Co to są placówki opieki społecznej dla osób starszych na podstawie prawa o dobrobycie osób starszych? Wyjaśnienie różnic między nimi a innymi placówkami opiekuńczymi oraz warunków przyjęcia.

Współczesność charakteryzuje się postępującym zjawiskiem niskiej dzietności i starzenia się społeczeństwa, co prowadzi do coraz większego zapotrzebowania na usługi opiekuńcze i socjalne dla osób starszych. Wzrost zapotrzebowania na usługi opiekuńcze i socjalne wiąże się z obecnością wielu rodzajów placówek opieki społecznej dla osób starszych, które różnią się między sobą wieloma cechami.

Znajomość charakterystyki poszczególnych placówek opieki społecznej dla osób starszych jest niezbędna do prowadzenia działalności w sektorze opieki społecznej. Solidne zrozumienie różnic między placówkami oraz kluczowych aspektów radzenia sobie z problemami wewnątrz placówki pozwala na efektywne i płynne zarządzanie działalnością opiekuńczą.

Treść tego artykułu obejmuje wprowadzenie do rodzajów placówek opieki społecznej dla osób starszych, zgodnie z Japońską Ustawą o Opiece Społecznej dla Osób Starszych, oraz szczegółowe wyjaśnienie cech i różnic między nimi. Ponadto, artykuł konkretnie wyjaśnia, na co zwrócić uwagę przy sprawnym zarządzaniu placówką opiekuńczą dla osób starszych oraz jak radzić sobie z problemami, gdy te wystąpią.

Czym jest Ustawa o Dobrobycie Osób Starszych?

Ustawa o Dobrobycie Osób Starszych to prawo ustanowione w roku Showa 38 (1963), które reguluje kwestie związane z placówkami opieki społecznej dla osób starszych oraz przedsięwzięciami na rzecz dobrobytu osób starszych. W 1963 roku, w okresie szybkiego wzrostu gospodarczego, wielu ludzi przeprowadzało się z obszarów wiejskich do miast, co prowadziło do powstawania małych rodzin jądrowych i utrudniało opiekę nad osobami starszymi w domach rodzinnych.

Zawartość Ustawy o Dobrobycie Osób Starszych koncentruje się głównie na czterech obszarach:

Wśród wymienionych czterech obszarów, placówki opieki społecznej dla osób starszych oraz płatne domy opieki dla osób starszych zostaną omówione bardziej szczegółowo w dalszej części tekstu.

Dodatkowo, zgodnie z artykułem 20.8 Ustawy o Dobrobycie Osób Starszych[ja], samorządy gminne są zobowiązane do opracowania planów zapewnienia systemu dostaw usług wsparcia dla osób starszych w ich domach oraz działalności placówek opieki społecznej, co czyni tworzenie planów dobrobytu osób starszych obowiązkowym.

Placówki opiekuńczo-welfare według japońskiej Ustawy o Dobrobycie Osób Starszych

W ramach japońskiej Ustawy o Dobrobycie Osób Starszych określono cztery główne obszary, wśród których placówki opiekuńczo-welfare są regulowane w następujących siedmiu kategoriach:

• Centra dziennej opieki dla osób starszych
• Placówki krótkoterminowego pobytu dla osób starszych
• Dom opieki dla osób starszych
• Specjalny dom opieki dla osób starszych
• Dom opieki dla osób starszych o niskich kosztach
• Centrum welfare dla osób starszych
• Centrum wsparcia opieki nad osobami starszymi

Oto wyjaśnienie dotyczące tych siedmiu typów placówek.

Centrum Usług Dziennych dla Seniorów

Centrum Usług Dziennych dla Seniorów to placówka, która oferuje osobom w wieku 65 lat i starszym, doświadczającym trudności fizycznych lub psychicznych, wsparcie w codziennych czynnościach takich jak kąpiel, posiłki czy korzystanie z toalety. Zapewnia także opiekę, doradztwo dotyczące życia codziennego, zajęcia rekreacyjne oraz trening funkcjonalny – wszystko to w formie usług świadczonych w ciągu jednego dnia.

Placówki krótkoterminowego pobytu dla osób starszych

Placówki krótkoterminowego pobytu dla osób starszych to miejsca, w których seniorzy w wieku 65 lat i starsi, wymagający opieki, mogą tymczasowo przebywać, gdy opieka domowa staje się trudna z powodu chwilowej nieobecności opiekunów rodzinnych z powodu choroby, ślubu, pogrzebu lub innych podobnych sytuacji. Zazwyczaj nazywane są “short stay” i oferują wsparcie oraz usługi opiekuńcze w codziennym życiu podczas okresu, kiedy opieka domowa nie jest możliwa.

