Ο Οργανισμός και η Διαχείριση των Συνδικάτων Εργασίας στο Εργατικό Δίκαιο της Ιαπωνίας

Στο επιχειρηματικό περιβάλλον της Ιαπωνίας, τα συνδικάτα ασκούν σημαντική επιρροή στη διοίκηση των επιχειρήσεων και στις σχέσεις εργοδοτών-εργαζομένων. Το Σύνταγμα της Ιαπωνίας εγγυάται τα δικαιώματα των εργαζομένων στην ένωση, στη συλλογική διαπραγμάτευση και στη συλλογική δράση, και βάσει αυτών έχουν καταρτιστεί νόμοι όπως ο Νόμος για τα Συνδικάτα. Ως εκ τούτου, η αλληλεπίδραση των επιχειρήσεων με τα συνδικάτα δεν είναι θέμα επιλογής, αλλά μια διοικητική πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπιστεί εντός του νομικού πλαισίου. Η ακριβής κατανόηση της οργανωτικής δομής και των λειτουργικών αρχών των συνδικάτων, καθώς και των νομικών κανονισμών που τα διέπουν, είναι απαραίτητη για τη δημιουργία υγιών σχέσεων εργοδότη-εργαζομένου και για τη διαχείριση νομικών κινδύνων. Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε εις βάθος την οργάνωση και τη λειτουργία των συνδικάτων στο πλαίσιο του Ιαπωνικού Εργατικού Δικαίου, εστιάζοντας ιδιαίτερα σε τρεις σημαντικές πτυχές: «την αυτονομία των συνδικάτων και τους νομικούς κανονισμούς που τα διέπουν», «τη συμφωνία Union Shop» και «τα όργανα των συνδικάτων». Μέσω αυτής της ανάλυσης, στοχεύουμε να βοηθήσουμε τους επιχειρηματίες να διαμορφώσουν στρατηγικά και σύμφωνα με τη νομοθεσία τις σχέσεις τους με τα συνδικάτα.

Η Αυτονομία των Συνδικάτων και οι Νομικές τους Απαιτήσεις στην Ιαπωνία

Στο ιαπωνικό νομικό σύστημα, τα συνδικάτα απολαμβάνουν υψηλού βαθμού αυτονομίας. Η αρχή αυτής της αυτονομίας αποσκοπεί στο να εξασφαλίσει ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να διαπραγματεύονται σε ίση βάση με τους εργοδότες, αποκλείοντας την ανάρμοστη παρέμβαση του κράτους ή των εργοδοτών στην εσωτερική διαχείριση των συνδικάτων. Ωστόσο, για να απολαύσει ένα συνδικάτο την προστασία που προβλέπεται από τον Ιαπωνικό Νόμο Συνδικάτων, πρέπει να πληροί τις αυστηρές απαιτήσεις που ορίζει ο νόμος. Η κατανόηση αυτών των απαιτήσεων είναι ζωτικής σημασίας για τις επιχειρήσεις ώστε να καθορίσουν αν ένα συνδικάτο αποτελεί έναν νόμιμο διαπραγματευτικό εταίρο.

Το Άρθρο 28 του Ιαπωνικού Συντάγματος εγγυάται το δικαίωμα των εργαζομένων στην ένωση, το δικαίωμα στη συλλογική διαπραγμάτευση και το δικαίωμα στη συλλογική δράση. Ο Ιαπωνικός Νόμος Συνδικάτων είναι αυτός που δίνει σάρκα και οστά σε αυτά τα συνταγματικά δικαιώματα. Το Άρθρο 2 του νόμου ορίζει τα συνδικάτα ως “οργανώσεις ή συνασπισμούς οργανώσεων που οργανώνονται αυτόνομα από τους εργαζομένους με κύριο σκοπό τη διατήρηση και βελτίωση των συνθηκών εργασίας και άλλων μέσων για την αναβάθμιση της οικονομικής τους θέσης”. Αυτός ο ορισμός περιλαμβάνει θετικές απαιτήσεις για να αναγνωριστεί νομικά ένα συνδικάτο: να είναι εργαζόμενοι οι κύριοι φορείς, να είναι αυτόνομη οργάνωση και ο κύριος σκοπός της να είναι η διατήρηση και βελτίωση των συνθηκών εργασίας.

