Η Ανεπίτρεπτη Αναδημοσίευση Φωτογραφιών στο Διαδίκτυο και τα Προσωπικά Δικαιώματα του Δημιουργού

Όπως έχουμε εξηγήσει σε άλλο άρθρο του ιστότοπού μας, η άποψη ότι «για εμπορικές φωτογραφίες ή φωτογραφίες που είναι προφανές ότι έχουν ληφθεί από επαγγελματία, η παράνομη αναφορά μπορεί να μην αποτελεί πρόβλημα, αλλά για φωτογραφίες που έχουν ληφθεί από μη επαγγελματίες, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας δεν είναι θέμα και η αναφορά χωρίς άδεια δεν θεωρείται παραβίαση» είναι λανθασμένη. Ακόμη και οι αυτοφωτογραφίες από μη επαγγελματίες μπορεί να εκφράζουν έναν βαθμό αυθεντικότητας μέσω της σύνθεσης, του φωτισμού, του φόντου κ.λπ., και έτσι να αποτελούν έργα πνευματικής ιδιοκτησίας. Η αναδημοσίευση τέτοιων φωτογραφιών χωρίς άδεια στον ιστό ή αλλού μπορεί να οδηγήσει σε παραβίαση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας (δικαιώματα αναπαραγωγής και δικαιώματα δημόσιας μετάδοσης).

https://monolith.law/reputation/copyright-property-and-author-by-posting-photos[ja]

Εάν αναφέρετε χωρίς άδεια μια φωτογραφία που έχει ληφθεί από επαγγελματία, αυτό αποτελεί φυσικά παραβίαση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας (δικαιώματα αναπαραγωγής και δικαιώματα δημόσιας μετάδοσης). Αλλά ας υποθέσουμε, για παράδειγμα, ότι χρησιμοποιήσατε τη λειτουργία αναζήτησης εικόνων ενός περιηγητή για να βρείτε μια εικόνα δύο πιγκουίνων που σας άρεσε κατά την αναζήτηση της λέξης «πιγκουίνος», και φαίνεται να είναι εμπορική φωτογραφία από επαγγελματία φωτογράφο, την οποία θέλετε να χρησιμοποιήσετε ως εικόνα προφίλ σας.
Κατεβάζετε πρώτα την εικόνα, αφαιρείτε την υπογραφή του δημιουργού αν υπάρχει, την κόβετε σε κυκλικό σχήμα και διαχωρίζετε τους δύο πιγκουίνους σε δύο ξεχωριστές εικόνες. Επειδή θα εμφανίζεται μικρή ως εικόνα προφίλ και η ποιότητα θα είναι χαμηλότερη, οι δύο νέες εικόνες δεν θα φαίνονται πολύ παρόμοιες με την αρχική φωτογραφία, οπότε ανεβάζετε τις εικόνες με αίσθημα ασφάλειας.

Πολλοί φαίνεται να πράττουν όπως περιγράφεται παραπάνω, αλλά αυτό είναι απαράδεκτο. Αποτελεί παραβίαση όχι μόνο των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας (δικαιώματα αναπαραγωγής και δικαιώματα δημόσιας μετάδοσης) αλλά και των δικαιωμάτων προσωπικότητας του δημιουργού (δικαίωμα διατήρησης της ταυτότητας).

https://monolith.law/reputation/relation-between-the-publication-of-photos-without-consent-and-copyright[ja]

Πνευματικά Δικαιώματα και Δικαιώματα Προσωπικότητας του Δημιουργού

Τα πνευματικά δικαιώματα διαφέρουν από άλλα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας όπως τα δικαιώματα ευρεσιτεχνίας, καθώς δεν απαιτούν διαδικασία αίτησης. Από τη στιγμή που ένα έργο δημιουργείται, ο δημιουργός του αποκτά αυτόματα:

