Τα δικαιώματα των μελών σε μια Ιαπωνική Εταιρεία Ευθύνης Περιορισμένης: Από την κατανομή κερδών έως τη συμμετοχή στη διαχείριση

Από την εφαρμογή του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου (Japanese Company Law) το 2006 (Heisei 18), η μορφή εταιρείας Godo Kaisha (LLC) έχει γίνει δημοφιλής μεταξύ των επιχειρηματιών λόγω της ευκολίας σύστασης και της ευελιξίας στη διαχείριση. Αυτή η μορφή εταιρείας, που εισήχθη με μοντέλο την αμερικανική LLC (Limited Liability Company), αποτελεί μια ελκυστική επιλογή για εταιρείες που σκοπεύουν σε διεθνή επιχειρηματική ανάπτυξη. Ένα από τα πιο σημαντικά έννοια για την κατανόηση της Godo Kaisha είναι η θέση του ‘συνεταίρου’. Σε αντίθεση με τους ‘υπαλλήλους’ σε μια κοινή μετοχική εταιρεία, οι ‘συνεταίροι’ σε μια Godo Kaisha είναι τα μέλη που έχουν επενδύσει στην εταιρεία, δηλαδή οι ιδιοκτήτες. Αυτή η θέση είναι παρόμοια με αυτήν των μετόχων σε μια κοινή μετοχική εταιρεία, αλλά υπάρχει μια κρίσιμη διαφορά: η Godo Kaisha βασίζεται καταρχήν στην ‘αρχή της συμφωνίας ιδιοκτησίας και διαχείρισης’. Δηλαδή, οι συνεταίροι που επενδύουν στην εταιρεία, καταρχήν διαχειρίζονται οι ίδιοι την επιχείρηση. Αυτή η βασική δομή καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τα δικαιώματα που παρέχονται στους συνεταίρους. Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε εις βάθος τα ‘μερίδια’ που κατέχουν οι συνεταίροι της Godo Kaisha, δηλαδή το σύνολο των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων που έχουν απέναντι στην εταιρεία. Συγκεκριμένα, θα αναλύσουμε τα δικαιώματα που έχουν οι συνεταίροι για να λαμβάνουν οικονομικά οφέλη από την εταιρεία (δικαιώματα αυτοπροστασίας) και τα δικαιώματα που έχουν για να συμμετέχουν και να εποπτεύουν τη διαχείριση της εταιρείας (δικαιώματα κοινού συμφέροντος), εξηγώντας πώς ο Ιαπωνικός Εταιρικός Νόμος καθορίζει και προστατεύει αυτά τα δικαιώματα, με αναφορά σε συγκεκριμένα άρθρα και παραδείγματα από δικαστικές αποφάσεις.

Η Εικόνα των Δικαιωμάτων των Συνεταίρων σε Εταιρείες Κοινής Επιχείρησης στην Ιαπωνία: Ιδιωτικά και Κοινά Συμφέροντα

Τα δικαιώματα των συνεταίρων σε μια Εταιρεία Κοινής Επιχείρησης (Gōdō Kaisha) στην Ιαπωνία κατηγοριοποιούνται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλογα με τη φύση τους. Αυτή είναι μια παραδοσιακή μέθοδος ταξινόμησης στο Ιαπωνικό Εταιρικό Δίκαιο, η οποία χρησιμοποιείται επίσης για την εξήγηση των δικαιωμάτων των μετόχων σε μια ανώνυμη εταιρεία (Kabushiki Kaisha). Τα δύο είδη δικαιωμάτων είναι τα “ιδιωτικά συμφέροντα” και τα “κοινά συμφέροντα”.

Τα ιδιωτικά συμφέροντα (Jieken) αναφέρονται στα δικαιώματα που ασκούν οι συνεταίροι για το οικονομικό τους όφελος απέναντι στην εταιρεία. Αυτά περιλαμβάνουν το δικαίωμα να ζητούν την κατανομή των κερδών που προκύπτουν από τις επιχειρηματικές δραστηριότητες της εταιρείας και το δικαίωμα να λαμβάνουν μέρος από την κατανομή της περιουσίας της εταιρείας σε περίπτωση διάλυσης. Αυτά τα δικαιώματα έχουν τη φύση της άμεσης ανταμοιβής για τη συμμετοχή των συνεταίρων.

