Συνιστά δυσφήμιση η συκοφαντία μέσω κλειδωμένου λογαριασμού στο Twitter; Εξηγώντας δύο παραδείγματα αποφάσεων

Στο Twitter, η αρχική ρύθμιση κατά την εγγραφή είναι να είναι οι δημοσιεύσεις (tweets) δημόσιες. Ωστόσο, για χρήστες που δεν επιθυμούν να είναι τα tweets τους ορατά σε άγνωστους και θέλουν να χρησιμοποιούν το Twitter μόνο για επικοινωνία εντός του κύκλου των φίλων τους, υπάρχει η δυνατότητα να κάνουν τα tweets τους ιδιωτικά. Αυτό είναι γνωστό ως λειτουργία “λογαριασμού με κλειδαριά”.

Υπάρχουν διάφορα εγκλήματα που μπορεί να διαπραχθούν μέσω των tweets στο Twitter, αλλά πώς αντιμετωπίζονται από τα δικαστήρια όταν γίνεται συκοφαντική δυσφήμιση μέσω ενός λογαριασμού με κλειδαριά; Θα αναλύσουμε δύο δικαστικές αποφάσεις που αφορούν τους λογαριασμούς με κλειδαριά στο Twitter.

https://monolith.law/reputation/crime-on-twitter[ja]

Τι είναι οι λογαριασμοί με κλειδαριά

Στο Twitter, ο όρος “λογαριασμοί με κλειδαριά” δεν χρησιμοποιείται. Τα tweets που φέρουν το εικονίδιο ενός κλειδιού αναφέρονται ως “ιδιωτικά tweets”.

Όταν κάνετε τα tweets σας ιδιωτικά, θα λαμβάνετε αιτήματα από χρήστες που επιθυμούν να σας ακολουθήσουν. Μπορείτε να εγκρίνετε ή να απορρίψετε αυτά τα αιτήματα.

Τα tweets σας, συμπεριλαμβανομένων των μόνιμων συνδέσμων (permalinks), θα εμφανίζονται μόνο στους ακόλουθούς σας. Επιπλέον, οι ακόλουθοί σας δεν θα μπορούν να κάνουν retweet ή να προσθέσουν σχόλια στα tweets σας μέσω του κουμπιού retweet. Έτσι, με τη χρήση λογαριασμού με κλειδαριά, μπορείτε να προστατεύσετε τα tweets σας από τη διάδοση και να αποτρέψετε την εξάπλωσή τους.

Το πιο σημαντικό, ωστόσο, είναι ότι τα tweets ενός λογαριασμού με κλειδαριά δεν εμφανίζονται στην αναζήτηση του Twitter και δεν εντοπίζονται από μηχανές αναζήτησης (όπως Google ή Yahoo!). Τα ιδιωτικά tweets στο Twitter μπορούν να αναζητηθούν μόνο από εσάς και τους ακόλουθούς σας.

Παρόλο που υπάρχουν πολλά πλεονεκτήματα, αν στείλετε απάντηση σε κάποιον που δεν σας ακολουθεί, εσείς θα μπορείτε να δείτε το tweet της απάντησης που στείλατε, αλλά ο παραλήπτης δεν θα μπορεί να το δει. Εάν έχετε λογαριασμό με κλειδαριά και δεν ακολουθείτε αμοιβαία κάποιον, δεν θα μπορείτε να δείτε ή να σχολιάσετε τα tweets του.

Τι γίνεται, όμως, αν κάποιος κάνει μια δημοσίευση μέσω ενός λογαριασμού με κλειδαριά που προσβάλλει την τιμή ή τη φήμη κάποιου άλλου; Ποια νομικά ζητήματα μπορεί να προκύψουν; Ας εξετάσουμε τα σχετικά παραδείγματα αποφάσεων παρακάτω.

Λογαριασμοί με Κλειδαριά και Προσβολή

Η παραβίαση του αισθήματος της τιμής, ή αλλιώς η προσβολή, σύμφωνα με τη νομολογία, θεωρείται ότι «το αίσθημα της τιμής, δηλαδή η υποκειμενική αξιολόγηση που έχει κάποιος για την προσωπική του αξία (υποκειμενική τιμή), αποτελεί συμφέρον που αξίζει νομική προστασία, και οι πράξεις προσβολής που υπερβαίνουν τα όρια που κοινωνικά θεωρούνται αποδεκτά, όπως οι εκφράσεις που είναι ιδιαίτερα αγενείς ή προσβλητικές, συκοφαντικές κτλ., παραβιάζουν τα δικαιώματα προσωπικότητας και αποτελούν ξεχωριστή παράνομη πράξη από τη δυσφήμιση» (Ανώτατο Δικαστήριο, 13 Απριλίου 2010).