• Πνευματικά Δικαιώματα
• Δικαιώματα Προσωπικότητας του Δημιουργού

Αυτά τα δύο είδη δικαιωμάτων προκύπτουν αυτόματα (αρχή της ανεπισημότητας). Τα πνευματικά δικαιώματα περιλαμβάνουν οικονομικά δικαιώματα όπως το δικαίωμα αντιγραφής, δικαίωμα εκτέλεσης και παράστασης, δικαίωμα προβολής, δικαίωμα δημόσιας μετάδοσης, δικαίωμα προφορικής ανακοίνωσης, δικαίωμα εκθέσεως, δικαίωμα διανομής, δικαίωμα μεταβίβασης, δικαίωμα δανεισμού, δικαίωμα μετάφρασης και διασκευής, καθώς και το δικαίωμα χρήσης δευτερογενών έργων (Ιαπωνικός Νόμος Πνευματικών Δικαιωμάτων άρθρα 21 έως 28).

Από την άλλη πλευρά, τα Δικαιώματα Προσωπικότητας του Δημιουργού αποτελούνται από τρία δικαιώματα: το δικαίωμα δημοσίευσης, το δικαίωμα αναγνώρισης του ονόματος του δημιουργού και το δικαίωμα διατήρησης της ακεραιότητας του έργου. Αυτά τα δικαιώματα, όπως μπορεί να συμπεράνει κανείς από τα ονόματά τους, είναι συγγενικά με τα δικαιώματα τιμής και ιδιωτικότητας και θεωρούνται η έκδοση των πνευματικών δικαιωμάτων που προστατεύουν τα προσωπικά συμφέροντα του δημιουργού, ενώ τα πνευματικά δικαιώματα προστατεύουν τα οικονομικά συμφέροντα του.

Τι περιλαμβάνουν τα δικαιώματα προσωπικότητας του δημιουργού

Τα δικαιώματα προσωπικότητας του δημιουργού αποτελούνται από:

Ιαπωνικός Νόμος Πνευματικής Ιδιοκτησίας
Άρθρο 18 (Δικαίωμα Δημοσίευσης)
Ο δημιουργός έχει το δικαίωμα να προσφέρει ή να παρουσιάσει το έργο του στο κοινό, εφόσον αυτό δεν έχει ακόμη δημοσιευτεί (συμπεριλαμβανομένων των έργων που δημοσιεύτηκαν χωρίς τη συγκατάθεσή του, τα οποία αναφέρονται εδώ με τον ίδιο τρόπο). Αυτό ισχύει και για τα δευτερεύοντα έργα που βασίζονται στο αρχικό έργο.

Άρθρο 19 (Δικαίωμα Δημοσίευσης του Ονόματος)
Ο δημιουργός έχει το δικαίωμα να αναγράφει το πραγματικό του όνομα ή ένα ψευδώνυμο ως όνομα του δημιουργού στο αρχικό έργο ή κατά την παρουσίαση ή προσφορά του έργου στο κοινό, καθώς και το δικαίωμα να μην αναγράφεται το όνομά του. Αυτό ισχύει και για την παρουσίαση ή προσφορά των δευτερεύοντων έργων στο κοινό.

Άρθρο 20 (Δικαίωμα Διατήρησης της Ταυτότητας)
Ο δημιουργός έχει το δικαίωμα να διατηρεί την ταυτότητα του έργου του και του τίτλου του, και δεν πρέπει να υποστεί αλλαγές, αφαιρέσεις ή άλλες τροποποιήσεις ενάντια στη θέλησή του.

Από αυτά, το δικαίωμα διατήρησης της ταυτότητας είναι ένα δικαίωμα που προστατεύει την τιμή και την προσωπική σχέση του δημιουργού με το έργο που έχει δημιουργήσει, εξασφαλίζοντας ότι το έργο δεν θα κατακερματιστεί, ούτε θα τροποποιηθεί η περιεχόμενο ή ο τίτλος του χωρίς τη συγκατάθεσή του. Το παράδειγμα που αναφέρθηκε παραπάνω, των “Δύο Πιγκουίνων”, αποτελεί μια πραγματική υπόθεση που διεκδικήθηκε στα δικαστήρια για παραβίαση του δικαιώματος διατήρησης της ταυτότητας.

