Manga Spoiler Sitelerinin Kurnazlaşması: Telif Hakkı İhlali Örneklerini Açıklıyoruz

İnternet dünyası bilgiyle dolup taşmakta, ancak içlerinde çok sayıda telif hakkını ihlal eden içerik de bulunmaktadır. Manga spoiler siteleri bunun bir örneğidir ve bu siteler, kurnaz yöntemlerle şekil değiştirerek düzenlemeleri aşmaya ve var olmaya devam etmektedirler.

Burada, manga spoiler sitelerinin telif haklarını nasıl ihlal ettiğini, somut örnekler aracılığıyla ayrıntılı bir şekilde açıklayacağız.

「Manga Mura」 Olayı Nedir?

2018 yılında, manga okumak için kullanılan yasa dışı korsan site ‘Manga Mura’ büyük bir haber haline geldi. ‘Manga Mura’, zirve döneminde aylık 100 milyonu aşan devasa bir trafik çekiyordu. Elbette, bu tür korsan sitelerin telif hakkı ihlali olduğu tartışmasızdır.

Bu olay, telif haklarına ilişkin mevcut sistemlerin gözden geçirilmesi tartışmalarını tetikledi. 2020 yılında gerçekleşen Japon Telif Hakkı Kanunu’nun en önemli odak noktası, internet üzerinde yaygınlaşan korsan manga yayınlarına karşı alınacak önlemler oldu.

‘Manga Mura’ olayından sonra, 2019 yılında, korsan manga sitelerine linkler toplayan bir başka site olan ‘Haruka Yume no Ato’ da telif hakkı ihlali nedeniyle suçlu bulundu.

Reiwa 2 (2020) Yılında Yapılan Japon Telif Hakkı Kanunu Değişikliğinin Önemli Noktaları

Bu durumlar göz önünde bulundurularak, Reiwa 2 (2020) yılında yapılan Japon Telif Hakkı Kanunu değişikliğinde “Link Sitelerine Karşı Önlemler” ve “Yasa Dışı İndirme Düzenlemelerinin Güçlendirilmesi” olmak üzere iki temel unsur belirlenmiştir.

Bu değişiklikle birlikte, internet üzerinde izinsiz olarak başkalarının telif hakkına tabi eserlerini yükleyerek büyük reklam gelirleri elde eden korsan manga siteleri sıkı bir şekilde denetlenir hale gelmiştir. Ancak, farklı yöntemler kullanarak manga yüklemesi yaparak reklam geliri elde eden siteler hala çok sayıda bulunmaktadır.

Bunlar, ciltli kitapların veya manga dergilerinin yayınlandığı gün içeriğini internet üzerinde yayınlayan manga spoiler siteleridir. Burada, manga spoiler sitelerinin mevcut durumunu ve son yıllarda verilen yayıncı bilgilerinin açıklanmasına yönelik taleplerin sonuçlarını açıklayacağız.

Referans: Kültür Ajansı | İnternet Üzerindeki Korsan Yayınlarla Mücadele İçin Telif Hakkı İhlali Bilgi Portalı[ja]

Manga Spoiler Sitelerinin Üç Tipi

Manga spoiler siteleri, büyük ölçüde üç tipe ayrılabilir.

İlk tip, ‘tam yayın’ olarak adlandırılan ve korsan sitelerle aynı türde olanıdır. Bu tip siteler, seri halinde yayınlanan mangaların en yeni bölümlerinin tüm resimlerini, yayınlanma tarihinde veya hemen sonrasında internet üzerinde yayımlar. Hak sahiplerinden izin almadan yayımladıkları için, bu durum telif hakkı ihlali olarak kabul edilir.

Bir diğer tip, en yeni bölümün hikaye gelişimini, diyaloglarla birlikte detaylı bir şekilde anlatan ‘metin spoiler’ıdır. Manga resimlerinin yayımlanmasının telif hakkı ihlali olacağı bilinciyle, mevcut spoiler sitelerinin çoğu bu tür ‘metin spoiler’ formatındadır. Ancak, mangada ifade edilen hikaye gelişimi ve karakter diyalogları gibi yaratıcı ifadeler de telif hakkı kapsamındadır. Bu durumda, kişisel görüşlerini belirtirken, alıntı yaparak kullanmış olabileceğini iddia etmek mümkün olabilir ve bazı tarafların bu şekilde düşündüğü durumlar da olabilir.

