Δυσφημιστικές Πράξεις και Παραβίαση της Ιδιωτικότητας στο Διαδίκτυο

Παραβίαση Απορρήτου

Δεν είναι μόνο σε περιπτώσεις όπου προκύπτει ποινική ευθύνη για συκοφαντική δυσφήμιση ή προσβολή, αλλά και όταν το περιεχόμενο μιας δημοσίευσης παραβιάζει το απόρρητο του ατόμου που αφορά, τότε η ανάρτηση στο διαδίκτυο μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα και να οδηγήσει σε νομικές ευθύνες για τον δημοσιευτή.

Στον ποινικό κώδικα, δεν υπάρχουν διατάξεις που να τιμωρούν την παραβίαση του απορρήτου. Ωστόσο, ακόμη και αν δεν προκύπτει ποινική ευθύνη, μπορεί να προκύψει ευθύνη σε αστικό επίπεδο.

Η Παραβίαση της Ιδιωτικότητας Μπορεί να Προκαλέσει Νομική Ευθύνη Ακόμη και Όταν το Περιεχόμενο της Δημοσίευσης είναι Αληθινό

Μετά από έναν σάλο, πολλοί δράστες μπορεί να αισθάνονται μπερδεμένοι σκεπτόμενοι «απλώς δημοσίευσα την αλήθεια», ωστόσο, σε περιπτώσεις παραβίασης της ιδιωτικότητας, μπορεί να προκύψει νομική ευθύνη ακόμη και όταν το περιεχόμενο που δημοσιεύεται είναι αληθινό.

Μάλιστα, το γεγονός ότι το περιεχόμενο είναι αληθινό μπορεί να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη ζημιά στο θύμα που βλέπει τις πληροφορίες του να γίνονται δημόσιες, και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αιτήματα για αποζημίωση μεγάλου ύψους. Σε αυτή την περίπτωση, διαφέρει από την περίπτωση της συκοφαντικής δυσφήμισης, καθώς δεν σχετίζεται με τη μείωση της κοινωνικής εκτίμησης. Το μόνο που μετράει είναι αν το θύμα αισθάνθηκε δυσάρεστα ή ανήσυχα.

Έχουμε αναλύσει ξεχωριστά τα θέματα όπως «Το Περιστατικό ‘Μετά το Γλέντι’ και το Δικαίωμα στην Ιδιωτικότητα» και «Το Περιστατικό ‘Ψάρι που Κολυμπάει στην Πέτρα’ και το Δικαίωμα στην Ιδιωτικότητα», αλλά εδώ θα εξηγήσουμε το «Εύρος της Παραβίασης της Ιδιωτικότητας στο Διαδίκτυο».

https://monolith.law/reputation/privacy-invasion[ja]

Τα τέσσερα κριτήρια για την αναγνώριση και παραβίαση του απορρήτου

Στην απόφαση της υπόθεσης “Μετά το γλέντι” (28 Σεπτεμβρίου 1964), το Τοκιότικο Περιφερειακό Δικαστήριο αναγνώρισε το δικαίωμα στο απόρρητο ως “τη νομική προστασία ή το δικαίωμα να μην αποκαλύπτεται ανεξέλεγκτα η ιδιωτική ζωή” και καθόρισε τέσσερα κριτήρια για την παραβίαση του απορρήτου:

1. Να αφορά γεγονότα της ιδιωτικής ζωής ή θέματα που μπορεί να εκληφθούν ως τέτοια.
2. Να είναι θέματα που, βάσει της αντίληψης του μέσου ανθρώπου και τοποθετώντας τον εαυτό μας στη θέση του εν λόγω ιδιώτη, θα κρίνονταν ως μη επιθυμητά για δημοσίευση.
3. Να αφορά θέματα που δεν είναι ακόμη γνωστά στο ευρύ κοινό.
4. Η δημοσίευση να έχει προκαλέσει πραγματικά αίσθημα δυσφορίας ή ανησυχίας στον εν λόγω ιδιώτη.

Έτσι ορίστηκαν.

