Η εργασιακή ιδιότητα και η νομική προστασία των παικτών eSports

Τα τελευταία χρόνια, με την ταχεία ανάπτυξη της βιομηχανίας των e-sports, οι συζητήσεις σχετικά με τη νομική θέση των παικτών έχουν ενταθεί.
Ως οργανισμοί e-sports, είναι απαραίτητο να εξετάζουμε προσεκτικά κατά τη σύναψη συμβολαίων με τους παίκτες, αν οι εν λόγω παίκτες πληρούν τα κριτήρια του «εργαζομένου» σύμφωνα με τον Ιαπωνικό Νόμο για τα Εργασιακά Πρότυπα ή τον Ιαπωνικό Νόμο για τις Εργασιακές Ενώσεις.

Το ποιοι νομικοί κανονισμοί εφαρμόζονται στη σύμβαση μεταξύ του οργανισμού και των παικτών καθορίζεται με βάση την πραγματική παροχή υπηρεσιών, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως η χρονική και τοπική δέσμευση των παικτών, ο βαθμός εντολών και οδηγιών προς τους παίκτες, καθώς και ο τρόπος και το ποσό της αμοιβής.

Νομική Ερμηνεία της Εργατικής Ιδιότητας των Αθλητών

Στο Άρθρο 9 του Ιαπωνικού Νόμου για τα Εργασιακά Πρότυπα, ο “εργαζόμενος” ορίζεται ως “άτομο που απασχολείται σε επιχείρηση ή γραφείο και λαμβάνει μισθό, ανεξαρτήτως του είδους του επαγγέλματος”.
Επιπλέον, στο Άρθρο 2, Παράγραφος 1 του Ιαπωνικού Νόμου για τις Εργασιακές Συμβάσεις, ο “εργαζόμενος” ορίζεται ως “άτομο που απασχολείται από εργοδότη και εργάζεται λαμβάνοντας μισθό”.

Λαμβάνοντας υπόψη αυτούς τους ορισμούς, όταν εξετάζουμε τα παραδοσιακά επαγγελματικά αθλήματα, η επικρατούσα άποψη είναι ότι οι επαγγελματίες αθλητές του μπέιζμπολ και του ποδοσφαίρου δεν θεωρούνται “εργαζόμενοι” σύμφωνα με τον Ιαπωνικό Νόμο για τα Εργασιακά Πρότυπα και τον Ιαπωνικό Νόμο για τις Εργασιακές Συμβάσεις.
Οι λόγοι για αυτό περιλαμβάνουν την εξειδίκευση που είναι χαρακτηριστική των επαγγελματιών αθλητών, την περιορισμένη διάρκεια παροχής υπηρεσιών, το σύστημα αμοιβής με ετήσιο μισθό ή πληρωμή ανά απόδοση, και τις υψηλές αμοιβές που λαμβάνουν οι κορυφαίοι αθλητές.

Εξέταση της Καταλληλότητας των Παικτών eSports ως “Εργαζόμενοι”

Το αν οι παίκτες που ανήκουν σε ομάδες eSports θεωρούνται νομικά “εργαζόμενοι” αποτελεί σημαντικό ζήτημα για τους οργανισμούς στους οποίους ανήκουν, καθώς αυτοί οι οργανισμοί πρέπει να αναλάβουν διάφορες υποχρεώσεις ως εργοδότες.
Εάν οι παίκτες θεωρούνται “εργαζόμενοι” σύμφωνα με τον Ιαπωνικό Νόμο για τα Εργασιακά Πρότυπα και τον Ιαπωνικό Νόμο για τις Εργασιακές Συμβάσεις, οι οργανισμοί που διαχειρίζονται τις ομάδες πρέπει να συμμορφώνονται με τις νομικές απαιτήσεις για τις ώρες εργασίας και τον κατώτατο μισθό.
Επιπλέον, η μονομερής λήξη της σύμβασης από τον οργανισμό μπορεί να θεωρηθεί κατάχρηση του δικαιώματος απόλυσης.