Dom Opieki Społecznej dla Osób Starszych

Dom Opieki Społecznej dla Osób Starszych to placówka, która zapewnia opiekę osobom w wieku 65 lat i starszym, które z powodów ekonomicznych lub środowiskowych nie mogą prowadzić samodzielnego życia w własnym domu. W roku 2006 (Heisei 18), system ubezpieczeń pielęgnacyjnych został zrewidowany i rozszerzony o specjalne placówki, a z przyczyn kwalifikujących do umieszczenia w takich domach wyłączono „problemy fizyczne oraz psychiczne”.

Specjalistyczne Domy Opieki Długoterminowej

Specjalistyczne Domy Opieki Długoterminowej to placówki, które zapewniają codzienną opiekę nad osobami w wieku 65 lat i starszymi, które z powodu znaczących fizycznych lub psychicznych niepełnosprawności wymagają stałej opieki i dla których opieka domowa jest trudna. Obejmuje to pomoc w kąpieli, wypróżnianiu, jedzeniu i innych codziennych czynnościach.

Warunkiem zakwalifikowania się do takiego domu opieki jest uzyskanie statusu wymagającego opieki (poziom 1 lub wyższy) w ramach oficjalnej oceny potrzeb opiekuńczych. Jednakże, osoby z poziomem opieki 1 lub 2 mogą być przyjmowane w wyjątkowych okolicznościach na zasadzie wyjątku.

W ostatnich latach, w wyniku przeglądu systemu i zmian w prawie, powstały mniejsze, lokalne placówki z maksymalną liczbą 29 mieszkańców, a także wprowadzono obowiązek publikowania informacji o usługach opiekuńczych.

Dom Pomocy Społecznej dla Osób Starszych o Niskich Kosztach

Dom Pomocy Społecznej dla Osób Starszych o Niskich Kosztach to placówka, w której seniorzy zmagający się z niepełnosprawnością fizyczną lub innymi trudnościami uniemożliwiającymi samodzielne życie, a także mający ograniczone możliwości otrzymania opieki lub wsparcia od rodziny, mogą zamieszkać za stosunkowo niską opłatą.

Istnieją trzy rodzaje takich domów: typ A, oferujący posiłki, typ B, gdzie mieszkańcy przygotowują własne posiłki, oraz typ C, znany jako dom opieki. W roku 2008 (Heisei 20), zaproponowano unifikację tych placówek pod typ C, jednak domy typu A i B, które były prowadzone przed tą datą, mogą nadal funkcjonować w okresie przejściowym.

Centrum Opieki nad Seniorami

Centrum Opieki nad Seniorami to placówka, która oferuje seniorom wsparcie w różnorodnych kwestiach życia codziennego, zarówno bezpłatnie, jak i za niewielką opłatą. Celem tych usług jest promowanie zdrowia i edukacji wśród osób starszych. Wśród oferowanych aktywności znajdują się na przykład kursy tańca towarzyskiego czy zajęcia z haiku.

Centra Opieki nad Seniorami dzielą się na trzy typy: specjalny typ A, zarządzany przez samorządy, który wspiera seniorów w codziennych sprawach i promuje zdrowie; typ A, prowadzony przez organizacje społeczne, który oferuje różnorodne konsultacje, poradnictwo oraz kursy edukacyjne; oraz typ B, który uzupełnia ofertę typu A.

Centrum Wsparcia dla Opieki nad Seniorami

Centrum Wsparcia dla Opieki nad Seniorami to nie miejsce, do którego seniorzy są bezpośrednio przyjmowani. Jest to placówka, która dostarcza niezbędnych informacji i wsparcia dla osób starszych wymagających opieki w domu oraz ich rodzin, odpowiada na pytania dotyczące opieki domowej i codziennych problemów życiowych. Centrum to zajmuje się kompleksowym koordynowaniem kontaktów i wsparciem pomiędzy osobami starszymi otrzymującymi opiekę, ich rodzinami a przedsiębiorcami zajmującymi się opieką nad seniorami.

Aby zapewnić szybką koordynację i pomoc, centrum działa w systemie 24-godzinnym, włączając w to nocne i nagłe sytuacje, dlatego często znajduje się przy domach opieki społecznej lub szpitalach.

Czym są płatne domy opieki dla osób starszych?

