MONOLITH LAW OFFICE+81-3-6262-3248Hafta içi 10:00-18:00 JST [English Only]

MONOLITH LAW MAGAZINE

IT

Yapay Zeka ile "Ses" Üretmek Telif Hakkı İhlali mi Olur? (#2 Üretim ve Kullanım Aşaması)

IT

Yapay Zeka ile

Gelişen yapay zeka teknolojisi sayesinde, gerçek şarkıcıların veya seslendirme sanatçılarının ‘seslerini’ kolaylıkla öğrenip üretmek mümkün hale geldi. İş dünyasında da, uygulama geliştirme, oyun geliştirme veya anime üretimi gibi alanlarda, yapay zeka ‘ses’ öğrenip yeni ‘sesler’ üretebiliyor.

Gerçek şarkıcıların veya seslendirme sanatçılarının ‘seslerini’ yapay zekaya öğretip yeni ‘sesler’ üretmek, telif hakkı ihlali gibi yasa dışı faaliyetlere yol açabilir. Aslında, bu tür sorunlar hakkında, şu anki durumda yorumlar net bir şekilde belirlenmiş değil.

Bu bölümde, yapay zekanın üretim ve kullanım aşamalarında telif hakkı, telif hakkına komşu haklar ve tanıtım hakkı ihlallerinin olasılıklarını açıklıyoruz. Geliştirme ve öğrenme aşamalarındaki hukuki sorunlar hakkında daha fazla bilgi için bu makaleye (#1 Geliştirme ve Öğrenme Aşaması) [ja] göz atın. Lütfen bu bilgileri de inceleyin.

Japonya’da Üretim ve Kullanım Aşamasındaki 3 Farklı Kullanım Modeli

“Yapay zeka ile ses üretimi” demek, bu süreci aşağıdaki iki kısma ayırmak gerektiği anlamına gelir:

  1. Geliştirme ve öğrenme aşaması
  2. Üretim ve kullanım aşaması

Birinci aşama, AI geliştiricileri tarafından, ikinci aşama ise AI kullanıcıları tarafından gerçekleştirilir.

Bu süreçleri şematize ettiğimizde aşağıdaki gibi olur:

Analiz Perspektifi

Geliştirme ve öğrenme aşamasında, AI geliştiriciler insan sesinin orijinal verilerini toplayıp biriktirerek öğrenme veri setleri oluşturur. Daha sonra, bu öğrenme veri setlerini AI’ye besleyerek makine öğrenimi yapılır ve öğrenilmiş model oluşturulur. Bu işlemler genellikle AI geliştiricileri tarafından yapılır.

Üretim ve kullanım aşamasında ise, makine öğrenimini tamamlamış üretim AI’ye orijinal veriler girilir ve AI tarafından üretilen ürünler üretilir ve kullanılır. Bu işlemler genellikle AI kullanıcıları tarafından yapılır.

Üretim ve kullanım aşamasındaki kullanım modelleri olarak aşağıdaki üç modeli öngörebiliriz:

  • Model 1: İnsan sesini AI’ye girerek, söz konusu ses verisinden farklı AI ürünleri üretme eylemi
  • Model 2: İnsan sesini AI’ye girerek, söz konusu ses verisiyle aynı veya benzer AI ürünleri üretme eylemi
  • Model 3: İnsan ses verisi olmayan verileri AI’ye girerek, gerçek kişilerin ses verileriyle aynı veya benzer AI ürünleri üretme eylemi

Aşağıda, her bir kullanım modelinin hangi tür hak ihlallerine yol açabileceğini kısaca açıklayacağız.

Desen 1: Bir Kişinin Sesini AI’ye Giriş Yaparak, İlgili Ses Verisinden Farklı Ürünler Üretmek

Desen 1: Bir Kişinin Sesini AI'ye Giriş Yaparak, İlgili Ses Verisinden Farklı Ürünler Üretmek

Öncelikle, bir kişinin sesini AI’ye giriş yaparak, ilgili ses verisinden farklı ürünler üreten durumlarda ortaya çıkabilecek hak ihlallerini açıklayacağız.

Telif Hakkı ile İlişkisi

Desen 1, özellikle, belirli bir şarkıcının şarkı ses verisini giriş yaparak hangi şarkıcı olduğunu tanımlayan ses tanıma AI’sı veya belirli bir şarkıcının sesi ile AI kullanıcısının sesini aynı anda giriş yaparak, AI kullanıcısının sesiyle ilgili şarkıcının şarkı ses verisini üreten eylemi düşünün.

Telif hakkı ile ilişkisinde, mevcut telif hakkına tabi eserlerin AI’ye giriş yapılması sorun teşkil edebilir. İlgili eylem, “bilgi analizi” (Telif Hakkı Kanunu (kanun adı sonrası kısaltma) Madde 30’un 4’üncü fıkrasının 2 numaralı bendi) kapsamına girdiğinden, bu tür bilgi analizleri için gerekli görülen ölçüde, herhangi bir yöntemle telif hakkına tabi eserler kullanılabilir. Dolayısıyla, bilgi analizi için gerekli olduğu durumlarda, gerekli görülen ölçüde telif hakkı ihlali oluşturmaz.