Από την άλλη πλευρά, τα κοινά συμφέροντα (Kyōekiken) αναφέρονται στα δικαιώματα που ασκούν οι συνεταίροι για το συνολικό όφελος της εταιρείας, συμμετέχοντας στη διοίκηση ή επιβλέποντας την. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνουν το δικαίωμα να εκτελούν τις επιχειρησιακές λειτουργίες της εταιρείας και το δικαίωμα να ερευνούν την κατάσταση της εκτέλεσης των εργασιών. Τα κοινά συμφέροντα στοχεύουν όχι μόνο στο όφελος των μεμονωμένων συνεταίρων αλλά και στην υγιή λειτουργία της εταιρείας ως κοινής επιχείρησης.

Σε μια ανώνυμη εταιρεία, όπου η ιδιοκτησία (μέτοχοι) και η διοίκηση (διευθυντές) είναι διαχωρισμένες, τα ιδιωτικά (όπως το δικαίωμα στην παραλαβή μερισμάτων) και τα κοινά συμφέροντα (όπως το δικαίωμα ψήφου στη γενική συνέλευση των μετόχων) είναι σχετικά ξεκάθαρα διαχωρισμένα. Ωστόσο, σε μια Εταιρεία Κοινής Επιχείρησης, όπου η ιδιοκτησία και η διοίκηση συμπίπτουν ως αρχή, τα όρια αυτών των δύο ειδών δικαιωμάτων είναι πιο ρευστά. Για παράδειγμα, το δικαίωμα εκτέλεσης των εργασιών (κοινά συμφέροντα) προέρχεται άμεσα από τη θέση του συνεταίρου ως ιδιοκτήτη, και τα κέρδη που προκύπτουν από την άσκηση αυτού του δικαιώματος τελικά επιστρέφονται στους συνεταίρους μέσω των ιδιωτικών συμφερόντων. Η κατανόηση αυτής της αλληλεπίδρασης είναι κλειδί για την αντίληψη της δομής των δικαιωμάτων σε μια Εταιρεία Κοινής Επιχείρησης.

Το Περιεχόμενο του Δικαιώματος στην Οικονομική Ωφέλεια (Δικαίωμα Αυτοπροστασίας) Κάτω από το Ιαπωνικό Δίκαιο

Τον πυρήνα των δικαιωμάτων αυτοπροστασίας των μελών μιας εταιρείας αποτελεί το δικαίωμα στην απόλαυση των οφελών της εταιρείας. Ο Ιαπωνικός Νόμος Εταιρειών καθορίζει αυτό το δικαίωμα μέσα από δύο διαστάσεις: την «κατανομή των κερδών και ζημιών» και την «διανομή των κερδών». Αν και αυτές οι δύο διαστάσεις είναι στενά συνδεδεμένες, υπάρχουν σημαντικές διαφορές στη νομική τους σημασία και στις διαδικασίες που ακολουθούνται.

Κατανομή Κερδών και Ζημιών

Η κατανομή κερδών και ζημιών αναφέρεται στη διαδικασία καθορισμού του ποσοστού των κερδών ή των ζημιών που έχουν επιβεβαιωθεί στο τέλος της λογιστικής περιόδου και πρέπει να αποδοθούν σε κάθε εργαζόμενο. Αυτό το ποσοστό αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία που καθορίζουν τις οικονομικές σχέσεις μεταξύ των εργαζομένων.

Το Άρθρο 622, Παράγραφος 1 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου (Japanese Corporate Law) καθορίζει τη βασική αρχή για αυτό το ποσοστό κατανομής. Σύμφωνα με αυτό, εάν το καταστατικό δεν προβλέπει ποσοστό κατανομής κερδών και ζημιών, τότε το ποσοστό καθορίζεται ανάλογα με το ποσό της εισφοράς κάθε εργαζομένου. Αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι με μεγαλύτερες εισφορές θα αναλάβουν μεγαλύτερο μερίδιο των κερδών (ή των ζημιών).

