Oprichting van een bedrijf door buitenlanders in Japan: Kabushiki Kaisha, Gōdō Kaisha, Gōmei Kaisha en Gōshi Kaisha

Japan biedt, met zijn robuuste economie en innovatieve zakelijke omgeving, een aantrekkelijke markt voor ondernemers over de hele wereld. Het opzetten van een nieuwe onderneming in dit bruisende land kan enorme kansen bieden, maar de weg naar succes begint met het vestigen van een solide juridische basis. Vooral voor buitenlanders die een bedrijf willen oprichten in Japan, is het begrijpen van het complexe Japanse rechtssysteem en het kiezen van de juiste bedrijfsvorm die past bij hun zakelijke doelen, een uiterst belangrijke beslissing die de toekomst van hun onderneming kan bepalen.

De Japanse vennootschapswet (Japanese Companies Act) stelt gedetailleerde regels vast voor de oprichting, organisatie, werking en het beheer van bedrijven (Artikel 1 van de Japanse vennootschapswet). Wanneer buitenlanders een bedrijf oprichten in Japan, kunnen zij geconfronteerd worden met unieke uitdagingen die Japanners niet hebben. Bijvoorbeeld, de vereisten voor het verkrijgen van een ‘Business Manager’ visum kunnen het hebben van een kapitaal van meer dan 5 miljoen yen of het beveiligen van een onafhankelijke bedrijfslocatie omvatten. In dergelijke situaties is de ondersteuning van een juridisch kantoor met gespecialiseerde kennis en ervaring essentieel.

In dit artikel richten we ons op de belangrijkste bedrijfsvormen die beschikbaar zijn voor buitenlanders die een bedrijf willen oprichten in Japan, namelijk de Kabushiki Kaisha (KK), de Gōdō Kaisha (GK), de Gōmei Kaisha en de Gōshi Kaisha. We vergelijken de juridische kenmerken, operationele structuren en de voor- en nadelen van deze bedrijfsvormen in detail, met als doel u te ondersteunen bij het maken van de beste keuze voor uw zakelijke doelstellingen.

Basiskennis van Japanse Bedrijfsvormen

De Japanse vennootschapswet biedt diverse juridische kaders voor het uitvoeren van zakelijke activiteiten. Deze wet onderscheidt voornamelijk vier soorten bedrijfsvormen, elk met hun eigen kenmerken en reikwijdte van juridische verantwoordelijkheden.

Soorten bedrijven onder het Japanse vennootschapsrecht

Artikel 2, lid 1 van het Japanse vennootschapsrecht definieert ‘vennootschappen’ in de volgende vier categorieën:

• Naamloze vennootschap (Kabushiki Kaisha of KK): Dit is een bedrijfsvorm die aandelen uitgeeft om kapitaal te werven van een breed scala aan investeerders en het bedrijf te beheren. Aandeelhouders hebben een beperkte aansprakelijkheid tot het bedrag van hun investering. Het is de meest voorkomende en breed erkende bedrijfsvorm in Japan.
• Gemeenschappelijke vennootschap (Godo Kaisha of GK): Dit is een relatief nieuwe bedrijfsvorm die werd geïntroduceerd met de herziening van het vennootschapsrecht in 2006 (Heisei 18). Alle investeerders hebben een beperkte aansprakelijkheid en de eigenaren van het bedrijf zijn tevens de managers. Het is gemodelleerd naar de Amerikaanse LLC (Limited Liability Company) en wordt daarom ook wel de ‘Japanse LLC’ genoemd.
• Vennootschap onder firma: In deze bedrijfsvorm dragen alle investeerders een onbeperkte aansprakelijkheid voor de schulden van de vennootschap. Dit betekent dat als de vennootschap haar schulden niet kan aflossen, de investeerders met hun persoonlijke vermogen de schulden van de vennootschap moeten voldoen.
• Commanditaire vennootschap: Dit is een bedrijfsvorm waarbij een mix van investeerders met onbeperkte en beperkte aansprakelijkheid bestaat. Sommige investeerders dragen een onbeperkte aansprakelijkheid, terwijl anderen een beperkte aansprakelijkheid hebben.

