Πώς προστατεύεται το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας στο εξωτερικό; Εξήγηση για δύο διεθνείς συνθήκες

Ακόμα και αν έχετε γνώσεις σχετικά με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας εντός της Ιαπωνίας, ο τρόπος που αντιμετωπίζονται τα δικαιώματα αυτά στο εξωτερικό μπορεί να διαφέρει σημαντικά. Οι νόμοι περί δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας διαφέρουν από χώρα σε χώρα, επομένως, όταν χρησιμοποιείτε έργα στο εξωτερικό, είναι σημαντικό να κατανοείτε και να σέβεστε τον νόμο περί δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας της εκάστοτε χώρας.

Σε αυτό το άρθρο, θα εξηγήσουμε τις βασικές αρχές των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στο εξωτερικό και θα αναφερθούμε σε δύο συνθήκες. Πριν χρησιμοποιήσετε έργα στο εξωτερικό, σας προτείνουμε να το διαβάσετε προσεκτικά.

Τι είναι το Δίκαιο Πνευματικής Ιδιοκτησίας

Η πνευματική ιδιοκτησία αναφέρεται στα δικαιώματα που παρέχονται στον δημιουργό ενός έργου. Η πνευματική ιδιοκτησία υπάρχει για να προστατεύσει τα συμφέροντα του δημιουργού από την αναπαραγωγή και τη χρήση του έργου χωρίς άδεια, καθώς και από τον κίνδυνο αδειοδότησης χωρίς άδεια σε διάφορα μέσα, όπως το διαδίκτυο.

Ο δημιουργός μπορεί να αρνηθεί τη χρήση του έργου από τρίτους ή να την επιτρέψει με αμοιβή (ή χωρίς αμοιβή). Επίσης, είναι δυνατόν να επιτρέψει τη χρήση του έργου υπό ορισμένους όρους.

Σύμφωνα με το Άρθρο 2, Παράγραφος 1, Εδάφιο 1 του Νόμου περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας, ένα έργο ορίζεται ως “μια δημιουργική έκφραση σκέψεων ή συναισθημάτων” και καλύπτει κυρίως τομείς όπως η λογοτεχνία, η επιστήμη, η τέχνη και η μουσική. Για παράδειγμα, αυτό περιλαμβάνει δοκίμια, μουσική, μυθιστορήματα, ταινίες, φωτογραφίες, ζωγραφικές, κινούμενα σχέδια και παιχνίδια.

Πηγή: Ιαπωνικό Υπουργείο Πολιτισμού | “Πνευματικά Δικαιώματα – Άρθρο 2 (Ορισμός)”[ja]

Ως προϋπόθεση, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας παρέχονται αυτόματα κατά τη δημιουργία του έργου και δεν απαιτείται εγγραφή σε κάποιον οργανισμό.

Στην εποχή του διαδικτύου, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας έχουν γίνει ακόμα πιο σημαντικά, και η προστασία τους έχει αυξηθεί. Όταν μια εταιρεία διαδίδει πληροφορίες, υπάρχει επίσης ο κίνδυνος να παραβιάσει τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας τρίτων μέσω αναδημοσίευσης ή δευτερογενούς χρήσης χωρίς άδεια, γεγονός που καθιστά την κατανόηση του δικαίου πνευματικής ιδιοκτησίας απαραίτητη.

Η Σκέψη πίσω από τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας στο Εξωτερικό

Πολλοί αναρωτιούνται πώς αντιμετωπίζονται τα έργα πνευματικής ιδιοκτησίας που έχουν δημοσιευθεί εντός της Ιαπωνίας, στο εξωτερικό. Εδώ θα αναλύσουμε εκτενώς την ιδέα πίσω από τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, εστιάζοντας κυρίως στο πώς αυτά εφαρμόζονται στο εξωτερικό.

Τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας δεν έχουν σύνορα

Τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας σε έργα εντός της Ιαπωνίας ασκούν αυτόματα την επιρροή τους και στο εξωτερικό. Αυτό συμβαίνει επειδή τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας δεν έχουν σύνορα.