Από την άλλη πλευρά, το Άρθρο 2 του Ιαπωνικού Νόμου Συνδικάτων ορίζει επίσης αρνητικές απαιτήσεις που αποκλείουν ορισμένες οργανώσεις από την εφαρμογή του νόμου. Αν μια οργάνωση πληροί έστω και μία από αυτές τις απαιτήσεις, δεν θεωρείται νομικά συνδικάτο και δεν μπορεί να λάβει την ισχυρή προστασία που προσφέρει ο νόμος, όπως η προστασία από αδίκημα εργασιακής πράξης. Για τη διοίκηση μιας επιχείρησης, η κατανόηση αυτών των αρνητικών απαιτήσεων είναι ιδιαίτερα σημαντική.

Πρώτον, οι οργανώσεις που επιτρέπουν τη συμμετοχή ατόμων που εκπροσωπούν τα συμφέροντα του εργοδότη δεν αναγνωρίζονται ως συνδικάτα. Αυτό περιλαμβάνει τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, τους εργαζομένους σε εποπτικές θέσεις με άμεση εξουσία πάνω στην πρόσληψη ή απόλυση και προαγωγή, καθώς και τα άτομα που έχουν πρόσβαση σε εμπιστευτικές πληροφορίες σχετικά με τα εργασιακά σχέδια ή πολιτικές του εργοδότη. Ο σκοπός αυτής της διάταξης είναι να διασφαλίσει την αυτονομία του συνδικάτου και να αποκλείσει την επιρροή του εργοδότη.

Δεύτερον, οι οργανώσεις που λαμβάνουν οικονομική υποστήριξη για τα λειτουργικά τους έξοδα από τον εργοδότη δεν αναγνωρίζονται επίσης ως συνδικάτα, καταρχήν. Αυτό στοχεύει στην πρόληψη της οικονομικής εξάρτησης του συνδικάτου από τον εργοδότη και στη διατήρηση της ανεξαρτησίας του. Ωστόσο, ο Ιαπωνικός Νόμος Συνδικάτων παραχωρεί ορισμένες εξαιρέσεις. Για παράδειγμα, η άδεια του εργοδότη στους εργαζομένους να διαπραγματεύονται κατά τη διάρκεια του ωραρίου εργασίας χωρίς απώλεια μισθού, οι συνεισφορές του εργοδότη σε ταμεία πρόνοιας, και η παροχή ελάχιστου απαιτούμενου χώρου γραφείου δεν θεωρούνται απαγορευμένη οικονομική υποστήριξη.

Τρίτον, οι οργανώσεις που ασχολούνται αποκλειστικά με αμοιβαία ή πρόνοια έργα, ή κυρίως με πολιτικές ή κοινωνικές κινήσεις, είναι επίσης εκτός του πεδίου εφαρμογής του Ιαπωνικού Νόμου Συνδικάτων.

Αυτές οι νομικές απαιτήσεις δεν περιορίζονται απλώς σε ορισμούς. Όταν μια επιχείρηση αντιμετωπίζει αίτημα για συλλογική διαπραγμάτευση από ένα συνδικάτο, η επιβεβαίωση ότι το συνδικάτο πληροί τις απαιτήσεις του Άρθρου 2 του Ιαπωνικού Νόμου Συνδικάτων είναι το πρώτο βήμα για την καθορισμό των νομικών υποχρεώσεων της επιχείρησης. Εάν το συνδικάτο επιτρέπει τη συμμετοχή μελών του διοικητικού συμβουλίου ή λαμβάνει ακατάλληλη οικονομική υποστήριξη από τον εργοδότη, τότε ενδέχεται να μην έχει νόμιμο δικαίωμα διαπραγμάτευσης. Επομένως, η λεπτομερής εξέταση αυτών των απαιτήσεων αποτελεί ένα θεμελιώδες μέρος της νομικής και της διαχείρισης κινδύνων μιας επιχείρησης.

