Deepfake Zararına Uğradığınızda Yaratıcının Belirlenmesi ve Video Silme Yöntemleri

2020 yılında (Japon Heisei dönemi 32. yıl), yetişkin video oyuncularının yüzlerini popüler ünlülerin yüzleriyle değiştiren videoları Twitter’da ve ücretli sitelerde yayınlayan bir kişi, Japon ‘İtibar Zararına Uğratma ve Telif Hakkı Yasası’ ihlali nedeniyle tutuklandı. Bu tür videolara “Deepfake” denir.

Deepfake teknolojisinin kökeni genellikle Amerika’daki Stanford Üniversitesi’nde geliştirildiği söylenir, ancak son yıllarda Japonya’da da ünlüler ve tanınmış kişilerin Deepfake videolarından zarar gördüğü durumlar artmaktadır.

Bu nedenle, bu makalede, üyesi olan ünlüler ve yeteneklerin Deepfake zararına uğraması durumunda, yüzlerinin izinsiz kullanıldığı ve video sitelerine yüklendiği durumlar için, video yükleyicinin belirlenmesi ve videonun kaldırılması süreci hakkında bilgi veriyoruz.

Deepfake Nedir?

Deepfake, son zamanlarda sorun olarak görülmeye başlanan yeni bir risktir. Öncelikle, deepfake’in ne olduğunu ve hangi tür zararların endişe edildiğini açıklıyoruz.

Deepfake, AI Teknolojisinin Kullanıldığı Bir Teknolojidir

Deepfake, yapay zeka (AI) ile “derin” öğrenme ve sahte anlamına gelen “fake” kelimelerinin birleşiminden oluşan bir terimdir. Yani, deepfake, derin öğrenme teknolojisi kullanılarak bilinçli bir şekilde oluşturulan sahte videoları ifade eder.

Deepfake teknolojisi, hedef kişinin yüzlerce veya binlerce resmini hazırladığınızda, algoritma derin öğrenme ile hedef kişinin ifadesini ve yüz hatlarını analiz eder ve öğrenir.

Bu öğrenmeye dayanarak, başka bir kişinin videosunu hedef kişinin videosu gibi değiştirebilirsiniz. Sadece görüntüler değil, ses tonlaması ve intonasyonu da aynı şekilde derin öğrenme ile oluşturulabilir.

Geçmişte, sentezlenmiş görüntüler veya videolar oluşturulduğunda, genellikle düşük kaliteye sahip olup açıkça sentezlendiği anlaşılırdı. Ancak, son zamanlardaki IT teknolojisi gelişmeleri sayesinde, deepfake videoları artık gerçek kişinin videosu gibi yanıltıcı bir hassasiyetle oluşturulabilir.

Bu nedenle, videoyu izleyen kişinin, kişinin videodaki eylemleri gerçekleştirdiğine dair yanılgıya düşme riski vardır.

Deepfake ile İlgili Zararlar

Deepfake teknolojisi kendisi kötü bir şey değildir. Ancak, deepfake ile, hedef kişinin gerçekte yapmadığı eylemler ve ifadeler sanki varmış gibi sahte olarak oluşturulabilir.

Bu nedenle, kötü niyetli kişiler deepfake’i kullanırsa, bu sefer tutuklanan kişiler gibi, ünlülerin veya tanınmış kişilerin gerçekte yer almadığı yetişkin videoları oluşturulabilir.

Ayrıca, hükümet yetkilileri gibi politika ve ekonomi üzerinde etkisi olan kişilerin deepfake videoları oluşturulursa, aldatılan medya sahte haberleri yayabilir ve politik istikrarsızlık veya diplomatik sorunlara yol açabilir. Bu nedenle, sadece Japonya’da değil, dünya çapında da sorun olarak görülmeye başlanmıştır.

Deepfake’in Suç ve Yasadışılığı

Bu sefer deepfake ile ilgili ilk tutuklama gerçekleşti. Tokyo Metropolitan Polis Departmanı’nın açıklamasına göre, şüpheli, bir yetişkin video oyuncusunun yüzünü bir kadın ünlünün yüzüyle değiştiren bir videoyu ücretli sitelerde yayınladı. Haberlere göre, tutuklama sırasındaki suçlar şunlardı:

• Kadın ünlüye yönelik iftira suçu
• AV prodüksiyon şirketinin telif hakkı ihlali

Iftira Suçu

Bu olayda video, Twitter veya ücretli siteler gibi belirsiz veya çok sayıda kişinin görebileceği yerlerde yayınlandı.