Υπάρχουν δύο συνθήκες που προστατεύουν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας παγκοσμίως: η «Συνθήκη της Βέρνης» και η «Παγκόσμια Συνθήκη περί Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας».

Η Ιαπωνία είναι μέλος αυτών των συνθηκών, με τη Συνθήκη της Βέρνης να έχει 168 χώρες μέλη και την Παγκόσμια Συνθήκη περί Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας να έχει 100 χώρες μέλη. Η ύπαρξη αυτών των συνθηκών εγγυάται την προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σε κάθε χώρα.

Αντιθετικά, σε χώρες που δεν είναι μέλη αυτών των συνθηκών, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας που προστατεύονται στην Ιαπωνία μπορεί να μην έχουν καμία επίδραση. Για παράδειγμα, σε χώρες όπως το Ιράν και η Αιθιοπία, που δεν είναι μέλη αυτών των συνθηκών, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας της Ιαπωνίας μπορεί να μην έχουν καμία ισχύ.

Ωστόσο, πέρα από αυτές τις συνθήκες πνευματικής ιδιοκτησίας, υπάρχει επίσης η συμφωνία TRIPS, μια διεθνής συμφωνία που αφορά την προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σχετικά με το εμπόριο. Σε χώρες που είναι μέλη αυτής της συμφωνίας, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας μπορεί να είναι επίσης έγκυρα.

Η περίοδος προστασίας που επιλέγεται είναι η συντομότερη

Η περίοδος προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας «για 70 χρόνια μετά τον θάνατο του δημιουργού» έχει καθοριστεί από τον Ιαπωνικό νόμο περί πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά υπάρχουν χώρες στο εξωτερικό που έχουν ορίσει διαφορετικές περιόδους προστασίας.

Για παράδειγμα, χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Αυστραλία και άλλες έχουν καθορίσει την ίδια περίοδο προστασίας 70 ετών μετά τον θάνατο, όπως η Ιαπωνία. Ωστόσο, στις χώρες της Μέσης Ανατολής όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία, το Πακιστάν, καθώς και στην Ταϊβάν και την Αίγυπτο, η περίοδος προστασίας είναι μικρότερη, 50 χρόνια μετά τον θάνατο, ενώ στο Μεξικό φτάνει τα 100 χρόνια μετά τον θάνατο, η μεγαλύτερη περίοδος προστασίας.

Αν και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας δεν έχουν σύνορα, οι περίοδοι προστασίας που παρέχονται διαφέρουν ανά χώρα.

Από την άλλη πλευρά, στις διάφορες συνθήκες έχουν καθοριστεί οι ελάχιστες περίοδοι προστασίας που αποτελούν τη βάση. Οι ελάχιστες περίοδοι προστασίας που έχουν καθοριστεί από κάθε συνθήκη είναι οι εξής:

Στη Συνθήκη της Βέρνης, έχει καθοριστεί μια ελάχιστη περίοδος προστασίας 50 ετών μετά τον θάνατο του δημιουργού.

Στην Παγκόσμια Συνθήκη περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας, η περίοδος προστασίας που έχει καθοριστεί είναι 25 χρόνια μετά τον θάνατο του δημιουργού, αλλά αυτό αποτελεί την ελάχιστη περίοδο προστασίας. Οι χώρες μπορούν να ορίσουν μια μεγαλύτερη περίοδο προστασίας αν το επιθυμούν. Η συνθήκη καθορίζει ότι, καταρχήν, η προστασία που παρέχεται σε εθνικό επίπεδο πρέπει να είναι ισοδύναμη με την προστασία που παρέχεται σε έργα άλλων χωρών.

Στην περίπτωση έργων από το εξωτερικό, ακόμη και αν η περίοδος προστασίας στην ιδιαίτερη χώρα είναι 25 χρόνια μετά τον θάνατο, στην Ιαπωνία είναι απαραίτητο να προστατεύσουμε τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για 70 χρόνια μετά τον θάνατο.