Η δυσφήμιση και η προσβολή είναι και οι δύο «εγκλήματα κατά της τιμής», αλλά το έγκλημα της δυσφήμισης στον ποινικό κώδικα ορίζεται ως:

Όποιος δημοσίως παρουσιάζει γεγονότα και καταστρατηγεί την τιμή κάποιου ατόμου, ανεξάρτητα από το αν τα γεγονότα είναι αληθή ή όχι, τιμωρείται με φυλάκιση έως τρία χρόνια ή με πρόστιμο έως πενήντα χιλιάδες ευρώ.

Ποινικός Κώδικας Άρθρο 230 (Δυσφήμιση)

Ενώ το έγκλημα της προσβολής στον ποινικό κώδικα ορίζεται ως:

Όποιος δημοσίως προσβάλλει κάποιο άτομο, ακόμη και χωρίς να αναφέρει γεγονότα, τιμωρείται με κράτηση ή με πρόστιμο.

Ποινικός Κώδικας Άρθρο 231 (Προσβολή)

Το έγκλημα της δυσφήμισης συντελείται όταν κάποιος δημοσίως αναφέρει αληθή ή ψευδή γεγονότα και μειώνει την κοινωνική εκτίμηση ενός ατόμου, ενώ το έγκλημα της προσβολής (παραβίαση του αισθήματος της τιμής) συντελείται όταν κάποιος δημοσίως προσβάλλει ένα άτομο χωρίς να αναφέρει γεγονότα. Ας εξετάσουμε μια δίκη που αφορούσε προσβολές που διαπράχθηκαν μέσω λογαριασμού με κλειδαριά.

https://monolith.law/reputation/defamation-and-infringement-of-self-esteem[ja]

Πορεία της Δίκης

Υπάρχει μια περίπτωση όπου ο εναγόμενος, φίλος από τα χρόνια του λυκείου, δημοσίευσε μια φωτογραφία του ενάγοντα στο Twitter και έκανε αναρτήσεις που προσέβαλαν την τιμή του ενάγοντα, προκαλώντας του ψυχική οδύνη. Ο ενάγων κατέθεσε αγωγή αποζημίωσης βάσει παράνομης πράξης εναντίον του εναγόμενου.

Ο ενάγων έλαβε από τρίτο πρόσωπο μια στιγμιότυπη οθόνης του Twitter μέσω διαδικτυακού μηνύματος στο Instagram, στην οποία φαινόταν η φωτογραφία του ενάγοντα και του παιδιού του, και ήταν δημοσιευμένη από έναν κλειδωμένο λογαριασμό με το όνομα «＠○○».

• Χόλσταϊν
• Μηχανή γέννας=αδύνατον=
• Γέννησε τέσσερα παιδιά, πραγματικά μια μηχανή γέννας
• 36 ετών, ε; Φαίνεται ότι την αποκαλούν γριά στο εστιατόριο όπου δουλεύει μερική απασχόληση, αλλά αυτό είναι αναμενόμενο
• Πραγματικά άσχημη και παχύσαρκη

Αυτά τα tweets παραβίαζαν το δικαίωμα στην εικόνα του ενάγοντα και ήταν μονομερείς συκοφαντικές δηλώσεις εναντίον του, συνιστώντας παράνομη πράξη εναντίον του ενάγοντα, σύμφωνα με την καταγγελία του.

Από την πλευρά του, ο εναγόμενος ισχυρίστηκε ότι ακόμη και αν η τιμή του ενάγοντα προσβλήθηκε, αυτό οφειλόταν στην πράξη του τρίτου προσώπου που ενημέρωσε τον ενάγοντα για την ανάρτηση στον κλειδωμένο λογαριασμό, και όχι στην πράξη του εναγόμενου. Από την άλλη πλευρά, ο ενάγων υποστήριξε ότι, λόγω της φύσης του Twitter, οι αναρτήσεις παραμένουν διαθέσιμες για προβολή από τους ακόλουθους και μπορούν εύκολα να διαδοθούν μέσω retweet ή αντιγραφής και επικόλλησης, επομένως, ανεξάρτητα από το αν ο λογαριασμός είναι δημόσιος ή όχι, η συγκεκριμένη ανάρτηση ήταν μια πράξη που επέτρεπε σε απροσδιόριστο αριθμό τρίτων να δουν το περιεχόμενο της ανάρτησης, και επειδή ο εναγόμενος ήταν αυτός που έκανε την ανάρτηση, η πράξη του συνιστούσε παραβίαση της τιμής του ενάγοντα, όπως ισχυρίστηκε.