Περίπτωση Αδικαιολόγητης Δημοσίευσης Περικοπής Φωτογραφίας

Ένας φωτογράφος, ο ενάγων, ανέβασε στον ιστότοπό του μια φωτογραφία που απεικονίζει δύο πιγκουίνους να πορεύονται και είχε δημοσιεύσει τιμοκατάλογο για τη χρήση της. Ο κατηγορούμενος, χωρίς την άδεια του ενάγοντος, κατέβασε την εικόνα από τον ιστότοπο, αφαίρεσε την εμφάνιση του ονόματος του ενάγοντος που υπήρχε στην αρχική φωτογραφία και πραγματοποίησε περικοπή, αρχικά του πιγκουίνου στη δεξιά πλευρά της οθόνης και στη συνέχεια του πιγκουίνου στην αριστερή πλευρά, για να τους χρησιμοποιήσει ως εικόνες προφίλ 1 και 2 σε μια υπηρεσία online καραόκε. Στη συνέχεια, ανέβασε τις εικόνες στον διακομιστή, παραβιάζοντας το δικαίωμα αναπαραγωγής και το δικαίωμα δημόσιας μετάδοσης της φωτογραφίας, καθώς και το δικαίωμα εμφάνισης του ονόματος και το δικαίωμα διατήρησης της ταυτότητας του έργου, και για αυτό ο φωτογράφος κατέθεσε αγωγή απαιτώντας αποζημίωση.

Το δικαστήριο αρχικά διαπίστωσε ότι «η εν λόγω φωτογραφία είναι έργο του ενάγοντος φωτογράφου, ο οποίος με δημιουργικότητα και τεχνική επιδεξιότητα στη σύνθεση, τις σκιές, τη γωνία λήψης και τη θέση εστίασης, κατάφερε να απαθανατίσει τη στιγμή που δύο πιγκουίνοι πορεύονται», και αναγνώρισε την εν λόγω φωτογραφία ως πνευματικό έργο με δημιουργό τον ενάγοντα. Στη συνέχεια, το δικαστήριο διαπίστωσε ότι ο κατηγορούμενος παραβίασε το δικαίωμα αναπαραγωγής και το δικαίωμα δημόσιας μετάδοσης της φωτογραφίας, καθώς και το δικαίωμα εμφάνισης του ονόματος και το δικαίωμα διατήρησης της ταυτότητας του έργου του ενάγοντος.

Ο κατηγορούμενος υποστήριξε ότι «χρησιμοποίησε εικόνες που ήταν ήδη διαθέσιμες στο διαδίκτυο και δεν βασίστηκε στην εν λόγω φωτογραφία. Το αντικείμενο της φωτογραφίας είναι φυσικά πιγκουίνοι, οπότε δεν υπάρχει περιθώριο για δημιουργικότητα στην επιλογή του αντικειμένου, και ακόμα κι αν υπήρχε δημιουργικότητα, αυτή θα περιοριζόταν στην τεχνική λήψης. Επιπλέον, οι εικόνες προφίλ του κατηγορούμενου εμφανίζονται σε μικρό μέγεθος και η ποιότητα της εικόνας είναι χαμηλή, έτσι δεν μπορεί κανείς να αντιληφθεί άμεσα τα ουσιώδη χαρακτηριστικά της αρχικής φωτογραφίας, και έτσι η φωτογραφία του ενάγοντος και οι εικόνες του κατηγορούμενου δεν είναι παρόμοιες», αλλά αυτή η άμυνα απορρίφθηκε πλήρως από την απόφαση του δικαστηρίου.

Το δικαστήριο δήλωσε:

Ο κατηγορούμενος, περικόπτοντας και ανεβάζοντας μόνο την εικόνα ενός πιγκουίνου από τη φωτογραφία του ενάγοντος, παραβίασε το δικαίωμα εμφάνισης του ονόματος και το δικαίωμα διατήρησης της ταυτότητας του έργου του ενάγοντος. Οι παραβάσεις του κατηγορούμενου προκάλεσαν στον ενάγοντα ψυχική ταλαιπωρία, και οι εικόνες παρέμειναν ως εικόνες προφίλ του κατηγορούμενου για περίοδο δύο ετών και επτά μηνών. Από την άλλη πλευρά, ο κατηγορούμενος δεν χρησιμοποίησε την εικόνα του ενάγοντος για εμπορικούς σκοπούς και δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι η χρήση της εικόνας του ενάγοντος στη σελίδα του λογαριασμού του κατηγορούμενου έχει προκαλέσει ζημιά στην επωνυμία του ενάγοντος, όπως αναφέρεται παραπάνω.