Ωστόσο, μία από τις κύριες ιδιαιτερότητες των Ιαπωνικών Εταιρειών Κοινής Επιχείρησης (Japanese Joint Ventures) είναι η ευελιξία να τροποποιήσουν αυτή την αρχή μέσω της “αυτονομίας του καταστατικού”. Οι εργαζόμενοι μπορούν να καθορίσουν ελεύθερα το ποσοστό κατανομής κερδών και ζημιών με βάση κριτήρια που διαφέρουν πλήρως από το ποσό της εισφοράς, μέσω συμφωνίας στο καταστατικό. Για παράδειγμα, αν ένας εργαζόμενος Α προσφέρει κεφάλαιο και ένας εργαζόμενος Β προσφέρει προηγμένη τεχνολογία ή know-how, είναι δυνατόν να καθοριστεί υψηλότερο ποσοστό κατανομής κερδών για τον Β, ακόμη και αν η εισφορά του είναι μικρότερη, λόγω της συνεισφοράς του. Αυτή η ευελιξία είναι ο λόγος που οι Εταιρείες Κοινής Επιχείρησης είναι προτιμητέες σε κοινά επιχειρηματικά σχέδια με ποικιλία συνεισφορών.

Επιπλέον, το Άρθρο 622, Παράγραφος 2 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου προβλέπει ότι, εάν το καταστατικό καθορίζει ποσοστό κατανομής μόνο για τα κέρδη ή μόνο για τις ζημιές, τότε αυτό το ποσοστό θεωρείται ότι ισχύει και για τα δύο. Αυτό αποτελεί μια διάταξη που ερμηνεύει τη λογική βούληση των μερών.

Σημειώστε ότι, όταν οι ζημιές κατανέμονται, αυτό δεν σημαίνει αυτόματα ότι απαιτείται επιπλέον εισφορά. Συνήθως, εκτός αν το καταστατικό προβλέπει κάτι ιδιαίτερο, οι ζημιές αφαιρούνται από τη λογιστική αξία των μεριδίων των εργαζομένων. Αυτό έχει επιπτώσεις στο ποσό που επιστρέφεται στους εργαζομένους όταν αποχωρούν από την εταιρεία ή στο ποσό της κατανομής του υπολοίπου περιουσιακού στοιχείου κατά τη διάλυση της εταιρείας.

Διανομή Κερδών

Ενώ η κατανομή ζημιών και κερδών καθορίζει την απόδοση των λογιστικών κερδών, η διανομή κερδών αναφέρεται στην πράξη διανομής της περιουσίας της εταιρείας στα μέλη της. Βάσει του άρθρου 621, παράγραφος 1 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου (Japanese Corporate Law), τα μέλη έχουν το δικαίωμα να απαιτήσουν από την εταιρεία τη διανομή κερδών.

Ενώ η “διανομή των πλεονασμάτων” σε μια μετοχική εταιρεία μπορεί να βασίζεται τόσο στα κέρδη όσο και στα κεφαλαιακά πλεονάσματα, η “διανομή κερδών” σε μια εταιρεία από κοινού χρησιμοποιεί αποκλειστικά τα κέρδη ως πηγή. Αυτή η διαφορά είναι επίσης σημαντική για την προστασία της περιουσίας της εταιρείας.

Όσον αφορά τη διαδικασία διανομής κερδών, οι εταιρείες από κοινού έχουν μεγάλη ευελιξία. Από νομικής πλευράς, τα μέλη μπορούν να απαιτήσουν διανομή κερδών ανά πάσα στιγμή, αλλά αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αστάθεια της ρευστότητας της εταιρείας. Για αυτόν τον λόγο, στην πράξη είναι ιδιαίτερα σημαντικό να καθορίζονται στο καταστατικό οι περίοδοι, οι φορές και οι διαδικασίες διανομής κερδών. Για παράδειγμα, μια ρύθμιση όπως “μετά την επικύρωση του τελικού ισολογισμού του επιχειρησιακού έτους, η διανομή γίνεται με απόφαση της πλειοψηφίας των μελών που διεξάγουν τις εργασίες” μπορεί να επιτρέψει την προγραμματισμένη διανομή περιουσίας.

