής: Στην περίπτωση που ένα δικαστήριο έχει εκδώσει προσωρινή διαταγή για την αναστολή έκδοσης μετοχών και η εταιρεία παραβιάζει αυτή τη διαταγή εκδίδοντας μετοχές, η ενέργεια αυτή θεωρείται ως σοβαρή παραβίαση της δικαστικής απόφασης και κρίνεται ως ιδιαίτερα παράνομη.
• Έλλειψη Ειδοποίησης ή Δημοσίευσης προς τους Μετόχους: Η παράλειψη της νόμιμα απαιτούμενης ειδοποίησης ή δημοσίευσης των στοιχείων προσφοράς προς τους μετόχους μπορεί επίσης να αποτελέσει αιτία ακυρότητας (Ανώτατο Δικαστήριο της Ιαπωνίας, απόφαση της 28ης Ιανουαρίου 1997). Αυτό συμβαίνει επειδή η ειδοποίηση και η δημοσίευση παρέχουν ζωτικής σημασίας πληροφορίες που επιτρέπουν στους μετόχους να αποφασίσουν εάν θα ασκήσουν το δικαίωμα αντίρρησης ή όχι, και η παράλειψή τους στερεί από τους μετόχους την ευκαιρία να ασκήσουν αυτό το δικαίωμα.
• Έλλειψη Απόφασης της Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων σε Μη Δημόσιες Εταιρείες: Στις μη δημόσιες εταιρείες, όπου υπάρχουν περιορισμοί στη μεταβίβαση των μετοχών, οι προσδοκίες των υφιστάμενων μετόχων για τη διατήρηση της σύνθεσης των μετόχων είναι σημαντικά υψηλότερες σε σύγκριση με τις δημόσιες εταιρείες. Η έλλειψη απόφασης της γενικής συνέλευσης των μετόχων σε αυτές τις εταιρείες μπορεί να αποτελέσει αιτία ακυρότητας.
• Άλλα Σοβαρά Ελαττώματα: Εκτός από τα παραπάνω, η έκδοση μετοχών πέραν του αριθμού που επιτρέπεται από το καταστατικό ή η έκδοση μετοχών ενός τύπου που δεν προβλέπεται από το καταστατικό, πράξεις που παραβιάζουν τις βασικές διατάξεις του καταστατικού της εταιρείας, θεωρούνται σοβαρά ελαττώματα και μπορούν να καταστήσουν την έκδοση των μετοχών άκυρη.

Ελαττώματα που Δεν Αποτελούν Αιτία Ακυρότητας

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν ελαττώματα που, αν και μπορεί να αποτελέσουν λόγο για διακοπή, δεν θεωρούνται αιτία ακυρότητας.

• Σημαντικά άδικες μέθοδοι: Ακόμη και στην περίπτωση που η έκδοση μετοχών γίνεται με σκοπό τη διατήρηση του ελέγχου της διοίκησης, αντίθετα με τον κανόνα του κύριου σκοπού που αναφέρθηκε προηγουμένως, μόλις αυτή αποκτήσει ισχύ, δεν μπορεί να κηρυχθεί άκυρη με βάση αυτό το λόγο μόνο, σύμφωνα με τη νομολογία. Αυτό αποτελεί αποτέλεσμα της προτίμησης της τυπικής σταθερότητας των συναλλαγών έναντι της ουσιαστικής κρίσης της σκοπιμότητας του στόχου.
• Έκδοση με ιδιαίτερα ευνοϊκή τιμή (ευνοϊκή έκδοση): Ακόμη και όταν οι μετοχές εκδίδονται σε συγκεκριμένα πρόσωπα με ιδιαίτερα ευνοϊκή τιμή χωρίς την απαιτούμενη ειδική απόφαση της γενικής συνέλευσης των μετόχων, αυτό δεν αποτελεί αιτία ακυρότητας. Σε αυτή την περίπτωση, η εταιρεία μπορεί να απαιτήσει την πληρωμή της διαφοράς από τον παραλήπτη της έκδοσης ή τους διευθυντές που την υποστήριξαν (Άρθρα 212 και 213 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου), επιτρέποντας έτσι στην εταιρεία να ανακτήσει τυχόν οικονομικές ζημιές, χωρίς να χρειάζεται να κηρύξει τη συναλλαγή άκυρη.
• Έλλειψη απόφασης του διοικητικού συμβουλίου: Στις δημόσιες εταιρείες, ακόμη και αν η έκδοση νέων μετοχών γίνει χωρίς τη νόμιμα απαιτούμενη απόφαση του διοικητικού συμβουλίου, αυτό θεωρείται απλώς εσωτερικό ελάττωμα στη λήψη αποφάσεων της εταιρείας και, κατά κανόνα, δεν αποτελεί αιτία ακυρότητας.

