Είναι δυνατή η αξίωση αποζημίωσης από νομικά πρόσωπα; Εξηγώντας με βάση παραδείγματα αποφάσεων για δυσφήμιση

Όταν κάποιος υποστεί δυσφήμιση στο διαδίκτυο και αυτό αποτελεί περίπτωση συκοφαντικής δυσφήμισης, είναι συνηθισμένο να κινηθεί αγωγή για αποζημίωση ζημιών στο πλαίσιο της αστικής δικογραφίας. Ποιος όμως είναι ο κύριος δικαιούχος της απαίτησης αποζημίωσης για δυσφήμιση; Το ζήτημα περιπλέκεται επειδή η δυσφήμιση δεν αφορά μόνο τα φυσικά πρόσωπα αλλά και τα νομικά πρόσωπα.

Σε περίπτωση δίκης για δυσφήμιση, όταν το θύμα διευθύνει μια εταιρεία, η φήμη της εταιρείας μπορεί επίσης να υποστεί βλάβη, προκαλώντας επαγγελματικές ζημιές. Σε αυτή την περίπτωση, η εταιρεία ως νομικό πρόσωπο μπορεί να εμφανιστεί ως ενάγουσα.

Συνήθως, η εταιρεία μπορεί να κινήσει δικαστική διαδικασία ως ενάγουσα Α για παραβίαση της φήμης και των δικαιωμάτων εμπιστοσύνης, ενώ ο διευθυντής της εταιρείας μπορεί προσωπικά να κινήσει δικαστική διαδικασία ως ενάγων Β για παραβίαση του δικαιώματος στη φήμη. Επειδή η εταιρεία και ο διευθυντής της έχουν διακριτές νομικές προσωπικότητες, κάθε ένας μπορεί να ενεργήσει ως ενάγων και να κινήσει ξεχωριστή δικαστική διαδικασία.

Θα αναλύσουμε ένα παράδειγμα όπου αυτό το ζήτημα έχει κριθεί με σαφήνεια.

Περιγραφή Περίπτωσης

Ο διευθύνων σύμβουλος μιας εταιρείας που ασχολείται με επιχειρηματικές συμβουλευτικές υπηρεσίες, περίπου τον Μάρτιο του 2017 (Heisei 29), έγινε στόχος δημοσιεύσεων σε ένα blog, όπου σε σύνολο πέντε φορές αναρτήθηκαν πληροφορίες για ψευδείς συλλήψεις, όπως οι εξής:

• Υποβλήθηκε σε ανάκριση ως ύποπτος για αναγκαστική ασέλγεια τον Φεβρουάριο του 2017
• Συνελήφθη για πράξη αναγκαστικής ασέλγειας
• Διέπραξε πράξη που αντιστοιχεί σε αναγκαστική ασέλγεια, αλλά έκανε διακανονισμό ή συμφωνία με την παθούσα

Αυτά τα άρθρα δημοσιεύτηκαν από τον κατηγορούμενο με τρόπο που έδινε την εντύπωση ότι είχαν γραφτεί από την εταιρεία του προσφεύγοντος ή από μέσα ενημέρωσης.

Αν και οι λεπτομέρειες της υπόθεσης δεν είναι σαφείς, ο κατηγορούμενος καταδικάστηκε τον Μάρτιο του 2019 (Reiwa 1) σε ποινή φυλάκισης ενός έτους και δύο μηνών και επιπλέον σε φυλάκιση επτά μηνών για τα αδικήματα συκοφαντικής δυσφήμισης που σχετίζονται με τις αναρτήσεις. Η ποινική δυσφήμιση έχει ήδη καταστεί οριστική, καθώς η ποινική δυσφήμιση είναι αδίκημα που απαιτεί μήνυση από το θύμα (Άρθρο 232 του Ποινικού Κώδικα), επομένως δεν μπορεί να προχωρήσει ποινική διαδικασία χωρίς την καταγγελία του θύματος. Έτσι, ο προσφεύγων έχει ήδη υποβάλει μήνυση στις ποινικές αρχές και η εκδίκαση της ποινής φυλάκισης υποδηλώνει ότι η φύση του εγκλήματος ήταν επιβαρυντική.