Η Απόφαση του Δικαστηρίου

Το δικαστήριο αναγνώρισε αρχικά ότι οι δηλώσεις στην ανάρτηση της υπόθεσης προσβάλλουν το αίσθημα τιμής του ενάγοντα. Ωστόσο, δεν αναγνώρισε την ύπαρξη προσβολής (παραβίασης του αισθήματος τιμής) για τους ακόλουθους λόγους:

Ο λογαριασμός «＠○○» που χρησιμοποιούσε ο κατηγορούμενος ήταν ένας λεγόμενος λογαριασμός με κλειδί, και το περιεχόμενο των αναρτήσεων του λογαριασμού αυτού ήταν συνεχώς ιδιωτικό, προσβάσιμο μόνο από περιορισμένους followers που είχαν την άδεια του κατηγορούμενου, και ο ενάγων δεν ήταν μεταξύ αυτών των followers. Επομένως, ακόμη και αν ο κατηγορούμενος έκανε την εν λόγω ανάρτηση, αυτό δεν συνιστά ειδοποίηση του περιεχομένου στον ενάγοντα, και δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι η ανάρτηση αποτελεί παράνομη πράξη προσβολής του αισθήματος τιμής του ενάγοντα.

Απόφαση του Περιφερειακού Δικαστηρίου του Τόκιο, 29 Μαΐου 2019 (2019)

Αυτή ήταν η απόφαση.

Δεδομένου ότι ο ενάγων δεν ενημερώθηκε για το περιεχόμενο της ανάρτησης, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι προσβλήθηκε το αίσθημα τιμής του. Δηλαδή, το γεγονός ότι η ανάρτηση περιείχε στοιχεία που θα μπορούσαν να προσβάλλουν το αίσθημα τιμής του ενάγοντα δεν είναι αρκετό για να αναγνωριστεί ως παράνομη πράξη εναντίον του.

Επιπλέον, το δικαστήριο δήλωσε ότι ακόμη και αν κάποιος τρίτος που είχε ενημερωθεί τυχαία από τον ενάγοντα, έλαβε στιγμιότυπο της οθόνης της ανάρτησης και το μετέδωσε ως εικόνα, δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η ανάρτηση είχε τη δυνατότητα να διαδοθεί σε απροσδιόριστο αριθμό τρίτων, ούτε ότι ο κατηγορούμενος είχε προβλέψει τη δυνατότητα διάδοσης.

Και επειδή δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα ο ενάγων να είχε δημοσιεύσει τη φωτογραφία στο Instagram από μόνος του, το δικαστήριο δεν αναγνώρισε ότι η δημοσίευση της φωτογραφίας από τον κατηγορούμενο στο Twitter συνιστά παραβίαση του δικαιώματος στην εικόνα του ενάγοντα, και έτσι δεν αναγνώρισε παραβίαση του δικαιώματος στην εικόνα, απορρίπτοντας όλες τις αξιώσεις του ενάγοντα.

Λογαριασμοί με Κλειδαριά και Δυσφήμιση

Εξέλιξη της Δίκης

Η προσφεύγουσα, που δραστηριοποιούνταν ως μέλος της ροκ ιντολ μπάντας «○○» που σχηματίστηκε τον Μάρτιο του 2016 (2016), κατέθεσε αγωγή ζητώντας αποζημίωση για συκοφαντική δυσφήμιση εναντίον της κατηγορούμενης, η οποία επίσης δραστηριοποιούνταν ως μέλος των «○○» και αποχώρησε από το συγκρότημα στα τέλη Ιουνίου 2019 (2019). Η αγωγή κατατέθηκε στις 2 Ιουλίου του ίδιου έτους, μετά τη δημοσίευση από την κατηγορούμενη στον προσωπικό της λογαριασμό στο Twitter δύο tweets: το πρώτο έγραφε «Α, σταμάτησες τη δουλειά στο λεσβιακό κατάστημα ερωτικών υπηρεσιών στο Σίντζουκου; Αυτό», και το δεύτερο συνοδευόταν από μια φωτογραφία της προσφεύγουσας και έγραφε «Δεν θα μπορούσε κάποιος να δείξει αυτή τη φωτογραφία σε ένα κατάστημα αναψυχής στο Ακιχαμπάρα και να μάθει περισσότερα για αυτήν;».

