M&A İçin Doğru Danışmanlık Sözleşmesi Yaparken Kontrol Edilmesi Gereken 5 Nokta

M&A’yi düşünürken veya uygularken, satıcı veya alıcı konumundaki şirketler, potansiyel ortaklık adayı olan şirketleri araştırır ve kapanışa yönelik sözleşme imzalarlar. Bu süreçte, danışmanlardan tavsiye veya gerçek işlem desteği almayı amaçlayarak, danışmanlarla bir sözleşme imzalama durumu olabilir.

Bu sefer, bir şirketin danışmanlarla imzaladığı sözde ‘Danışmanlık Sözleşmesi’nin nasıl hazırlanacağı ve dikkat edilmesi gereken noktalar hakkında bilgi vereceğiz.

Danışmanlık Sözleşmesi Nedir?

Genel olarak, danışmanlık sözleşmesi, danışmanlık sözleşmesi veya danışmanlık sözleşmesi gibi çeşitli türdeki sözleşmeleri içerir.

Bu sefer, M&A (Birleşme ve Satın Alma) gerçekleştirirken imzalanan danışmanlık sözleşmesine odaklanarak önemli noktaları açıklıyoruz.

Danışman Nedir?

Danışmanlık sözleşmesinde “danışman” ne anlama gelir?

M&A’da verilen tavsiyeler, finans, vergi, işçi, hukuk vb. çeşitli alanlarda olabilir. M&A gerçekleştirirken, her süreçte son derece yüksek uzmanlık bilgisi gerektiği için, danışmanlık içeriği sorumlu olduğu uzmanlık alanına göre değişir.

Burada “danışman”, M&A sırasında, uzmanlık bilgisini kullanarak şirketlere tavsiyelerde bulunan kişidir. Örneğin, “Finansal Danışman”, “Vergi Danışmanı”, “Hukuki Danışman” gibi uzmanlık bilgisine bağlı olarak farklı danışmanlar bulunmaktadır.

M&A Danışmanlık Sözleşmesi

M&A’da, şirket değerlendirmesi ve satın alma denetimi (due diligence) gibi uzmanlık bilgisi gerektiren birçok işlem ortaya çıkar. Bu uzmanlık işlemlerini sadece işletmelerin kendileri yapması zor olduğundan, M&A uzmanı şirketlerin yardımına ihtiyaç duyulmaktadır.

M&A’da “danışmanlık sözleşmesi”, uzmanlık işlemleri için M&A uzmanı şirketlerin desteğini almak üzere, şirketler ve danışmanlar arasında imzalanan sözleşmeyi ifade eder.

Danışmanın Katılım Biçimi

“Danışman”ın, danışman ve şirketler arasındaki ilişkiye bağlı olarak iki formatı vardır. Birincisi, M&A ile ilgili olarak, satıcı veya alıcı olan şirketlerden birinin çıkarlarını maksimize etmek için tavsiyelerde bulunur. Bu formata “danışmanlık formatı” denir.

Diğeri, satıcı şirket ve alıcı şirket arasında durarak, satıcı ve alıcı her iki taraf ile de sözleşme imzalayarak, tarafsız bir pozisyonda her iki tarafa da tavsiyelerde bulunur. Bu durumu “aracılık (veya aracı) formatı” olarak adlandırırız.

Danışmanlık Sözleşmesi ve Danışmanlık Sözleşmesi Arasındaki Fark

Danışmanlık sözleşmesi, tipik olarak avukatlar, vergi danışmanları, iş danışmanları gibi uzman bilgiye sahip kişilerin, sürekli olarak uzman tavsiyelerde bulunmak için imzaladığı bir sözleşmedir.

Uzman bilgi sağlama noktasında benzerlik gösterse de, danışmanlık sözleşmesi, M&A sürecine özgü uzman bilgi sağlama noktasında farklılık gösterir.

Ayrıca, uzman bilgi sağlama noktasında danışmanlık sözleşmesi ile de benzerlik gösterir, ancak danışmanlık sözleşmesi daha çok, işle ilgili sorunları çözmeye yönelikken, danışmanlık sözleşmesi, M&A’nın karşı tarafının tanıtımı ve seçimi, M&A sürecinin uygulanması hakkında tavsiyelerde bulunmayı ana hedef olarak belirler.

