Εξηγώντας τα κύρια σημεία της τροποποίησης του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας του 2020 (2020): Πόσο επιτρέπεται η «αντανάκλαση» στις φωτογραφίες;

Στις 5 Ιουνίου του 2020 (Ρέιβα 2), ψηφίστηκε ο αναθεωρημένος Ιαπωνικός Νόμος Πνευματικής Ιδιοκτησίας.

Οι στόχοι αυτής της αναθεώρησης περιλαμβάνουν την «ενίσχυση των μέτρων κατά των πειρατικών εκδόσεων στο διαδίκτυο» και «τα μέτρα για την κατάλληλη προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων», μεταξύ άλλων.

Εδώ, θα εξηγήσουμε ειδικότερα την «επέκταση του εύρους των διατάξεων περιορισμού δικαιωμάτων που αφορούν την απεικόνιση», η οποία αποτελεί μία από τις προσαρμογές στις αλλαγές της κοινωνίας για την ομαλή χρήση των έργων.

Διατάξεις Περιορισμού Δικαιωμάτων Σχετικά με την Εισαγωγή Εικόνων

Για παράδειγμα, κατά τη δημιουργία ή χρήση ενός έργου, είναι καθημερινό φαινόμενο κατά τη φωτογράφιση ή την καταγραφή βίντεο στο δρόμο, χαρακτήρες που αποτελούν έργα να εισάγονται στην εικόνα ή μουσική να καταγράφεται, και είναι πολύ δύσκολο να αποφευχθεί αυτό.

Επιπλέον, η ανάρτηση τέτοιων φωτογραφιών ή βίντεο σε κοινωνικά δίκτυα ή πλατφόρμες ανάρτησης βίντεο είναι επίσης καθημερινή πρακτική.

Αυτές οι ενέργειες αποτελούν αντιγραφή του έργου κάποιου άλλου χωρίς άδεια και μετάδοση μέσω του διαδικτύου ή άλλων μέσων, και έτσι υπήρχε η πιθανότητα παραβίασης του δικαιώματος αντιγραφής ή άλλων δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

Ωστόσο, αν η χρήση του έργου δεν αποτελεί τον σκοπό της ενέργειας και η χρήση που προκύπτει είναι παρεμπίπτουσα, με ελάχιστη ή μικρή δυσμενή επίδραση στον κάτοχο των δικαιωμάτων, τότε η κατηγοριοποίηση της “εισαγωγής εικόνας” ως παραβίαση του πνευματικού δικαιώματος θα μπορούσε να περιορίσει σημαντικά την ελευθερία έκφρασης και να εμποδίσει τον σκοπό του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, που είναι η προώθηση της πολιτιστικής ανάπτυξης.

Η Αναθεώρηση του Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας του 2012 (2012) και η Εισαγωγή Εικόνας

Για αυτόν τον λόγο, κατά τη δημιουργία ενός έργου μέσω φωτογράφισης και άλλων μεθόδων, όταν είναι δύσκολο να διαχωριστεί το έργο (όπως φωτογραφίες) από τα αντικείμενα που απεικονίζονται σε αυτό,

• Τα άλλα έργα που εμφανίζονται παρεμπίπτοντα (παρεμπίπτοντα έργα) δεν θεωρούνται παραβίαση όταν αντιγράφονται ή μετατρέπονται κατά τη δημιουργία (Άρθρο 32, Παράγραφος 1 του Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας)
• Και η χρήση των παρεμπίπτοντων έργων που έχουν αντιγραφεί ή μετατραπεί δεν θεωρείται παραβίαση όταν χρησιμοποιούνται μαζί με το έργο (φωτογραφία κ.λπ.) (Παράγραφος 2)

Οι παραπάνω δύο παράγραφοι διευκρινίστηκαν με την αναθεώρηση του Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας του 2012 (2012).

Εδώ, το “δύσκολο να διαχωριστεί” σημαίνει ότι, κατά τη δημιουργία ενός έργου (όπως φωτογραφίες), είναι αντικειμενικά αποδεκτό ότι είναι κοινωνικά δύσκολο να δημιουργηθεί το έργο χωρίς τα παρεμπίπτοντα έργα, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες δημιουργίας.

Επιπλέον, όσον αφορά τα “παρεμπίπτοντα έργα”, είναι δυνατόν να σκεφτούμε ότι μπορούν να αφαιρεθούν μετά τη φωτογράφιση μέσω επεξεργασίας εικόνας, αλλά η Παράγραφος 2 του άρθρου δεν απαιτεί “δυσκολία στο διαχωρισμό” ως προϋπόθεση, οπότε ήταν δυνατή η χρήση των “παρεμπίπτοντων έργων” χωρίς την άδεια του δημιουργού, ακόμα και αν ήταν δυνατόν να διαχωριστούν από το έργο (φωτογραφία κ.λπ.).