Bu nedenle, mağdur olan kadın ünlünün bir yetişkin videoya katıldığı izlenimini belirsiz birçok izleyiciye bıraktığı ve mağdurun itibarını zedelediği kararına varıldı.

Telif Hakkı İhlali

Ayrıca, yetişkin videoları, yetişkin video prodüksiyon şirketleri gibi yaratıcılarına telif hakkı verir. Telif haklarının bir parçası olarak, bir eserin yaratıcısının izni olmadan keyfi olarak değiştirilmemesi gereken “aynılık koruma hakkı” adı verilen bir hak vardır.

Bu olayda, yetişkin video prodüksiyon şirketi izni olmadan video içeriği değiştirildiği için, prodüksiyon şirketinin aynılık koruma hakkını ihlal etmiş olabilir.

Gizlilik İhlali ve Portre Hakları İhlali

Deepfake, başkalarının yüzlerini izinsiz olarak video kullanımında bulunur ve genellikle portre haklarını ihlal eder.

Ayrıca, gizlilik hakkı ihlali, basitçe ifade etmek gerekirse, “bir kişinin özel meselelerini (gerçek olup olmadığı önemli değil) izinsiz olarak yayınlamanın yasadışı olduğu” bir yapıdır ve bir kişinin cinsel durumlarını yayınlamak, sahte olsa bile, genellikle gizlilik ihlali olarak kabul edilir.

https://monolith.law/reputation/personal-information-and-privacy-violation[ja]

Ancak, portre hakları veya gizlilik haklarının ihlali, sivil hukukta yasadışıdır ve aşağıda belirtildiği gibi, gönderenin belirlenmesi, video kaldırma veya suçluya tazminat talebi için sivil işlemlerin temelini oluşturur, ancak “suç” değildir. Bu nedenle, bu tür zararları iddia etmek yeterli olmayabilir ve polisi soruşturmaya teşvik etmek mümkün olmayabilir.

Hukuk, Teknolojik Gelişmeleri Yakalayamıyor

Her deepfake’in iftira suçu veya telif hakkı ihlali nedeniyle suç olacağı anlamına gelmez. Temelde, mevcut hukuk, AI teknolojisinin gelişmesiyle sofistike deepfake videoları oluşturabileceğini varsaymamaktadır. Bu nedenle, mevcut yasalarla suç olarak cezai sorumluluk talep edilemeyen durumlar vardır.

Tutuklanan kişinin videosu gibi, video belirsiz veya çok sayıda kişinin izleyebileceği bir durumda yayınlanıyor ve ayrıca sentezlenmiş video genellikle bir ünlünün imajını düşürürse, iftira suçu için sorumlu tutulabilir.

Bu nedenle, şu anda, bir ünlü mağdur olduğunda, iftira suçu olduğunu iddia etmek daha yaygın olacaktır.

Deepfake Yaratıcılarının Belirlenmesi

Mağdur olduğunuzda, ilk düşündüğünüz şey genellikle yaratıcının belirlenmesidir. Ancak, deepfake’ler genellikle kapalı bir dünyada işlem görür ve izlerini bulmak nadiren kolay olmaz.

Bu nedenle, deepfake yaratmanın hangi dünyada gerçekleştiğini ve deepfake yaratıcılarının nasıl belirleneceğini açıklıyoruz.

Deepfake Yaratıcılarının Gerçek Durumu

Bu seferki olayda tutuklanan kişi, herkesin erişebileceği bir yerde yayınlandığı için mağduriyet ortaya çıktı. Ancak, ünlü kişilerin yetişkin videolarının büyük bir talebi olduğu ve bu sefer tutuklanan kişinin sadece buzdağının görünen kısmı olduğu söyleniyor.

Birçok deepfake hakkında, hayranların deepfake teknisyenlerine kendi zevklerine göre (çoğunlukla yetişkin içerikli) video oluşturmayı özel bir toplulukta talep etmiş olabileceği düşünülüyor.

Yaratıcıların izini bulmamak için ödemenin kripto para birimi ile yapılması da mümkündür ve bu, yaratıcıların belirlenmesini zorlaştırabilir.

