Over de behandeling van portretrechten met betrekking tot het gebruik van afbeeldingen van grote historische figuren

Ik kan me voorstellen dat u soms foto’s van beroemdheden of bekende personen wilt gebruiken in blogs, op sociale media of in promotiemateriaal. Echter, u wilt natuurlijk voorkomen dat u na publicatie beschuldigd wordt van inbreuk op rechten of dat u een schadevergoeding moet betalen.

In dergelijke gevallen is het gebruikelijk om toestemming te krijgen van de rechthebbenden, zoals de persoon zelf of de fotograaf. Maar wat moet u doen in het geval van historische figuren die al overleden zijn?

Omdat de persoon al overleden is, kan er geen toestemming worden verkregen en wordt aangenomen dat het ‘portretrecht’ al is vervallen. Echter, er is altijd een kans dat er na gebruik een probleem kan ontstaan, dus het is niet verstandig om het beeld zomaar te gebruiken.

Daarom zal ik in dit artikel, gebaseerd op de wet en eerdere rechtszaken, uitleg geven over het ‘portretrecht’ bij het gebruik van afbeeldingen van historische figuren, een onderwerp dat verrassend genoeg niet zo bekend is.

Wat is portretrecht?

Portretrecht is geen wettelijk vastgelegd recht, maar een recht dat juridisch beschermd wordt met betrekking tot het fotograferen en gebruiken van iemands uiterlijk in zijn/haar privéleven.

In theorieën en jurisprudentie wordt aangenomen dat het portretrecht is gebaseerd op het ‘recht op het nastreven van geluk’ dat wordt gegarandeerd door de Japanse Grondwet (Constitutie van Japan).

Artikel 13
Alle burgers moeten als individuen worden gerespecteerd. Het recht van de burgers op leven, vrijheid en het nastreven van geluk moet, voor zover dit niet in strijd is met het algemeen welzijn, de grootste eerbied krijgen in de wetgeving en andere aspecten van het nationaal beleid.

Daarnaast omvat het portretrecht het ‘recht op privacy’, dat een soort persoonlijkheidsrecht is, en het ‘recht op publiciteit’, dat een soort eigendomsrecht is. De inhoud van elk recht is als volgt:

Recht op privacy

Het recht op privacy bestaat uit ‘het recht om niet zonder toestemming gefotografeerd te worden in het privéleven’ en ‘het recht om niet zonder toestemming gepubliceerd of gebruikt te worden in foto’s van jezelf’. Gewoonlijk wordt met ‘portretrecht’ het recht op privacy bedoeld.

Recht op publiciteit

Wanneer de namen of foto’s van beroemdheden zoals entertainers en sporters worden gebruikt in advertenties, kan er een grotere omzetstijging worden verwacht dan wanneer alleen producten worden gebruikt. Dit komt omdat de portretten van beroemdheden en bekende personen een economische waarde hebben, namelijk de kracht om klanten aan te trekken.

Op deze manier wordt het recht om de portretten van beroemdheden en bekende personen met economische waarde te beschermen en niet zonder hun toestemming door derden te laten gebruiken, het recht op publiciteit genoemd.

Vallen portretten en illustraties onder het ‘Portretrecht’?

Volgens eerdere jurisprudentie lijkt het erop dat de aanpak varieert afhankelijk van de realistische weergave van het uiterlijk van de persoon en de identificeerbaarheid van de persoon.

Portretten

Portretten die het uiterlijk van een persoon even realistisch en nauwkeurig weergeven als foto’s, worden waarschijnlijk beschouwd als onderwerp van het Japanse ‘Portretrecht’.

Illustraties

In het geval van karikaturen en dergelijke, waarbij de auteur subjectief de kenmerken van de persoon vastlegt, is het waarschijnlijk dat ze niet als onderwerp van het Japanse ‘Portretrecht’ worden beschouwd.