Van deze bedrijfsvormen worden de vennootschap onder firma en de commanditaire vennootschap, vanwege het zeer hoge risico van onbeperkte aansprakelijkheid voor de investeerders, zelden gekozen door buitenlanders die een bedrijf in Japan willen oprichten. In de moderne zakelijke omgeving wordt het principe van beperkte aansprakelijkheid, waarbij het risico voor investeerders wordt beperkt, sterk geprefereerd. Dit bevordert de liquiditeit van kapitaal en stimuleert investeringen. Het begrijpen van de kenmerken van elk type bedrijf is echter essentieel om de beste keuze voor uw eigen bedrijf te maken.

Naamloze Vennootschap: Keuzes voor Vertrouwen en Groei

De naamloze vennootschap is de meest algemeen erkende en gebruikte bedrijfsvorm in Japan. De structuur is bijzonder geschikt voor bedrijven die streven naar grootschalige bedrijfsontwikkeling en groei.

Definitie en Juridische Kenmerken

Een naamloze vennootschap haalt kapitaal op door aandelen uit te geven aan een breed scala van investeerders om de onderneming te beheren. Aandelen zijn effecten die het eigendomsbelang in de vennootschap vertegenwoordigen, en aandeelhouders worden door het bezit van aandelen mede-eigenaren van de vennootschap.

Aandeelhouders van een naamloze vennootschap zijn slechts aansprakelijk tot het bedrag van hun investering als de vennootschap failliet gaat (Artikel 104 van de Japanse Vennootschapswet). Dit ‘principe van beperkte aansprakelijkheid van aandeelhouders’ biedt een veilige omgeving voor investeerders om in bedrijven te investeren, trekt meer kapitaal naar de markt en stimuleert economische activiteit. Dit is een essentieel element voor bedrijven die streven naar grootschalige bedrijfsontwikkeling en groei.

In een naamloze vennootschap zijn de eigenaren, de aandeelhouders, in principe gescheiden van de directeuren die de dagelijkse bedrijfsvoering uitvoeren (Artikelen 326, lid 1, 331, lid 2, en 402, lid 5 van de Japanse Vennootschapswet). Aandeelhouders kunnen indirect betrokken zijn bij het management via de algemene vergadering van aandeelhouders en kunnen managers met gespecialiseerde kennis en ervaring benoemen als directeuren. Dit kan leiden tot een efficiënter management en verbeterde expertise.

Aandeelhouders kunnen in principe hun aandelen vrij overdragen. Dit is vastgelegd in Artikel 127 van de Japanse Vennootschapswet en biedt investeerders het voordeel dat ze gemakkelijk hun investering kunnen terugkrijgen en hun investeringsrisico kunnen verminderen. Echter, de vennootschap kan de overdracht van aandelen beperken door dit in de statuten op te nemen (overdraagbaarheidsbeperkende aandelen, Artikelen 107, lid 1, punt 1, en 108, lid 1, punt 4 van de Japanse Vennootschapswet).

Aandeelhouders worden gelijk behandeld op basis van het aantal en de soort aandelen die zij bezitten. Dit is vastgelegd in Artikel 109, lid 1 van de Japanse Vennootschapswet en zorgt voor een eerlijke bedrijfsvoering, wat essentieel is voor investeerders om langetermijninvesteringen te doen.

Een naamloze vennootschap moet de woorden ‘naamloze vennootschap’ in haar handelsnaam gebruiken (Artikel 6, lid 2 van de Japanse Vennootschapswet).

Een naamloze vennootschap heeft operationele organen zoals de algemene vergadering van aandeelhouders, directeuren, de raad van bestuur en de vertegenwoordigend directeur, die zijn opgezet om de rechten van aandeelhouders te waarborgen en een efficiënt en transparant management te realiseren.

