Açık Kaynak Yazılım (OSS) Kullanılarak Yazılım Geliştirmede Karşılaşılan 8 Hukuki Sorunun Açıklaması

Açık Kaynak Yazılım (OSS), günümüz yazılım geliştirme süreçlerinde vazgeçilmez bir unsurdur. Geliştirme maliyetlerini düşürme ve geliştirme hızını artırma gibi faydalar sunarken, OSS kullanımı sırasında çeşitli hukuki riskler de mevcuttur.

Bu nedenle, bu makalede, yazılım geliştirmede OSS kullanılırken karşılaşılabilecek sekiz Japon hukuk maddesinin özetini ve OSS ile ilişkili olabilecek potansiyel sorunları ele alacağız.

Japon Telif Hakkı Kanunu: OSS Lisans İhlallerinde Alınacak Tedbir ve Tazminat Talepleri

OSS lisans ihlali durumunda, telif hakkı sahibi tarafından tedbir ve tazminat talebiyle karşılaşabilirsiniz. Özellikle ticari ürünlere OSS entegre ederken, lisans şartlarını anlamamak ciddi hukuki risklere yol açabilir.

Telif Hakkı Kanunu Genel Bakış

Telif Hakkı Kanunu, yaratıcı eserleri üreten yazarların haklarını (telif hakları) koruyan bir yasadır. Telif hakları otomatik olarak doğar ve korunması için herhangi bir kayıt işlemine gerek yoktur, bu da onu özellikle dikkate değer kılar ve söz konusu haklar, sözde fikri mülkiyet hakları yasaları arasında yer alır. Telif hakları ve yazarın kişilik hakları gibi haklar, eserlerin korunması için düzenlenmiştir ve bu hakların ihlal edilmesi durumunda alınacak tedbirler ve tazminat talepleri belirlenmiştir.

OSS ile İlgili Sorun Teşkil Eden Durumlar

Programlar da telif hakkı ile korunan eserler arasındadır. OSS lisansları, kullanıcılara Japon Telif Hakkı Kanunu altında belirli kullanımlar için izin verir. OSS’nin lisans şartlarına aykırı kullanım yapılması durumunda, telif hakkı ihlali söz konusu olabilir.

Örneğin, kaynak kodunun telif hakkı bildirimini veya lisans dokümanını silerek dağıtım yapmak veya GPL lisanslı bir yazılım kullanarak geliştirilen yazılımı kaynak kodunu açıklamadan satmak gibi durumlar ihlal teşkil edebilir. Telif hakkı sahibi tarafından tedbir ve tazminat talebiyle karşılaşma ihtimali olduğundan, büyük dikkat gereklidir.

Referans: Telif Hakkı Metni | Kültür Ajansı[ja]

Japonya’da OSS Kullanılarak Geliştirilen Yazılımların Üçüncü Şahıs Patentlerini İhlal Etme Durumları

OSS (Açık Kaynak Yazılım) kullanılarak geliştirilen yazılımların, üçüncü şahısların patent haklarını ihlal etme durumları mevcuttur. Bu riski hafife almak, iş faaliyetlerinin durdurulma riskiyle karşı karşıya kalmanıza yol açabilir, bu yüzden dikkatli olmak önemlidir.

Patent Hukukunun Genel Bakışı

Patent hukuku, yenilikçilik ve ilerleme özelliklerine sahip teknik buluşları koruyan bir yasal düzenlemedir. Patent alınmış bir buluş, başvuru tarihinden itibaren genellikle 20 yıl süreyle, patent sahibinin münhasıran uygulayabileceği bir haktır. Bu hakkı ihlal etmek, tazminat ödeme ve kullanımın durdurulması gibi yaptırımlarla sonuçlanabilir.

OSS İle İlgili Olarak Karşılaşılan Sorunlar

Bazı OSS lisansları, patent kullanımını açıkça izin verir (örneğin: Apache License 2.0). Ancak, OSS kullanımı sonucunda üçüncü şahısların patent haklarını ihlal etme durumları da mümkündür. Ayrıca, şirketinizin sahip olduğu patentleri içeren bir yazılımı OSS olarak yayınladığınızda, diğerlerinin kullanımını izin verdiğiniz kapsamı açıkça belirlemezseniz, şirketinizin patent haklarının haksız yere kullanılma ihtimali de vardır.

Referans: Patent Hukuku｜e-Gov Yasaları Arama[ja]

Ticari Marka Hukuku: OSS’nin Ticari Marka Yönergelerine Dikkat Edin

OSS kullanırken, OSS’nin ticari marka haklarını ihlal ederek durdurma ve tazminat talepleriyle karşılaşabilirsiniz. Bu durumda karşılaşılan yasal sorunlardan biri Japonya’daki Ticari Marka Hukuku’dur.