Απόφαση του Δικαστηρίου του Τόκιο (Japanese Tokyo District Court) της 31ης Μαΐου 2019

Βάσει της παραβίασης του πνευματικού δικαιώματος, το δικαστήριο διέταξε τον κατηγορούμενο να πληρώσει το αντίτιμο χρήσης της εικόνας (162.000 γιεν), τα έξοδα ταχυδρομικής επιστολής με πιστοποιητικό περιεχομένου (2.226 γιεν), τα έξοδα προσωρινής διαταγής (270.000 γιεν), τα έξοδα εκτέλεσης διατήρησης (108.000 γιεν) και τα δικηγορικά έξοδα (70.000 γιεν), καθώς και αποζημίωση για παραβίαση των προσωπικών δικαιωμάτων του δημιουργού (100.000 γιεν), για συνολικό ποσό 712.226 γιεν.

Ο κατηγορούμενος πίστευε ότι η σημαντική αλλαγή και η περικοπή της φωτογραφίας θα ήταν αρκετή για να δικαιολογήσει την πράξη του, αλλά από την οπτική γωνία των προσωπικών δικαιωμάτων του δημιουργού, ακριβώς αυτό συνιστά παραβίαση του δικαιώματος διατήρησης της ταυτότητας του έργου, προκαλώντας στον δημιουργό περαιτέρω ψυχική ταλαιπωρία.

Στην περίπτωση φωτογραφιών προσώπων

Ο αποκλειστικός φωτογράφος Β της θρησκευτικής οργάνωσης Α, βάσει της πρωτοβουλίας του ενάγοντος θρησκευτικού σωματείου, δημιούργησε επαγγελματικά μια φωτογραφία του εκπροσώπου Σ και τη δημοσίευσε στο επίσημο περιοδικό του σωματείου με το όνομα του προαναφερθέντος. Υπήρξε περίπτωση όπου ο κατηγορούμενος αντέγραψε αυτή τη φωτογραφία, την τροποποίησε μερικώς και την ανήρτησε στην ιστοσελίδα που διατηρούσε, πράξη που θεωρήθηκε παραβίαση του δικαιώματος αντιγραφής, του δικαιώματος δημόσιας μετάδοσης και του δικαιώματος διατήρησης της ταυτότητας του έργου, με αποτέλεσμα η θρησκευτική οργάνωση που κατείχε τα πνευματικά δικαιώματα να απαιτήσει αποζημίωση για τις ζημιές.

Το δικαστήριο αρχικά διαπίστωσε ότι «ο Β, κατά τη δημιουργία της συγκεκριμένης φωτογραφίας, εφάρμοσε δημιουργικότητα στο φόντο, τη σύνθεση, τον φωτισμό και την έκφραση του προσώπου του Σ, γεγονός που καταδεικνύει ότι η φωτογραφία αποτυπώνει την προσωπικότητα του Β. Ως εκ τούτου, η εν λόγω φωτογραφία μπορεί να θεωρηθεί ως δημιουργική έκφραση των σκέψεων ή των συναισθημάτων του Β και να έχει χαρακτηριστικά έργου πνευματικής ιδιοκτησίας», και στη συνέχεια δήλωσε ότι «η φωτογραφία δημιουργήθηκε από τον Β βάσει της πρωτοβουλίας του ενάγοντος και δημοσιεύτηκε επαγγελματικά με το όνομα του ενάγοντος, ικανοποιώντας έτσι τις προϋποθέσεις του άρθρου 15 παράγραφος 1 του Νόμου περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας για έργο δημιουργημένο κατά την εκτέλεση καθηκόντων, και έτσι ο δημιουργός του έργου αναγνωρίζεται ως ο ενάγων».