Bir başka tip ise ‘kısmi yayın’dır. En yeni bölümün bir sayfasını veya bir karesini yayımlayıp, bunu diyaloglar veya kişisel yorumlarla birlikte sunarlar. Sadece bir sayfa veya kare yayımlamanın telif hakkı ihlali oluşturmadığını düşünebilirler veya kendi yorumlarıyla birlikte manga resimlerini alıntı olarak kullanmış olabileceklerini iddia edebilirler.

Ancak, telif hakkı yasası kapsamında alıntının kabul edilebilir olması için katı şartlar gerekmektedir ve manga spoiler sitelerinin yayımları alıntı olarak kabul edilme ihtimali düşüktür. ‘Alıntı’ hakkında daha detaylı bilgi aşağıdaki makalelerde açıklanmıştır.

İlgili makale: Telif Hakkı Yasası’nda Alıntının NG Olarak Kabul Edildiği Durumlar (Metin ve Resim Düzeni)[ja]

İlgili makale: Video Alıntılarının Kabul Edildiği Durumlar ve Telif Hakkı Yasası Üzerine Gereklilikler ve Yargı Kararları[ja]

「Tam Yayın」 Tipi Manga Spoiler Sitelerindeki Tutuklama Örnekleri

“Tam Yayın” tipi manga spoiler siteleri ile ilgili olarak, “Jump Yorum Spoiler Özet Hızlı Rapor” gibi platformlar aracılığıyla izinsiz yayın yapan Akita ilinden 31 yaşındaki erkek ve 33 yaşındaki kadın, Akita İl Emniyet Müdürlüğü ve Kumamoto İl Emniyet Müdürlüğü’nün ortak soruşturma birimi tarafından 2017 yılı Temmuz ayının 29’unda, telif hakkı ihlali (kamu yayını hakkı ihlali, yayın hakkı ihlali) şüphesiyle tutuklanmıştır.

Ayrıca, “One Piece Özet Hızlı Rapor” aracılığıyla popüler manga “One Piece”in en son bölümünü izinsiz yayınlayan Akita ilinden 30 yaşındaki erkek ve Tottori ilinden 23 yaşındaki kadın da, Kumamoto İl Emniyet Müdürlüğü ve Tottori İl Emniyet Müdürlüğü’nün ortak soruşturma birimi tarafından 2017 yılı Eylül ayının 6’sında, yine telif hakkı ihlali (kamu yayını hakkı ihlali, yayın hakkı ihlali) şüphesiyle tutuklanmıştır.

Örneğin, “One Piece”in en son bölümünü izinsiz yayınlayan Akita ilinden olan erkek hakkında, yaklaşık 10 ay boyunca dört kez, yayın öncesi manga görsellerini yükleyerek telif hakkı ihlali yapmış ve “bencilce bir motivasyonla, telif hakkı sahiplerinin uğradığı zarar da büyük” olduğu gerekçesiyle, 1 yıl 6 ay hapis cezası ve 3 yıl tecilli, 500 bin yen para cezasına çarptırılmıştır (Akita Bölge Mahkemesi, 2017 yılı Aralık ayının 8’indeki kararı).

Bu tür “Tam Yayın” tipi manga spoiler siteleri, yakalanma olasılıkları çok yüksek olduğundan, artık neredeyse hiç görülmemektedir.

İlgili makale: Görsel Telif Hakkı İhlali ‘Zarar Tazminatı Oranları’ ve İki Örnek Kararın Açıklaması[ja]

「Metin Sızıntısı」 Tipi Manga Spoiler Siteleri Üzerine Dava Örnekleri

Yakın yıllarda hızla artış gösteren ve “Tam Yayın” tipi manga spoiler sitelerinin yerini alan bir tür “Metin Sızıntısı” tipidir.