Ticari Marka Hukuku’nun Genel Bakışı

Ticari Marka Hukuku, ürün veya hizmetleri diğerlerinden ayırt etmek için kullanılan isim veya logoları (ticari markaları) koruyan, bunları kullanan işletmelerin itibarını sürdürmeye ve endüstrinin gelişimine katkıda bulunmayı amaçlayan, aynı zamanda tüketicilerin çıkarlarını koruyan bir yasadır. Telif Hakkı Kanunu ve Patent Kanunu ile birlikte fikri mülkiyet hakları yasalarından biridir. Ticari marka hakları da ihlal durumunda durdurma ve tazminat taleplerine konu olabilir.

OSS ile İlgili Sorunlu Durumlar

OSS tabanlı ürün veya hizmetleri sunarken, orijinal projenin ismini veya logosunu izinsiz kullanmak ticari marka ihlali olabilir. Örneğin, Firefox ticari marka yönergelerini belirlemiş ve kullanım koşullarını ayrıntılı olarak açıklamıştır. Bu nedenle, OSS kullanırken bu yönergeleri ihlal etmemeye dikkat etmek gerekmektedir ve bu konuda temel bir bilgi olarak Ticari Marka Hukuku vazgeçilmezdir.

Referanslar:

Mozilla Ticari Marka Yönergeleri | Mozilla

Ticari Marka Hukuku | e-Gov Yasal Araştırma[ja]

Japon Medeni Hukuku: Özel Kişiler Arasındaki İşlemlerin Temel Kanunu

OSS lisanslarının hukuki niteliği genellikle sözleşme olarak kabul edilir ve bunun temeli Japon Medeni Hukuku’dur. Medeni Hukuk, OSS kullanımında sözleşme ihlali veya tazminat talepleri için de önemli bir dayanak noktasıdır.

Japon Medeni Hukuku’nun Genel Bakışı

Medeni Hukuk, özel kişiler arasındaki hukuki ilişkileri düzenleyen temel yasadır ve sözleşmeler, borçlar ve haksız fiiller gibi konuları kapsar. OSS lisansları da, telif hakkı sahibinin sunduğu şartları kabul etmekle kurulan sözleşmeler olarak sıkça kabul edilir ve lisans ihlalleri, Medeni Hukuk çerçevesinde sözleşme ihlali olarak sorumluluk doğurabilir.

OSS ile İlgili Sorun Teşkil Eden Durumlar

OSS lisanslarının maddelerinde sıklıkla feragat ve sorumluluk sınırlamaları yer alır ve bunların Medeni Hukuk açısından geçerli olup olmadığı değerlendirilmelidir. Ayrıca, lisans metinlerinde hukuki olarak belirsiz ifadeler de bulunabilir ve bu durumlar hukuk departmanının önceden incelemesi ve düzenlemesi gereken noktalar arasındadır.

Ek olarak, OSS’nin dış tedarikçilerle ortak geliştirildiği durumlarda, Medeni Hukuk çerçevesindeki sözleşme yükümlülükleri ve sorumluluk paylaşımını açıkça belirten bir sözleşmenin hazırlanması şarttır. Sadece gerçek kullanım değil, iş tevzi veya alt yüklenicilik gibi karmaşık sözleşme yapılarında da Medeni Hukuk, temel yasa olarak işlev görür.

Referans: Medeni Hukuk | e-Gov Yasaları Arama[ja]

Japonya’da Haksız Rekabetin Önlenmesi Kanunu: OSS Kullanımında Ticari Sırların İhlaline Dikkat

OSS (Açık Kaynak Yazılım) kullanımında karşılaşılabilecek yasal sorunlardan biri, Japonya’daki Haksız Rekabetin Önlenmesi Kanunu’dur.

Haksız Rekabetin Önlenmesi Kanunu’nun Genel Bakışı

Haksız Rekabetin Önlenmesi Kanunu, işletmeler arasında adil rekabeti sağlamak, ticari sırların haksız edinilmesi ve kullanılması, diğer şirketlerin tanınmış ürünlerinin veya ticari göstergelerinin taklit edilmesi, menşe yerinin yanlış gösterilmesi gibi haksız rekabet eylemlerini düzenleyerek sağlıklı bir ulusal ekonominin gelişmesine katkıda bulunmayı amaçlayan bir yasadır. OSS kullanırken, istemeden ticari sırları içeren kodları ifşa etmek, Haksız Rekabetin Önlenmesi Kanunu ihlali olarak değerlendirilebilir. Özellikle şirket içi geliştirilen kodlarla karışımı konusunda dikkatli olunmalıdır.