Καταστατικό Συνδικάτου: Η Καρδιά της Εσωτερικής Διακυβέρνησης Ενός Συνδικάτου στην Ιαπωνία

Για να λειτουργήσει ένα συνδικάτο ως νομικά αποτελεσματικό σώμα, είναι απαραίτητο το καταστατικό του, το οποίο καθορίζει τις βασικές αρχές οργάνωσης και λειτουργίας του. Το καταστατικό λειτουργεί ως ένα είδος “συνταγματικού χάρτη” εντός του συνδικάτου, ρυθμίζοντας τις σχέσεις δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των μελών και τη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Επιπλέον, ο Ιαπωνικός Νόμος Συνδικάτων απαιτεί την ενσωμάτωση συγκεκριμένων δημοκρατικών διατάξεων στο καταστατικό ως προϋπόθεση για την προστασία που παρέχει ο νόμος. Κατά συνέπεια, η κατανόηση του περιεχομένου του καταστατικού είναι ένας σημαντικός δείκτης για την αξιολόγηση της νομιμότητας και της δημοκρατικότητας της λειτουργίας ενός συνδικάτου.

Το Άρθρο 5, Παράγραφος 1 του Ιαπωνικού Νόμου Συνδικάτων ορίζει ότι για να συμμετάσχει ένα συνδικάτο σε διαδικασίες που προβλέπονται από τον νόμο, όπως η αίτηση για διόρθωση αδίκων εργασιακών πρακτικών, πρέπει να αποδείξει στην Εργατική Επιτροπή ότι το καταστατικό του συμμορφώνεται με τις διατάξεις του Άρθρου 5, Παράγραφος 2. Τα συνδικάτα με ελλιπή καταστατικά (συνδικάτα με καταστατικές ατέλειες) περιορίζονται στη συμμετοχή τους στις διαδικασίες του Νόμου Συνδικάτων, αλλά η προστασία των μεμονωμένων εργαζομένων βάσει του Άρθρου 7, Παράγραφος 1 δεν αρνείται, και επίσης αναγνωρίζεται η προστασία του Άρθρου 28 του Συντάγματος για τις νόμιμες συλλογικές ενέργειες.

Οι δημοκρατικές διατάξεις που απαιτούνται από το Άρθρο 5, Παράγραφος 2 του Ιαπωνικού Νόμου Συνδικάτων ως απαραίτητα στοιχεία στο καταστατικό είναι οι εξής εννέα:

1. Το όνομα
2. Η έδρα του κύριου γραφείου
3. Το δικαίωμα των μελών να συμμετέχουν σε όλα τα θέματα του συνδικάτου και να λαμβάνουν ίση μεταχείριση
4. Κανείς δεν στερείται την ιδιότητα του μέλους λόγω φυλής, θρησκείας, φύλου, κοινωνικής καταγωγής ή κοινωνικής τάξης
5. Οι αξιωματούχοι εκλέγονται μέσω άμεσης και μυστικής ψηφοφορίας των μελών (στην περίπτωση των συνδικάτων, είναι επίσης δυνατή η εκλογή από αντιπροσώπους που εκλέγονται μέσω άμεσης και μυστικής ψηφοφορίας των μελών των μονάδων)
6. Η γενική συνέλευση πραγματοποιείται τουλάχιστον μία φορά το χρόνο
7. Η οικονομική αναφορά δημοσιεύεται στα μέλη τουλάχιστον μία φορά το χρόνο, συνοδευόμενη από πιστοποιητικό ενός επαγγελματία και πιστοποιημένου λογιστή
8. Η απεργία αρχίζει μόνο μετά από απόφαση που λαμβάνεται με την πλειοψηφία των άμεσων και μυστικών ψήφων των μελών
9. Οι τροποποιήσεις του καταστατικού πρέπει να λάβουν την υποστήριξη της πλειοψηφίας μέσω άμεσης και μυστικής ψηφοφορίας των μελών

Αυτές οι διατάξεις εξασφαλίζουν τη δημοκρατία και τη διαφάνεια στη διαχείριση του συνδικάτου. Για παράδειγμα, η απαίτηση για άμεση και μυστική ψηφοφορία των μελών σε σημαντικές αποφάσεις όπως οι εκλογές αξιωματούχων, οι αποφάσεις για απεργία και οι τροποποιήσεις του καταστατικού, προλαμβάνει την αυταρχική διαχείριση από μια μικρή ομάδα ηγετών και εγγυάται δράσεις που βασίζονται στη συλλογική βούληση των μελών. Επιπλέον, η υποχρέωση δημοσίευσης της οικονομικής αναφοράς εξασφαλίζει τη διαφάνεια των οικονομικών του συνδικάτου και εγγυάται την κατάλληλη χρήση των συνδικαλιστικών εισφορών.