Telif Hakkı Yan Hakları ile İlişkisi

Telif hakkı yan hakları ile ilişkide de, Madde 102 uyarınca telif hakkına ilişkin düzenlemeler olan Madde 30’un 4’üncü fıkrası uygulanır, bu nedenle yukarıda bahsedilen giriş eylemleri yapılması genellikle telif hakkı yan hakları ihlali oluşturmaz.

Tanıtım Hakkı ile İlişkisi

Desen 1 durumunda, giriş yapılan kişinin sesinin, belirli bir ünlü kişi olduğunu varsayalım. Belirli bir ünlü kişinin ses verisini kullanırken, Ön Bölüm (#1 Geliştirme & Öğrenme Aşaması)[ja]‘da açıklanan ihlal türlerinden birine girerse, bu durum tanıtım hakkı ihlali olarak, ilgili eylem hukuka aykırı bir fiil oluşturur.

Bu sefer, giriş yapılan ses verisinin belirli bir ünlü kişi olduğunu varsayarsak bile, ilgili ses verisi yalnızca AI tarafından analiz edilmek üzere giriş yapılır ve bu nedenle ihlal türlerinden birine girmez.

Bu nedenle, ilgili kullanım eylemi tanıtım hakkı ihlali oluşturma ihtimali yoktur diyebiliriz.

Desen 2: İnsan Sesini AI’ye Giriş Yaparak Aynı veya Benzer Veriler Üretmek

Desen 2, belirli bir şarkıcının şarkı sesi verilerini ve şarkı sözleri ile melodi verilerini AI’ye giriş yaparak, söz konusu şarkıcının sesiyle ilgili şarkı sözleri ve melodiye sahip şarkı sesi verilerini üretme sürecidir. Genel olarak, bu süreç aşağıdaki üç bölüme ayrılır:

  1. AI’ye ses verilerini giriş yapma eylemi
  2. Bu verileri kullanarak AI tarafından üretilen eserleri oluşturma eylemi
  3. Söz konusu AI tarafından üretilen eserleri kullanma eylemi

Bu süreçleri temel alarak, aşağıdaki haklarla ilişkilerini analiz edeceğiz.

Telif Hakkı ile İlişkisi

Öncelikle, telif hakkı ile ilişkisi açısından, giriş yapma, üretme ve kullanma eylemlerinin tümü telif hakkı ihlali riski taşıyan eylemlerdir.

İlk olarak, giriş yapma eylemi hakkında konuşalım. Desen 1’deki gibi, prensip olarak giriş yapma eylemi, Madde 30’un 4’üne göre telif hakkı ihlali olarak kabul edilmez.

Fakat, bu prensipte önemli bir istisna bulunmaktadır. Eğer AI tarafından üretilen eserin, orijinal verinin ifade ettiği temel özellikleri taşıması amaçlanıyorsa (ifade çıktı amacı), Madde 30’un 4’ü uygulanmaz ve eylem yasadışı hale gelir. Desen 2 durumunda, ifade çıktı amacının kabul edilmesi çoğunlukla mümkündür. Dolayısıyla, telif hakkı ihlali olma ihtimali yüksektir.

İkinci olarak, üretme eylemi hakkında konuşalım. Desen 2 durumunda, mevcut telif hakkına sahip ses verileri ile benzer veya aynı veriler üretilmektedir, bu da çoğaltma hakkı ihlali (Madde 21) olarak kabul edilir. Dolayısıyla, telif hakkı ihlali olma ihtimali yüksektir.

Son olarak, kullanma eylemi hakkında konuşalım. Üretilen ve mevcut telif hakkına sahip eserlerle benzer veya aynı olan eserlerin kullanılması, çoğaltma hakkı ihlali (Madde 21) veya halka açık iletim hakkı ihlali (Madde 23) olarak kabul edilir. Dolayısıyla, telif hakkı ihlali olma ihtimali yüksektir.

Telif Hakkı Yan Hakları ile İlişkisi

Telif hakkı yan hakları ile ilişkisi açısından, iş dünyasında henüz kesinleşmemiş karmaşık konular içerdiğinden, detaylı bir inceleme gerekmektedir.

Mevcut durumda, yukarıda belirtildiği gibi, Madde 102 uyarınca telif hakkı hükümleri olan Madde 30’un 4’ü uygulanmaktadır, bu nedenle prensip olarak telif hakkı yan hakları ihlali olasılığı düşüktür.

Tanıtım Hakkı ile İlişkisi

1’den 3’e kadar olan eylemler arasında, giriş yapma ve üretme eylemleri, ihlal türü 3 kategorisine girmez ve tanıtım hakkı ihlali için çok az alan bırakır.