Παραδείγματα Αναγνωρισμένων Παραβιάσεων Ιδιωτικότητας

Η παραβίαση της ιδιωτικότητας έχει αναλυθεί σε πολλές δίκες πριν από την εποχή του διαδικτύου, όπου έχουν συσσωρευτεί προηγούμενα και έχει καταστεί σαφές το εύρος της παραβίασης της ιδιωτικότητας.

Περίπτωση “Μετά το Γλέντι”

Εκτός από την παραπάνω κρίση, το Δικαστήριο Πρωτοδικείων του Τόκιο αναγνώρισε ως παραβίαση της ιδιωτικότητας την «αφήγηση διαφόρων περιστατικών στην προσωπική ζωή», η οποία προκάλεσε στον ενάγοντα «ιδιαίτερη δυσφορία ή ντροπή και αποστροφή».

Περίπτωση “Τα Ψάρια που Κολυμπούν στην Πέτρα”

Το Εφετείο του Τόκιο, στις 15 Φεβρουαρίου του έτους Heisei 13 (2001), αναγνώρισε ως παραβίαση της ιδιωτικότητας τη δημοσίευση πληροφοριών για προσωπικές αναπηρίες ή ασθένειες, καθώς αυτές είναι από τις πληροφορίες που οι άνθρωποι επιθυμούν λιγότερο να γίνουν γνωστές σε τρίτους. Ειδικότερα, η δημοσίευση πληροφοριών για αναπηρίες που αφορούν την εμφάνιση, όπως στην περίπτωση αυτή με σπάνια παθήσεις, μπορεί να γίνει αντικείμενο περιέργειας από το περιβάλλον. Το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την έφεση χωρίς να διεξαγάγει προφορική διαδικασία.

Περίπτωση του Μη Μυθοπλαστικού Έργου “Ανατροπή”

Το Ανώτατο Δικαστήριο, στις 8 Φεβρουαρίου του έτους 1994, αναγνώρισε την ευθύνη του συγγραφέα για αποζημίωση λόγω της χρήσης του πραγματικού ονόματος του εναγόμενου στο έργο και τη δημοσίευση πληροφοριών σχετικά με το ποινικό του παρελθόν, καθώς δεν υπήρχε επαρκής λόγος για να θεωρηθεί αυτή η πράξη δικαιολογημένη. Η πληροφορία για το ποινικό παρελθόν του εναγόμενου ήταν αναπόφευκτο ότι θα δημοσιευτεί με τη χρήση του πραγματικού του ονόματος στο έργο, και έτσι απέρριψε την έφεση.

Η πληροφόρηση σχετικά με το αν η πληροφορία για συλλήψεις ή ποινικό παρελθόν αποτελεί παραβίαση της ιδιωτικότητας είναι ένα θέμα που συχνά ανακύπτει και στο διαδίκτυο.

https://monolith.law/reputation/delete-arrest-history[ja]

https://monolith.law/reputation/necessaryperiod-of-deletion-arrestarticle[ja]

Περίπτωση της Ομιλίας του Jiang Zemin στο Πανεπιστήμιο Waseda

Το Ανώτατο Δικαστήριο, στις 12 Σεπτεμβρίου του έτους 2003, αναγνώρισε ως παραβίαση της ιδιωτικότητας την παράδοση από το Πανεπιστήμιο Waseda του καταλόγου των φοιτητών που παρακολούθησαν την ομιλία του Προέδρου της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας Jiang Zemin, μετά από αίτημα της αστυνομίας. Αν και τα στοιχεία όπως ο αριθμός μητρώου, το όνομα, η διεύθυνση και ο τηλεφωνικός αριθμός δεν έχουν από μόνα τους υψηλή ανάγκη για εχεμύθεια, η προσδοκία του ατόμου να μην αποκαλύπτονται αυτές οι πληροφορίες αδικαιολόγητα σε τρίτους είναι φυσική και πρέπει να προστατεύεται. Έτσι, το Δικαστήριο κατέληξε ότι οι πληροφορίες αυτές αποτελούν αντικείμενο νομικής προστασίας ως πληροφορίες που αφορούν την ιδιωτικότητα των εναγόντων.