Ωστόσο, αυτή η ελευθερία διανομής υπόκειται σε αυστηρούς νομικούς περιορισμούς, γνωστούς ως “ρυθμίσεις πηγών”. Το άρθρο 628 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου ορίζει ότι, αν το ποσό της διανομής υπερβαίνει τα κέρδη της εταιρείας την ημέρα της διανομής, η εταιρεία δεν μπορεί να προχωρήσει στη διανομή κερδών. Αυτός είναι ένας απόλυτος κανόνας για την προστασία της περιουσίας της εταιρείας από αδικαιολόγητη εκροή και για την αποφυγή βλάβης των πιστωτών της εταιρείας. Η εταιρεία έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση να αρνηθεί τις αιτήσεις διανομής που παραβιάζουν αυτόν τον κανονισμό.

Εάν μια εταιρεία προβεί σε διανομή παραβιάζοντας αυτούς τους κανονισμούς (παράνομη διανομή), οι συνέπειες είναι σοβαρές. Σύμφωνα με το άρθρο 629, παράγραφος 1 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου, τα μέλη που εκτελούν τις εργασίες σχετικά με τη διανομή έχουν την υποχρέωση να επιστρέψουν στην εταιρεία το αντίστοιχο ποσό της διανομής, αλληλέγγυα με τα μέλη που έλαβαν την παράνομη διανομή. Τα μέλη που εκτελούν τις εργασίες δεν μπορούν να απαλλαγούν από αυτήν την ευθύνη, εκτός αν αποδείξουν ότι δεν έχουν παραβλέψει τα καθήκοντά τους. Η απαλλαγή από αυτήν την υποχρέωση απαιτεί, κατά κανόνα, τη συναίνεση όλων των μελών, αλλά αυτό περιορίζεται στο ποσό των κερδών που υπήρχαν κατά την ώρα της διανομής. Επιπλέον, οι πιστωτές της εταιρείας μπορούν να απαιτήσουν απευθείας την επιστροφή των ποσών από τα μέλη που έλαβαν παράνομη διανομή. Έτσι, πίσω από την ευελιξία της διανομής κερδών κρύβεται η αυστηρή ευθύνη διατήρησης της περιουσίας που βαρύνει και τα μέλη και τους διαχειριστές.

Τα Συγκεκριμένα Δικαιώματα Συμμετοχής και Εποπτείας στη Διοίκηση (Κοινόχρηστα Δικαιώματα) Υπό το Ιαπωνικό Δίκαιο

Τα κοινόχρηστα δικαιώματα αναφέρονται στα δικαιώματα των μετόχων ως ιδιοκτητών μιας εταιρείας, καθορίζοντας πώς μπορούν να συμμετέχουν και να εποπτεύουν τη διοίκησή της. Στις κοινοπραξίες, όπου η ιδιοκτησία και η διοίκηση συμπίπτουν, η διαμόρφωση αυτών των δικαιωμάτων αποτελεί τον πυρήνα της διακυβέρνησης.

Δικαιώματα Εκτέλεσης Εργασιών και Εκπροσώπησης

Το Ιαπωνικό Εταιρικό Δίκαιο καθορίζει αρχικά τις αρχές για την εκτέλεση εργασιών και την εκπροσώπηση των κοινοπραξιών, επιτρέποντας στη συνέχεια την προσαρμογή τους μέσω του καταστατικού.

Βάσει του άρθρου 590, παράγραφος 1 του Ιαπωνικού Εταιρικού Δικαίου, όλοι οι μέτοχοι έχουν το δικαίωμα να εκτελούν τις εργασίες της εταιρείας (δικαίωμα εκτέλεσης εργασιών). Όταν υπάρχουν πολλοί μέτοχοι, οι εργασίες της εταιρείας αποφασίζονται από την πλειοψηφία των μετόχων, εκτός αν το καταστατικό ορίζει διαφορετικά (άρθρο 590, παράγραφος 2). Επιπλέον, οι μέτοχοι που εκτελούν τις εργασίες έχουν κατ’ αρχήν και την εξουσία να εκπροσωπούν την εταιρεία (άρθρο 599, παράγραφοι 1 και 2). Δηλαδή, αν δεν ορίζεται κάτι διαφορετικό, όλοι οι μέτοχοι είναι ταυτόχρονα εκτελεστικοί μέτοχοι και εκπρόσωποι.