Αυτές οι απαιτήσεις του καταστατικού λειτουργούν σαν “εισιτήριο εισόδου” για τη νομική ισχύ ενός συνδικάτου. Όταν ένα συνδικάτο υποβάλλει αίτηση στην Εργατική Επιτροπή για διόρθωση αδίκων εργασιακών πρακτικών (για παράδειγμα, αδικαιολόγητη άρνηση συλλογικών διαπραγματεύσεων από τον εργοδότη), η Επιτροπή πρώτα ελέγχει αν το συνδικάτο είναι σύμφωνο με τον νόμο, δηλαδή αν το καταστατικό του πληροί τις απαιτήσεις του Άρθρου 5, Παράγραφος 2 του Ιαπωνικού Νόμου Συνδικάτων. Εάν το καταστατικό παρουσιάζει ατέλειες, η αίτηση μπορεί να απορριφθεί. Αυτό σημαίνει ότι, από την πλευρά της επιχείρησης, η επαλήθευση του αν το καταστατικό ενός συνδικάτου πληροί τις νομικές απαιτήσεις μπορεί να αποτελέσει μια νομική αντίμετρο. Τα ζητήματα εσωτερικής διακυβέρνησης ενός συνδικάτου δεν περιορίζονται απλώς σε εσωτερικά θέματα, αλλά μπορούν επίσης να αποτελέσουν σημαντικό θέμα διαφωνίας σε νομικές διαμάχες μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων.

Τα Όργανα και οι Εξουσίες των Συνδικάτων Εργασίας στην Ιαπωνία

Τα συνδικάτα εργασίας στην Ιαπωνία διαθέτουν εσωτερικά διάφορα όργανα αποφάσεων και εκτέλεσης για να επιτύχουν τους στόχους τους. Η κατανόηση του πώς αυτά τα όργανα δομούνται και ποιες εξουσίες διαθέτουν είναι ζωτικής σημασίας για τις εταιρείες που διαπραγματεύονται με τα συνδικάτα, καθώς βοηθά στην αναγνώριση των νόμιμων εκπροσώπων και της διαδικασίας μέσω της οποίας λαμβάνονται οι αποφάσεις του συνδικάτου.

Το ανώτατο όργανο αποφάσεων ενός συνδικάτου είναι συνήθως η “Γενική Συνέλευση”. Η Γενική Συνέλευση αντιστοιχεί στην εταιρική γενική συνέλευση των μετόχων και διαθέτει την εξουσία να αποφασίζει για τα πιο σημαντικά θέματα που αφορούν τη λειτουργία του συνδικάτου, όπως την πολιτική δράσης, τον προϋπολογισμό, την εκλογή των αξιωματούχων, τις τροποποιήσεις των καταστατικών και την έγκριση των συμβάσεων εργασίας. Σύμφωνα με το άρθρο 5, παράγραφος 2, εδάφιο 6 του Νόμου για τα Συνδικάτα Εργασίας της Ιαπωνίας, η Γενική Συνέλευση πρέπει να συγκαλείται τουλάχιστον μία φορά το χρόνο.

Το όργανο που εκτελεί τις αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης σε καθημερινή βάση είναι η “Εκτελεστική Επιτροπή”. Η Εκτελεστική Επιτροπή αποτελείται από τους αξιωματούχους που εκλέγονται στη Γενική Συνέλευση, όπως ο πρόεδρος, ο αντιπρόεδρος, ο γραμματέας και άλλοι. Η Εκτελεστική Επιτροπή αναλαμβάνει την προετοιμασία των διαπραγματεύσεων, τη συγκέντρωση των απόψεων των μελών και τη διεκπεραίωση των καθημερινών υποθέσεων του συνδικάτου, αποτελώντας τον πυρήνα της λειτουργίας του.

