Odpowiedzialność prawna operatorów internetowych centrów handlowych za naruszenie praw do znaku towarowego przez sprzedawców

Nawet jeśli między użytkownikami centrum handlowego w Internecie (zwane dalej “centrum handlowym”) a sklepami wystąpią problemy, zasada mówi, że operator centrum handlowego nie ponosi odpowiedzialności wobec użytkowników, z wyjątkiem kilku wyjątkowych sytuacji.

Czy zatem operator centrum handlowego ponosi odpowiedzialność, gdy sprzedawca w centrum handlowym narusza prawa? Omówimy sprawę sądową, w której spór dotyczył tego, czy operator centrum handlowego ponosi odpowiedzialność za naruszenie praw do znaku towarowego, gdy dochodzi do naruszenia praw do znaku towarowego przez wystawcę.

Podsumowanie sprawy

Pozew złożyła włoska firma zarządzająca prawami do znaku towarowego “Chupa Chups”. Powód twierdził, że wystawianie lub sprzedaż produktów oznaczonych jako “Chupa Chups” przez sześciu sprzedawców na rynku Rakuten narusza prawa do znaku towarowego i stanowi nieuczciwą konkurencję poprzez wykorzystanie oznaczenia produktu (japońska ustawa o zapobieganiu nieuczciwej konkurencji, artykuł 2, punkt 1 i 2). W związku z tym, powód domagał się nie tylko od sprzedawców, ale także od operatora centrum handlowego Rakuten, aby zaprzestali takich działań i zapłacili odszkodowanie za szkody.

Sąd pierwszej instancji odrzucił roszczenia powoda, stwierdzając, że podmiotem sprzedaży (kupna i sprzedaży) produktów zarejestrowanych na stronach sprzedawców na rynku Rakuten jest każdy z tych sprzedawców, a nie operator centrum handlowego (wyrok Sądu Okręgowego w Tokio z dnia 31 sierpnia 2010 roku (2010)). Strona “Chupa Chups” nie zgodziła się z tym i złożyła apelację.

Kwestie apelacyjne

W przypadku bezpośredniego sprzedawcy produktu, nie było sporu między stronami, czy naruszenie praw do znaku towarowego jest ustanowione. Głównym punktem spornym było, czy Rakuten Market, który nie jest bezpośrednim sprzedawcą, również ponosi odpowiedzialność za naruszenie praw do znaku towarowego z następujących dwóch punktów widzenia:

1. Czy naruszenie praw do znaku towarowego jest ograniczone tylko do przypadków “używania” danego znaku towarowego?
2. Czy operator strony, który nie jest sprzedawcą, może również być “podmiotem” naruszającym prawa do znaku towarowego?

Stało się to dwoma punktami.

Założenia “Chupa Chups”

W kwestii punktu spornego 1, powód twierdził:

Typowym naruszeniem praw do znaku towarowego jest nieautoryzowane użycie tego znaku przez innych, ale również działania innych typów, które szkodzą zdolności identyfikacyjnej zarejestrowanego znaku towarowego i uniemożliwiają rozróżnienie między określonymi produktami i usługami, powinny być traktowane jako naruszenie praw do znaku towarowego i powinny być przedmiotem zakazu. Ponadto, jeśli sprawca działał umyślnie lub z powodu niedbalstwa, powinien ponieść obowiązek odszkodowania.

Wyrok Sądu Najwyższego ds. Własności Intelektualnej z dnia 14 lutego 2012 roku

Zasugerował, że naruszenie praw do znaku towarowego nie dotyczy tylko “używania” danego znaku, ale także działań, które “szkodzą zdolności identyfikacyjnej zarejestrowanego znaku towarowego i uniemożliwiają rozróżnienie między określonymi produktami i usługami”.

W kwestii punktu spornego 2, powód podjął następujące działania, aby pociągnąć do odpowiedzialności Rakuten. Rakuten Market wybiera informacje, które powinien dostarczyć, dostarcza wyniki wyszukiwania w swoim własnym formacie, dostarcza informacje o produkcie jako produkt dostępny na Rakuten Market, i instruuje sprzedawców, aby tworzyli dane w odpowiednim formacie, co czyni go głównym podmiotem wystawiającym produkty.

