Is het publiceren van foto's en video's een inbreuk op het portretrecht? Wat zijn de normen voor inbreuk op het portretrecht ontrafeld uit twee jurisprudenties?

“Portretrecht” verwijst naar het “recht om niet zonder toestemming gefotografeerd te worden en deze foto’s niet openbaar gemaakt te zien”.

In tegenstelling tot auteursrecht, is dit recht niet expliciet vastgelegd, maar is het gevestigd door jurisprudentie. Als iemand zonder toestemming foto’s of video’s van u op sociale media of videowebsites plaatst, kan er sprake zijn van inbreuk op het portretrecht.

Bijvoorbeeld, er was een geval waarin een schadevergoeding werd toegekend omdat het zonder toestemming fotograferen van de eiser die door Ginza (Tokio) liep en het plaatsen van deze foto’s op de website beheerd door de gedaagde, werd beschouwd als inbreuk op het portretrecht (Tokyo District Court, 27 september 2005).

Maar dat betekent niet dat er altijd sprake is van inbreuk op het portretrecht als foto’s of video’s waarin u voorkomt worden gebruikt.

Het is belangrijk om te weten op basis van welke criteria inbreuk op het portretrecht wordt beoordeeld, vooral in de huidige internetmaatschappij.

In dit artikel leggen we uit in welke gevallen er geen sprake is van inbreuk op het portretrecht, zelfs als foto’s of video’s van u openbaar worden gemaakt.

https://monolith.law/reputation/portraitrights-onthe-internet[ja]

Het precedent dat de huidige norm voor inbreuk op portretrechten bepaalt

Tijdens de rechtszaak van de ‘Wakayama vergiftigde curry-zaak’ (Japanse ~), bracht een tijdschriftfotograaf stiekem een camera de rechtszaal binnen tijdens de procedure voor het onthullen van de redenen voor detentie. Zonder toestemming van de rechtbank en zonder toestemming van de verdachte, nam hij foto’s van de verdachte.

Omdat deze foto in een tijdschrift werd gepubliceerd, klaagde de verdachte aan voor schadevergoeding wegens inbreuk op portretrechten.

Deze rechtszaak over inbreuk op portretrechten resulteerde in een overwinning voor de eiser in de districtsrechtbank, maar een nederlaag in het hooggerechtshof. Het werd betwist tot aan het Hooggerechtshof, waar in het vonnis werd gesteld:

Een persoon heeft het persoonlijk belang dat wettelijk beschermd moet worden om niet willekeurig gefotografeerd te worden. (…) Of het zonder toestemming fotograferen illegaal is volgens de wet op onrechtmatige daden, moet worden bepaald door een algehele overweging van de sociale status, activiteiten, locatie van de fotografie, doel van de fotografie, manier van fotograferen, noodzaak van fotografie, enz. van de gefotografeerde persoon, en of de inbreuk op het bovengenoemde persoonlijk belang van de gefotografeerde persoon de tolerantiegrens in het sociale leven overschrijdt.

Daarnaast is het redelijk om te begrijpen dat een persoon ook een persoonlijk belang heeft om niet willekeurig gepubliceerd te worden in foto’s waarin hij of zij is gefotografeerd. In gevallen waarin de fotografie van een persoon als illegaal wordt beoordeeld, moet de handeling van het publiceren van de foto waarin de persoon is gefotografeerd, worden beschouwd als een inbreuk op het bovengenoemde persoonlijk belang van de gefotografeerde persoon en als illegaal.

Hooggerechtshof, 10 november 2005 (Heisei 17)

Het Hooggerechtshof heeft voor het eerst een oordeel gegeven over portretrechten met betrekking tot fotografie en publicatie. Dit precedent wordt nog steeds gebruikt als de norm voor inbreuk op portretrechten.

Geval waarin inbreuk op portretrecht door foto’s niet werd erkend

Er was een geval waarin een eiser, een leidinggevende medewerker van de NHK (Japanse openbare omroep), schadevergoeding eiste van de gedaagde Shinchosha (Japanse uitgeverij) op grond van onrechtmatige daad, bewerend dat een artikel gepubliceerd in het weekblad ‘FOCUS’ van de gedaagde lasterlijk was en inbreuk maakte op zijn portretrecht.