Αντίστοιχα, για Ιαπωνικά έργα σε άλλες χώρες όπου έχει καθοριστεί περίοδος προστασίας 25 ετών μετά τον θάνατο, η περίοδος προστασίας που εφαρμόζεται είναι 25 χρόνια.

Για παράδειγμα, στην Ιαπωνία, τα έργα Αιγυπτίων δημιουργών προστατεύονται από τον Ιαπωνικό νόμο περί πνευματικής ιδιοκτησίας, ενώ στην Αίγυπτο, τα έργα Ιαπώνων δημιουργών προστατεύονται από τον Αιγυπτιακό νόμο περί πνευματικής ιδιοκτησίας.

Επομένως, καθώς η περίοδος προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας μπορεί να είναι μικρότερη ανάλογα με τη χώρα, είναι σημαντικό να είστε προσεκτικοί όταν δημοσιεύετε έργα στο εξωτερικό.

Τα κριτήρια για τα “έργα” διαφέρουν ανά χώρα

Είναι σημαντικό να δίνουμε προσοχή στον τρόπο με τον οποίο τα έργα και τα κριτήρια για αυτά χειρίζονται στο εξωτερικό. Ακόμη και αν τα δικαιώματα ενός έργου προστατεύονται ως πνευματική ιδιοκτησία στην Ιαπωνία, δεν είναι δεδομένο ότι τα ίδια δικαιώματα θα προστατεύονται με τον ίδιο τρόπο στο εξωτερικό. Ακόμη και αν μια χώρα είναι μέλος κάποιας από τις παραπάνω συμβάσεις, οι ορισμοί των έργων διαφέρουν ανά χώρα.

Η Σύμβαση της Βέρνης υιοθετεί την αρχή της “ανεξαρτησίας από τυπικές διαδικασίες”, σύμφωνα με την οποία “για την απόλαυση και την άσκηση των δικαιωμάτων πνευματικής και συγγενικής ιδιοκτησίας, δεν απαιτείται καμία τυπική διαδικασία, όπως εγγραφή, παράδοση έργων, ή εμφάνιση του σήματος πνευματικής ιδιοκτησίας”. Στην Ιαπωνία και σε πολλές άλλες χώρες, οι νόμοι πνευματικής ιδιοκτησίας βασίζονται σε αυτή την αρχή και είναι ενεργοί.

Ωστόσο, στο παρελθόν, στις Ηνωμένες Πολιτείες αυτή η αρχή δεν ίσχυε και υπήρχε μια περίοδος κατά την οποία τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας αναγνωρίζονταν μόνο εάν εμφανιζόταν το σήμα “©” (copyright mark).

Αυτό οφειλόταν στο ότι, μέχρι πρόσφατα, οι ΗΠΑ υιοθέτησαν ένα σύστημα σύμφωνα με το οποίο τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας αναγνωρίζονταν μόνο μετά από εγγραφή σε κυβερνητικό οργανισμό (τυπική διαδικασία). Το έτος Χειρώνας πρώτο (1989), οι ΗΠΑ υπέγραψαν τελικά τη Σύμβαση της Βέρνης, εισάγοντας τη ροή προς την ανεξαρτησία από τυπικές διαδικασίες.

Πηγή: Πολιτιστική Υπηρεσία | Προστασία Ξένων Έργων[ja]

Η συμμετοχή ή μη στη Σύμβαση της Βέρνης και στη Παγκόσμια Σύμβαση Πνευματικής Ιδιοκτησίας, καθώς και οι διατάξεις που αναγνωρίζουν ένα έργο ως πνευματική ιδιοκτησία, διαφέρουν ανά χώρα, επομένως είναι σημαντικό να ερευνήσετε τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας της χώρας που σας ενδιαφέρει εκ των προτέρων.

Δύο Διεθνείς Συνθήκες σχετικά με τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας

Στο πεδίο των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, ορισμένες διεθνείς συνθήκες λειτουργούν ώστε να προωθούν τη λογική και συνεπή προστασία των έργων σε κάθε χώρα. Οι συνθήκες καθορίζουν τα ελάχιστα πρότυπα προστασίας και, μέσω της επιβολής τους από τα κράτη μέλη στην αντίστοιχη δικαιοδοσία τους, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύονται πέρα από τα εθνικά σύνορα.