Not: Danışmanlık sözleşmesi hakkında, bu makalede ayrıntılı olarak açıklanmaktadır.

İlgili Makale: Yönetim Danışmanlık Sözleşmesi İmzalarken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar[ja]

Danışmanlık Sözleşmesi Biçimleri

Danışmanlık sözleşmeleri, “tam zamanlı sözleşme” ve “parça zamanlı sözleşme” olmak üzere iki sözleşme biçimine sahiptir.

Aşağıda, her bir biçimin özelliklerini, avantajlarını ve dezavantajlarını açıklıyoruz.

Sözleşme Biçimi 1: Tam Zamanlı Sözleşme

Tam zamanlı sözleşme, bir şirketin M&A uzmanı ile tek başına sözleşme yapma biçimini ifade eder.

Burada “tam zamanlı” terimi, ilgili şirketin yalnızca bir şirketle danışmanlık sözleşmesi imzalaması anlamına gelir. Bu nedenle, ilgili şirket, sözleşme süresi boyunca diğer M&A uzmanı şirketlerle sözleşme imzalayamaz.

Tam zamanlı sözleşme durumunda, bilgi kaynağı yalnızca sözleşme imzalanan M&A uzmanı şirket olacağından, bilgi sızıntısı riskini azaltabilirsiniz.

Ayrıca, M&A uzmanı şirket için de ödeme alma olasılığı artar, bu nedenle öncelikli olarak ele alınan bir proje sonucunda, daha iyi bir partnerin tanıtılması beklentisi artar.

Sözleşme Biçimi 2: Parça Zamanlı Sözleşme

Parça zamanlı sözleşme, ilgili şirketin aynı anda birden fazla M&A uzmanı şirketle sözleşme imzalayabileceği bir sözleşme biçimidir.

Parça zamanlı sözleşme biçimini seçtiğinizde, M&A uzmanı şirket veya bu şirketin yetkilisi ile uyumsuzluk nedeniyle M&A’nın başarısız olma riskini azaltabilirsiniz. Ayrıca birden fazla şirketten bilgi alabilirsiniz, bu da daha fazla bilgi ve fırsat elde etme avantajı sağlar.

Öte yandan, bilgi kaynaklarını artırmak, bilgi sızıntısı riskinin artmasıyla doğrudan ilişkilidir. Gerçekten de, bilgi sızdığı durumda, sızıntı kaynağını belirlemenin zor olması bir dezavantajdır.

Ayrıca, tam zamanlı sözleşme durumuna kıyasla, M&A uzmanı şirket içindeki önceliğin düşme olasılığını da unutmamak önemlidir.

Danışmanlık Sözleşmesinin Kontrol Noktaları: 5 Ana Madde

Burada, danışmanlık sözleşmesinin tipik maddelerini tanıtıp, her bir madde için kontrol noktalarını açıklıyoruz.

Not: Madde örneklerinde ‘A’ ifadesi, birleşme ve satın alma işlemlerini gerçekleştiren satıcı veya alıcı şirketi temsil ederken, ‘B’ ifadesi danışmanı temsil etmektedir.

İş İçeriği Hakkında Maddeler

Madde X (İş İçeriği)
A, bu sözleşme süresi boyunca, hedef şirketle işbirliği yapmak (bundan sonra “bu işbirliği” olarak anılacaktır.) için B’yi A’nın M&A danışmanı olarak atar ve B aşağıdaki danışmanlık hizmetlerini (bundan sonra “bu hizmetler” olarak anılacaktır.) gerçekleştirir.
1. İşbirliği adayı olabilecek çeşitli şirketlerin tanıtımı ve bilgi sağlama
2. Bu işbirliğinin uygulanması hakkında tavsiye veya destek
3. Bu işbirliği için gerekli sözleşme belgeleri ve diğer yazılı belgelerin oluşturulması hakkında tavsiye ve destek
4. Diğer, yukarıdaki maddelerle ilgili hizmetler

M&A’nın uygulanması için son derece uzman bilgi gereklidir ve her süreç için farklı uzman bilgisi gereklidir. Dolayısıyla, bir danışmanla danışmanlık sözleşmesi yaparken, iş kapsamını açıkça belirlemek önemlidir.