Ωστόσο, η συμμετοχή όλων των μετόχων στη λήψη αποφάσεων και στις εξωτερικές συμβάσεις μπορεί να είναι αναποτελεσματική ή να οδηγήσει σε ασάφεια ως προς την ευθύνη. Για αυτό το λόγο, το Ιαπωνικό Εταιρικό Δίκαιο επιτρέπει τη συγκέντρωση εξουσιών μέσω του καταστατικού. Μπορείτε να ορίσετε συγκεκριμένους μετόχους ως “εκτελεστικούς μετόχους” στο καταστατικό. Σε αυτή την περίπτωση, το δικαίωμα εκτέλεσης εργασιών περιορίζεται στους ορισμένους εκτελεστικούς μετόχους, και οι υπόλοιποι μέτοχοι αποκλείονται από τη λήψη αποφάσεων διοίκησης. Οι αποφάσεις για τις εργασίες λαμβάνονται από την πλειοψηφία των εκτελεστικών μετόχων (άρθρο 591, παράγραφος 1).

Επιπλέον, είναι δυνατόν να ορίσετε κάποιον από τους εκτελεστικούς μετόχους ως “εκπρόσωπο μέτοχο”. Όταν ορίζεται ένας εκπρόσωπος μέτοχος, η εξουσία νομικής εκπροσώπησης της εταιρείας συγκεντρώνεται σε αυτόν, ενώ οι άλλοι εκτελεστικοί μέτοχοι αναλαμβάνουν μόνο την εσωτερική εκτέλεση εργασιών. Εάν ένα νομικό πρόσωπο είναι μέτοχος, πρέπει να διορίσει και να καταχωρίσει ένα φυσικό πρόσωπο ως “εκτελεστή των καθηκόντων” για να εκτελέσει τις εργασίες.

Δικαιώματα Εποπτείας και Έρευνας

Ακόμη και οι μέτοχοι που δεν έχουν δικαιώματα εκτέλεσης εργασιών, δηλαδή οι επενδυτές που έχουν αποσυρθεί από την πρώτη γραμμή της διοίκησης, διατηρούν σημαντικά δικαιώματα για την προστασία της επένδυσής τους. Αυτά περιλαμβάνουν το δικαίωμα να ερευνούν την κατάσταση των εργασιών και της περιουσίας της εταιρείας.

Το άρθρο 592, παράγραφος 1 του Ιαπωνικού Εταιρικού Δικαίου ορίζει σαφώς ότι ακόμη και οι μέτοχοι που δεν έχουν το δικαίωμα εκτέλεσης εργασιών μπορούν να ερευνούν την κατάσταση των εργασιών και της περιουσίας της εταιρείας. Αυτό αποτελεί ένα πολύ ισχυρό δικαίωμα για την εποπτεία της εκτέλεσης των εργασιών από τους εκτελεστικούς μετόχους και για τον έλεγχο τυχόν παρατυπιών ή λαθών στη διοίκηση.

Λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία αυτού του δικαιώματος έρευνας, ο νόμος διασφαλίζει ότι δεν μπορεί να αφαιρεθεί εύκολα. Το άρθρο 592, παράγραφος 2 του Ιαπωνικού Εταιρικού Δικαίου επιτρέπει την ορισμένη διαμόρφωση του δικαιώματος έρευνας μέσω του καταστατικού, αλλά προσθέτει ότι “δεν μπορεί να οριστεί ότι οι μέτοχοι περιορίζονται από τη διενέργεια της έρευνας σύμφωνα με την παρούσα παράγραφο στο τέλος της επιχειρηματικής χρονιάς ή όταν υπάρχει σημαντικός λόγος”. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμη και μέσω του καταστατικού, δεν επιτρέπεται η αφαίρεση των βασικών δικαιωμάτων εποπτείας των μετόχων. Αυτή η διάταξη αποτελεί ένα σημαντικό μέσο προστασίας για τους μειοψηφούντες μετόχους ή τους επενδυτές που δεν συμμετέχουν στη διοίκηση, ως τελευταία άμυνα για την προστασία της επένδυσής τους. Σε μεταγενέστερες νομικές αποφάσεις, η παραβίαση αυτού του δικαιώματος έρευνας αποτέλεσε σημαντικό θέμα διαφωνίας.