Η προσφεύγουσα υποστήριξε ότι τα συγκεκριμένα tweets υπονοούσαν ότι είχε εργαστεί ή εργάζεται ακόμα σε κατάστημα σεξουαλικών υπηρεσιών, παρόλο που ποτέ δεν είχε εργαστεί σε τέτοιο χώρο, και ότι αυτά τα tweets θα μπορούσαν να μειώσουν την κοινωνική της αξιολόγηση στα μάτια του μέσου αναγνώστη. Επιπλέον, υποστήριξε ότι ο λογαριασμός της κατηγορούμενης στον οποίο δημοσιεύτηκαν τα tweets είχε περίπου 500 ακόλουθους και ήταν προσβάσιμος σε απροσδιόριστο αριθμό ατόμων.

Από την πλευρά της, η κατηγορούμενη υποστήριξε ότι ο λογαριασμός της στο Twitter ήταν ιδιωτικός και μόνο άτομα που είχε εγκρίνει (καλοί φίλοι) μπορούσαν να τον δουν, και ότι τα συγκεκριμένα tweets αποτελούσαν απλώς μια παράπονο προς τους καλούς της φίλους.

Αν και δεν αναφέρεται ρητά στο κείμενο της απόφασης, φαίνεται ότι η προσφεύγουσα ήταν ακόλουθος του ιδιωτικού λογαριασμού της κατηγορούμενης και είχε τη δυνατότητα να τα δει.

Η Απόφαση του Δικαστηρίου

Το δικαστήριο καταρχάς διαπίστωσε ότι τα επίμαχα tweets αφορούσαν τον ενάγοντα και ότι, βάσει της κοινής προσοχής και τρόπου ανάγνωσης του μέσου αναγνώστη, το επίμαχο tweet① παρόλο που είχε τη μορφή ερώτησης και το επίμαχο tweet② παρόλο που είχε τη μορφή αιτήματος προς τους αναγνώστες, και τα δύο κατά κανόνα θα εκλαμβάνονταν ως αναφορές στο γεγονός ότι ο ενάγων είχε εργαστεί ή εργάζεται ακόμα σε κατάστημα σεξουαλικών υπηρεσιών, και έτσι αναγνώρισε ότι κάθε tweet μείωνε σημαντικά την κοινωνική εκτίμηση του ενάγοντα.

Στη συνέχεια, όσον αφορά το γεγονός ότι το λογαριασμός ήταν κλειδωμένος, το δικαστήριο ανέφερε:

Ο καθ’ υπόθεση εναγόμενος ισχυρίστηκε ότι ο λογαριασμός στον οποίο δημοσιεύτηκαν τα επίμαχα tweets ήταν κλειδωμένος, δηλαδή προσβάσιμος μόνο από χρήστες που είχε εγκρίνει ο ίδιος (στενοί φίλοι), και υποστήριξε ότι, λόγω της έλλειψης δημοσιότητας, τα επίμαχα tweets δεν θα μείωναν την κοινωνική εκτίμηση του ενάγοντα. Ωστόσο, κατά τη στιγμή των επίμαχων tweets, αναγνωρίστηκε ότι υπήρχαν πολλοί χρήστες που είχαν λάβει έγκριση (και άρα μπορούσαν να διαβάσουν τα επίμαχα tweets), επιπλέον, η έγκριση ή μη ήταν αποκλειστικά στην κρίση του εναγομένου, και ακόμα και αν κάποιος δεν είχε λάβει έγκριση τη στιγμή των tweets, μπορούσε να τη λάβει αργότερα και έτσι να διαβάσει τα επίμαχα tweets. Επιπρόσθετα, όσοι είχαν λάβει έγκριση μπορούσαν εύκολα να αντιγράψουν και να διαδώσουν τα δεδομένα των tweets σε άλλους, και έτσι υπήρχε η πιθανότητα τα επίμαχα tweets να διαδοθούν σε απροσδιόριστο αριθμό ατόμων. Επομένως, οι παραπάνω ισχυρισμοί του εναγομένου δεν επηρεάζουν την προηγούμενη διαπίστωση ότι τα επίμαχα tweets μείωναν σημαντικά την κοινωνική εκτίμηση του ενάγοντα.