Bu “Metin Sızıntısı” tipinde, “Manga Ru~ Ücretsiz Manga Yorumları ve Spoiler İncelemeleri” sitesi sorun olmuştur. Bu sitede, Shogakukan’ın manga uygulamasında yayınlanan “Kengan Omega” adlı mangasının neredeyse tüm diyalogları birebir alıntılanmış ve çizimlerle betimlenen sahneler ile karakter isimleri metne dökülerek, söz konusu manga ile esasen aynı olan makaleler yayınlanmıştır. Ayrıca, manga yaratıcıları, manga karelerinin kopyalandığını ve telif haklarının ihlal edildiğini belirterek, yayıncı bilgilerinin ifşa edilmesini talep etmişlerdir.

Buna karşılık, Tokyo Bölge Mahkemesi şu kararı vermiştir:

Davacı, söz konusu mangasının telif hakkı sahibidir (tartışmasız bir gerçek) ve manga karelerinin (resim ve diyaloglar) telif haklarına sahiptir. Söz konusu makalede, manga karelerinin (resim ve diyaloglar) yayınlandığı ve makalenin yüklenmesinin davacının çoğaltma ve halka açık iletim haklarını ihlal ettiği, telif hakkı ihlalini engelleyecek başka bir sebep de bulunmadığından, davacının çoğaltma ve halka açık iletim haklarının ihlal edildiği açıktır ve talep edilen sebepler kabul edilebilir.

Reiwa 3 (2021) yılı 26 Mart Tokyo Bölge Mahkemesi Kararı

Bu bağlamda, “çoğaltma hakkı” (yazarın eserinin izinsiz çoğaltılmasını engelleme hakkı) ve “halka açık iletim hakkı” (yazarın eserinin izinsiz olarak halka yayınlanmasını engelleme hakkı) ihlalleri kabul edilmiştir. Davacı, telif hakkı ihlali nedeniyle zarar tazminatı talep etme niyetinde olduğundan ve bunun için söz konusu yayıncı bilgilerinin ifşa edilmesi gerektiğinden, aracı sağlayıcıya, yayıncı bilgilerinin ifşa edilmesi emredilmiştir.

Bu spoiler sitesinde, 2019 Ocak’tan 2020 Mayıs’a kadar toplam 63 bölümün diyalogları ve resimlerinin bir kısmı izinsiz olarak yayınlanmıştır. Shogakukan editörleri bu kararı takiben, “Manganın tüm içeriğini detaylı bir şekilde yayınlayan siteler peş peşe ortaya çıkıyor ve ciddi bir sorun haline geliyor. Büyük emeklerle yaratılan eserlerin yazarlarının haklarını korumak için, her türlü ihlale karşı bundan sonra da kararlı bir şekilde mücadele edeceğiz” şeklinde bir açıklama yapmışlardır.

「Bir Kısım Yayınlanan」 Tipi Manga Spoiler Siteleri

「Bir Kısım Yayınlanan」 tipi siteler, en yeni bölümün bir sayfasını veya bir karesini yayınlayarak, replikler ve kişisel yorumlarla birlikte sunar. Bu konuda, 2020 yılının 10 Eylül’ünde, “Kinnikuman”ın yazarları Yudetamago (Takashi Shimada & Yoshinori Nakai) tarafından, sosyal medya ve bloglar üzerinde “Kinnikuman” görsellerinin kullanımına ilişkin bir rica yayınlandı.

Belirli bir hedef göstermese de, “Geçtiğimiz 31 Ağustos’ta, 319. bölüm ‘Shuukan Pure NEWS’ üzerinde yayınlandığında, internet üzerinde eserin içeriğini anlamayı gerektirecek kadar çok sayıda metin ve görsel içeren yorumlar gördüm ve bu beni çok üzdü” şeklinde bir yorum yapıldı. Ayrıca, “Bizim için kan ve etimiz olan manga sayfalarından birinin, niyetimiz anlaşılmadan ve istemediğimiz bir şekilde sosyal medyada paylaşılması, 20 sayfalık eseri tamamen okumuş gibi hissettirdiği için çok üzgünüm. Keşke herkes 20 sayfayı da okusaydı, çok daha eğlenceli olurdu” denilerek, ‘Bir Kısım Yayınlanan’ tipi manga spoiler sitelerinin de bu durumu kapsadığı ima ediliyor.