Voordelen en Nadelen

Het kiezen voor een naamloze vennootschap brengt de volgende voordelen en nadelen met zich mee.

Als voordeel is de naamloze vennootschap de meest voorkomende bedrijfsvorm in Japan en geniet het een zeer hoge mate van vertrouwen van buitenaf. Dit hoge vertrouwen vertaalt zich direct in zakelijke voordelen zoals het gemak van leningen van banken en een toename van handelsmogelijkheden met grote bedrijven. Bovendien maakt de uitgifte van aandelen het mogelijk om aanzienlijke kapitaalinjecties van een groot aantal investeerders te ontvangen. In de toekomst kan men ook overwegen om naar de beurs te gaan, wat flexibiliteit biedt voor bedrijfsgroei. Door deskundige managers als directeuren aan te stellen, kan een efficiënt managementstructuur worden opgebouwd, wat een optimale personeelsbezetting mogelijk maakt in overeenstemming met de groeifase van het bedrijf.

Als nadeel is het noodzakelijk dat de statuten door een notaris worden gecertificeerd, wat de oprichtingskosten hoger maakt in vergelijking met een vennootschap onder firma. Daarnaast zijn er strikte wettelijke vereisten en operationele kosten verbonden aan het houden van aandeelhoudersvergaderingen en directievergaderingen, en de verplichting tot het publiceren van de jaarrekening. Directeuren hebben in principe een vaste ambtstermijn, en bij het verstrijken van deze termijn zijn wijzigingen in de registratie vereist. Dit brengt extra kosten en inspanningen met zich mee.

De Japanse Vennootschap onder Firma: Flexibiliteit en Efficiëntie als Kern

De Japanse Vennootschap onder Firma, geïntroduceerd na de herziening van het Japanse vennootschapsrecht in 2006 (Heisei 18), is een relatief nieuwe bedrijfsvorm die vooral de aandacht trekt van kleine ondernemers en startups vanwege de flexibele bedrijfsvoering en eenvoudige oprichtingsprocedures.

Definitie en Juridische Kenmerken

De Japanse Vennootschap onder Firma, gemodelleerd naar de Amerikaanse LLC (Limited Liability Company), wordt ook wel de ‘Japanse LLC’ genoemd.

De leden (investeerders) van een Japanse Vennootschap onder Firma zijn alleen binnen de grenzen van hun investering aansprakelijk als het bedrijf failliet gaat (artikel 578 en artikel 580, lid 2 van het Japanse vennootschapsrecht). Dit beperkt het risico voor investeerders, vergelijkbaar met aandeelhouders van een naamloze vennootschap.

In principe voeren alle leden die investeerders zijn de bedrijfsactiviteiten uit (artikel 590, lid 1 van het Japanse vennootschapsrecht), wat leidt tot een snellere besluitvorming. Het is ook mogelijk om bepaalde leden aan te wijzen als uitvoerende leden door dit in de statuten vast te leggen.

Een van de grote kenmerken van een Japanse Vennootschap onder Firma is dat de interne regels, zoals winstverdeling, stemrechten en de aanstelling van uitvoerende leden, relatief vrij kunnen worden vastgesteld in de statuten. Deze flexibiliteit maakt het mogelijk voor een klein aantal mede-ondernemers om unieke afspraken te maken die niet gebonden zijn aan hun investeringsratio.

Er zijn geen aandelen in een Japanse Vennootschap onder Firma. Daarom is het niet mogelijk om kapitaal te werven door aandelen uit te geven of om in de toekomst naar de beurs te gaan. Financieringsmethoden zijn voornamelijk beperkt tot investeringen van leden, bankleningen en subsidies.

Er is in principe geen vertegenwoordigend orgaan, maar het is mogelijk om een vertegenwoordiger (vertegenwoordigend lid) aan te stellen door middel van de statuten of door wederzijdse verkiezing van de leden (artikel 599, lid 1, voorbehoud en lid 3 van het Japanse vennootschapsrecht).