Εδώ θα αναλύσουμε δύο αντιπροσωπευτικές συνθήκες.

Συνθήκη της Βέρνης

Η Συνθήκη της Βέρνης είναι μία από τις παλαιότερες και πιο σημαντικές διεθνείς συνθήκες για την προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

Υιοθετήθηκε το 1886 στη Βέρνη της Ελβετίας, κυρίως από ευρωπαϊκές χώρες, και έχει υποστεί πολλές τροποποιήσεις μέχρι σήμερα, με περίπου 180 χώρες να την έχουν επικυρώσει. Η Ιαπωνία εντάχθηκε στη συνθήκη το 1899, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες το έκαναν τελικά το 1989.

Χαρακτηριστικά της Συνθήκης της Βέρνης είναι η «Εθνική Μεταχείριση» και η «Αρχή της Μη Επιβολής Τυπικών Διαδικασιών».

Εθνική Μεταχείριση

Η Συνθήκη της Βέρνης τονίζει την παροχή και προστασία ίσων δικαιωμάτων σε ξένους δημιουργούς και έργα, όπως και στα έργα που έχουν δημιουργηθεί από εγχώριους πολίτες.

Αρχή της Μη Επιβολής Τυπικών Διαδικασιών

Η Συνθήκη της Βέρνης καθορίζει την αρχή ότι δεν απαιτούνται ειδικές διαδικασίες ή απαιτήσεις για την προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας προκύπτουν αυτόματα και το έργο έχει δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας από τη στιγμή της δημιουργίας του.

Παγκόσμια Συνθήκη για τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας

Η Παγκόσμια Συνθήκη για τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας δημιουργήθηκε το 1952 στη Γενεύη της Ελβετίας και τέθηκε σε ισχύ το 1955, με πρωτοβουλία της UNESCO, γι’ αυτό και αναφέρεται συχνά ως η Συνθήκη της UNESCO. Η Ιαπωνία υπέγραψε αυτή τη συνθήκη το 1977.

Κατά την εποχή που ιδρύθηκε η Συνθήκη της Βέρνης, χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και χώρες της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής, που είχαν ήδη θεσπίσει τις δικές τους συνθήκες προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, υιοθέτησαν την «Αρχή της Επιβολής Τυπικών Διαδικασιών» (απαιτείται εγγραφή για την προστασία των δικαιωμάτων), σε αντίθεση με την «Αρχή της Μη Επιβολής Τυπικών Διαδικασιών» που καθορίζει η Συνθήκη της Βέρνης. Έτσι, αυτή η συνθήκη έπαιξε έναν γεφυρωτικό ρόλο μεταξύ των χωρών μελών της Συνθήκης της Βέρνης.

Αυτό επέτρεψε στα έργα των χωρών μελών της Παγκόσμιας Συνθήκης για τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας να προστατεύονται στις χώρες που εφαρμόζουν την αρχή της επιβολής τυπικών διαδικασιών, αρκεί να αναγράφουν το όνομα του δημιουργού, το έτος έκδοσης και το σύμβολο ©, χωρίς την ανάγκη εγγραφής ή άλλων διαδικασιών.

Προώθηση της Προστασίας των Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας στο Εξωτερικό

Τέλος, θα σας παρουσιάσουμε το έργο προώθησης της προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στο εξωτερικό από την Ιαπωνική Υπηρεσία Πολιτισμού.

Οργάνωση του Συστήματος Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας

Η Ιαπωνική Υπηρεσία Πολιτισμού προωθεί την οργάνωση και την υποστήριξη του συστήματος δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στην περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού (Πρόγραμμα Προώθησης του Συστήματος Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας στην Ασία).