Wcześniej omówiliśmy placówki opieki społecznej dla osób starszych, które są zdefiniowane w japońskiej Ustawie o Dobrobycie Osób Starszych, ale płatne domy opieki dla osób starszych nie są zaliczane do tych placówek. Jednakże, zgodnie z artykułem 29 tej ustawy, płatne domy opieki dla osób starszych są określone w następujący sposób:

Placówki, które przyjmują osoby starsze i zapewniają usługi takie jak pomoc w kąpieli, eliminacji lub posiłkach, dostarczanie posiłków lub inne udogodnienia niezbędne w codziennym życiu, zgodnie z rozporządzeniem Ministerstwa Zdrowia, Pracy i Opieki Społecznej

Źródło: Artykuł 29 japońskiej Ustawy o Dobrobycie Osób Starszych[ja]

Płatne domy opieki dla osób starszych nie są zaliczane do placówek opieki społecznej dla osób starszych, ale są regulowane przez japońską Ustawę o Dobrobycie Osób Starszych i podlegają jej przepisom. Charakterystyczną cechą tych placówek jest to, że każda z nich może mieć różne warunki przyjęcia mieszkańców, takie jak stopień potrzeby opieki czy wiek.

Jakie są rodzaje placówek opiekuńczych na podstawie Ustawy o Ubezpieczeniach Pielęgnacyjnych?

Na podstawie japońskiej Ustawy o Ubezpieczeniach Pielęgnacyjnych (Kaigo Hoken-hō), istnieją trzy główne typy publicznych placówek opiekuńczych, które umożliwiają korzystanie z usług ubezpieczenia pielęgnacyjnego:

• Specjalne domy opieki dla osób starszych (Tokubetsu Yōgo Rōjin Hōmu, zwane “Specjalne domy opieki”)
• Placówki opieki zdrowotnej dla osób starszych (Kaigo Rōjin Hoken Shisetsu, zwane “Placówki opieki zdrowotnej”)
• Placówki medyczne opieki długoterminowej (Kaigo Iryō-in/Kaigo Ryōyō-gata Iryō Shisetsu)

W przeszłości istniały również placówki długoterminowej opieki medycznej (Kaigo Ryōyō-gata Iryō Shisetsu), które korzystały zarówno z ubezpieczenia medycznego, jak i ubezpieczenia pielęgnacyjnego, ale zostały one całkowicie zlikwidowane z końcem marca 2024 roku (Heisei 36).

Różnice między Specjalnym Domem Opieki dla Osób Starszych a Zakładem Opiekuńczo-Leczniczym dla Osób Starszych

Specjalny Dom Opieki dla Osób Starszych i Zakład Opiekuńczo-Leczniczy dla Osób Starszych nie różnią się pod względem grupy docelowej mieszkańców ani zakresu świadczonych usług. Różnica polega na tym, że regulują je różne przepisy prawne. Specjalny Dom Opieki dla Osób Starszych jest regulowany przez Japońską Ustawę o Dobrobycie Osób Starszych, natomiast Zakład Opiekuńczo-Leczniczy dla Osób Starszych przez Japońską Ustawę o Ubezpieczeniach Pielęgnacyjnych.

W związku z tym, warunki przyjęcia oraz zakres usług w Specjalnym Domu Opieki (Specjalny Dom) i Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym (Zakład Leczniczy) różnią się od siebie.

Poniżej przedstawiamy tabelę podsumowującą różnice między Specjalnym Domem Opieki a Zakładem Opiekuńczo-Leczniczym.

Pod względem roli i celu placówki, Specjalny Dom Opieki zapewnia mieszkanie z opieką po przyjęciu, podczas gdy Zakład Opiekuńczo-Leczniczy ma na celu rehabilitację i powrót do życia w domu. Dlatego też różni się okres, na jaki użytkownik może zostać przyjęty – czy jest to dożywotnie, czy też nie.

Miesięczne koszty pobytu w obu typach placówek są zbliżone, jednak łatwość przyjęcia różni się znacząco. Specjalny Dom Opieki charakteryzuje się długą listą oczekujących, co w niektórych przypadkach może oznaczać kilkuletnie oczekiwanie.

O zgłaszaniu domów opieki społecznej i płatnych domów spokojnej starości

W przypadku rozpoczęcia, zmiany, zaprzestania lub zawieszenia działalności wspierającej życie w domu osób starszych, takiej jak domy opieki społecznej czy płatne domy spokojnej starości, konieczne jest zgłoszenie określonych przez rozporządzenie Ministerstwa Zdrowia, Pracy i Opieki Społecznej spraw do gubernatora prefektury, zgodnie z japońskim Ustawą o Dobrobycie Osób Starszych, artykuł 14[ja].