Η Ισχύς της Ακυρωτικής Απόφασης Κάτω από το Ιαπωνικό Δίκαιο

Σε περίπτωση που μια απόφαση που κηρύσσει την εκδοση μετοχών ως άκυρη γίνει αμετάκλητη, η ισχύς της είναι η εξής:

• Μελλοντική ισχύς: Η ακυρωτική απόφαση δεν έχει αναδρομική ισχύ (άρνηση αναδρομικής εφαρμογής). Η ισχύς της εκδοσης μετοχών χάνεται μόνο από τη στιγμή που η απόφαση γίνεται αμετάκλητη και προς το μέλλον (Άρθρο 839 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου). Επομένως, οι νομικές πράξεις που έχουν γίνει από την ημερομηνία έναρξης ισχύος μέχρι την επικύρωση της απόφασης παραμένουν καταρχήν έγκυρες.
• Διακοσμική ισχύς: Η ισχύς της ακυρωτικής απόφασης επεκτείνεται όχι μόνο στα μέρη της δίκης αλλά και σε όλους τους τρίτους (Άρθρο 838 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου). Αυτό εξασφαλίζει την ομοιόμορφη επεξεργασία των νομικών σχέσεων και προλαμβάνει τη δημιουργία νέων συγχύσεων.
• Επαναφορά στην αρχική κατάσταση: Όταν η εκδοση μετοχών κηρυχθεί άκυρη, τα μέρη πρέπει να επαναφέρουν την κατάσταση στο προηγούμενο στάδιο. Δηλαδή, η εταιρεία που έχει εκδώσει τις μετοχές πρέπει να επιστρέψει τις μετοχές στον αρχικό μέτοχο, και ο μέτοχος που έχει λάβει μετοχές ως αντάλλαγμα πρέπει να τις επιστρέψει στην εταιρεία. Σε αυτό το σημείο, θεωρείται ότι εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις του Άρθρου 844 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου, που καθορίζουν τη διαδικασία μετά από ακυρωτική απόφαση ενός σχεδίου ανταλλαγής μετοχών.

Σύγκριση Αιτήσεων Διαταγής Παύσης και Αγωγών Ακυρότητας Κάτω από το Ιαπωνικό Δίκαιο

Όπως έχουμε δει μέχρι τώρα, οι δύο νομικές διευθετήσεις για την αντιμετώπιση της έκδοσης μετοχών, η αίτηση διαταγής παύσης και η άσκηση αγωγής ακυρότητας, διαφέρουν σημαντικά ως προς τον σκοπό, τις προϋποθέσεις και τις υποκείμενες αξιολογήσεις αξιών. Η κατανόηση αυτών των διαφορών είναι ουσιώδης για τους μετόχους προκειμένου να επιλέξουν το πιο κατάλληλο νομικό μέσο ανάλογα με την περίπτωσή τους.

Η αίτηση διαταγής παύσης αποσκοπεί στην πρόληψη της πιθανής ζημίας από παράνομες πράξεις πριν αυτές συμβούν, λειτουργώντας ως προληπτικό και προληπτικό μέτρο. Αντίθετα, η άσκηση αγωγής ακυρότητας στοχεύει στην ανατροπή των ήδη παραγόμενων νομικών αποτελεσμάτων, λειτουργώντας ως μέτρο αντιμετώπισης και ουσιαστικής διόρθωσης. Αυτή η χρονική διαφορά καθορίζει τη φύση των δύο συστημάτων. Η αίτηση διαταγής παύσης, επειδή εφαρμόζεται πριν από την εκδήλωση της εν λόγω ενέργειας, δεν εμπλέκεται ακόμη με περίπλοκα συμφέροντα τρίτων, επιτρέποντας στα δικαστήρια να αποφασίζουν με μεγαλύτερη ευελιξία από την οπτική γωνία της «προστασίας των συμφερόντων των μετόχων». Έτσι, όχι μόνο οι διαδικαστικές ατέλειες αλλά και οι ουσιαστικοί λόγοι όπως η ανάρμοστη σκοπιμότητα μπορούν να αποτελέσουν βάση για την επιβολή διαταγής παύσης.

Από την άλλη πλευρά, η άσκηση αγωγής ακυρότητας, που γίνεται μετά την εκδήλωση της ενέργειας, αναγκάζει τα δικαστήρια να λαμβάνουν υπόψη τους την ανάγκη «προστασίας της ασφάλειας των συναλλαγών». Είναι πιθανό πολλοί ενδιαφερόμενοι να έχουν ήδη δράσει βάσει της υπόθεσης της ισχύος της έκδοσης μετοχών, και η ανατροπή αυτής μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνικοοικονομική αναταραχή. Για αυτόν τον λόγο, η ακυρότητα αναγνωρίζεται μόνο σε περιπτώσεις όπου η ευκαιρία για αίτηση διαταγής παύσης έχει αφαιρεθεί ή όταν έχει παραβιαστεί κάποιο άρθρο του καταστατικού που αφορά την ουσία της οργάνωσης της εταιρείας, και οι διαδικαστικές ατέλειες είναι ιδιαίτερα σοβαρές. Ουσιαστικοί λόγοι όπως η ανάρμοστη σκοπιμότητα δεν αποτελούν, καταρχήν, αιτία ακυρότητας. Αυτή η διαφορά δείχνει πόσο λεπτομερώς επιδιώκει ο Ιαπωνικός Νόμος των Εταιρειών να εξισορροπήσει την προστασία των συμφερόντων των μεμονωμένων μετόχων με τη νομική σταθερότητα της κοινωνίας στο σύνολό της.