Απόφαση του Δικαστηρίου του Τόκιο (Τόκυο Τσιχό Σαϊμπανσό), 19 Ιουνίου 2020

Και έτσι απέρριψε την άποψη ότι «επειδή ο λογαριασμός ήταν κλειδωμένος, έλειπε η δημοσιότητα», και αναγνώρισε ότι υπήρχαν πολλοί χρήστες που είχαν λάβει έγκριση από τον εναγόμενο. Απέναντι στον ισχυρισμό του εναγομένου ότι τα σχόλια έγιναν σε κλειδωμένο λογαριασμό, το δικαστήριο επισήμανε ότι:

• Η έγκριση ή μη εξαρτάται αποκλειστικά από την κρίση του εναγομένου και ακόμα και αν κάποιος δεν είχε λάβει έγκριση τη στιγμή των tweets, μπορούσε να τη λάβει αργότερα και έτσι να διαβάσει τα επίμαχα tweets
• Όσοι είχαν λάβει έγκριση μπορούσαν εύκολα να αντιγράψουν και να διαδώσουν τα δεδομένα των tweets σε άλλους

και αναγνώρισε ότι «υπήρχε η πιθανότητα τα επίμαχα tweets να διαδοθούν σε απροσδιόριστο αριθμό ατόμων», καταδικάζοντας τον εναγόμενο για παραβίαση της τιμής και της φήμης και διατάσσοντας την καταβολή αποζημίωσης ύψους 200.000 γιεν για ηθική βλάβη και 20.000 γιεν για δικαστικά έξοδα, συνολικά 220.000 γιεν. Το δικαστήριο λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι τα tweets δημοσιεύτηκαν από κλειδωμένο λογαριασμό και ότι «οι αρχικοί αναγνώστες ήταν περιορισμένοι», καθώς και τον αριθμό των tweets που ήταν δύο, μεταξύ άλλων παραμέτρων.

Ακόμη και αν τα tweets αρχικά διαβάστηκαν μόνο από έναν περιορισμένο αριθμό ατόμων, υπήρχε η πιθανότητα να διαδοθούν και σε «δευτερογενείς αναγνώστες», αλλά αυτή η απόφαση διαφέρει από την προηγούμενη απόφαση του Δικαστηρίου του Τόκιο (Τόκυο Τσιχό Σαϊμπανσό) της 29ης Μαΐου 2019, σχετικά με τη δημοσιότητα και την πιθανότητα διάδοσης.

Συνοπτικά

Όσον αφορά τους λογαριασμούς με κλείδωμα, μόλις πρόσφατα εκδόθηκαν δύο αποφάσεις από δικαστήρια πρώτου βαθμού μέσα σε ένα χρόνο περίπου, και είναι πολύ ενδιαφέρον να δούμε ποιες αποφάσεις θα ακολουθήσουν στο μέλλον, καθώς και πώς θα κριθούν όταν φτάσουν σε ανώτερα δικαστήρια. Παρ’ όλα αυτά, θα ήταν σοφό να αποφεύγεται η σκέψη ότι «μπορεί κανείς να λέει ό,τι θέλει σε έναν λογαριασμό με κλείδωμα».

Ενημέρωση για τα Μέτρα του Δικηγορικού μας Γραφείου

Το Δικηγορικό Γραφείο Monolith είναι ένα γραφείο με υψηλή εξειδίκευση στον τομέα της πληροφορικής, και ειδικότερα στο διαδίκτυο και το δίκαιο. Στις μέρες μας, η διασπορά πληροφοριών που προκαλούν φήμη ζημιάς ή συκοφαντία στο διαδίκτυο μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ζημιές, όπως ένα “ψηφιακό τατουάζ”. Το γραφείο μας προσφέρει λύσεις για την αντιμετώπιση του “ψηφιακού τατουάζ”. Παρακαλούμε διαβάστε το παρακάτω άρθρο για περισσότερες λεπτομέρειες.