Σύγκριση Δικαιωμάτων μεταξύ της Ιαπωνικής Εταιρείας Κοινών Μετοχών (KK) και της Εταιρείας Ευθύνης Περιορισμένης

Τα δικαιώματα των μελών μιας Εταιρείας Ευθύνης Περιορισμένης στην Ιαπωνία μπορούν να κατανοηθούν πιο σαφώς μέσω της σύγκρισης με τα δικαιώματα των μετόχων της πιο κοινής μορφής εταιρείας στην Ιαπωνία, της Εταιρείας Κοινών Μετοχών. Οι διαφορές μεταξύ τους πηγάζουν από την θεμελιώδη διαφορά στη σχέση “ιδιοκτησίας και διοίκησης”.

Η Εταιρεία Κοινών Μετοχών βασίζεται στην αρχή του διαχωρισμού ιδιοκτησίας και διοίκησης, όπου οι επενδυτές, δηλαδή οι μέτοχοι, αναθέτουν τη διοίκηση στους ειδικούς διευθυντές. Τα δικαιώματα των μετόχων εστιάζονται κυρίως στην άσκηση του δικαιώματος ψήφου στη γενική συνέλευση για να επηρεάσουν έμμεσα τη διοίκηση και στη λήψη μερισμάτων.

Αντίθετα, η Εταιρεία Ευθύνης Περιορισμένης βασίζεται στην αρχή της συμφωνίας ιδιοκτησίας και διοίκησης, με τους επενδυτές, δηλαδή τα μέλη, να αναλαμβάνουν οι ίδιοι τη διοίκηση. Επομένως, τα δικαιώματα είναι πιο άμεσα και ευέλικτα. Για παράδειγμα, η κατανομή των κερδών δεν είναι δεσμευμένη από το ποσοστό της επένδυσης και μπορεί να καθοριστεί ελεύθερα μέσω του καταστατικού. Οι αποφάσεις λαμβάνονται επίσης γρήγορα μέσω της συναίνεσης των μελών, χωρίς την ανάγκη για τυπικές διαδικασίες όπως η γενική συνέλευση. Η μεταβίβαση των μεριδίων απαιτεί τη συγκατάθεση όλων των άλλων μελών, δημιουργώντας μια κλειστή δομή που τονίζει τις ανθρώπινες σχέσεις εμπιστοσύνης.

Παρακάτω παρουσιάζεται ένας πίνακας που συνοψίζει αυτές τις κύριες διαφορές.

Από αυτή τη σύγκριση γίνεται φανερό ότι η Εταιρεία Ευθύνης Περιορισμένης είναι κατάλληλη για μικρομεσαίες κοινοπραξίες με βάση τις ανθρώπινες σχέσεις εμπιστοσύνης και επιδιώκει μια ευέλικτη και γρήγορη διοίκηση, ενώ η Εταιρεία Κοινών Μετοχών είναι προσαρμοσμένη για τη διαχείριση μεγάλων κλίμακας επιχειρήσεων με διαχωρισμό ιδιοκτησίας και διοίκησης.