Echter, afbeeldingen die de persoon nauwkeurig weergeven, of waarbij de persoon gemakkelijk te identificeren is, kunnen mogelijk wel onder het Japanse ‘Portretrecht’ vallen.

Als u meer wilt weten over hoe het Japanse ‘Portretrecht’ van toepassing is op illustraties en karikaturen, raadpleeg dan het onderstaande artikel in combinatie met dit artikel.

Hebben historische figuren ook portretrechten?

Mensen die al overleden zijn, kunnen geen mentale stress ervaren door het gebruik of de publicatie van hun afbeelding, dus in principe worden portretrechten niet erkend.

Echter, de wetten met betrekking tot de portretrechten van overledenen variëren per land en regio, en er zijn plaatsen waar de portretrechten niet vervallen, zelfs niet na de dood van de persoon.

In het bijzonder in de Verenigde Staten, waar de wetten per staat verschillen, is het noodzakelijk om voorzichtig te zijn bij het gebruik van portretten van buitenlandse beroemdheden en bekende personen, zelfs als ze historische figuren zijn.

Bovendien, in het geval van kwaadwillend gebruik van afbeeldingen, zoals laster op basis van onwaarheden, kan dit mogelijk vallen onder het misdrijf van smaad zoals gedefinieerd in het strafrecht (Japanse Strafrecht).

Artikel 230 (Smaad)
1. Een persoon die openlijk feiten aanvoert en de eer van een ander persoon schaadt, wordt gestraft met een gevangenisstraf van maximaal drie jaar of een boete van maximaal 500.000 yen, ongeacht of de feiten waar zijn of niet.
2. Een persoon die de eer van een overledene schaadt, wordt niet gestraft, tenzij hij dit doet door valse feiten aan te voeren.

Inbreuk op portretrechten

Schending van privacyrechten

Hoewel het schenden van privacy op zichzelf niet strafbaar is, kan het, indien vergezeld van onrechtmatige daden zoals laster, leiden tot verzoeken om verwijdering, claims voor smartengeld en schadevergoedingen wegens smaad.

Let op, inbreuk op privacyrechten met betrekking tot portretten wordt beoordeeld op basis van de volgende drie criteria:

• De persoon kan duidelijk worden geïdentificeerd
• Het is niet iets dat per ongeluk is vastgelegd terwijl iets anders werd gefotografeerd
• Het is gepubliceerd in een medium met een hoge verspreidingsgraad, zoals sociale media, of dat door veel mensen wordt gezien

Inbreuk op publiciteitsrechten

In het geval van beroemdheden of bekende personen, als hun portretten worden gebruikt voor reclame of verkoop zonder hun toestemming, kan dit worden beschouwd als een onrechtmatige daad onder het burgerlijk recht, wat kan leiden tot verzoeken om verkoopstop en schadevergoedingen.

Als u meer wilt weten over inbreuk op portretrechten, raadpleeg dan het onderstaande artikel in combinatie met dit artikel.

Wat is auteursrecht?

Dit artikel richt zich op ‘portretrecht’, maar als je daadwerkelijk portretten van historische figuren wilt gebruiken, moet je altijd de ‘auteursrechten’ controleren, die een lange beschermingsperiode hebben.

Auteursrecht is een van de intellectuele eigendomsrechten en betreft het exclusieve recht om werken zoals foto’s, schilderijen en muziek te gebruiken. Het bestaat uit twee delen: het ‘morele recht van de auteur’, dat persoonlijke rechten beschermt, en het ‘eigendomsrecht van de auteur’, dat eigendomsrechten beschermt.