Fakat, kullanma eylemi söz konusu olduğunda, eğer kullanım yöntemi ticari amaçlarla satış gibi bir kullanım ise, ihlal türü 3 kategorisine girer ve tanıtım hakkı ihlali olma ihtimali yüksektir.

Desen 3: İnsan Ses Verisi Olmayan Verileri AI’ye Giriş Yaparak, Gerçek Kişilerin Ses Verileriyle Aynı veya Benzer Veriler Üretmek

Telif Hakkı ile İlişkisi

Desen 3, örneğin belirli bir seslendirme sanatçısının adını girerek, söz konusu sanatçının replik ses verilerini üreten bir eylemdir. AI tarafından üretilen eserlerin mevcut telif hakkı eserlerine bağımlılığı meselesi ortaya çıkmaktadır.

Sonuç olarak, AI kullanıcıları mevcut telif hakkı eserlerini bilerek ve bu eserlerle aynı veya benzer AI ürünlerini üretme niyeti altında AI kullanıyorsa, bağımlılık olduğu görüşü yaygındır.

Örneğin, bir AI kullanıcısı belirli bir seslendirme sanatçısının sesini kısıtlama amacıyla AI ürünlerini ürettiğinde bu durum söz konusudur. Dolayısıyla, yukarıdaki gibi bir durumda telif hakkı ihlali olasılığı yüksektir.

Telif Hakkı Yan Hakları ile İlişkisi

AI kullanarak mevcut canlı performanslarla aynı veya benzer performansları üretmiş olsanız bile, bu eylem mevcut performansların ‘kaydı’ olarak kabul edilmediğinden, telif hakkı yan hakları ihlali olarak değerlendirilmez.

Tanıtım Hakkı ile İlişkisi

Tanıtım hakkı ile ilişkide, üretilen sesin ticari kullanımı durumunda sorunlar ortaya çıkar. Pratikte, detaylı durum analizleri düşünülebilir ancak sadece sonuçları anlamak yeterli olacaktır.

Sonuç olarak, AI kullanıcıları, belirli bir ünlünün sesiyle aynı veya benzer sesi üretme niyeti altında gerçekleştirip, bu aynı veya benzer sesi kullanıyorsa, tanıtım hakkı ihlali söz konusu olacaktır. Kasıtsız olarak gerçekleşmişse, durum karmaşık olduğu ve pratikte hala tartışmaya açık olduğu için bu makalede bu durumu atlıyoruz.

Özet: Yapay Zeka ile Üretilen Sesler ve Telif Hakları İlişkisi Hakkında Uzman Görüşü Alın

Bu yazıda, insan sesinin hukuki hakları ve bu hakların kullanımı sırasında ortaya çıkabilecek sorunlar üzerine somut örneklerle açıklamalar yaptık.

İnsan sesinin hukuki haklarına gelince, ‘içerik’ ve ‘ses’ olarak ayrı düşünülmesi gereken noktalar, telif hakkı, telif hakkı yan hakları ve tanıtım hakkının önemli olduğunu anlamak önemlidir.

Sorun teşkil eden davranışlarla ilgili olarak, hangi yönlerin sorun olduğuna dikkat etmek gerekmektedir. Yapay zeka kullanılarak ses üretme eylemi, iş dünyasında ve ticari alanda çeşitli tartışmalara konu olmaktadır. Yeni bir iş kurarken, yukarıdaki noktaları göz önünde bulundurarak, yapay zekanın uygun kullanımını sağlamaya özen göstermelisiniz.

İlgili makale: AI ile ‘Ses’ Üretmek Telif Hakkı İhlali mi Olur? (#1 Geliştirme & Öğrenme Aşaması)[ja]

Monolit Hukuk Bürosu Tarafından Sunulan Çözümler

Monolit Hukuk Bürosu, IT ve özellikle internet ile hukukun her iki alanında da zengin deneyime sahip bir hukuk firmasıdır. Son yıllarda, yapay zeka üretimi ve telif hakları gibi konular etrafında dönen fikri mülkiyet hakları giderek daha fazla ilgi çekmektedir ve yasal denetim ihtiyacı artmaktadır. Firmamız, fikri mülkiyetle ilgili çözümler sunmaktadır. Aşağıdaki makalede detayları bulabilirsiniz.

Monolit Hukuk Bürosu’nun Uzmanlık Alanları: Çeşitli Şirketlerin IT ve Fikri Mülkiyet Hukuku İşlemleri[ja]

Managing Attorney: Toki Kawase

The Editor in Chief: Managing Attorney: Toki Kawase

An expert in IT-related legal affairs in Japan who established MONOLITH LAW OFFICE and serves as its managing attorney. Formerly an IT engineer, he has been involved in the management of IT companies. Served as legal counsel to more than 100 companies, ranging from top-tier organizations to seed-stage Startups.

Başa dön