Διαφορές Μεταξύ Εργαζομένων και Παραδείγματα Δικαστικών Αποφάσεων: Η Αποβολή Ενός Μέλους στην Ιαπωνία

Η ευελιξία και η κλειστή φύση μιας Ιαπωνικής Κοινωνίας Ευθύνης Περιορισμένης (Godo Kaisha) αποτελούν σημαντικά πλεονεκτήματα όσο διατηρείται η εμπιστοσύνη μεταξύ των μελών. Ωστόσο, μόλις αυτή η εμπιστοσύνη καταρρεύσει, υπάρχει ο κίνδυνος να προκληθούν σοβαρές διακοπές στη διοίκηση και αντιπαραθέσεις. Ένα τελικό νομικό μέσο σε τέτοιες καταστάσεις είναι η διαδικασία της “αποβολής” ενός προβληματικού μέλους από την εταιρεία.

Το άρθρο 859 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου (Japanese Corporate Law) ορίζει ότι, σε περίπτωση που ένα μέλος διαπράξει παράνομες πράξεις ή σοβαρές παραβιάσεις των καθηκόντων του, και υπάρχουν αναπόφευκτοι λόγοι, η εταιρεία μπορεί να ζητήσει την αποβολή αυτού του μέλους με βάση την απόφαση της πλειοψηφίας των άλλων μελών. Η ερμηνεία των “αναπόφευκτων λόγων” έχει διευκρινιστεί μέσω δύο αντίθετων δικαστικών αποφάσεων που παρέχουν σημαντικές ενδείξεις.

Πρώτον, υπάρχει η περίπτωση όπου η αίτηση για αποβολή δεν έγινε δεκτή, όπως στην απόφαση του Τόκιο Επαρχιακού Δικαστηρίου στις 3 Ιουλίου 2019. Σε αυτή την υπόθεση, σε μια Κοινωνία Ευθύνης Περιορισμένης που αποτελείτο από δύο μέλη που ήταν ζευγάρι, η σύζυγος μέλος Α ζήτησε την αποβολή του συζύγου και εκπροσώπου μέλους Υ. Η Α ισχυρίστηκε ότι ο Υ παραχάραξε την υπογραφή της για τη δημιουργία των οικονομικών καταστάσεων και αρνήθηκε να της επιτρέψει την πρόσβαση στα λογιστικά βιβλία. Ωστόσο, το δικαστήριο απέρριψε την αίτηση. Ο κύριος λόγος ήταν ότι η επιχείρηση της εταιρείας βασιζόταν ουσιαστικά στις δραστηριότητες μόνο του Υ και η αποβολή του θα προκαλούσε σημαντικά εμπόδια στη συνέχιση της επιχείρησης. Το δικαστήριο αναγνώρισε ότι οι πράξεις του Υ ήταν προβληματικές, αλλά κρίθηκε ότι η σύγκρουση μεταξύ του ζευγαριού είχε εισέλθει στην εταιρεία και η αποβολή του Υ δεν ήταν “αναπόφευκτη” για την επιβίωση της εταιρείας.

Δεύτερον, υπάρχει η περίπτωση όπου η αίτηση για αποβολή έγινε δεκτή, όπως στην απόφαση του Τόκιο Επαρχιακού Δικαστηρίου στις 29 Νοεμβρίου 2021. Σε αυτή την υπόθεση, σε μια Κοινωνία Ευθύνης Περιορισμένης που αποτελείτο επίσης από δύο μέλη, ο εκτελεστικός αντιπρόσωπος ενός μέλους (νομικού προσώπου) διέπραξε σοβαρή παράνομη πράξη, χρησιμοποιώντας προσωπικά τα κεφάλαια της εταιρείας. Το άλλο μέλος ζήτησε την αποβολή του νομικού προσώπου μέλους του οποίου ο αντιπρόσωπος διέπραξε την παράνομη πράξη. Το δικαστήριο έκρινε υπέρ της αίτησης. Η απόφαση αναγνώρισε ότι η πράξη της προσωπικής χρήσης των κεφαλαίων αντιστοιχούσε σαφώς στο άρθρο 859, παράγραφος 3 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου ως “παράνομη πράξη κατά την εκτέλεση των καθηκόντων”, καταστρέφοντας την εμπιστοσύνη μεταξύ των μελών στη βάση της. Σε αυτή την περίπτωση, η σοβαρότητα της παράνομης πράξης υπερίσχυσε των επιπτώσεων της αποβολής στην επιχείρηση και κρίθηκε ότι η αποβολή του μέλους που διέπραξε την παράνομη πράξη ήταν αναπόφευκτη για την υγιή επιβίωση της εταιρείας.