Deepfake Yaratıcılarının Belirlenme Yöntemi

Yaratıcının belirlenmesi zor olsa da, Twitter gibi herkesin erişebileceği bir site üzerinde yayınlandığında belirlenebilir. Twitter’dan IP adresini açıklama talep ederek ve bu ipucunu kullanarak yaratıcıyı belirleyebilirsiniz. Resmi prosedürleri izlerseniz, adresi ve ismi, hatta e-posta adresini bile öğrenebilirsiniz.

Bu durumdaki yaratıcının belirlenme yöntemi, temelde internet üzerinde hakaret gibi durumlarla aynıdır. İnternet üzerindeki gönderenin belirlenmesi prosedürü hakkında aşağıdaki makalede ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

Not: Bu prosedür, sivil bir prosedürdür ve “suç” olmasa bile, yukarıda belirtildiği gibi portre haklarının veya gizlilik haklarının ihlal edildiği sürece kabul edilir.

https://monolith.law/reputation/disclosure-of-the-senders-information[ja]

Ancak, daha önce belirtildiği gibi, deepfake videolarının kapalı bir toplulukta oluşturulduğu durumlarda, yaratıcının belirlenmesi zor olabilir.

Bir olasılık olarak, bu olaydaki gibi bir suç teşkil eden durumlarda, polis soruşturması yoluyla deepfake yaratıcısının belirlenebileceği bir suç duyurusunda bulunabilirsiniz.

Deepfake Videolarının Kaldırılması

Bir deepfake videosu, mağdurun toplumsal imajını düşürücü bir içerik olduğunda, videonun kaldırılması mutlaka gereklidir.

Ayrıca, bir video internet üzerinde yayınlandığında, yayınlandıktan sonra geçen süre arttıkça yayılma riski de artar. Bu nedenle, zararın farkına varıldığında, mümkün olduğunca hızlı bir şekilde harekete geçmek önemlidir.

Deepfake Yaratıcısına Kaldırma Talebi

Yukarıda belirtilen prosedürlerle yaratıcı belirlenebilmişse, yaratıcıya doğrudan videoyu kaldırma talebinde bulunmak da bir seçenektir.

Yaratıcının Twitter veya Instagram gibi bir hesabı varsa, Direkt Mesaj (DM) özelliğini kullanarak kişiye ulaşmak da bir seçenek olabilir.

Ancak, mağdurun yaratıcıya ulaşması, bu durumun bir fırsat olarak kullanılarak hesabın ve kanıtların silinip kaçılma riskini de beraberinde getirir. Bu nedenle, en azından zararın kanıtı olabilecek şeyleri sakladıktan sonra yaratıcıya kaldırma talebinde bulunmanız daha iyi olacaktır.

Site Yöneticisine Kaldırma Talebi

Yaratıcı hemen belirlenemiyorsa veya belirlenebilmişse bile kaldırmayı kabul etmeyeceği düşünülüyorsa, yayınlanan site yöneticisine kaldırma talebinde bulunma seçeneği vardır.

Örneğin, Twitter veya popüler bir forum ise, işletme şirketi belirli kullanım koşullarına aykırı içerikleri kaldırabilir.

Kullanım koşullarına aykırılık nedeniyle kaldırma talebinde bulunulduğunda, yayınlanan WEB sitesinin hizmet kullanım koşullarını kontrol etmek ve hangi maddelerin ihlal edildiğini belirtmek önemlidir.

Ayrıca, web sitesi yöneticisi kaldırmayı kabul etmezse, geçici tedbirler adı verilen bir yargı süreci aracılığıyla sorunlu makalenin kaldırılmasını talep edebilirsiniz. İnternet üzerindeki gönderileri kaldırmak için geçici tedbirler hakkında aşağıdaki makalede detaylı bir şekilde açıklanmıştır.

https://monolith.law/reputation/provisional-disposition[ja]

Özet

Ünlüler veya yetenekler Deepfake’in kurbanı olduğunda, yetenek ajanslarının hızlı bir şekilde bilgi toplaması gerekmektedir.

Ayrıca, Deepfake olduğunu düşündüğünüz bir video bulduğunuzda, videonun ve ilgili verilerin yayınlandığı siteyi ve yayın durumunu fotoğraflar, kayıtlar, ekran görüntüleri vb. ile kaydedin ve hemen bir çözüm yolu düşünün.

Hukuki tedbirlerle ilgili olarak, mahkemeye veya polise başvuruda bulunmanız gerektiğinden, genellikle bir avukata danışmanız gerekecektir. Bu durumda, internet ve IT teknolojilerinin işleyişine aşina bir avukata danışmanızı öneririz.