Ponadto, Rakuten Market przyjmuje wnioski o zakup produktów od klientów, odbiera je, przekazuje sprzedawcom, wysyła “e-maile z potwierdzeniem zamówienia” do klientów, przekazuje informacje o miejscu dostawy produktów do sprzedawców, wysyła informacje o kartach bezpośrednio do firmy karty kredytowej w celu uzyskania zatwierdzenia podczas płatności kartą kredytową, itp. Bez tych działań, transfer produktów byłby niemal niemożliwy, więc Rakuten Market jest również głównym podmiotem transferującym produkty.

Ponadto, Rakuten Market pobiera “opłatę za korzystanie z systemu” na podstawie systemu opłat proporcjonalnych w wysokości 2-4% od sprzedaży sprzedawców, otrzymując w ten sposób dystrybucję ceny sprzedanych produktów. Nie jest to neutralna pozycja między sprzedawcą a potencjalnym kupującym, ale sprzedaje razem ze sprzedawcą, lub za pośrednictwem sprzedawcy.

Stanowisko Rakuten

Z drugiej strony, Rakuten twierdził, że w odniesieniu do punktu spornego 1, argument powoda, że wszystkie działania “szkodzące zdolności identyfikacyjnej zarejestrowanego znaku towarowego”, nawet jeśli nie odpowiadają “użyciu zarejestrowanego znaku towarowego”, są naruszeniem praw do znaku towarowego, jest daleki od treści przepisów prawa znaków towarowych i nie ma podstawy w prawie pozytywnym. Twierdził, że podmioty, które mogą być przedmiotem wniosku o zaniechanie na podstawie artykułu 36 prawa znaków towarowego (Japońskie Prawo Znaków Towarowych), to “osoby naruszające prawa do znaku towarowego lub osoby, które mogą naruszyć”.

Co do punktu spornego 2, powtórzył argument z pierwszej instancji, że rola Rakuten na rynku polega na dostarczaniu “miejsca”, gdzie sprzedawcy mogą wystawić swoje produkty i przeprowadzać transakcje z klientami, a to sprzedawcy wystawiają każdy produkt, a Rakuten Market otrzymuje opłatę za korzystanie z miejsca w formie prowizji, gdy transakcja jest zawarta.

Następnie, kiedy sprzedawca otwiera nowy sklep, Rakuten Market przeprowadza pewną ocenę na podstawie regulaminu, ale jest to ocena z punktu widzenia, czy dany przedsiębiorca jest odpowiedni jako strona dostarczająca “miejsce” na Rakuten Market. Jeśli otwarcie sklepu jest zatwierdzone, sprzedawcy mogą swobodnie umieszczać produkty na swojej stronie sklepu i wystawiać je na sprzedaż tylko za pomocą procedur przeprowadzanych przez każdego sprzedawcę, bez konieczności uzyskiwania indywidualnej zgody z góry. Przede wszystkim, Rakuten nie ma prawa do wystawiania produktów na rynku ani do usuwania wystawionych produktów, a z punktu widzenia systemu, niemożliwe jest zablokowanie wystawienia określonego produktu na Rakuten Market przez pozwanego w pierwszej instancji.

Ponadto, prowizja pobierana przez pozwanego w pierwszej instancji na Rakuten Market wynosi od 2 do 4% sprzedaży z zawartej umowy sprzedaży, co jest bliskie stawce czynszu w umowach najmu w prawdziwych centrach handlowych (około 5 do 10% sprzedaży), a nawet niższe, co nie jest zgodne z marżą zakładającą odpowiedzialność jako sprzedawca.