Ανάμεσα σε αυτούς τους αξιωματούχους, ο “πρόεδρος” συνήθως εκπροσωπεί το συνδικάτο προς τα έξω και φέρει την ανώτατη ευθύνη. Το άρθρο 6 του Νόμου για τα Συνδικάτα Εργασίας της Ιαπωνίας ορίζει ότι “οι εκπρόσωποι του συνδικάτου ή τα μέλη που έχουν λάβει εντολή από αυτό, έχουν την εξουσία να διαπραγματεύονται με τον εργοδότη ή την ομάδα του για τη σύναψη συμβάσεων εργασίας και άλλα θέματα”. Αυτό εγγυάται νομικά την εξουσία του προέδρου και άλλων εκπροσώπων να διεξάγουν συλλογικές διαπραγματεύσεις με τον εργοδότη.

Όταν μια εταιρεία προσεγγίζει διαπραγματεύσεις με ένα συνδικάτο, είναι πρακτικά σημαντικό να κατανοεί τη δομή αυτών των οργάνων. Συνήθως, τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής κάθονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και διαθέτουν τη νόμιμη εξουσία για να διαπραγματεύονται βάσει του άρθρου 6 του Νόμου για τα Συνδικάτα Εργασίας της Ιαπωνίας. Ωστόσο, η εξουσία που κατέχουν περιορίζεται στην “εξουσία διαπραγμάτευσης” και δεν συνεπάγεται αυτόματα την “εξουσία για την τελική συμφωνία”.

Σε πολλά συνδικάτα, το καταστατικό προβλέπει ότι η εξουσία για την τελική έγκριση των συμβάσεων εργασίας που έχουν διαπραγματευτεί με τον εργοδότη επιφυλάσσεται στη Γενική Συνέλευση, το ανώτατο όργανο αποφάσεων. Αυτό αποτελεί ένα δημοκρατικό μηχανισμό ελέγχου για να αποτρέπεται η συμβιβαστική συμφωνία που θα αντίκειται στα συμφέροντα του συνόλου των μελών. Αυτή η δομή έχει σημαντικό αντίκτυπο στη διαπραγματευτική στρατηγική της εταιρείας. Ακόμη και αν επιτευχθεί προσωρινή συμφωνία με την Εκτελεστική Επιτροπή, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος ότι η συμφωνία αυτή μπορεί να απορριφθεί από τη Γενική Συνέλευση μέσω ψηφοφορίας των μελών. Επομένως, είναι σοφό για τους διαπραγματευτές της εταιρείας να λαμβάνουν υπόψη την εσωτερική διαδικασία έγκρισης του συνδικάτου κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων και να σχεδιάζουν τη στρατηγική τους ανάλογα με τον κίνδυνο απόρριψης.

Η Νομική Δομή και Πρακτική της Συμφωνίας Union Shop στο Ιαπωνικό Εργατικό Δίκαιο

Η συμφωνία Union Shop αποτελεί ένα ευρέως υιοθετημένο σύστημα στις σχέσεις εργοδοτών και εργαζομένων στην Ιαπωνία, σχεδιασμένο για να ενισχύσει την οργανωτική δύναμη των συνδικάτων. Αυτή η συμφωνία επιβάλλει στην πράξη την υποχρέωση στους εργαζομένους μιας επιχείρησης να ενταχθούν σε ένα συγκεκριμένο εργατικό συνδικάτο, και η ακριβής κατανόηση της νομικής τους ισχύος και των ορίων τους είναι ζωτικής σημασίας για τη διαχείριση των ανθρώπινων πόρων και των εργασιακών σχέσεων σε μια εταιρεία.