M&A’nın birçok süreci olduğu için, örneğin hedef şirketin seçimi, satın alma denetimi, hisse alımı ile ilgili sözleşme belgelerinin oluşturulması (hisse sahipleri arası sözleşme, hisse devir sözleşmesi, yatırım sözleşmesi vb.) gibi iş içerikleri geniş kapsamlıdır. İş kapsamını açıkça belirlemezseniz, iş kapsamı dışında kalır ve ayrıca ücret talep edilir veya borç ihmal sorumluluğu talep edilemez riski vardır.

Gizlilik İle İlgili Maddeler

Madde X (Gizlilik)
1. Bu sözleşme kapsamında “gizli bilgi”, bu işi yürüten gerçek, bu sözleşmenin varlığı ve içeriği, ayrıca bu incelemenin yürütülmesi sürecinde açıklayıcıdan ifşa edilen veya sağlanan ticari veya teknik bilgiler arasında, gizli olduğu açıklayıcı tarafından açıkça belirtilen bilgileri ifade eder.
2. Taraflar, birbirlerinin yazılı onayı olmadan, gizli bilgileri üçüncü taraflara ifşa etmemeli veya sızdırmamalıdır.

Bir şirketin birleşme ve satın alma (M&A) işlemlerini düşünürken veya gerçekleştirirken, danışmanlarına çok sayıda gizli bilgi sağlaması gerekmektedir.

M&A işlemlerinde şirketlerin sağladığı belgeler arasında, genel olarak halka açık olmayan işgücü yönetimi belgeleri ve geçmiş ve mevcut anlaşmazlıklara ilişkin belgeler gibi, genel kurul toplantı tutanakları ve mali tablolar bulunmaktadır. Bu nedenle, M&A işlemlerini hızlı bir şekilde ilerletmek için, danışmanlarla gizlilik maddelerini içeren bir anlaşma yapmak gerekmektedir.

Ayrıca, bir M&A işlemini gerçekleştirirken, M&A incelemesinin kendisinin genellikle gizli bilgi olduğu için, M&A işlemlerini yürütme gerçeğini gizli bilgi tanımına dahil etmek de önemlidir.

Ücret İle İlgili Maddeler

Madde X (Ücretler)
1. A, B’ye, bu işin başlangıç ücreti olarak, bu sözleşmenin imzalandığı günden itibaren X iş günü içinde, X TL (KDV dahil değildir. Aşağıda aynıdır.) öder.
2. A, bu işle ilgili olarak, bu işin işbirliği hedef şirketi hakkında, B’nin elde ettiği bilgilerin sağlanmasının ardından, somut bir inceleme yapmak istediğinde, B’ye X TL öder.
3. B, A’nın önceden yazılı onayını alarak, bu işin işbirliği için bu işin kapsamı dışındaki işleri (bundan sonra “bu iş dışındaki işler” olarak anılacaktır.) gerçekleştirdiğinde, A, B’ye, bu iş dışındaki işler için harcanan süre başına X TL öder.
4. Bu iş sonucunda, bu işin işbirliği nihai anlaşması imzalandığında, A, B’ye, bu işin başarısının ödülü olarak, bu işin işbirliği nihai anlaşma gününden itibaren X iş günü içinde, X TL öder.

Danışmanlık sözleşmesinde önemli maddelerden biri ücretle ilgili maddedir. Ücretin ödeme yöntemi ve ödeme zamanı danışmana göre büyük ölçüde farklılık gösterir. Örneğin, aylık danışmanlık ücreti gibi yöntemler veya başlangıç ücreti, ara ücret, ödül ücreti gibi yöntemler bulunmaktadır.

Başlangıç ücreti, ara ücret, ödül ücreti gibi yöntemlerde, hangi koşullarda ara ücret veya ödül ücretinin ortaya çıkacağını belirlemek önemlidir.

Ayrıca, iş kapsamı dışındaki işlerin ortaya çıkması durumunda ne kadar ücret alınacağı da, sonraki anlaşmazlıkları önlemek için önceden belirlenmesi önemlidir.