OSS İle İlgili Olarak Karşılaşılabilecek Sorunlar

Yazılımın kaynak kodunun, Haksız Rekabetin Önlenmesi Kanunu kapsamında ticari sır olarak korunduğuna dair kararlar bulunmaktadır (Osaka Bölge Mahkemesi, 2013 (Heisei 25) yılı 16 Temmuz kararı).

OSS olarak kaynak kodu yayınlarken, istemeden ticari sırları içerdiği tespit edilirse, bu durum haksız ifşa olarak kabul edilebilir. Ayrıca, dışarıdan edinilen OSS içinde başka bir şirketin ticari sırları bulunuyorsa, farkında olmadan Haksız Rekabetin Önlenmesi Kanunu ihlali ile suçlanma ihtimali göz ardı edilemez. Kullanmadan önce, lisansın yanı sıra kodun kaynağına da dikkat etmek gerekmektedir.

Referans: Haksız Rekabetin Önlenmesi Kanunu | e-Gov Yasal Araştırma[ja]

Japonya’da Açık Kaynak Yazılım Geliştiricilerini Etkileyebilecek Rekabeti Engelleme Yasası

Açık kaynak yazılım (OSS) geliştiricileri arasında, rekabeti engelleyici durumlar söz konusu olduğunda karşılaşılan yasal sorunlardan biri Rekabeti Engelleme Yasasıdır.

Rekabeti Engelleme Yasası’nın Genel Bakışı

Rekabeti Engelleme Yasası, adil piyasa rekabetini korumak amacıyla, haksız ticaret kısıtlamalarını ve özel tekel oluşturmayı yasaklayan bir yasadır. Bu yasa sadece Japonya’da değil, diğer ülkelerde de benzer sistemlerle mevcuttur (örneğin, Amerika Birleşik Devletleri’nde antitröst yasaları olarak bilinen ‘Sherman Act’, ‘Clayton Act’ ve ‘Federal Trade Commission Act’ gibi yasalar).

OSS ile İlgili Olarak Karşılaşılan Sorunlu Durumlar

Bazı OSS lisanslarının ticari kullanımı aşırı derecede kısıtlaması veya bir şirketin OSS topluluğunu fiilen kontrol ederek rakip firmaları dışlaması gibi durumlar, Japonya’daki Rekabeti Engelleme Yasası açısından sorun teşkil edebilir. Ayrıca, patent haklarını kullanarak OSS kullanımını engelleyen eylemler de rekabeti engelleme yasasının düzenleme kapsamına girebilir.

‘Linux’ gibi sistemlerde rekabeti engelleme yasasına uyum politikaları uygulanmakta olup, Japonya’da belediyeler veya özel bölgeler tarafından OSS tabanlı CMS kullanarak web sitesi oluşturma işlerine teklif verilmesini zorlaştıran şartlar içeren ihalelere katılmak isteyen işletmelere, belirli taahhüt planlarının onaylandığı durumlar olmuştur.

Japonya’da Ürün Sorumluluğu Yasası (PL Yasası): Bir Program Hasar Verdiğinde

OSS (Açık Kaynak Yazılım) kullanımı sırasında karşılaşılabilecek yasal sorunlardan biri Ürün Sorumluluğu Yasasıdır (PL Yasası).

Ürün Sorumluluğu Yasası’nın Genel Bakışı

Ürün Sorumluluğu Yasası (PL Yasası), tüketicilerin kusurlu bir ürün nedeniyle zarar görmesi durumunda, üreticinin kusursuz olsa bile zararın tazmininden sorumlu tutulduğu bir yasadır. Bu yasa, Medeni Kanun tarafından belirlenen zarar tazminatı ilkelerine ilişkin özel bir yasa olarak işlev görür.

OSS ile İlgili Olarak Karşılaşılabilecek Sorunlar

Ürün Sorumluluğu Yasası, esas olarak fiziksel ürünleri göz önünde bulundurarak hazırlanmıştır; ancak, yazılım ürünleri için de uygulanabilirliği söz konusudur. Bir ürüne entegre edilmiş OSS’deki bir hata nedeniyle kaza veya zarar meydana gelirse, satıcı PL Yasası kapsamında sorumlulukla karşı karşıya kalabilir. OSS lisansları genellikle “olduğu gibi (AS IS)” gibi feragat maddeleri içerir, ancak PL Yasası kapsamında bu tür maddelerin etkisi sınırlıdır, bu nedenle riskleri öngören sözleşmeler ve sigorta tedbirleri gereklidir.