Ponadto, nawet w przypadku płatnych domów spokojnej starości, które nie są uznawane za domy opieki społecznej, przed rozpoczęciem działalności wymagane jest zgłoszenie do gubernatora prefektury, zgodnie z japońskim Ustawą o Dobrobycie Osób Starszych, artykuł 29[ja].

Procedura zgłoszenia

Procedura zgłoszenia niezbędna do rozpoczęcia działalności gospodarczej lub jej założenia jest następująca:

1. Określenie rodzaju działalności i koordynacja z odpowiednimi instytucjami
2. Złożenie planu otwarcia i wyjaśnienie celów oraz treści działalności
3. Przeprowadzenie oceny i wstępnych konsultacji przez komisję do spraw zatwierdzania korporacji dobroczynności publicznej w samorządzie
4. Realizacja procedur związanych z wnioskowaniem o finansowanie i środki finansowe
5. Złożenie wniosku o pozwolenie na otwarcie placówki

Najpierw należy skonsultować się z odpowiednim działem samorządu w sprawie rozpoczęcia działalności. W przygotowaniach uwzględnia się ustalenie konkretnego harmonogramu otwarcia oraz wybór lokalizacji placówki. Ważne jest również, aby wcześniej skoordynować działania z odpowiednimi instytucjami w celu dalszego postępu i konsultacji.

Po konsultacji z odpowiednim działem samorządu dotyczącej rozpoczęcia działalności i ustaleniu planu, należy złożyć wniosek o otwarcie oraz plan otwarcia w formacie określonym przez samorząd. Ponieważ termin składania wniosków jest określony, ważne jest, aby złożyć je na czas. Ponadto, zmiany w planie otwarcia po jego złożeniu są zasadniczo niedopuszczalne, dlatego należy go starannie opracować.

Po złożeniu planu otwarcia, komisja samorządowa oceni treść i słuszność planu. Nawet jeśli plan przejdzie przez komisję, może zostać odrzucony, jeśli nie jest zgodny z planem rozwoju samorządu. Ponadto, jeśli plan zostanie zatwierdzony, prace muszą rozpocząć się do końca następnego roku fiskalnego po otrzymaniu powiadomienia.

Przy rozpoczęciu budowy lub urządzaniu placówki, konieczne jest złożenie wniosku o finansowanie i środki finansowe. Składając wniosek o finansowanie do Niezależnej Instytucji Administracyjnej ds. Opieki Społecznej i Medycznej, można uzyskać pożyczkę. Jednakże, wymagana jest opinia, na przykład burmistrza miasta, więc nie zapomnij o uzyskaniu tego dokumentu. Opóźnienie w uzyskaniu finansowania z powodu braku opinii może prowadzić do opóźnień w całym planie.

Gdy potwierdzi się, że wewnętrzne wyposażenie placówki lub biura oraz rozmieszczenie personelu spełniają wymogi, można złożyć wniosek o pozwolenie na otwarcie. Następnie, zasadniczo można rozpocząć działalność w każdym miesiącu, z dniem pierwszym jako datą otwarcia.

Konsekwencje braku zgłoszenia lub zgłoszenia nieprawdziwych informacji

W przypadku rozpoczęcia działalności gospodarczej, niezłożenie wymaganego zgłoszenia lub złożenie zgłoszenia z nieprawdziwymi informacjami może skutkować nałożeniem grzywny do 300 tysięcy jenów, zgodnie z japońskim artykułem 40. Ustawy o Dobrobycie Osób Starszych[ja]. Dotyczy to zarówno placówek opieki społecznej dla osób starszych, jak i płatnych domów opieki, bez względu na rodzaj obiektu, kary są takie same.

Trzy kluczowe punkty dla płynnej obsługi domów opieki dla seniorów

Kluczowe jest nie tylko rozpoczęcie działalności, ale także jej odpowiednie prowadzenie. Poniżej przedstawiamy trzy punkty, które ułatwią płynną obsługę domów opieki dla seniorów.

Wyjaśnienie warunków umowy i uzyskanie zgody w momencie podpisywania

Podczas zawierania umowy z osobami chcącymi zamieszkać w domu opieki, niezwykle ważne jest, aby dostarczyć im pełnych informacji i uzyskać ich zgodę. Zapobiegnie to późniejszym problemom i oskarżeniom o naruszenie obowiązku informacyjnego poprzez uzyskanie zgody po uprzednim wyjaśnieniu.

Przykładowo, mogą pojawić się problemy dotyczące zwrotu depozytu przy wyprowadzce lub rozwiązaniu umowy, a także kwestie odpowiedzialności i postępowania w przypadku konfliktów między mieszkańcami.