Αυτό ήταν η χρήση των “παρεμπίπτοντων έργων” που καθορίστηκε για πρώτη φορά με την αναθεώρηση του Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας του 2012 (2012), πριν από την τροποποίηση, στο Άρθρο 30 του Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας, και αφορούσε τις διατάξεις περιορισμού δικαιωμάτων σχετικά με την λεγόμενη “εισαγωγή εικόνας”.

Στην αναθεώρηση του 2012 (2012), οι περιπτώσεις που θεωρούνταν νόμιμη χρήση ήταν περιορισμένες, όπως όταν ένα έργο κάποιου άλλου εισάγονταν στην εικόνα μόνο κατά τη φωτογράφιση, την ηχογράφηση ή την καταγραφή βίντεο.

Ωστόσο, η ταχεία διάδοση των smartphones και των tablet, καθώς και η ανάπτυξη πλατφορμών ανάρτησης και διανομής βίντεο, έχουν οδηγήσει στην ανάγκη για επέκταση του εύρους των διατάξεων περιορισμού δικαιωμάτων που σχετίζονται με την εισαγωγή εικόνας, ώστε να ανταποκρίνονται στις αλλαγές της κοινωνικής πραγματικότητας.

Τροποποιήσεις σχετικά με την Αντανάκλαση στο Νόμο Περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας

Συνοψίζοντας τα κύρια σημεία της τροποποίησης του Νόμου Περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας του 2020 (2020) σχετικά με την αντανάκλαση, προκύπτουν τα εξής:

1. Επεκτείνεται το εύρος των πράξεων που θεωρούνται νόμιμες.
2. Επεκτείνεται το εύρος των έργων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν νόμιμα (συνοδευτικά αντικείμενα πνευματικής ιδιοκτησίας).
3. Ωστόσο, η χρήση αυτή περιορίζεται σε «δίκαια όρια».

Εύρος Δράσης

Όσον αφορά το εύρος της δράσης του άρθρου 1, πριν από την τροποποίηση, το Άρθρο 30 του 2 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Japanese Copyright Law) περιοριζόταν στην «φωτογράφιση, ηχογράφηση ή βιντεοσκόπηση» και απαιτούσε να είναι μια πράξη «δημιουργίας έργου», εντός των ορίων της αντιγραφής.

Μετά την τροποποίηση, η δράση έχει επεκταθεί στο «αντίγραφο της εικόνας ή του ήχου ενός αντικειμένου, ή τη μετάδοση χωρίς αντίγραφο» (δράση αντιγραφής-μετάδοσης), και δεν απαιτείται πλέον να είναι μια δημιουργική πράξη, επιτρέποντας τη χρήση μέσω δημόσιας μετάδοσης, εκτέλεσης, παράστασης κ.λπ., ανεξαρτήτως της μεθόδου.

Η επέκταση του εύρους της δράσης σημαίνει ότι, πέρα από τη φωτογράφιση, την ηχογράφηση και τη βιντεοσκόπηση, η δράση αντιγραφής-μετάδοσης στο σύνολό της γίνεται εφαρμόσιμη, καλύπτοντας έτσι δραστηριότητες όπως η ζωντανή μετάδοση με τη χρήση drone, τα στιγμιότυπα οθόνης σε smartphones, το αντιγραφή & επικόλληση, το αντίγραφο ζωγραφικής έργων, η μετατροπή σε CG κ.λπ.

Επιπλέον, η προηγούμενη περιοριστική διάταξη που αφορούσε την περίπτωση όπου άλλα έργα εμφανίζονται κατά τη δημιουργία νέων έργων έχει καταργηθεί, έτσι ώστε ακόμη και για τη φωτογράφιση με σταθερή κάμερα ή τη ζωντανή μετάδοση, τα οποία δεν θεωρούνται δημιουργικές πράξεις, το Άρθρο 30 του 2 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας εφαρμόζεται πλέον ανεξέλεγκτα.

Εύρος των Συνοδευτικών Αντικειμένων Πνευματικής Ιδιοκτησίας

Όσον αφορά το εύρος των συνοδευτικών αντικειμένων πνευματικής ιδιοκτησίας του άρθρου 2, σύμφωνα με το προηγούμενο άρθρο 30 του Νόμου περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Japanese Copyright Law), η χρήση ήταν περιορισμένη μόνο σε περιπτώσεις όπου η διαχωριστική δυσκολία ήταν σημαντική, και δεν ήταν δυνατή η εξαίρεση από το αντικείμενο της φωτογράφησης ή τον ήχο “λόγω της δυσκολίας διαχωρισμού”, επομένως, αν δεν εμπλέκονταν άλλα έργα πνευματικής ιδιοκτησίας που είχαν ενσωματωθεί, η χρήση δεν ήταν περιορισμένη, δηλαδή θεωρείτο παραβίαση του πνευματικού δικαιώματος.

