Επιτρέπεται η Πλήρης Μη Καταβολή Αποζημίωσης Λόγω Απόλυσης για Πειθαρχικούς Λόγους; Ερμηνεία της Απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου της Χρονιάς Reiwa 5 (2023)

Όταν ένας εργαζόμενος διαπράξει σοβαρή προδοσία ενάντια στην εταιρεία και απολυθεί για πειθαρχικούς λόγους, είναι δυνατόν να μην καταβληθεί καθόλου η αποζημίωση αποχώρησης;

Στις 10 Μαρτίου του 2023 (Ρέιβα 5), το Ανώτατο Δικαστήριο έκανε μια σημαντική απόφαση σχετικά με τη μη καταβολή της αποζημίωσης αποχώρησης λόγω πειθαρχικής απόλυσης. Αυτή η απόφαση πρόκειται να έχει μεγάλο αντίκτυπο στις επιχειρήσεις.

Σε αυτό το άρθρο, θα αναλύσουμε το περιεχόμενο της απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου του 2023 (Ρέιβα 5) και θα εξετάσουμε λεπτομερώς τη σχέση μεταξύ της πειθαρχικής απόλυσης και της αποζημίωσης αποχώρησης.

Η φύση της αποζημίωσης αποχώρησης

Όταν ένας εργαζόμενος διαπράξει εγκληματικές πράξεις, η εταιρεία μπορεί να βρεθεί στη θέση να πρέπει να τον απολύσει ως πειθαρχικό μέτρο. Μετά την πειθαρχική απόλυση, μπορεί επίσης να αποφασίσει να μην καταβάλει την αποζημίωση αποχώρησης. Ωστόσο, ανακύπτει το ερώτημα αν είναι δυνατόν να μην καταβληθεί καθόλου η αποζημίωση αποχώρησης. Η αποζημίωση αποχώρησης δεν έχει μόνο την πλευρά της ανταμοιβής για την παροχή υπηρεσιών, αλλά επίσης λειτουργεί ως μεταγενέστερη πληρωμή του μισθού και ως εγγύηση για τη ζωή μετά την αποχώρηση, γεγονός που καθιστά τη μη καταβολή της φαινομενικά απαράδεκτη.

Το ζήτημα που προέκυψε αφορούσε ένα περιστατικό με δημόσιο υπάλληλο. Ένας νομός αποφάσισε να μην καταβάλει καθόλου την αποζημίωση αποχώρησης σε έναν δημόσιο υπάλληλο, δάσκαλο σε δημόσιο λύκειο, λόγω του ότι προκάλεσε υλική ζημιά οδηγώντας υπό την επήρεια αλκοόλ. Ο δημόσιος υπάλληλος προσέφυγε στη δικαιοσύνη ζητώντας την ακύρωση της απόφασης για την πλήρη μη καταβολή της αποζημίωσης αποχώρησης. Το περιστατικό συνέβη το έτος Ρέιβα 5 (2023), και καθώς ήταν η πρώτη φορά που το Ανώτατο Δικαστήριο κλήθηκε να αποφασίσει σχετικά με τον περιορισμό της αποζημίωσης αποχώρησης δημοσίων υπαλλήλων, το ζήτημα προσέλκυσε μεγάλο ενδιαφέρον.

Συνοψίζοντας, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε ότι η απόφαση για τη μη καταβολή της αποζημίωσης αποχώρησης εμπίπτει στη διακριτική ευχέρεια των τοπικών δημόσιων οργανισμών και ότι, στην προκειμένη περίπτωση, η απόφαση ήταν νόμιμη καθώς βρισκόταν εντός των ορίων της διακριτικής ευχέρειας.

Αυτό το περιστατικό, αφορώντας δημόσιο υπάλληλο, δεν σημαίνει αυτομάτως ότι θα έχει άμεσες επιπτώσεις στις ιδιωτικές επιχειρήσεις, όπου εφαρμόζεται η εργατική νομοθεσία. Ωστόσο, ακόμη και στη σχέση μεταξύ νομού και δημοσίου υπαλλήλου, υπάρχουν κοινά σημεία με τις ιδιωτικές εταιρείες όσον αφορά τις σχέσεις εργασίας. Θα μπορούσε αυτή η απόφαση να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο οι ιδιωτικές επιχειρήσεις λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με τη μη καταβολή της αποζημίωσης αποχώρησης στους εργαζομένους τους;

Παραδείγματα απόλυσης δημοσίων υπαλλήλων λόγω οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ

Ο ενάγων ήταν εκπαιδευτικός σε δημόσιο λύκειο της περιφέρειας του Μιγιάγκι. Είχε προσληφθεί από την περιφέρεια του Μιγιάγκι ως δάσκαλος σε δημόσιο σχολείο τον Απρίλιο του 1987 (Σόουα 62) και εργαζόταν ως διδάσκων από τότε. Δεν είχε καμία άλλη πειθαρχική ποινή πέραν της παρούσας απόλυσης και δεν υπήρχαν ιδιαίτερα προβλήματα με την εργασιακή του συμπεριφορά.