Η πρώτη υπόθεση όπου ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος εμφανίζεται ως ενάγων

Ο ενάγων, αφού υπέβαλε ποινική καταγγελία, προσέφυγε στη δικαιοσύνη ως ιδιώτης Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος μιας εταιρείας που ασχολείται με επιχειρηματικές συμβουλές και άλλες δραστηριότητες, ισχυριζόμενος ότι τα συγκεκριμένα άρθρα συνιστούν συκοφαντική δυσφήμιση και ζητώντας από τον κατηγορούμενο αποζημίωση για την πνευματική του οδύνη.

Ο κατηγορούμενος υποστήριξε ότι οι δημοσιεύσεις έγιναν επειδή συμπάθησε τη σύζυγο του ενάγοντος, η οποία δεν έλαβε διατροφή από τον ενάγοντα και υπέστη παρενόχληση. Ο ενάγων αντέκρουσε ότι ο κατηγορούμενος επέμενε να επικοινωνεί με τη σύζυγό του, την οποία συμπαθούσε, και όταν αυτό έγινε αδύνατο, προέβη στις δημοσιεύσεις από κακία.

Μετά από αυτά, το δικαστήριο αποφάσισε:

Ότι τα συγκεκριμένα άρθρα «μειώνουν την αντικειμενική κοινωνική εκτίμηση» και αναγνώρισε την πολιτική δυσφήμιση, επιβάλλοντας στον κατηγορούμενο να πληρώσει αποζημίωση ύψους 1.200.000 γιεν για την πνευματική οδύνη και 150.000 γιεν για τα δικηγορικά έξοδα, συνολικά 1.350.000 γιεν.

Απόφαση του Δικαστηρίου Τόκιο, 25 Νοεμβρίου 2019 (Έτος Reiwa 1)

Επιπλέον, ο ενάγων ζήτησε την αποζημίωση του ποσού των 617.388 γιεν που κατέβαλε η εταιρεία του για την αναγνώριση του δράστη μέσω αίτησης αποκάλυψης των στοιχείων του αποστολέα, αλλά δεν αναγνωρίστηκε ως ζημία του ενάγοντος, καθώς δεν την είχε καταβάλει ο ίδιος.

https://monolith.law/reputation/defamation-and-decline-in-social-reputation[ja]

Η Εταιρεία ως Ενάγουσα στη Δεύτερη Υπόθεση

Έχετε αναρωτηθεί αν έχει απορριφθεί ποτέ το κόστος αίτησης αποκάλυψης των στοιχείων του αποστολέα; Στην ίδια υπόθεση, η εταιρεία που ήταν ενάγουσα στην πρώτη υπόθεση και την οποία εκπροσωπεί ο Διευθύνων Σύμβουλος, αυτή τη φορά κατέστη ενάγουσα και άσκησε αγωγή για την αποζημίωση αόρατης ζημίας βάσει της συκοφαντικής δυσφήμισης.

Το δικαστήριο, αναφερόμενο στα πέντε άρθρα που είχαν επίσης εξεταστεί στην πρώτη υπόθεση, δήλωσε:

“Τα εν λόγω άρθρα αναφέρουν ότι ο εκπρόσωπος της ενάγουσας, κ. Α, διέπραξε πράξεις αναγκαστικής ασέλγειας και συνελήφθη για αυτό το γεγονός, και όταν τα διαβάσει κανείς με την κοινή προσοχή και τρόπο ανάγνωσης ενός μέσου αναγνώστη, δημιουργείται η εντύπωση ότι η εταιρεία εκπροσωπείται από κάποιον που συνελήφθη για σεξουαλικό έγκλημα. Επομένως, τα εν λόγω δημοσιεύματα πρέπει να θεωρηθούν ως μειωτικά για την κοινωνική εκτίμηση της ενάγουσας (επιπλέον, από τα στοιχεία της υπόθεσης δεν μπορεί να αποδειχθεί ότι ο κ. Α διέπραξε τις πράξεις αναγκαστικής ασέλγειας που αναφέρονται στα άρθρα τον Φεβρουάριο ή τον Μάρτιο του 2017, ούτε ότι συνελήφθη για αυτό). Κατά συνέπεια, τα δημοσιεύματα αυτά συνιστούν δυσφήμιση της ενάγουσας και έτσι η πράξη τους είναι παράνομη.”