Een Japanse Vennootschap onder Firma moet de woorden ‘Vennootschap onder Firma’ in haar handelsnaam gebruiken (artikel 6, lid 2 van het Japanse vennootschapsrecht).

Voordelen en Nadelen

Er zijn verschillende voordelen en nadelen verbonden aan het kiezen voor een Japanse Vennootschap onder Firma.

Voordelen zijn onder andere lagere initiële kosten omdat er geen kosten zijn voor het certificeren van de statuten, in vergelijking met een naamloze vennootschap. Er zijn geen termijnbeperkingen voor functionarissen, wat betekent dat er geen registratieprocedures of kosten nodig zijn bij wijzigingen van functionarissen, wat leidt tot lagere operationele kosten op lange termijn. Door sterke statutaire autonomie kunnen interne regels flexibel worden ingesteld. Vooral bij winstverdeling en besluitvorming zijn vrije afspraken mogelijk die niet gebonden zijn aan de investeringsratio. Omdat eigendom en management samenvallen, kunnen belangrijke beslissingen snel worden genomen. In tegenstelling tot een naamloze vennootschap, is er geen verplichting tot het publiceren van de jaarrekening, wat betekent dat er geen kosten zijn voor publicatie in de officiële staatscourant en dat de financiële situatie van het bedrijf niet openbaar hoeft te worden gemaakt.

Nadelen zijn dat, omdat er geen aandelen kunnen worden uitgegeven, grootschalige financiering via een beursgang niet mogelijk is. Financiering is voornamelijk beperkt tot investeringen van leden, bankleningen en subsidies. Omdat het een relatief nieuwe vorm is en veelal kleine bedrijven betreft, kan het voorkomen dat het, vooral in B2B-transacties, als minder betrouwbaar wordt beschouwd dan een naamloze vennootschap. Echter, bekende bedrijven zoals Apple Japan Vennootschap onder Firma, Google Vennootschap onder Firma en Amazon Japan Vennootschap onder Firma hebben ook voor deze vorm gekozen, waardoor de bekendheid aanzienlijk is toegenomen. Als er geen duidelijke bepalingen in de statuten zijn, is de instemming van alle leden nodig, wat kan leiden tot moeilijke besluitvorming bij meningsverschillen.

De Gomei Kaisha: Een Persoonsgebonden Vennootschapsvorm met Onbeperkte Aansprakelijkheid onder Japans Recht

De Gomei Kaisha is een van de oudste vennootschapsvormen in het Japanse vennootschapsrecht, gekenmerkt doordat alle investeerders onbeperkte aansprakelijkheid dragen voor de schulden van de vennootschap.

Definitie en Juridische Kenmerken

Een Gomei Kaisha is een vennootschapsvorm waarbij alle investeerders onbeperkte aansprakelijkheid dragen voor de schulden van de vennootschap (Artikel 576, lid 2 van het Japanse Vennootschapsrecht).

De vennoten van een Gomei Kaisha zijn verplicht om met hun persoonlijk vermogen de schulden van de vennootschap te voldoen, mocht de vennootschap deze niet kunnen aflossen (Artikel 580, lid 1 van het Japanse Vennootschapsrecht). Deze verantwoordelijkheid is zeer zwaar en het falen van de onderneming kan directe gevolgen hebben voor het persoonlijk vermogen van de vennoten.

In principe voeren alle investeerders, die vennoten zijn, de bedrijfsactiviteiten uit en vertegenwoordigen zij de vennootschap (Artikelen 590, lid 1 en 599, lid 1 van het Japanse Vennootschapsrecht). Dit vereist een sterke persoonlijke band en vertrouwensrelatie tussen de vennoten.

Net als bij de Godo Kaisha, kunnen de interne regels van de vennootschap relatief vrij worden vastgesteld in de statuten (Artikelen 575, lid 1 en 637 van het Japanse Vennootschapsrecht).