Η Ιδιαιτερότητα της Νομικής Θέσης των Αθλητών eSports

Η μορφή δραστηριότητας των αθλητών eSports έχει χαρακτηριστικά που διαφέρουν από εκείνα των παραδοσιακών αθλητών.
Επειδή η κύρια δραστηριότητά τους λαμβάνει χώρα διαδικτυακά, οι φυσικές μετακινήσεις και οι δεσμεύσεις είναι σχετικά λιγότερες. Ωστόσο, συχνά αναλαμβάνουν υποχρεώσεις που δεν συναντώνται στους παραδοσιακούς αθλητές, όπως η διαδικτυακή μετάδοση και η δραστηριότητα στα κοινωνικά δίκτυα.
Επιπλέον, υπάρχουν αθλητές που δραστηριοποιούνται σε πολλαπλούς τίτλους παιχνιδιών ή παράλληλα ως streamers, γεγονός που καθιστά τη μορφή απασχόλησής τους πιο ποικιλόμορφη από εκείνη των παραδοσιακών αθλητών.

Ως συγκεκριμένες μορφές δραστηριότητας, υπάρχουν αθλητές που ανήκουν σε ομάδες και λαμβάνουν σταθερό μισθό 250.000 γιεν τον μήνα συμμετέχοντας σε τουρνουά, αθλητές που ανήκουν σε κατασκευαστές παιχνιδιών και δραστηριοποιούνται ως μέρος των εταιρικών εργασιών, καθώς και ανεξάρτητοι αθλητές που συνάπτουν συμβόλαια χορηγίας.
Ακόμη και για τους αθλητές που ανήκουν σε ομάδες, το περιεχόμενο και ο βαθμός των εντολών από την ομάδα, οι χρονικές και τοπικές δεσμεύσεις, καθώς και ο τρόπος καθορισμού της αμοιβής, διαφέρουν ανάλογα με την κάθε περίπτωση.

Κριτήρια Αξιολόγησης της Εργατικής Ιδιότητας από Δικαστικές Αποφάσεις

Αναλύοντας τις δικαστικές αποφάσεις, στην υπόθεση της Ιαπωνικής Ένωσης Σούμο (Δικαστήριο Τόκιο, απόφαση 25 Μαρτίου 2013, Εργατική Απόφαση αριθ. 1079, σελ. 152), η σχέση συμβολαίου μεταξύ των παλαιστών και της Ιαπωνικής Ένωσης Σούμο κρίθηκε ότι αποτελεί ανώνυμο συμβόλαιο ιδιωτικού δικαίου με τη φύση αμειβόμενης αμφοτεροβαρούς σύμβασης και όχι σύμβαση εργασίας. Συνεπώς, η αρχή της κατάχρησης του δικαιώματος απόλυσης δεν εφαρμόζεται στην περίπτωση σύστασης αποχώρησης προς τους παλαιστές.

Αντίθετα, σε σχέση με τον Ιαπωνικό Νόμο για τις Εργατικές Ενώσεις, έχει ληφθεί διαφορετική απόφαση.
Στην υπόθεση της Ιαπωνικής Επαγγελματικής Οργάνωσης Μπέιζμπολ (Ανώτερο Δικαστήριο Τόκιο, απόφαση 3 Σεπτεμβρίου 2004, Εργατική Απόφαση αριθ. 879, σελ. 90), αναγνωρίστηκε ότι οι επαγγελματίες παίκτες μπέιζμπολ πληρούν τα κριτήρια του “εργαζόμενου” σύμφωνα με τον Ιαπωνικό Νόμο για τις Εργατικές Ενώσεις, και η ένωση παικτών κρίθηκε ότι αποτελεί “εργατική ένωση” σύμφωνα με τον ίδιο νόμο.
Ως αποτέλεσμα, τα δικαιώματα όπως το δικαίωμα συνένωσης και το δικαίωμα συλλογικών διαπραγματεύσεων, που προβλέπονται από τον Ιαπωνικό Νόμο για τις Εργατικές Ενώσεις, διασφαλίζονται και για τους επαγγελματίες αθλητές, και οι οργανώσεις στις οποίες ανήκουν δεν μπορούν να αρνηθούν τις συλλογικές διαπραγματεύσεις με τους παίκτες σχετικά με τους όρους εργασίας.