Ο παρακάτω πίνακας συνοψίζει τα κύρια σημεία διαφοράς μεταξύ αυτών των δύο συστημάτων.

Συνοπτική Παρουσίαση

Στο παρόν άρθρο, αναλύσαμε δύο κύρια νομικά μέσα που έχουν οι μέτοχοι για να αμφισβητήσουν την εγκυρότητα του συστήματος εκδόσεως μετοχών σύμφωνα με τον ιαπωνικό εταιρικό νόμο (Japanese Corporate Law), ενσωματώνοντας πλούσια νομολογία: την αίτηση για αναστολή («差止請求») και την αγωγή ακυρότητας («無効の訴え»). Η αίτηση για αναστολή είναι ένα προληπτικό μέσο που στοχεύει να αποτρέψει την εκτέλεση της εκδόσεως μετοχών πριν αυτή αποκτήσει νομική ισχύ, και τα δικαστήρια εξετάζουν τη νομιμότητα της διαδικασίας καθώς και την ουσιαστική εγκυρότητα του σκοπού της χρησιμοποιώντας τον κανόνα του κύριου σκοπού. Αντίθετα, η αγωγή ακυρότητας είναι ένα μέσο που εφαρμόζεται μετά την εκδόσεως των μετοχών και ανατρέπει την ισχύ τους, με τα δικαστήρια να επικεντρώνονται στη νομική σταθερότητα και να περιορίζουν τους λόγους ακυρότητας σε σοβαρές διαδικαστικές ελλείψεις, όπως η μη συμμόρφωση με τις δικαστικές αποφάσεις ή η στέρηση της ευκαιρίας των μετόχων να ασκήσουν τα δικαιώματά τους.

Για την κατάλληλη άσκηση αυτών των νομικών μέσων απαιτείται όχι μόνο γνώση των διατάξεων του εταιρικού νόμου που αφορούν την έκδοση μετοχών, αλλά και μια βαθιά κατανόηση της νομολογίας που έχει αναπτυχθεί επί μακρόν γύρω από την έκδοση νέων μετοχών, ιδιαίτερα το πλαίσιο αποφάσεων των δικαστηρίων σε διαφορές για τον έλεγχο των εταιρειών, καθώς και την εξισορρόπηση των δύο αξιών της προστασίας των μετόχων και της ασφάλειας των συναλλαγών. Είναι ζωτικής σημασίας να αναγνωρίσει κανείς εάν η έκδοση μετοχών γίνεται για άδικους σκοπούς ή εάν υπάρχουν σοβαρές διαδικαστικές ατέλειες, ώστε να λάβει τα κατάλληλα νομικά μέτρα την κατάλληλη στιγμή για την προστασία των δικαιωμάτων των μετόχων.

Το νομικό γραφείο Monolith είναι ένα δικηγορικό γραφείο με πλούσια εμπειρία και εξειδίκευση στον τομέα του ιαπωνικού εταιρικού νόμου (Japanese Corporate Law), των συγχωνεύσεων και εξαγορών (M&A) και των εταιρικών δικαστικών διαφορών. Στο γραφείο μας υπάρχουν πολλά παραδείγματα επιτυχούς αντιμετώπισης περίπλοκων εταιρικών νομικών θεμάτων, όπως αυτά που αφορούν τις αιτήσεις για αναστολή και τις αγωγές ακυρότητας της έκδοσης μετοχών που περιγράφονται στο άρθρο. Επιπλέον, διαθέτουμε δικηγόρους με βαθιά γνώση του ιαπωνικού νόμου, κατόχους ξένων δικηγορικών πιστοποιήσεων και με άριστη γνώση της αγγλικής γλώσσας, προσφέροντας έτσι ακριβή και στρατηγική νομική υποστήριξη σε διεθνές επίπεδο, με βαθιά κατανόηση των γλωσσικών και πολιτισμικών παραμέτρων των πελατών μας. Εάν αντιμετωπίζετε προκλήσεις σχετικά με την έκδοση μετοχών, τις συγχωνεύσεις και εξαγορές ή άλλα θέματα εταιρικού νόμου στην Ιαπωνία, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με το γραφείο μας για συμβουλές.