Νόμος περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας
Άρθρο 15
Όταν ένα έργο δημιουργείται από έναν εργαζόμενο στο πλαίσιο των καθηκόντων του, βάσει της πρωτοβουλίας ενός νομικού προσώπου ή άλλου χρήστη (εφεξής αναφερόμενοι ως “νομικό πρόσωπο κλπ.”), εξαιρουμένων των έργων προγραμμάτων, και το νομικό πρόσωπο κλπ. δημοσιεύει το έργο υπό το όνομα του δικού του πνευματικού δημιουργού, ο δημιουργός του έργου θεωρείται το νομικό πρόσωπο κλπ., εκτός αν υπάρχει ειδική ρύθμιση στη σύμβαση, στον κανονισμό εργασίας ή σε άλλο έγγραφο κατά τη στιγμή της δημιουργίας.

Επιπλέον, η φωτογραφία που αναδημοσίευσε ο κατηγορούμενος χωρίς άδεια, ήταν μια επεξεργασμένη έκδοση μιας έγχρωμης φωτογραφίας σε ασπρόμαυρο, με κομμένα τμήματα από τις πλευρές, και είχε χρησιμοποιηθεί πολλές φορές σε διάφορα περιοδικά, ενημερωτικά δελτία και ιστοσελίδες που κριτικάρουν τον ενάγοντα και τον C, συχνά με θολή απεικόνιση. Το δικαστήριο αναγνώρισε ότι ο κατηγορούμενος αντέγραψε τη φωτογραφία από αυτά τα θολά αντίγραφα και την ανήρτησε αυτούσια στην ιστοσελίδα του.

Με άλλα λόγια, ο κατηγορούμενος δεν αντέγραψε την αρχική φωτογραφία που δημοσιεύτηκε στο ενημερωτικό δελτίο, αλλά μια εικόνα που είχε φθαρεί και θολώσει από την επαναλαμβανόμενη χρήση σε διάφορα περιοδικά, ενημερωτικά δελτία και ιστοσελίδες που κριτικάρουν την ίδια θρησκευτική οργάνωση. Ίσως ο κατηγορούμενος να σκέφτηκε ότι «τέλος πάντων, όλοι το κάνουν αυτό» ή «δεν είμαι εγώ αυτός που έκανε την αλλαγή σε ασπρόμαυρο ή το κόψιμο της φωτογραφίας».

Ωστόσο, το δικαστήριο…

Ο κατηγορούμενος αντέγραψε ακριβώς μια φωτογραφία που είχε μετατραπεί σε ασπρόμαυρη από κάποιους και είχε κοπεί κάποιο μέρος της από τα πάνω, τα κάτω και τις πλευρές, δημιουργώντας έτσι την κατηγορούμενη φωτογραφία. Ωστόσο, η αντιγραφή ενός έργου που έχει μερικώς τροποποιηθεί, παραβιάζοντας το δικαίωμα διατήρησης της ταυτότητας του έργου όπως ορίζεται στο άρθρο 20 παράγραφος 1 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Japanese Copyright Law), και η δημοσίευσή του στην ιστοσελίδα του κατηγορούμενου, όπως στην παρούσα υπόθεση, θα πρέπει να θεωρηθεί αντικειμενικά ως πράξη τροποποίησης του έργου και επομένως παραβίαση του δικαιώματος διατήρησης της ταυτότητας του έργου.
Απόφαση του Δικαστηρίου Τόκιο, 12 Απριλίου 2007 (2007)

Και έτσι, το δικαστήριο διέταξε τον κατηγορούμενο να πληρώσει αποζημίωση 300.000 γιεν για παραβίαση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας (δικαιώματα αντιγραφής, δικαιώματα δημόσιας μετάδοσης), 50.000 γιεν για παραβίαση των προσωπικών δικαιωμάτων του δημιουργού (δικαίωμα διατήρησης της ταυτότητας του έργου), και 50.000 γιεν για δικηγορικά έξοδα, συνολικά 400.000 γιεν.