Decyzja sądu apelacyjnego

Sąd Najwyższy ds. Własności Intelektualnej, w odniesieniu do punktu spornego 1, stwierdził, że:

Chociaż japońska Ustawa o znakach towarowych (Trademark Act) w swoim artykule 37 określa działania, które są uważane za naruszenie, prawo do znaku towarowego to “wyłączne prawo do korzystania z zarejestrowanego znaku towarowego w odniesieniu do określonych towarów lub usług” (art. 25 tej samej ustawy). Właściciel znaku towarowego ma prawo “żądać zaprzestania lub zapobiegania naruszeniu swojego prawa do znaku towarowego… od osoby, która narusza lub może naruszyć to prawo” (art. 36 ust. 1 tej samej ustawy). Dlatego, nawet jeśli naruszający nie korzysta z “użycia” określonego w art. 2 ust. 3 Ustawy o znakach towarowych, możliwe jest również rozważenie podmiotu działania z punktu widzenia społecznego i ekonomicznego. Nie ma potrzeby interpretować, że naruszenie prawa do znaku towarowego jest ograniczone tylko do przypadków, które spełniają wyraźne przepisy dotyczące pośredniego naruszenia (art. 37 tej samej ustawy), tylko dlatego, że Ustawa o znakach towarowych zawiera te wyraźne przepisy.

Jak wyżej

Sąd stwierdził, że naruszenie prawa do znaku towarowego nie ogranicza się do “użycia” i przyznał rację “Chupa Chups”.

Co do punktu spornego 2, operator strony internetowej (operator centrum handlowego) powinien:

• Być świadomym, że nawet jako operator, jeśli jest świadomy, że oferty sprzedawców naruszają prawa do znaków towarowych osób trzecich, może stać się współsprawcą naruszenia tej ustawy.
• Operator zawiera umowę z sprzedawcą i czerpie korzyści biznesowe z opłat za sklep i opłat za korzystanie z systemu.
• Jeśli operator jest świadomy istnienia naruszenia prawa do znaku towarowego, może podjąć środki zaradcze, takie jak usunięcie treści i zatrzymanie sprzedaży, na podstawie umowy ze sprzedawcą.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, odpowiedzialność operatora powinna być taka, że:

Kiedy operator dowiaduje się o naruszeniu prawa do znaku towarowego przez sprzedawcę lub kiedy istnieją wystarczające powody do uznania, że mógł się o tym dowiedzieć, właściciel znaku towarowego może skierować do operatora strony internetowej żądanie zaprzestania naruszenia i odszkodowania na takich samych zasadach jak wobec sprzedawcy, o ile naruszenie nie zostanie usunięte ze strony internetowej w rozsądnym czasie po tym okresie.

Jak wyżej

Jednak w tym konkretnym przypadku, Rakuten Market usunął wszystko w ciągu 8 dni od momentu dowiedzenia się o naruszeniu prawa do znaku towarowego, co jest uznawane za rozsądny okres czasu, i skorygował sytuację. Dlatego nie można stwierdzić, że naruszył prawo do znaku towarowego w sposób nielegalny, a także nie można stwierdzić, że dopuścił się nieuczciwej konkurencji, i dlatego apelację odrzucono.

Operatorzy stron internetowych powinni szybko zbadać, czy doszło do naruszenia, gdy otrzymają informacje o naruszeniu Ustawy o znakach towarowych od właścicieli znaków towarowych itp. Dopóki spełniają ten obowiązek, nie ponoszą odpowiedzialności za zaniechanie lub odszkodowanie za naruszenie prawa do znaku towarowego. Jeśli jednak zaniedbają ten obowiązek, mogą ponieść taką samą odpowiedzialność jak sprzedawcy.

Podsumowanie

Wyrok Sądu Najwyższego ds. Własności Intelektualnej w sprawie “Chupa Chups” dotyczył przede wszystkim sytuacji zarządzania i kontroli sprzedawców na rynku Rakuten, jednak wskazał, że w przypadku naruszenia praw do znaku towarowego, przynajmniej po stwierdzeniu takiego nielegalnego działania, jeżeli nie zostanie podjęta natychmiastowa reakcja i zostanie to zignorowane, operator centrum handlowego może również zostać pociągnięty do odpowiedzialności. Wymaga to ostrożności.

Zapoznaj się z naszymi rozwiązaniami

Kancelaria prawna Monolis specjalizuje się w IT, a w szczególności w prawie internetowym. W ostatnich latach prawa własności intelektualnej, zwłaszcza prawa do znaków towarowych, zyskują na znaczeniu, a potrzeba kontroli prawnej stale rośnie. Nasza kancelaria oferuje rozwiązania związane z własnością intelektualną. Szczegóły znajdują się w poniższym artykule.