Στις 28 Απριλίου 2017 (Χέισει 29), για να παρευρεθεί σε ένα πάρτι καλωσορίσματος συναδέλφων στο λύκειο όπου εργαζόταν, οδήγησε το προσωπικό του αυτοκίνητο από το σχολείο και το πάρκαρε σε ένα χώρο στάθμευσης κοντά στον τόπο της εκδήλωσης. Συμμετείχε στο πάρτι για περίπου τέσσερις ώρες, κατά τις οποίες κατανάλωσε αλκοόλ. Στη συνέχεια, προκειμένου να επιστρέψει στο σπίτι του, το οποίο απείχε περισσότερο από 20 χιλιόμετρα, οδήγησε το αυτοκίνητό του και μετά από 100 μέτρα προκάλεσε ατύχημα που είχε ως αποτέλεσμα υλικές ζημιές, λόγω αμέλειας.

Η περιφέρεια του Μιγιάγκι, στις 17 Μαΐου 2017 (Χέισει 29), αποφάσισε την απόλυση του ενάγοντος λόγω οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ και πρόκλησης ατυχήματος με υλικές ζημιές, καθώς και τη μη καταβολή του συνόλου της αποζημίωσης αποχώρησης (17.246.467 γιεν), επιβάλλοντας έναν πλήρη περιορισμό στην πληρωμή.

Η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου: Ο περιορισμός στην πλήρη καταβολή της αποζημίωσης αποχώρησης ξεπερνά τα όρια της διακριτικής ευχέρειας

Ο ενάγων απευθύνθηκε στο δικαστήριο κατά της Νομαρχίας Μιγιάγκι, ζητώντας την ακύρωση της πειθαρχικής απόλυσης και της απόφασης για πλήρη μη καταβολή της αποζημίωσης αποχώρησης.

Το αρχικό δικαστήριο, το Εφετείο του Σεντάι, κρίνει ότι η πειθαρχική απόλυση ήταν νόμιμη. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη «τα περίπου 30 χρόνια ειλικρινούς υπηρεσίας, το γεγονός ότι οι ζημιές από το συμβάν περιορίζονταν σε υλικές και έχουν ήδη αποκατασταθεί, καθώς και την επίδειξη μεταμέλειας», κατέληξε ότι η απόφαση για πλήρη μη καταβολή της αποζημίωσης αποχώρησης ξεπερνούσε τα όρια της διακριτικής ευχέρειας της Επιτροπής Εκπαίδευσης της Νομαρχίας Μιγιάγκι και ήταν παράνομη, αποφασίζοντας ότι θα έπρεπε να καταβληθεί το 30% της αποζημίωσης αποχώρησης, εγκρίνοντας έτσι εν μέρει το αίτημα του ενάγοντα.

Απέναντι σε αυτό, η Νομαρχία Μιγιάγκι προσέφυγε σε αναίρεση και στο Ανώτατο Δικαστήριο τέθηκε υπό αμφισβήτηση η νομιμότητα της απόφασης για περιορισμό της καταβολής.

Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου: Δεν αποτελεί απόκλιση από την ευχέρεια κρίσης και είναι νόμιμη

Το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε ότι η εν λόγω απόφαση περί περιορισμού της παροχής δεν αποκλίνει σημαντικά από τα κοινωνικά πρότυπα σε βαθμό που να ξεπερνά ή να καταχράται τα όρια της ευχέρειας κρίσης, και επομένως είναι νόμιμη. Δεν υπάρχει απόκλιση στην ευχέρεια κρίσης της Περιφέρειας του Miyagi που αποφάσισε την πλήρη μη παροχή. Η λογική πίσω από αυτό είναι η εξής:

Καταρχάς, η απόφαση σχετικά με τον περιορισμό της παροχής της σύνταξης αποχώρησης εμπίπτει στην ευχέρεια κρίσης του οργανισμού διαχείρισης της σύνταξης αποχώρησης, ο οποίος είναι κατά κανόνα εξοικειωμένος με τις πραγματικές συνθήκες της εργασίας των υπαλλήλων. Τα δικαστήρια θα πρέπει να θεωρούν την εν λόγω απόφαση παράνομη μόνο εάν κρίνουν ότι αυτή αποκλίνει σημαντικά από τα κοινωνικά πρότυπα σε βαθμό που να ξεπερνά ή να καταχράται τα όρια της ευχέρειας κρίσης.