Przygotowanie instrukcji zapobiegania wypadkom i postępowania w ich przypadku

W trakcie prowadzenia domu opieki dla seniorów nie można wykluczyć ryzyka wystąpienia wypadków. Możliwe scenariusze to upadki, zadławienia (gdy jedzenie dostanie się do tchawicy), wypadki podczas kąpieli, zakażenia czy uszkodzenia mienia.

Wypadki mogą dotyczyć nie tylko mieszkańców, ale również personelu lub innych osób przebywających w domu opieki. Ważne jest, aby w celu zapobiegania przewidywanym wypadkom, stworzyć instrukcje i dokładnie poinformować o nich personel.

Niemniej jednak, nawet przy maksymalnej ostrożności, mogą zdarzyć się przypadki, gdy wypadek nastąpi. Dlatego też istotne jest przygotowanie instrukcji początkowego postępowania, zawierającej konkretne wskazówki na wypadek zaistnienia wypadku.

Posiadanie instrukcji postępowania w przypadku wypadku pozwala wszystkim pracownikom zachować spokój i odpowiednio zareagować, gdy do takiego zdarzenia dojdzie. Ponadto, w przypadku poważniejszych incydentów, warto dzielić się doświadczeniami w ramach tzw. “bliskich wypadków” i aktualizować instrukcje, aby zapobiegać podobnym zdarzeniom w przyszłości.

Konsultacje z prawnikiem specjalizującym się w prawie opieki społecznej

W trakcie zarządzania domem opieki dla seniorów nie można wykluczyć ryzyka wystąpienia wypadków czy konfliktów. Mogą pojawić się problemy związane z umowami z mieszkańcami, konflikty między nimi, a także nieprzewidziane wypadki.

Wcześniej wyjaśniliśmy, jak ważne jest uzyskanie zgody po informacji oraz przygotowanie instrukcji, aby zapobiegać problemom i zapewnić odpowiednie postępowanie wstępne. Jednakże, mogą pojawić się wątpliwości co do tego, jakie punkty należy uwzględnić w umowie czy jak opracować instrukcje.

W przypadku niepewności zalecamy konsultacje z prawnikiem specjalizującym się w prawie opieki społecznej. Konsultacje z prawnikiem dobrze zorientowanym w prawie opieki i pomocy społecznej mogą dostarczyć profesjonalnych porad i wskazówek. Ponadto, regularne konsultacje w trakcie prowadzenia domu opieki pomogą w jego bezpiecznym i płynnym zarządzaniu.

Podsumowanie: Zrozumienie placówek opieki społecznej dla osób starszych i ich odpowiednie zarządzanie

W obliczu współczesnego społeczeństwa o niskim przyroście naturalnym i starzejącej się populacji, zapotrzebowanie na placówki opieki społecznej i opieki długoterminowej dla osób starszych jest usługą, której potrzeba nigdy nie zaniknie.

Jednakże, istnieje wiele rodzajów placówek świadczących te usługi, a rozpoczęcie działalności i jej zarządzanie wymaga uwagi na liczne szczegóły i kluczowe aspekty. Ponadto, konflikty z mieszkańcami i poważne wypadki mogą wiązać się z ryzykiem procesów sądowych czy nawet zawieszenia działalności, dlatego zapobieganie problemom i szybka reakcja w przypadku wystąpienia incydentów są niezwykle ważne dla zarządzania placówką.

Dlatego też, zrozumienie przepisów takich jak Japońska Ustawa o Dobrobycie Osób Starszych oraz innych powiązanych z nią praw jest kluczowe dla bezpiecznego i odpowiedniego prowadzenia działalności. Jeśli masz wątpliwości dotyczące rozpoczęcia lub zarządzania taką działalnością, zalecamy konsultację z adwokatem specjalizującym się w prawie dotyczącym opieki społecznej dla osób starszych.

Informacje o działaniach naszej kancelarii

Branża opieki zdrowotnej podlega regulacjom różnych praw, takich jak Japońska Ustawa o Ubezpieczeniach Opieki Zdrowotnej, Japońska Ustawa o Dobrobycie Osób Starszych oraz Japońska Ustawa o Spółkach. Kancelaria Prawna Monolith pełni funkcję doradcy prawnego dla Ogólnokrajowego Związku Przedsiębiorców Opieki Zdrowotnej oraz dla przedsiębiorców opieki zdrowotnej w różnych prefekturach kraju, dysponując bogatym know-how w zakresie prawa dotyczącego opieki zdrowotnej.

Specjalizacje Kancelarii Prawnej Monolith: Prawo korporacyjne IT i startupów[ja]