Συγκεκριμένα, οι δράσεις περιλαμβάνουν:

• Διοργάνωση σεμιναρίων στην τοπική κοινότητα σχετικά με το σύστημα δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας
• Διοργάνωση διεθνών συνεδρίων σχετικά με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας
• Υλοποίηση εκπαιδευτικών επισκέψεων στην Ιαπωνία για την υποστήριξη της οργάνωσης του συστήματος

Επιπλέον, επιδεικνύει μια ενεργητική στάση στη δημιουργία διεθνών κανόνων και στην αντιμετώπιση θεμάτων που αφορούν τα διεθνή δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, συμμετέχοντας σε διαπραγματεύσεις για οικονομικές συμφωνίες και στις συζητήσεις για τη Συνθήκη Μετάδοσης του WIPO, καταβάλλοντας καθημερινές προσπάθειες για την προστασία των εγχώριων έργων.

Αναφορά: Ιαπωνική Υπηρεσία Πολιτισμού | Προώθηση της Προστασίας των Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας στο Εξωτερικό[ja]

Υποστήριξη Ενίσχυσης της Άσκησης Δικαιωμάτων

Η Ιαπωνική Υπηρεσία Πολιτισμού ζητά την ενίσχυση της επιβολής των νόμων σε περίπτωση παραβίασης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, πραγματοποιώντας τακτικές διακυβερνητικές διαβουλεύσεις, ιδιαίτερα με χώρες όπου συχνάζουν παραβιάσεις του εγχώριου περιεχομένου, προκειμένου να διασφαλιστεί η σωστή εφαρμογή των νόμων.

Επιπλέον, προωθεί την ανάπτυξη των αρμόδιων αρχών μέσω της διοργάνωσης σεμιναρίων εκπαίδευσης και της δημιουργίας ενός εγχειριδίου για τα μέτρα κατά της παραβίασης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στο εξωτερικό, καθώς και της εγκατάστασης συμβουλευτικών κέντρων.

Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε τον σύνδεσμο «Εγχειρίδιο Μέτρων κατά της Παραβίασης των Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Πειρατικές Εκδόσεις)».

Το εγχειρίδιο καλύπτει τις μεθόδους αντιμετώπισης της παραβίασης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σε διάφορες χώρες και περιλαμβάνει εκθέσεις ερευνών σχετικά με την εφαρμογή των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

Αναφορά: Παραβίαση Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Πειρατικές Εκδόσεις) | Εγχειρίδιο Μέτρων[ja]

Συμπέρασμα: Συμβουλευτείτε ειδικούς για θέματα διασυνοριακών πνευματικών δικαιωμάτων

Είναι γεγονός ότι οι αντιλήψεις για τα πνευματικά δικαιώματα διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Η κατάσταση συμμετοχής σε διάφορες συνθήκες και οι κανόνες σε κάθε χώρα είναι σημαντικό να ερευνηθούν εκ των προτέρων όταν πρόκειται για τα πνευματικά δικαιώματα της συγκεκριμένης χώρας. Επιπλέον, πρέπει να λάβετε υπόψη την πιθανότητα η υπόθεση να αφορά πολλαπλές χώρες, κάτι που μπορεί να καταστήσει τη διαχείριση πιο περίπλοκη.

Συνιστούμε ανεπιφύλακτα τη συμβουλή με ειδικούς για την χειρισμό των πνευματικών δικαιωμάτων στο εξωτερικό.

Οδηγίες για τα Μέτρα από το Δικηγορικό μας Γραφείο

Το Δικηγορικό Γραφείο Monolith διαθέτει πλούσια εμπειρία στον τομέα της Τεχνολογίας Πληροφοριών, ιδιαίτερα στο Διαδίκτυο και τον νομικό τομέα. Στον σύγχρονο κόσμο, οι παγκόσμιες επιχειρήσεις επεκτείνονται συνεχώς και η ανάγκη για νομικό έλεγχο από ειδικούς αυξάνεται διαρκώς. Το γραφείο μας προσφέρει λύσεις σχετικά με διεθνείς νομικές υποθέσεις.

Τομείς που αναλαμβάνει το Δικηγορικό Γραφείο Monolith: Διεθνείς Νομικές Υποθέσεις & Επιχειρήσεις στο Εξωτερικό[ja]