Το Άρθρο 7, Παράγραφος 1 του Ιαπωνικού Νόμου Εργατικών Συνδικάτων απαγορεύει καταρχήν την απόλυση ή άλλη δυσμενή μεταχείριση ενός εργαζομένου επειδή δεν είναι μέλος ενός συνδικάτου ή επειδή αποχωρεί από αυτό, χαρακτηρίζοντάς το ως “άδικη εργατική πράξη”. Ωστόσο, μια εξαίρεση σε αυτή την αρχή παρέχεται στην επιφύλαξη του ίδιου άρθρου, η οποία αναφέρει ότι “δεν αποτελεί εμπόδιο στη σύναψη μιας συμφωνίας εργασίας που καθιστά την ιδιότητα μέλους ενός συνδικάτου ως προϋπόθεση απασχόλησης, σε περίπτωση που το συνδικάτο αντιπροσωπεύει την πλειοψηφία των εργαζομένων σε ένα συγκεκριμένο εργοστάσιο ή επιχείρηση”. Αυτή είναι η νομική βάση για τη συμφωνία Union Shop.

Το πιο σημαντικό απαιτούμενο στοιχείο για την εγκυρότητα αυτής της συμφωνίας είναι η “απαίτηση αντιπροσώπευσης της πλειοψηφίας”. Μια συμφωνία Union Shop μπορεί να συναφθεί μόνο από ένα συνδικάτο που οργανώνει την πλειοψηφία των εργαζομένων στην επιχείρηση (πλειοψηφικό συνδικάτο). Ακόμα και αν το συνδικάτο αντιπροσωπεύει την πλειοψηφία κατά τη στιγμή της σύναψης της συμφωνίας, αν στη συνέχεια χάσει αυτή την πλειοψηφία λόγω αποχωρήσεων μελών, η συμφωνία Union Shop αυτόματα χάνει την ισχύ της. Σε αυτή την περίπτωση, η υποχρέωση της επιχείρησης να απολύσει εργαζομένους επειδή δεν είναι μέλη του συνδικάτου καταργείται.

Μια επιχείρηση δεν είναι υποχρεωμένη να συμφωνήσει με την πιο αυστηρή μορφή της συμφωνίας Union Shop, ακόμα και αν το συνδικάτο το ζητήσει. Μέσω διαπραγματεύσεων, είναι δυνατόν να καταλήξουν σε μια πιο χαλαρή μορφή συμφωνίας που διατηρεί κάποια ελευθερία επιλογής για την επιχείρηση. Δύο συνηθισμένοι τύποι που συναντώνται συχνά στην πράξη είναι οι εξής:

Ο πρώτος είναι γνωστός ως “συμφωνία με δυνατότητα αποχώρησης”. Σε αυτή τη μορφή, η συμφωνία καθορίζει ότι οι εργαζόμενοι που αποχωρούν ή αποβάλλονται από το συνδικάτο θα απολύονται “καταρχήν”, αλλά η τελική απόφαση για την απόλυση εξαρτάται από τη συνεννόηση μεταξύ της εταιρείας και του συνδικάτου, διατηρώντας έτσι το δικαίωμα επιλογής της επιχείρησης.

Ο δεύτερος είναι γνωστός ως “δηλωτική συμφωνία”. Σε αυτή τη μορφή, η συμφωνία απλώς δηλώνει ότι “οι εργαζόμενοι πρέπει να είναι μέλη του συνδικάτου”, χωρίς να καθορίζει καμία υποχρέωση απόλυσης για όσους δεν είναι μέλη, αποτελώντας την πιο αδύναμη μορφή της συμφωνίας.

Όπως φαίνεται από αυτή τη σύγκριση, το ισχυρό σύστημα του Closed Shop, το οποίο απαιτεί την ιδιότητα μέλους συνδικάτου κατά την πρόσληψη, δεν είναι γενικά αποδεκτό στην Ιαπωνία. Αντίθετα, το σύστημα Union Shop έχει εγκυρότητα μόνο υπό την προϋπόθεση της αυστηρής απαίτησης της πλειοψηφικής αντιπροσώπευσης. Οι επιχειρήσεις πρέπει να κατανοούν πλήρως αυτές τις νομικές απαιτήσεις και τις πρακτικές επιλογές όταν εξετάζουν τη σύναψη μιας συμφωνίας Union Shop, και να λαμβάνουν προσεκτικές αποφάσεις που ταιριάζουν στην πραγματικότητα των εργασιακών σχέσεων της εταιρείας τους.