Ο κατηγορούμενος υποστήριξε ότι “η φωτογραφία ήταν πολύ χονδροειδής και ασπρόμαυρη” και ότι “παρόμοιες φωτογραφίες ήταν διάχυτες σε περιοδικά και στο διαδίκτυο, οπότε δεν θα έπρεπε να θεωρηθεί ότι η πνευματική ιδιοκτησία της συγκεκριμένης φωτογραφίας ανήκει στον ενάγοντα απλώς και μόνο επειδή το αντικείμενο της φωτογραφίας ήταν το C”. Ωστόσο, το δικαστήριο αποφάσισε ότι “ο κατηγορούμενος αντέγραψε την κατηγορούμενη φωτογραφία και την ανήρτησε στην ιστοσελίδα του χωρίς να επιβεβαιώσει σε ποιον ανήκει το πνευματικό δικαίωμα, οπότε είναι σαφές ότι υπάρχει τουλάχιστον αμέλεια ως προς την παραβίαση των πνευματικών δικαιωμάτων της φωτογραφίας (παραβίαση των δικαιωμάτων αντιγραφής και δημόσιας μετάδοσης)”.

Επιπλέον, το δικαστήριο διαπίστωσε ότι η κατηγορούμενη φωτογραφία που δημοσιεύτηκε ήταν φανερό ότι αντιγράφηκε χωρίς άδεια από ένα άτομο που είχε επικριτική στάση προς τον C ή τον ενάγοντα, παρά το γεγονός ότι ο C είχε δώσει τη συγκατάθεσή του για τη φωτογράφηση. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι συνηθισμένο να γίνονται κάποιες τροποποιήσεις στην αρχική φωτογραφία, όπως η αφαίρεση μερών της. Ο κατηγορούμενος αντέγραψε αδιακρίτως την κατηγορούμενη φωτογραφία στην ιστοσελίδα του χωρίς να ελέγξει αν είχαν γίνει τροποποιήσεις στο αρχικό έργο, οπότε το δικαστήριο κατέληξε ότι υπήρχε τουλάχιστον αμέλεια ως προς την παραβίαση του δικαιώματος διατήρησης της ταυτότητας της φωτογραφίας και αναγνώρισε ότι υπήρχε αμέλεια στην παραβίαση των δικαιωμάτων αντιγραφής, δημόσιας μετάδοσης και διατήρησης της ταυτότητας του έργου.

“Η φωτογραφία ήταν πολύ χονδροειδής και ασπρόμαυρη” και “παρόμοιες φωτογραφίες ήταν διάχυτες σε περιοδικά και στο διαδίκτυο”, γεγονός που ακριβώς επιβεβαιώνει την παραβίαση των πνευματικών δικαιωμάτων και την επίθεση στα προσωπικά δικαιώματα του δημιουργού. Έπρεπε να επιβεβαιωθεί σε ποιον ανήκει το πνευματικό δικαίωμα της φωτογραφίας.

Συνοπτικά

Η σκέψη ότι μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια φωτογραφία που έχει τραβήξει κάποιος άλλος, αρκεί να την κόψετε κατάλληλα, ή ότι είναι εντάξει να την χρησιμοποιήσετε επειδή την χρησιμοποιούν όλοι, μπορεί να οδηγήσει σε παραβίαση του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας ή των προσωπικών δικαιωμάτων του δημιουργού. Αυτό συμβαίνει επειδή η περικοπή, η προσθήκη υλικού, η μετατροπή σε ασπρόμαυρο κ.ά. μιας φωτογραφίας που έχει τραβήξει κάποιος άλλος, μπορεί να παραβιάσει όχι μόνο το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας αλλά και τα προσωπικά δικαιώματα του δημιουργού. Εάν ανησυχείτε ότι μπορεί να παραβιάζετε ή να παραβιάζονται τα δικαιώματα αυτά, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε έγκαιρα έναν δικηγόρο με εμπειρία σε αυτά τα ζητήματα.