Er zijn geen aandelen en om een belang over te dragen is de instemming van alle andere vennoten vereist (Artikel 585, lid 1 van het Japanse Vennootschapsrecht).

Een Gomei Kaisha moet in haar handelsnaam de woorden ‘Gomei Kaisha’ gebruiken (Artikel 6, lid 2 van het Japanse Vennootschapsrecht).

Voordelen en Nadelen

Er zijn verschillende voordelen en nadelen verbonden aan het kiezen voor een Gomei Kaisha.

Als voordeel geldt dat, omdat alle vennoten onbeperkte aansprakelijkheid dragen, er een zeer hoge mate van onderling vertrouwen bestaat en besluitvorming snel kan plaatsvinden. Er is geen notariële akte nodig voor de oprichting en de organisatiestructuur is eenvoudig, waardoor de oprichtingsprocedure en het beheer relatief eenvoudig zijn. De interne regels kunnen flexibel worden ingesteld, wat het geschikt maakt voor kleinschalige gezamenlijke ondernemingen.

Als nadeel geldt dat, omdat alle vennoten onbeperkte aansprakelijkheid dragen, er een risico bestaat dat men bij een mislukte onderneming het gehele persoonlijke vermogen verliest. Dit risico vormt een bijzonder hoge drempel, vooral voor buitenlandse ondernemers. Vanwege de aard van onbeperkte aansprakelijkheid is het uiterst moeilijk om grootschalige financiering van buitenaf te verkrijgen. In de moderne zakelijke omgeving wordt deze vennootschapsvorm zelden gekozen en heeft het de neiging om een lage maatschappelijke bekendheid en kredietwaardigheid te hebben.

Commanditaire Vennootschap: Een Hybride van Onbeperkte en Beperkte Aansprakelijkheid in Japan

Een commanditaire vennootschap is een bedrijfsvorm in Japan waarbij zowel vennoten met onbeperkte aansprakelijkheid als vennoten met beperkte aansprakelijkheid samenwerken, elk met verschillende verantwoordelijkheden.

Definitie en Juridische Kenmerken

In Japan is een commanditaire vennootschap een bedrijfsvorm waarbij vennoten met onbeperkte aansprakelijkheid en vennoten met beperkte aansprakelijkheid samenwerken (Artikel 576, lid 3 van het Japanse Vennootschapsrecht).

Vennoten met onbeperkte aansprakelijkheid zijn persoonlijk aansprakelijk voor de schulden van de vennootschap met hun gehele vermogen (Artikel 580, lid 1 van het Japanse Vennootschapsrecht), terwijl vennoten met beperkte aansprakelijkheid alleen aansprakelijk zijn binnen de grenzen van hun inbreng (Artikel 580, lid 2 van het Japanse Vennootschapsrecht).

Het is gebruikelijk dat vennoten met onbeperkte aansprakelijkheid de bedrijfsvoering uitvoeren en de vennootschap vertegenwoordigen (Artikel 590, lid 1 en Artikel 599, lid 1 van het Japanse Vennootschapsrecht). Vennoten met beperkte aansprakelijkheid hebben in principe geen recht om bedrijfsactiviteiten uit te voeren.

Net als bij een vennootschap onder firma en een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, kunnen interne regels flexibel worden vastgesteld in de statuten (Artikel 575, lid 1 en Artikel 637 van het Japanse Vennootschapsrecht).

Er zijn geen aandelen, en om een belang over te dragen is de instemming van alle andere vennoten vereist (Artikel 585, lid 1 van het Japanse Vennootschapsrecht).

Een commanditaire vennootschap moet in haar handelsnaam de term “commanditaire vennootschap” gebruiken (Artikel 6, lid 2 van het Japanse Vennootschapsrecht).

Voordelen en Nadelen

Er zijn verschillende voordelen en nadelen verbonden aan het kiezen voor een commanditaire vennootschap.