Πρακτικές Κατευθυντήριες Γραμμές για την Αξιολόγηση της Εργατικής Ιδιότητας

Ως γενικό κριτήριο αξιολόγησης, όταν το περιεχόμενο του παιχνιδιού εξαρτάται από την ικανότητα και την κρίση του παίκτη, υπάρχει ελάχιστος χρονικός και τοπικός περιορισμός εκτός των αγώνων και των προπονήσεων, και υιοθετείται σύστημα αμοιβής με ετήσιο μισθό ή πληρωμή βάσει απόδοσης, ενώ οι κορυφαίοι παίκτες λαμβάνουν υψηλές αμοιβές, είναι πιθανό να κριθεί ότι δεν εμπίπτουν στην κατηγορία του “εργαζομένου” σύμφωνα με τον Ιαπωνικό Νόμο για τα Εργασιακά Πρότυπα και τον Ιαπωνικό Νόμο για τις Εργασιακές Συμβάσεις.

Αντίθετα, όταν υπάρχουν λεπτομερείς οδηγίες και εντολές σχετικά με το περιεχόμενο του παιχνιδιού και τις σχετικές εργασίες, και ο χρόνος και ο τόπος εργασίας ελέγχονται αυστηρά, ενώ καταβάλλεται σταθερή αμοιβή ανεξαρτήτως απόδοσης, αυξάνεται η πιθανότητα να θεωρηθούν ως “εργαζόμενοι” σύμφωνα με τον Ιαπωνικό Νόμο για τα Εργασιακά Πρότυπα και τον Ιαπωνικό Νόμο για τις Εργασιακές Συμβάσεις.

Σημεία Προσοχής στις Συμβάσεις που Αφορούν τα eSports

Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά αθλήματα, οι συμβάσεις των παικτών eSports απαιτούν λεπτομερή καθορισμό των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που σχετίζονται με το ψηφιακό περιεχόμενο, όπως τα δικαιώματα μετάδοσης παιχνιδιών, η διαχείριση των δικαιωμάτων εικόνας και οι περιορισμοί στις δηλώσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Επιπλέον, λόγω των πολλών ευκαιριών συμμετοχής σε διεθνείς διοργανώσεις, είναι απαραίτητη η προσοχή στην επιλογή του εφαρμοστέου δικαίου και της δικαιοδοσίας.

Αντιμετώπιση Άλλων Νομικών Ρυθμίσεων

Ακόμη και αν δεν εφαρμόζονται οι Ιαπωνικοί εργατικοί νόμοι, οι συμβάσεις με τους αθλητές υπόκεινται σε άλλες νομικές ρυθμίσεις.
Περιορισμοί μεταγραφών που είναι υπερβολικά αυστηροί ή υποχρεώσεις μη ανταγωνισμού μπορεί να θεωρηθούν άκυροι ως παραβίαση της δημόσιας τάξης και των χρηστών ηθών σύμφωνα με το Άρθρο 90 του Ιαπωνικού Αστικού Κώδικα.
Επιπλέον, η Ιαπωνική Επιτροπή Δίκαιου Εμπορίου επισημαίνει ότι οι περιορισμοί στις οικονομικές δραστηριότητες των αθλητών μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα σύμφωνα με τον Ιαπωνικό Αντιμονοπωλιακό Νόμο.

Συμπερασματικά, οι οργανισμοί eSports πρέπει να εξετάζουν συγκεκριμένα και λεπτομερώς, λαμβάνοντας υπόψη και τις απόψεις ειδικών όπως οι δικηγόροι, σε ποιες νομικές ρυθμίσεις υπόκεινται οι συμβάσεις με τους αθλητές, ανάλογα με την πραγματική τους δραστηριότητα.
Ιδιαίτερα, είναι σημαντικός ο λεπτομερής σχεδιασμός των συμβάσεων που λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων στην ψηφιακή εποχή και το διεθνές περιβάλλον δραστηριότητας.