Σημαντικές Νομικές Προηγούμενες Υποθέσεις Σχετικά με τη Συμφωνία Union Shop στην Ιαπωνία

Η συμφωνία Union Shop παρέχει μια ισχυρή οργανωτική βάση στα συνδικάτα, ενώ ταυτόχρονα διαθέτει την ισχυρή επιρροή να καθορίζει την απασχόληση των εργαζομένων, γεγονός που έχει οδηγήσει σε πολλές νομικές διαφορές. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ιαπωνίας έχει καθορίσει μέσω μιας σειράς αποφάσεων ότι η επιρροή της συμφωνίας Union Shop έχει νομικά όρια. Αυτές οι προηγούμενες υποθέσεις είναι απαραίτητες για τις επιχειρήσεις προκειμένου να κατανοήσουν τους νομικούς κινδύνους κατά την εκτέλεση απολύσεων βάσει της συμφωνίας.

Πρώτον, υπάρχει η προηγούμενη υπόθεση σχετικά με την επικύρωση απολύσεων όταν η αποβολή από το συνδικάτο είναι άκυρη. Στην υπόθεση της Ιαπωνικής Εταιρείας Παραγωγής Αλατιού (απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου στις 25 Απριλίου 1975), το Ανώτατο Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η απόλυση ενός εργαζομένου από τον εργοδότη με βάση μια άκυρη αποβολή από το συνδικάτο αποτελεί κατάχρηση του δικαιώματος απόλυσης και είναι άκυρη. Αυτή η απόφαση επισημαίνει σημαντικά ζητήματα για τις επιχειρήσεις: δεν πρέπει να λειτουργούν απλώς ως «εκτελεστικά όργανα» των αιτημάτων του συνδικάτου. Πριν προχωρήσουν σε απόλυση, οι επιχειρήσεις έχουν τη νομική υποχρέωση να ερευνήσουν και να επιβεβαιώσουν εάν η διαδικασία αποβολής από το συνδικάτο έχει πραγματοποιηθεί σύμφωνα με τους κανόνες του συνδικάτου και εάν οι λόγοι της αποβολής είναι λογικοί. Η παράλειψη αυτής της διαδικασίας και η εκτέλεση απόλυσης βάσει μιας άδικης αποβολής θα καταστήσει την απόλυση άκυρη και η επιχείρηση θα αντιμετωπίσει νομικές ευθύνες απέναντι στον εργαζόμενο.

Δεύτερον, υπάρχει μια σημαντική προηγούμενη υπόθεση σχετικά με την επικύρωση απολύσεων όταν ένας εργαζόμενος εντάσσεται σε άλλο συνδικάτο. Στην υπόθεση Mitsui Warehouse Port Transport (απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου στις 14 Δεκεμβρίου 1989), το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι ο εργοδότης δεν έχει την υποχρέωση να απολύσει έναν εργαζόμενο που αποχωρεί από το πλειοψηφικό συνδικάτο και αμέσως εντάσσεται σε ένα μειοψηφικό συνδικάτο ή δημιουργεί ένα νέο. Το Ανώτατο Δικαστήριο δήλωσε ότι, ενώ ο σκοπός της συμφωνίας Union Shop είναι να διατηρήσει και να ενισχύσει την ενότητα του συνδικάτου, αυτό δεν πρέπει να γίνεται παραβιάζοντας το πιο θεμελιώδες δικαίωμα των εργαζομένων να επιλέγουν το συνδικάτο τους. Ως εκ τούτου, οι απαιτήσεις για απόλυση εργαζομένων που διατηρούν την ενότητά τους ως μέλη άλλου συνδικάτου, παρά την αποχώρηση από το πλειοψηφικό, θεωρούνται αντίθετες με τη δημόσια τάξη και τα καλά ήθη όπως ορίζει το άρθρο 90 του Ιαπωνικού Αστικού Κώδικα και είναι άκυρες.