Orta Yol İptali Hakkındaki Madde

Madde X (Orta Yol İptali)
1. Her iki taraf, karşı tarafa en az 30 gün önceden yazılı olarak bildirimde bulunarak, bu sözleşmeyi istediği zaman sonlandırabilir.
2. İşbirliği anlaşması nihai anlaşma yapılmadan önce, birinci fıkrada belirtilen şekilde sözleşme sonlandırılırsa, taraflar ayrı ayrı görüşerek, B tarafı, A’dan aldığı ücretten görüşmeler sonucu belirlenen miktarı iade eder.
3. İşbirliği anlaşması nihai anlaşma yapıldıktan sonra, bu iptal edilirse veya işbirliği tamamlanmazsa bile, B tarafı, A’dan aldığı ücreti iade etmez.

M&A danışmanlık sözleşmelerinde, M&A’nın başarısız olması durumunda da düşünülmesi gerekmektedir.

M&A başarısız olduğunda orta yol iptali yapılıp yapılamayacağı, orta yol iptali durumunda ücretin nasıl tasfiye edileceği gibi konuların açıkça belirlenmesi gerekmektedir.

Diğer Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Madde X (Alt Yüklenicilik Yasaklama)
B tarafı, A’nın önceden yazılı onayını almadıkça, bu sözleşmeye dayalı olarak işlerin tamamını veya bir kısmını üçüncü bir tarafa devredemez.

Madde X (Giderler)
1. Bu sözleşme uyarınca B tarafından yapılan giderler (ulaşım, konaklama ve işin yürütülmesi için genellikle gerekli olan diğer masraflar dahil) A tarafından karşılanacaktır.
2. Yukarıdaki giderler, B’nin A’ya bir makbuz ile birlikte fatura sunduktan sonra, A tarafından B’ye ödenecektir.

M&A danışmanlık sözleşmesi imzalarken, diğer dikkat edilmesi gereken noktalara değinmek istiyorum.

Yukarıda belirtilenlerin dışında dikkat edilmesi gereken bir nokta, alt yüklenicilik hakkındaki hükümlerdir. M&A danışmanlık hizmetleri son derece uzman bilgi gerektirir ve danışmanın veya aracı kuruluşun yeteneklerine bağlı olarak M&A’nın başarısı etkilenebilir. Bu nedenle, bir şirket olarak, alt yükleniciliği yasaklayan bir hüküm koymak gereklidir.

Ayrıca, M&A’da, hedef şirketle yapılan görüşmeler vb. nedeniyle ulaşım ve konaklama gibi masraflar oluşabilir. Bu tür masraflar, işin yürütülmesi için gerekli olanlarla sınırlı olmalı ve karar ayrılıkları durumunda önceden yazılı onay alınması gibi koşullar düşünülebilir.

Özet: Danışmanlık Sözleşmesi Oluşturma ve Kontrol İşlemleri İçin Bir Avukata Danışın

M&A (Birleşme ve Satın Alma) sürecinde danışmanlık sözleşmeleri, bir uzmanın tavsiyesini alarak M&A işlemlerini etkin bir şekilde yürütmek için oldukça yaygın bir uygulamadır.

M&A, yüksek düzeyde uzmanlık bilgisi gerektirir ve M&A sürecinin her aşamasında geniş bir uzmanlık bilgisi gerektirir. Bu nedenle, hizmet kapsamı, ücret ödeme yöntemi gibi sözleşme içerikleri genellikle karmaşıktır.

M&A işlemlerini etkin bir şekilde yürütmek için, danışmanınızla hangi tür bir sözleşme yapacağınız önemlidir. Bu nedenle, danışmanlık sözleşmesi oluştururken bir avukat gibi uzmanlara danışmanızı öneririz.

Büromuzun Sunduğu Çözümler

Monolith Hukuk Bürosu, özellikle IT ve hukuk alanlarında yüksek uzmanlığa sahip bir hukuk firmasıdır. M&A ve iş devralmalarında sözleşme oluşturulması önemli bir adımdır. Büromuz, Tokyo Borsası Prime listesindeki şirketlerden erken aşama girişimlere kadar çeşitli durumlar için sözleşme oluşturma ve inceleme hizmetleri sunmaktadır. Eğer sözleşme ile ilgili bir sorunuz varsa, lütfen aşağıdaki makaleye göz atınız.

Monolith Hukuk Bürosu’nun hizmet alanları: Hisse Senedi & M&A İlgili Hukuki İşler[ja]