Bu “rica”da, Yudetamago (Takashi Shimada & Yoshinori Nakai) tarafından ele alınan sorun, telif hakkı ihlali değil, henüz okumamış okuyuculara içeriği öğretmek ve manga okumanın keyfini çalmak gibi bir düşüncesizlikti. Yudetamago’dan daha ileri bir yorum yapan ise popüler eser “Attack on Titan”ın editörü Mr. Back oldu. Mr. Back, 2021 yılının 30 Mart’ında kendi Twitter hesabında, “Attack on Titan”ın yasa dışı yüklenmesi ve yayın öncesi bilgi sızıntısı yapan birkaç kişi ve hesaba karşı dava sürecini başlattığını duyurdu. Ayrıca, “Görsel ve metin yoluyla yapılan yasa dışı paylaşımlara karşı, ülke fark etmeksizin müdahale edeceğiz” şeklinde bir yorum yaparak, İngilizce bir yorum da ekledi.

‘Bir Kısım Yayınlanan’ tipi manga spoiler siteleriyle ilgili ilginç bir haber geldi.

2021 yılının 23 Haziran’ında, Miyagi İl Emniyet Müdürlüğü, filmlerin içeriğini yaklaşık 10 dakikaya düzenleyerek ‘Fast Movies’ (Hızlı Filmler) adı altında YouTube üzerinden izinsiz yayınladığı ve haksız yere reklam geliri elde ettiği gerekçesiyle, Sapporo şehrinden üç kişiyi telif hakkı yasasını ihlal şüphesiyle tutukladı. ‘Fast Movies’ ile ilgili tutuklamalar ülke genelinde bir ilk oldu.

‘Fast Movies’, 2020 yılının ilkbaharından itibaren YouTube’da popülerleşen bir video stili olup, kısa sürede ve ücretsiz olarak filmlerin içeriğini anlama imkanı sunduğu için popülerlik kazandı. Bazı videolar yaklaşık 7 milyon kez izlenirken, toplam izlenme sayısı 80 milyonu aşan YouTube kanalları da bulunuyor. Genel Merkezi İçerik Dağıtımı Teşvik Kurumu (CODA) tarafından yapılan tahminlere göre, bugüne kadar toplam zararın 95 milyar yenin üzerinde olduğu (2022 yılının Haziran ayı itibarıyla) ve sektörde bu durumun giderek daha fazla sorun olarak görüldüğü belirtiliyor.

‘Fast Movies’ gibi, filmin içeriğini yaklaşık 10 dakikaya indirgeyip, anlatım ekleyerek düzenleyen videolar, ‘Bir Kısım Yayınlanan’ tipi manga spoiler siteleriyle aynı yapıya sahiptir. ‘Fast Movies’ gibi, ‘Bir Kısım Yayınlanan’ tipi manga spoiler siteleri de sorun teşkil etme olasılığı yüksektir.

İlgili makale: 5 Milyar Yen Tazminat Kararı da Var… Fast Movies’in Hukuki Sorumluluğu Nedir? Avukatlar Ceza ve Hukuki Sorumluluğu Açıklıyor[ja]

Özet: Telif Hakkı İhlallerinde Uzmanlara Danışın

Telif hakkı ihlali, telif hakkı sahipleri ve ilgili kişilere büyük ekonomik kayıplar verebilecek ciddi bir suçtur. Manga spoiler siteleri gibi çeşitli şekillerde var olmaya devam eden ve tutuklama örnekleri de bulunan bu ihlaller, internet üzerinde son bulmamaktadır.

Telif hakkı ve diğer fikri mülkiyet haklarının ihlali durumunda, hem sivil hem de cezai yargı yoluyla hukuki işlem yapılabilir. Her bir vaka farklılık gösterdiğinden, detaylı bilgi için lütfen bir uzmana danışın.

Hukuk Büromuz Tarafından Sunulan Önlemler

Monolith Hukuk Bürosu, IT ve özellikle internet ile hukukun her iki alanında da yüksek uzmanlığa sahip bir hukuk firmasıdır. Son yıllarda, telif hakları etrafında dönen fikri mülkiyet hakları büyük ilgi görmektedir. Büromuz, fikri mülkiyetle ilgili çözümler sunmaktadır. Ayrıntılar aşağıdaki makalede yer almaktadır.

Monolith Hukuk Bürosu’nun Uzmanlık Alanları: Çeşitli şirketlerin IT ve fikri mülkiyet hukuku[ja]