Hoewel de rechtbank van Tokyo laster erkende, werd inbreuk op het portretrecht niet erkend.

Het betreffende artikel, met koppen als “Zou de ‘NHK Sociale Zaken Directeur’ zo ver gaan? Abnormaal gedrag” en “Misbruik van macht door het Ministerie van Bouw te betrekken bij appartementslawaai!”, beschreef de eiser als een abnormaal persoon die onredelijke eisen stelde, zoals neusoperaties, aan de bewoners van de bovenverdieping, ondanks het feit dat het geluid van zijn snurken niet meer dan normaal was en dat de bouwer, Kumagai Gumi (Japanse bouwbedrijf), een uitgebreid onderzoek had uitgevoerd dat aantoonde dat het geluidsisolatie uitstekend was (eerste deel van de laster).

Het artikel vermeldde ook dat de eiser zijn positie als NHK Sociale Zaken Directeur had misbruikt om druk uit te oefenen op Kumagai Gumi via het Ministerie van Bouw, ondanks het feit dat dit een persoonlijk probleem was (tweede deel van de laster). De eiser’s echte naam werd vermeld en een volledige lichaamsfoto van hem in een pak werd gepubliceerd, die ongeveer de helft van de pagina in beslag nam.

De rechtbank oordeelde dat beide delen van het artikel de sociale reputatie van de eiser verminderden, maar erkende ook dat ze betrekking hadden op zaken van openbaar belang en dat het artikel was gepubliceerd met het exclusieve doel om het publieke belang te dienen.

Na het overwegen van de waarheid en redelijkheid, oordeelde de rechtbank dat de belangrijke delen van het artikel niet waar waren en dat er geen redelijke grond was om te geloven dat ze waar waren. De rechtbank oordeelde dat de onrechtmatigheid van meningen en kritieken niet kon worden afgewezen, erkende laster en beval de gedaagde om een schadevergoeding van 5 miljoen yen en advocaatkosten van 500.000 yen, in totaal 5,5 miljoen yen, te betalen.

Aan de andere kant, met betrekking tot het portretrecht, beoordeelde de rechtbank de manier van fotograferen als volgt en erkende geen inbreuk:

Hoewel de eiser duidelijk te zien was op een volledige lichaamsfoto en het duidelijk was dat de eiser het onderwerp was van de foto volgens de beschrijving van de foto, en hoewel de eiser geen toestemming had gegeven voor het nemen of publiceren van de foto,

Zoals eerder aangegeven in 2, heeft het betreffende artikel betrekking op feiten van openbaar belang en is het gepubliceerd met het exclusieve doel om het publieke belang te dienen. De betreffende foto maakt deel uit van het betreffende artikel en speelt een rol bij het effectief overbrengen van de inhoud van het artikel.

Daarnaast is de betreffende foto een volledige lichaamsfoto van de eiser in een pak, en het is niet iets dat de eiser bijzonder schaamte, verwarring of ongemak geeft. De locatie en methode van fotograferen, namelijk het nemen van een foto van de eiser die uit de ingang van het betreffende appartementsgebouw komt vanaf de buitenkant, is een opname op een plaats met een hoge openbaarheid die vergelijkbaar is met een openbare weg, en het kan niet worden gezegd dat het sociaal onredelijk is.

Rechtbank van Tokyo, vonnis van 6 december 2001 (Gregoriaanse kalender)

Daarom werd de totstandkoming van een onrechtmatige daad door inbreuk op het portretrecht niet erkend.

Als een foto deel uitmaakt van een artikel dat betrekking heeft op feiten van openbaar belang en is gepubliceerd met het exclusieve doel om het publieke belang te dienen, en als de foto niet bijzonder schaamte, verwarring of ongemak veroorzaakt en is genomen op een plaats met een hoge openbaarheid die vergelijkbaar is met een openbare weg, is de kans groot dat inbreuk op het portretrecht niet wordt erkend.

https://monolith.law/reputation/cases-not-infringe-portrait-rights[ja]

Voorbeeld waarin inbreuk op portretrechten door video niet werd erkend

De gedaagden, leden van een vereniging van eigenaren van een appartementencomplex, hebben een video gemaakt van de eisers, die leidinggevenden zijn van een bouwbedrijf dat de bouwwerkzaamheden van het appartementencomplex heeft uitgevoerd, en deze video op YouTube gepubliceerd.