Αυτή η προηγούμενη υπόθεση είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς καθορίζει τα όρια της επιρροής της συμφωνίας Union Shop. Η συμφωνία μπορεί να έχει τη δύναμη να προτρέπει τους εργαζομένους που δεν είναι μέλη κάποιου συνδικάτου να ενταχθούν στο πλειοψηφικό, αλλά δεν έχει τη δύναμη να εμποδίσει την ελευθερία μετακίνησης από ένα συνδικάτο σε ένα άλλο. Ειδικά όταν υπάρχουν πολλά συνδικάτα εντός μιας επιχείρησης, αυτή η προηγούμενη υπόθεση παίζει έναν ρόλο στη νομική προστασία της ύπαρξης των μειοψηφικών συνδικάτων.

Κοινό στοιχείο σε αυτές τις δύο αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου είναι ότι το δικαστήριο πραγματοποιεί μια προσεκτική ισορροπία μεταξύ της συμβατικής επιρροής της συμφωνίας Union Shop και των βασικών δικαιωμάτων των εργαζομένων (όπως το δικαίωμα σε δίκαιη διαδικασία και την ελευθερία συνένωσης και επιλογής συνδικάτου). Αυτή η στάση της δικαιοσύνης υποδεικνύει στους επιχειρηματίες ότι η συμφωνία Union Shop δεν αποτελεί αυτόματο μηχανισμό απόλυσης. Οι απολύσεις βάσει της συμφωνίας υπόκεινται πάντα σε εκ των υστέρων δικαστική εξέταση και αποτελούν πράξεις με υψηλό νομικό κίνδυνο. Επομένως, όταν εξετάζεται μια τέτοια απόλυση, είναι απαραίτητο να ζητηθεί πάντα η συμβουλή ενός ειδικευμένου νομικού εκ των προτέρων.

Συνοπτικά

Η οργάνωση και η λειτουργία των συνδικάτων εργαζομένων στο πλαίσιο του Ιαπωνικού εργατικού νομικού συστήματος ρυθμίζεται από μια λεπτομερή νομική δομή που εγγυάται την αυτοδιοίκηση των συνδικάτων, ενώ παράλληλα διασφαλίζει ότι οι δραστηριότητές τους διεξάγονται με δημοκρατικό και δίκαιο τρόπο. Από την οπτική γωνία της επιχειρηματικής διοίκησης, η ακριβής κατανόηση των προϋποθέσεων που πρέπει να πληρούν τα συνδικάτα για να λάβουν νομική προστασία, των αρχών δημοκρατικής διακυβέρνησης που πρέπει να καθορίζονται στο καταστατικό τους, καθώς και της ισχυρής επιρροής και των νομικών ορίων των συστημάτων όπως οι συμφωνίες union shop, αποτελεί τη βάση για τη δημιουργία σταθερών και κατασκευαστικών σχέσεων εργοδοσίας-εργαζομένων. Αυτές οι νομικές γνώσεις λειτουργούν ως πυξίδα για την αποφυγή νομικών κινδύνων και τη λήψη κατάλληλων διοικητικών αποφάσεων κατά τη διαπραγμάτευση συλλογικών συμβάσεων, τη σύναψη εργατικών συμφωνιών και τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τα ανθρώπινα δυναμικά και τα εργασιακά θέματα.

Το δικηγορικό γραφείο Monolith παρέχει νομικές υπηρεσίες σε πολυάριθμες εγχώριες και διεθνείς εταιρείες σχετικά με περίπλοκα ζητήματα του Ιαπωνικού εργατικού δικαίου, διαθέτοντας εκτεταμένη εμπειρία. Στο γραφείο μας υπάρχουν δικηγόροι που, εκτός από τα προσόντα Ιαπωνικού δικηγόρου, κατέχουν επίσης προσόντα δικηγόρου από ξένες χώρες και μιλούν άπταιστα τα Αγγλικά, επιτρέποντάς μας να ανταποκριθούμε σε μια ποικιλία εργασιακών ζητημάτων που προκύπτουν σε διεθνές επιχειρηματικό περιβάλλον. Παρέχουμε κάθε νομική υποστήριξη που σχετίζεται με την οργάνωση και τη λειτουργία των συνδικάτων, την ανταπόκριση σε συλλογικές διαπραγματεύσεις και την αναθεώρηση εργατικών συμφωνιών.