Als voordeel kunnen vennoten met onbeperkte aansprakelijkheid de leiding nemen over het management, terwijl ze tegelijkertijd kapitaal kunnen werven van vennoten met beperkte aansprakelijkheid. Dit breidt de financieringsopties uit in vergelijking met een vennootschap onder firma, die alleen uit vennoten met onbeperkte aansprakelijkheid bestaat. De oprichting is eenvoudiger omdat er geen goedkeuring van de statuten nodig is en het institutioneel ontwerp simpel is, wat leidt tot relatief eenvoudige oprichtingsprocedures en beheer. De interne regels kunnen flexibel worden ingesteld, wat geschikt is voor specifieke partnerschappen.

Een nadeel is dat vennoten met onbeperkte aansprakelijkheid, net als bij een vennootschap onder firma, het risico lopen hun gehele persoonlijke vermogen te verliezen. Vennoten met beperkte aansprakelijkheid dragen weliswaar bij aan het kapitaal, maar hebben in principe geen recht om bedrijfsactiviteiten uit te voeren, wat hun directe betrokkenheid bij het management beperkt. Net als bij een vennootschap onder firma wordt deze bedrijfsvorm in de moderne zakelijke omgeving zelden gekozen en heeft het de neiging om een lagere maatschappelijke bekendheid en kredietwaardigheid te hebben.

Samenvatting

Voor buitenlandse ondernemers die een bedrijf willen oprichten in Japan, vormen de Kabushiki-gaisha (aandelenvennootschap), Gōdō-gaisha (vennootschap met beperkte aansprakelijkheid), Gōmei-gaisha (open vennootschap) en Gōshi-gaisha (commanditaire vennootschap) elk een keuze met verschillende kenmerken. Het is belangrijk om de optimale keuze te maken op basis van de aard van de onderneming, toekomstperspectieven, risicotolerantie en de omvang van de initiële investering.

De Kabushiki-gaisha biedt hoge maatschappelijke kredietwaardigheid en diverse financieringsmogelijkheden, en is geschikt voor bedrijven die een grootschalige bedrijfsontwikkeling of toekomstige beursgang nastreven. De strikte wettelijke vereisten en operationele kosten zijn belangrijke aspecten voor de bescherming van investeerders en de gezondheid van de markt, en vormen een basis voor bedrijven om te groeien en meer kapitaal uit de markt aan te trekken.

Daarentegen heeft de Gōdō-gaisha kenmerken zoals lagere initiële kosten en operationele kosten, eenvoudige procedures en een hoge mate van managementvrijheid. Dit maakt het met name geschikt voor kleine teams, familiebedrijven, startups en kleine bedrijven waar snelle besluitvorming vereist is. Hoewel het qua maatschappelijke kredietwaardigheid achterblijft bij de Kabushiki-gaisha, kiezen tegenwoordig ook grote bedrijven steeds vaker voor de Gōdō-gaisha, waardoor de bekendheid en betrouwbaarheid ervan toenemen.

De Gōmei-gaisha en Gōshi-gaisha, die onbeperkte aansprakelijkheid van de investeerders vereisen, worden zelden gekozen door buitenlanders in de hedendaagse zakelijke omgeving. Deze bedrijfsvormen zijn beperkt geschikt voor zeer kleinschalige bedrijven of specifieke joint ventures die een sterke persoonlijke band en vertrouwen tussen de partners vereisen en nauwelijks externe financiering nodig hebben. Echter, het risico dat een mislukking van het bedrijf kan leiden tot het verlies van persoonlijke bezittingen, kan een zware last zijn voor buitenlandse ondernemers.

Monolith Law Office biedt uitgebreide juridische ondersteuning om buitenlandse klanten te helpen bij het soepel oprichten van een bedrijf in Japan en het succesvol maken van hun onderneming. Van de keuze van de bedrijfsvorm tot op maat gemaakte ondersteuning afgestemd op de behoeften van de klant, wij staan voor u klaar. Wanneer u overweegt uw bedrijf in Japan uit te breiden, neem dan gerust contact op met Monolith Law Office. Onze experts zullen uw onderneming krachtig ondersteunen.