Werken

Een werk is iets dat gedachten of gevoelens op een creatieve manier uitdrukt en behoort tot het domein van literatuur, wetenschap, kunst of muziek. Het moet aan alle volgende vereisten voldoen:

• Uitdrukking van ‘gedachten of gevoelens’ (bevat geen louter data of feiten)
• ‘Uitgedrukt’ (bevat geen ideeën die alleen in het hoofd opkomen)
• ‘Creatieve’ uitdrukking (bevat geen louter imitatie)
• Behoort tot het domein van ‘literatuur, wetenschap, kunst of muziek’ (bevat geen industriële producten)

Morele rechten van de auteur

• Publicatierecht

Het recht om te beslissen of een ongepubliceerd werk al dan niet wordt gepubliceerd

• Recht op naamsvermelding

Het recht om te beslissen of de naam van de auteur al dan niet aan het werk wordt toegevoegd, en hoe de naam wordt weergegeven als deze wordt toegevoegd

• Recht op integriteit

Het recht om te voorkomen dat de inhoud of titel van het werk tegen de wil van de auteur wordt gewijzigd

Eigendomsrechten van de auteur

• Reproductierecht

Het recht om het werk te reproduceren door middel van drukken, fotograferen, kopiëren, opnemen, enz.

• Recht op vertoning, uitvoering, projectie, tentoonstelling

Het recht om het werk publiekelijk uit te voeren, te spelen, te projecteren, tentoon te stellen

• Recht op openbare transmissie

Het recht om het werk openbaar te maken via internet of uitzending

• Overdrachtsrecht

Het recht om het originele werk en de reproducties ervan, met uitzondering van films, over te dragen aan het publiek

• Verhuurrecht

Het recht om reproducties van het werk, met uitzondering van films, over te dragen aan het publiek

• Recht op vertaling, bewerking, enz.

Het recht om het werk te vertalen, te arrangeren, te veranderen, te dramatiseren, te verfilmen, te bewerken

• Overige

Recht op mondelinge presentatie, distributierecht, recht op gebruik van afgeleide werken

Beschermingsperiode van het auteursrecht

Het auteursrecht ontstaat op het moment dat het werk wordt gecreëerd en vervalt in principe 70 jaar na het overlijden van de auteur.

Uitzonderingen op de beschermingsperiode

Er zijn uitzonderingen op de beschermingsperiode van het auteursrecht, afhankelijk van de naam en het type werk:

• Anonieme of pseudonieme werken (uitgezonderd bekende pseudoniemen)

70 jaar na publicatie (als het duidelijk is dat 70 jaar na de dood is verstreken, tot dat moment)

• Werken onder de naam van een organisatie

70 jaar na publicatie (als het niet binnen 70 jaar na creatie is gepubliceerd, 70 jaar na creatie)

• Filmwerken

70 jaar na publicatie (als het niet binnen 70 jaar na creatie is gepubliceerd, 70 jaar na creatie)

In tegenstelling tot het overdraagbare ‘eigendomsrecht van de auteur’, vervalt het ‘morele recht van de auteur’ bij het overlijden van de auteur. Echter, handelingen die inbreuk maken op de morele rechten van de auteur na de dood van de auteur, zijn verboden onder de Japanse Auteurswet, dus wees voorzichtig.

Samenvatting

In dit artikel hebben we uitgebreid uitgelegd over het ‘portretrecht’ bij het gebruik van afbeeldingen van historische figuren die zijn overleden. We hebben de structuur van het portretrecht, de doelgroep van het portretrecht, het portretrecht van overledenen, inbreuk op het portretrecht en ‘auteursrecht’ in detail besproken.

Zelfs als het een portret van een overledene is, kan het gebruik ervan leiden tot strafrechtelijke sancties of claims voor schadevergoeding, afhankelijk van de manier waarop het wordt gebruikt. Daarom raden we aan om niet zelf te oordelen, maar vooraf te overleggen met een advocaat met uitgebreide kennis en ervaring.

Informatie over onze aanpak

Monolis Law Firm is een advocatenkantoor met hoge expertise in IT, met name internet en recht. In recente jaren heeft intellectueel eigendom rond auteursrechten veel aandacht gekregen, en de noodzaak voor juridische controles neemt steeds meer toe. Ons kantoor biedt oplossingen met betrekking tot intellectueel eigendom. Details worden beschreven in het onderstaande artikel.

https://monolith.law/practices/corporate[ja]