Η απαίτηση αυτής της δυσκολίας διαχωρισμού, όπως έχει ήδη αναφερθεί, “δεν αφορούσε τη φυσική δυσκολία διαχωρισμού, αλλά την αντικειμενική δυσκολία δημιουργίας χωρίς το έργο πνευματικής ιδιοκτησίας, σύμφωνα με τις κοινωνικές συνήθειες”, και συχνά οδηγούσε σε διαφορετικά συμπεράσματα λόγω αυτής της απαίτησης.

Ωστόσο, με την τροποποίηση, η χρήση εντός “νόμιμων ορίων” έγινε δυνατή, έτσι η απαίτηση του προηγούμενου άρθρου 30 του Νόμου περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας για “δυσκολία διαχωρισμού μεταξύ του κύριου αντικειμένου και του συνοδευτικού έργου” κατέστη περιττή, και η δυσκολία διαχωρισμού θα λαμβάνεται υπόψη μόνο κατά την αξιολόγηση του κριτηρίου “νόμιμων ορίων”.

Για παράδειγμα, ένα παιδί που αγκαλιάζει ένα λούτρινο παιχνίδι θα θεωρηθεί εντός “νόμιμων ορίων”, έτσι η ενσωμάτωση που συμβαίνει συνήθως στην καθημερινή ζωή έγινε ευρύτερα αποδεκτή.

Επιπλέον, η αντιμετώπιση των αντικειμένων ή των ήχων που αποτελούν μέρος του φωτογραφιζόμενου αντικειμένου δεν ήταν σαφής, αλλά με την τροποποίηση, αυτά καθορίστηκαν ρητά ως πιθανά να περιλαμβάνονται στα “συνοδευτικά αντικείμενα πνευματικής ιδιοκτησίας”.

Εντός Νόμιμων Ορίων

Όσον αφορά τη χρήση εντός νόμιμων ορίων, μέχρι πρότινος δεν υπήρχε σχετική διάταξη στο νόμο, αλλά με την τροποποίηση, η χρήση της “αντανάκλασης” περιορίζεται στη χρήση που είναι εντός νόμιμων ορίων, όπως έχει πλέον καθοριστεί.

Η απαλλαγή από την ανάγκη διαχωρισμού έχει διευρύνει το εύρος των “αντανακλάσεων” που μπορεί να κριθούν ως μη παραβιάζουσες το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά αν αυτό οδηγήσει σε αδικαιολόγητη βλάβη των συμφερόντων του δικαιούχου, τότε ξεφεύγουμε από την εύλογη βάση δικαιολόγησης της αντανάκλασης.

Έτσι, “η πρόθεση κέρδους, ο βαθμός δυσκολίας διαχωρισμού του αντικειμένου που συνοδεύει από το αντικείμενο της αναπαραγωγής ή μετάδοσης, και ο ρόλος που παίζει το πνευματικό έργο που συνοδεύει στο αντικείμενο της δημιουργίας ή μετάδοσης” έχουν παρουσιαστεί ως στοιχεία προς εξέταση κατά την κρίση εάν μια χρήση είναι εντός νόμιμων ορίων.

Μετά την τροποποίηση, η απαίτηση για χρήση “εντός νόμιμων ορίων” θα κρίνεται ευέλικτα ανάλογα με την εκάστοτε περίπτωση, αλλά αν ταξινομήσουμε ξανά αυτά τα στοιχεία, το Άρθρο 30 του 2 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Χρήση Συνοδευτικού Πνευματικού Έργου) προβλέπει:

• Κατά τη διενέργεια “πράξης αναπαραγωγής ή μετάδοσης”
• Το αντικείμενο ή ο ήχος που συνοδεύει το αντικείμενο ή τον ήχο που αφορά το πνευματικό έργο
• Εάν το πνευματικό έργο αποτελεί ασήμαντο μέρος της σύνθεσης
• Μπορεί να χρησιμοποιηθεί εντός νόμιμων ορίων
• Συνοδευόμενο από την πράξη αναπαραγωγής ή μετάδοσης, ανεξάρτητα από τη μέθοδο χρήσης.
• Ωστόσο, αν αυτό οδηγήσει σε αδικαιολόγητη βλάβη των συμφερόντων του δικαιούχου, τότε δεν ισχύει το παραπάνω.

Αυτά είναι τα κύρια σημεία.

Συνοπτικά

Με την τροποποίηση του Ιαπωνικού Νόμου περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας το 2020 (Reiwa 2), η “απεικόνιση” που συμβαίνει συνήθως στην καθημερινή ζωή έχει γίνει ευρέως αποδεκτή.

Ωστόσο, υπάρχει και ο περιορισμός του “εντός των ορίων του δίκαιου”.

Η κρίση εάν πρόκειται για παραβίαση του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας απαιτεί υψηλού επιπέδου εξειδικευμένες νομικές γνώσεις.

Σας προτρέπουμε να συμβουλευτείτε έναν έμπειρο δικηγόρο.