Deze video, die vanaf het begin de verontschuldigingen en andere reacties van de eisers op de bouwwerkzaamheden tijdens een bewonersvergadering vastlegde, was online beschikbaar voor de bewoners van het appartementencomplex om te bekijken.

De eisers beweerden dat het filmen en publiceren op internet hun portretrechten schond en een onrechtmatige daad vormde, en eisten een schadevergoeding. Ze eisten ook de verwijdering van de geposte video, de verwijdering van de gefilmde video van de cloudservice, en de vernietiging van deze gegevens.

Met betrekking tot het filmen en publiceren van deze video, beweerden de eisers dat, omdat hun persoonlijke uiterlijk werd vastgelegd, het filmen en publiceren hun portretrechten schond.

Aan de andere kant beweerden de gedaagden dat de video een scène vastlegde waarin ze zich verontschuldigden als een bedrijf, en dat de partij in kwestie het bouwbedrijf was als een bedrijf.

Bovendien was de inhoud van de video bedoeld om de reactie van het bouwbedrijf te bekritiseren, en in de scènes waarin de eisers te zien waren, waren hun titels duidelijk vermeld als leidinggevenden van het bouwbedrijf. Daarom beweerden ze dat er geen inbreuk was op de portretrechten van de eisers als individuen door het filmen van de video.

In reactie hierop stelde de rechtbank dat het duidelijk was dat het filmen van de video, die het persoonlijke uiterlijk van de eisers vastlegde en in een herkenbare staat op internet publiceerde, een probleem van inbreuk op de portretrechten van de eisers als individuen veroorzaakte.

Echter, het was een vergadering die werd gehouden om zich te verontschuldigen en uitleg te geven aan de bewoners over problemen met de regenwaterafvoerfaciliteiten en de paalconstructie van het appartementencomplex, en de situatie van de vergadering werd gefilmd vanaf het begin, voor de ogen van de eisers, zodat andere bewoners die niet aan de vergadering konden deelnemen, later de situatie van de vergadering konden controleren, en ook om de uitspraken van de eisers nauwkeurig te registreren.

Gezien de inhoud, het doel en de locatie van de vergadering, de omstandigheden en de positie van de eisers bij hun deelname, de manier van filmen en het doel en de noodzaak ervan, hoewel er delen in de video zijn waarin de eisers staand hun excuses aanbieden en worden bekritiseerd door de bewoners, is het moeilijk te erkennen dat de belangen van de eisers als personen boven de tolerantiegrens in het sociale leven zijn geschonden door het filmen, ongeacht of dit met hun toestemming is gebeurd of niet.

Uitspraak van de rechtbank van Tokyo op 19 december 2019 (Gregoriaanse kalender)

Daarom erkende het de inbreuk op de portretrechten niet en verwierp het de eisen van de eisers.

De rechtbank beoordeelde het filmen van de video ook als volgt: het filmen begon vanaf het begin van de vergadering, maar de eisers gingen akkoord met het begin van de vergadering zonder enig bezwaar te uiten, en het filmen was beperkt tot wat nodig was om het doel te bereiken, met de nadruk op de interactie tussen het bouwbedrijf en de bewoners, en er waren bewerkingen aangebracht om het doel en de bedoeling van de post duidelijk te maken, zoals het toevoegen van ondertitels en het invoegen van beelden van documenten.

“Als men rekening houdt met de sociale status van de gefotografeerde persoon, de activiteiten van de gefotografeerde persoon, de plaats van de fotografie, het doel van de fotografie, de manier van fotograferen, de noodzaak van de fotografie, enz., kan er een geval zijn waarin inbreuk op de portretrechten niet wordt erkend.”

https://monolith.law/reputation/infringement-portrait-rights-and-privacy-rights-on-youtube[ja]

Samenvatting

Het is niet altijd zo dat er sprake is van inbreuk op het portretrecht als er foto’s of video’s waarop u te zien bent, worden gepubliceerd.

Het beoordelen van inbreuk op het portretrecht kan vaak complex zijn, dus neem contact op met een ervaren advocaat voor advies.