Referans: Ürün Sorumluluğu Yasası | e-Gov Yasaları Arama[ja]

Japonya’da Kripto Teknolojileri İçeren Dış Değişim ve Dış Ticaret Kanunu (Gaitame-Hō)

Açık Kaynak Yazılım (OSS) içindeki kripto teknolojilerini yurt dışında yayımlarken, Japon Dış Değişim ve Dış Ticaret Kanunu’nun (Gaitame-Hō) gerekliliklerine uymak zorunludur.

Dış Değişim ve Dış Ticaret Kanunu’nun (Gaitame-Hō) Genel Bakışı

Japon Dış Değişim ve Dış Ticaret Kanunu (Gaitame-Hō), güvenlik ve uluslararası düzeni korumak amacıyla belirli teknoloji ve ürünlerin ihracatını kısıtlayan bir yasadır. İhlal edenlere yönetimsel talimatlar ve cezai yaptırımlar uygulanır. Cezai yaptırımlar, 20 milyon yen veya ilgili mal veya teknolojinin değerinin beş katına kadar olan para cezası veya en fazla on yıl hapis cezası gibi ağır cezalardır.

Ayrıca, idari yaptırım olarak, üç yıl içinde mal ihracatı veya teknoloji sağlamak yasaklanabilir ve ihlalin Ekonomi, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı tarafından kamuoyuna duyurulması, ihlal durumunda risklerin çok büyük olduğu ve işletmenin devamlılığını etkileyebilecek bir yasadır.

OSS ile İlgili Sorun Teşkil Eden Durumlar

Dış Değişim ve Dış Ticaret Kanunu (Gaitame-Hō) kapsamında, OSS içindeki kripto teknolojilerini yurt dışında yayımlamak, ücretsiz olsa bile ihracat kontrolüne tabi olabilir. GitHub gibi yabancı hizmetlerde kaynak kodunu yayımlarken, Japon Dış Değişim ve Dış Ticaret Kanunu’na (Gaitame-Hō) aykırı olmamak için, geliştiricilerin önceden Ekonomi, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı’nın rehberliklerini incelemesi ve gerektiğinde bildirimde bulunması gerekmektedir. Ayrıca, programları içeren teknoloji sağlamaları da düzenlemeye tabi olduğundan dikkatli olunmalıdır.

Referans: Japon Dış Değişim ve Dış Ticaret Kanunu | e-Gov Yasal Araştırma[ja]

Ayrıca, Amerikan yapımı OSS kullanırken, Amerikan İhracat Kontrol Kanunu’na (EAA) uygunluğun da sağlanması gerektiğinden bu konuda da dikkatli olunmalıdır.

Özet: Açık Kaynak Yazılım (OSS) Hakkındaki Yasalar İçin Japon Avukatlara Danışın

Açık Kaynak Yazılım (OSS), modern yazılım geliştirme alanında büyük bir değere sahip olmakla birlikte, çeşitli yasalarla olan ilişkisini doğru bir şekilde anlamazsanız beklenmedik hukuki risklerle karşılaşabilirsiniz. Telif hakkı, patent gibi fikri mülkiyet hakları yasalarının yanı sıra, haksız rekabetin önlenmesi yasası, ürün sorumluluğu yasası, döviz yasası gibi karmaşık ve geniş kapsamlı yasalar sorun olabilir ve mühendis olarak bilgi de gereklidir. Kendi başınıza karar vermek yerine, Japon avukatlara danışmanızı öneririz.

İlgili makale: OSS Lisans İhlali Nedir? Şirketlerin Bilmesi Gereken Riskler ve Önlemler Hakkında Örneklerle Açıklama[ja]

Monolit Hukuk Bürosu Tarafından Sunulan Çözümler

Monolit Hukuk Bürosu, IT ve özellikle internet ile hukukun her iki alanında da yüksek uzmanlığa sahip bir hukuk firmasıdır. OSS lisans ihlalleri, iş dünyasında ve hukuki açıdan risklere yol açabilir. Firmamız, Tokyo Borsası Prime Market’te listelenen şirketlerden girişim şirketlerine kadar çeşitli vakalar için sözleşme hazırlama ve inceleme hizmetleri sunmaktadır. Eğer sözleşme konusunda yardıma ihtiyacınız varsa, lütfen aşağıdaki makaleye göz atın.

Monolit Hukuk Bürosu’nun Uzmanlık Alanları: Sözleşme Hazırlama ve İnceleme vb.[ja]