Δικαστήριο του Τόκιο, απόφαση της 14ης Οκτωβρίου 2020 (2020)

Λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο, τον τρόπο, τον αριθμό και τα κίνητρα των δημοσιευμάτων, τα οποία ήταν κακόβουλα και εγωιστικά, αλλά και το γεγονός ότι τα άρθρα επικεντρώνονταν στον Διευθύνοντα Σύμβουλο κ. Α και όχι απευθείας στην ενάγουσα εταιρεία, το δικαστήριο κατέληξε ότι το κατάλληλο ποσό για την αποζημίωση της αόρατης ζημίας που υπέστη η εταιρεία ανέρχεται σε 600.000 γιεν.

Επιπλέον, το δικαστήριο αναγνώρισε ως ζημία που συνδέεται με αιτιώδη σχέση τα δικηγορικά έξοδα ύψους 60.000 γιεν και το κόστος για τον εντοπισμό του δημοσιογράφου που ανήλθε σε 617.388 γιεν, εκ των οποίων αναγνώρισε το ποσό των 400.000 γιεν, διατάσσοντας τον κατηγορούμενο να πληρώσει συνολικά 1.060.000 γιεν.

Ο κατηγορούμενος, μετά από δύο δίκες, διατάχθηκε να πληρώσει συνολικά 2.410.000 γιεν ως αποζημίωση ζημιών.

https://monolith.law/reputation/honor-infringement-and-intangible-damage-to-company[ja]

Η απαγόρευση της εκ νέου προσφυγής σε δίκη για το ίδιο αντικείμενο και η αρχή της ne bis in idem

Στο άρθρο 142 του Ιαπωνικού Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (民事訴訟法), απαγορεύεται η εκ νέου προσφυγή σε δίκη για το ίδιο αντικείμενο.

Άρθρο 142: Όταν μια υπόθεση εκκρεμεί ενώπιον του δικαστηρίου, οι διάδικοι δεν μπορούν να ασκήσουν περαιτέρω αγωγή για το ίδιο θέμα.

Ιαπωνικός Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας (Απαγόρευση της εκ νέου προσφυγής σε δίκη για το ίδιο αντικείμενο)

Επιπλέον, στο άρθρο 39 του Ιαπωνικού Συντάγματος (憲法) καθιερώνεται η αρχή της ne bis in idem.

Άρθρο 39: Κανείς δεν μπορεί να κατηγορηθεί ποινικά για πράξη που ήταν νόμιμη κατά την εκτέλεσή της ή για πράξη που έχει ήδη αθωωθεί. Επίσης, κανείς δεν μπορεί να κατηγορηθεί εκ νέου ποινικά για το ίδιο αδίκημα.

Ιαπωνικό Σύνταγμα (Απαγόρευση της αναδρομικής τιμωρίας, ne bis in idem)

Σχετικά με αυτό, ο κατηγορούμενος υποστήριξε ότι η παρούσα αγωγή (δεύτερο συμβάν) είναι ίδια με την προηγούμενη αγωγή (πρώτο συμβάν) και συνεπώς παραβιάζει το άρθρο 142 του Ιαπωνικού Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, καθώς και την αρχή της ne bis in idem που ορίζεται στο άρθρο 39 του Ιαπωνικού Συντάγματος, και για αυτόν τον λόγο θα έπρεπε να απορριφθεί.