Αυτά τα δύο δικαστικά παραδείγματα δείχνουν ότι τα δικαστήρια κατά την απόφαση για αποβολή λαμβάνουν υπόψη όχι μόνο την τυπική παρανομία της πράξης αλλά και τις ουσιαστικές επιπτώσεις που έχει η πράξη στη συνέχιση της επιχείρησης και στην καταστροφή της εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών. Ειδικότερα, διακρίνεται μια σαφής διαχωριστική γραμμή μεταξύ σοβαρών παράνομων πράξεων που απειλούν την επιβίωση της εταιρείας, όπως η κατάχρηση εμπιστοσύνης, και άλλων ζητημάτων όπως οι διαφωνίες στη διοίκηση ή η μη άσκηση εποπτείας. Αυτό υποδεικνύει στα μέλη της εταιρείας ότι η αποβολή ως τελικό μέσο χρησιμοποιείται πολύ περιοριστικά και τονίζει τη σημασία της επίλυσης των διαφορών μέσω των διαδικασιών που ορίζονται στο καταστατικό και των διαπραγματεύσεων πριν οι διαφορές επιδεινωθούν, για την προστασία των δικαιωμάτων τους.

Συνοπτικά

Στο παρόν άρθρο, παρουσιάσαμε εκτενώς τα δικαιώματα των μελών σε μια Ιαπωνική Κοινωνία Εταιρικής Συνεργασίας (Godo Kaisha), από την οπτική γωνία των ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων. Η μεγαλύτερη γοητεία μιας Godo Kaisha είναι η ευελιξία στη διαχείριση που υποστηρίζεται από την αρχή της αυτονομίας του καταστατικού. Από τη μέθοδο διανομής των κερδών μέχρι τον σχεδιασμό της διοικητικής δομής, τα μέλη μπορούν να διαμορφώσουν ελεύθερα τη μορφή της εταιρείας με βάση τη δική τους συμφωνία. Ωστόσο, αυτή η ελευθερία δεν είναι απεριόριστη. Υπάρχουν αυστηροί κανονισμοί για την προστασία των πιστωτών και τη διασφάλιση του δικαιώματος εποπτείας των εκτελεστικών, καθώς και άλλα σημαντικά νομικά πλαίσια που διατηρούν την υγεία της εταιρείας. Όπως δείχνουν οι δικαστικές αποφάσεις, η νομική επίλυση των διαφορών μεταξύ των μελών μπορεί να είναι περίπλοκη όταν καταρρεύσει η εμπιστοσύνη μεταξύ τους, επομένως η πιο σημαντική διαχείριση κινδύνου είναι η δημιουργία ενός σαφούς και λεπτομερούς καταστατικού που θα γίνει αποδεκτό από όλα τα μέλη κατά την έναρξη της επιχείρησης. Αυτό πρέπει να περιλαμβάνει συγκεκριμένα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις κάθε μέλους, τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και τις μεθόδους επίλυσης τυχόν μελλοντικών διαφορών.

Το νομικό γραφείο Monolith παρέχει πλούσιες νομικές υπηρεσίες σε πολυάριθμους εγχώριους και διεθνείς πελάτες, από την ίδρυση μιας Godo Kaisha μέχρι τη διαχείριση και την επίλυση διαφορών. Στο γραφείο μας υπάρχουν ειδικοί που διαθέτουν όχι μόνο Ιαπωνικά δικηγορικά προσόντα αλλά και προσόντα ξένων δικηγόρων και είναι ομιλητές της αγγλικής γλώσσας, προσφέροντας υποστήριξη στη δημιουργία της βέλτιστης δομής διακυβέρνησης για την επιχείρηση των πελατών μας από μια διεθνή προοπτική. Εάν χρειάζεστε ειδικές συμβουλές για περίπλοκα ζητήματα όπως αυτά που σχετίζονται με τα δικαιώματα των μελών που περιγράφονται σε αυτό το άρθρο, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με το γραφείο μας.