Επιπλέον, αναφέρθηκε η σοβαρότητα του περιστατικού που προκάλεσε ο ενάγων, η επίδραση στην εμπιστοσύνη και την εκτέλεση των καθηκόντων των δημόσιων σχολείων, και συμπεραίνεται ότι, ακόμη και λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι ο ενάγων δεν είχε καμία προηγούμενη πειθαρχική ποινή για 30 χρόνια και έδειξε μεταμέλεια, η απόφαση της Περιφέρειας δεν αποκλίνει σημαντικά από τα κοινωνικά πρότυπα σε βαθμό που να ξεπερνά ή να καταχράται τα όρια της ευχέρειας κρίσης.

Συνοπτικά: Συμβουλευτείτε δικηγόρο για τη νομιμότητα της μη πληρωμής της αποζημίωσης αποχώρησης

Αυτό αφορά ένα παράδειγμα δημοσίων υπαλλήλων και η επίδραση αυτής της απόφασης στις ιδιωτικές επιχειρήσεις θα πρέπει να θεωρηθεί ελάχιστη. Η συγκεκριμένη απόφαση τονίζει ότι η απόφαση για τη μη παροχή της αποζημίωσης αποχώρησης από την περιφέρεια είναι μια απόφαση που εξαρτάται από τη διακριτική ευχέρεια της περιφέρειας, διενεργώντας μια εκτενή εξέταση με βάση την ευρεία διακριτική ευχέρεια της περιφέρειας και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η απόφαση για τη μη πληρωμή του συνόλου της αποζημίωσης αποχώρησης είναι νόμιμη.

Από την άλλη πλευρά, το κλειδί της απόφασης αυτής σχετικά με τη διακριτική ευχέρεια της περιφέρειας στην απόφαση για τη μη πληρωμή της αποζημίωσης αποχώρησης, δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί εφαρμόσιμο στις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Στην περίπτωση των ιδιωτικών επιχειρήσεων, οι ρήτρες μείωσης ή μη πληρωμής της αποζημίωσης αποχώρησης λόγω πειθαρχικής ποινής, λαμβάνονται υπόψη βάσει του χαρακτήρα της αποζημίωσης αποχώρησης ως μεταγενέστερης πληρωμής μισθού και ως ανταμοιβής για τις υπηρεσίες που προσφέρθηκαν, αξιολογώντας αν υπήρχε σοβαρός λόγος που θα δικαιολογούσε την εξάλειψη των χρόνων υπηρεσίας. Σε περιπτώσεις που ο λόγος δεν είναι τόσο σοβαρός, η μείωση ή η μη πληρωμή μπορεί να κριθεί ως παράβαση της δημόσιας τάξης και επομένως να είναι άκυρη.

Πάντως, η απόφαση για το αν η μη πληρωμή της αποζημίωσης αποχώρησης είναι νόμιμη δεν είναι εύκολη. Κατά την αξιολόγηση αν μπορεί να μην πληρωθεί η αποζημίωση αποχώρησης σε έναν εργαζόμενο που έχει υποστεί πειθαρχική ποινή, θα πρέπει να λάβετε υπόψη τη συμβουλή δικηγόρου.

Οδηγίες Μέτρων από το Δικηγορικό μας Γραφείο

Το Δικηγορικό Γραφείο Monolith είναι εξειδικευμένο στον τομέα της Τεχνολογίας Πληροφοριών, και πιο συγκεκριμένα στο Διαδίκτυο και το Δίκαιο, προσφέροντας υψηλού επιπέδου εξειδίκευση σε αμφότερους τους τομείς. Με την ποικιλομορφία των τρόπων εργασίας που έχει εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια, έχει αυξηθεί η προσοχή στις νομικές ρυθμίσεις που αφορούν τα εργασιακά θέματα. Το γραφείο μας προσφέρει λύσεις για την αντιμετώπιση του «Ψηφιακού Τατουάζ». Περισσότερες λεπτομέρειες μπορείτε να βρείτε στο παρακάτω άρθρο.

Τομείς που αναλαμβάνει το Δικηγορικό Γραφείο Monolith: Εταιρικά Νομικά Θέματα IT & Επιχειρήσεων Καινοτομίας[ja]