Από την πλευρά του, το δικαστήριο δήλωσε ότι, καθώς η απόφαση για το πρώτο συμβάν είχε ήδη επικυρωθεί πριν από την υποβολή της αγωγής για το δεύτερο συμβάν, το πρώτο συμβάν δεν αποτελεί πλέον «υπόθεση που εκκρεμεί ενώπιον του δικαστηρίου» σύμφωνα με το άρθρο 142 του Ιαπωνικού Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, επομένως η αγωγή για το δεύτερο συμβάν δεν παραβιάζει το εν λόγω άρθρο. Επιπλέον, το άρθρο 39 του Ιαπωνικού Συντάγματος αφορά την ποινική ευθύνη και δεν εφαρμόζεται στην καταλληλότητα της πολιτικής δίκης που είναι το αντικείμενο της παρούσας αγωγής.

Επιπρόσθετα, το δικαστήριο δήλωσε ότι:

【Παράθεση】Το αντικείμενο της παρούσας αγωγής είναι το δικαίωμα του ενάγοντος για αποζημίωση βάσει παράνομης πράξης εναντίον του κατηγορουμένου, ενώ το αντικείμενο της προηγούμενης αγωγής ήταν το δικαίωμα του Α για αποζημίωση βάσει παράνομης πράξης εναντίον του κατηγορουμένου. Καθώς ο ενάγων και ο Α, που είναι ο διευθύνων σύμβουλος, αποτελούν διαφορετικά νομικά πρόσωπα, δεν υπάρχει ταυτότητα στο αντικείμενο των δύο δικών, επομένως η παρούσα αγωγή δεν παραβιάζει το άρθρο 142 του Ιαπωνικού Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας

Ίδιο

Ο κατηγορούμενος είχε καταδικαστεί στο πρώτο συμβάν να πληρώσει 1.35 εκατομμύρια γιεν στον ενάγοντα του πρώτου συμβάντος, ο οποίος είναι ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας που είναι ο ενάγων του δεύτερου συμβάντος, και επομένως ουσιαστικά ταυτίζεται με τον ενάγοντα του δεύτερου συμβάντος. Ο κατηγορούμενος υποστήριξε ότι, εάν αναγνωριστεί η αποζημίωση για το δεύτερο συμβάν πέραν της αποζημίωσης που έχει ήδη εγκριθεί στην απόφαση του πρώτου συμβάντος, αυτό θα σήμαινε ότι η ζημία έχει αξιολογηθεί διπλά, και ότι στην παρούσα υπόθεση δεν πρέπει να υπάρχει αναγνώριση απροσδιόριστης ζημίας. Ωστόσο, καθώς η εταιρεία που είναι ο ενάγων και ο διευθύνων σύμβουλος αποτελούν διαφορετικά νομικά πρόσωπα, δεν υπάρχει διπλή αξιολόγηση της ζημίας.

Συνοπτικά

Πέρα από τη δυσφήμιση, σε δίκες που αφορούν την προσβολή δικαιωμάτων, όταν το θύμα διευθύνει μια εταιρεία ή άλλον οργανισμό, είναι δυνατόν να υποστεί η εταιρεία παραβίαση των δικαιωμάτων της και να προκύψουν επαγγελματικές ζημιές, ακόμη και αν η εταιρεία δεν είναι άμεσα το αντικείμενο συκοφαντικών επιθέσεων. Επομένως, όχι μόνο οι διευθυντές ατομικά, αλλά και η εταιρεία ως νομικό πρόσωπο μπορεί να ενεργήσει από κοινού ή ακόμη και ξεχωριστά ως ενάγων.

Οδηγίες για τα Μέτρα του Δικηγορικού μας Γραφείου

Το Δικηγορικό Γραφείο Monolith είναι ένα δικηγορικό γραφείο με υψηλή εξειδίκευση στον τομέα της πληροφορικής, και ειδικότερα στο διαδίκτυο και το δίκαιο. Στις μέρες μας, η διάδοση πληροφοριών σχετικά με φήμες και συκοφαντικές δυσφημίσεις στο διαδίκτυο προκαλεί σοβαρές ζημιές, γνωστές ως “ψηφιακά τατουάζ”. Το γραφείο μας προσφέρει λύσεις για την αντιμετώπιση των “ψηφιακών τατουάζ”. Παρακαλούμε διαβάστε το παρακάτω άρθρο για περισσότερες λεπτομέρειες.