Διαδίκτυο και Παραβίαση Απορρήτου

Τα παραδείγματα που αναφέρθηκαν παραπάνω συζητούνται από πριν την εποχή της εξάπλωσης του Διαδικτύου, ωστόσο, μετά την εξάπλωσή του, έχουν συσσωρευτεί περιπτώσεις που καθορίζουν το εύρος της παραβίασης του απορρήτου.

Περιπτώσεις δημοσίευσης εικόνων και ονομάτων

Σε μια δίκη αίτησης αποκάλυψης πληροφοριών από τον πάροχο διαδικτύου, όπου είχαν δημοσιευτεί εικόνες και ονόματα σε έναν ιστότοπο, το Πρωτοδικείο του Τόκιο στις 27 Φεβρουαρίου 2009 (Heisei 21), ανέφερε ότι «αν κάποιος μπορεί να αναγνωρίσει το όνομα και την εμφάνιση ενός ατόμου, είναι εύκολο να ταυτοποιήσει το συγκεκριμένο άτομο, και οι πληροφορίες που παρουσιάζουν και τα δύο είναι σημαντικές για την ταυτοποίηση του ατόμου. Επιπλέον, το όνομα αποτελεί μέρος των δικαιωμάτων της προσωπικότητας, και η εμφάνιση δεν πρέπει να φωτογραφίζεται ή να δημοσιεύεται χωρίς έγκυρο λόγο», και ότι «τέτοιου είδους πληροφορίες ανήκουν στο απόρρητο του ατόμου και η ελευθερία του ατόμου να αποφασίζει αν θα τις δημοσιεύσει ή όχι, προς ποιον και με ποιον τρόπο, πρέπει να σεβαστεί. Το δικαίωμα να μην δημοσιεύονται τέτοιες πληροφορίες χωρίς έγκυρο λόγο σε τρίτους που δεν το επιθυμούν, πρέπει να προστατεύεται νομικά».

Περιπτώσεις δημοσίευσης επαγγέλματος, διεύθυνσης και τηλεφώνου ιατρείου

Ένας οφθαλμίατρος, ο οποίος είχε διαπληκτιστεί σε ένα φόρουμ της Nifty, κατέθεσε αγωγή ζητώντας αποζημίωση για τη δημοσίευση του επαγγέλματός του, της διεύθυνσης και του τηλεφώνου του ιατρείου του, πράγμα που θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιθετική συμπεριφορά εναντίον του (συμπεριλαμβανομένων τηλεφωνικών παρενοχλήσεων που όντως δέχτηκε αργότερα), παρά το γεγονός ότι ήταν ενήμερος και προέβλεπε την πιθανότητα αυτή. Η διεύθυνση και το τηλέφωνο του ιατρείου του οφθαλμιάτρου ήταν δημοσιευμένα σε τηλεφωνικούς καταλόγους ανά επάγγελμα και περιοχή, οπότε δεν θεωρούνται αυστηρά προσωπικά στοιχεία, αλλά το Πρωτοδικείο του Κόμπε στις 23 Ιουνίου 1999 (Heisei 11), ανέφερε ότι «δεν είναι καθόλου παράλογο για κάποιον που έχει δημοσιεύσει προσωπικές πληροφορίες για έναν συγκεκριμένο σκοπό, να επιθυμεί να μην γίνουν γνωστές αυτές οι πληροφορίες πέρα από τον σκοπό αυτό και να μην χρησιμοποιηθούν καταχρηστικά. Αυτό επίσης αποτελεί ένα συμφέρον που πρέπει να προστατεύεται. Επιπλέον, η δυνατότητα ενός ατόμου να ελέγχει τις πληροφορίες που το αφορούν είναι ένα βασικό στοιχείο του δικαιώματος στο απόρρητο», και έτσι αναγνώρισε την αξίωση του οφθαλμιάτρου για αποζημίωση.

Περιπτώσεις δημοσίευσης ονομάτων και διευθύνσεων συζύγων

Σε μια δίκη όπου ο εναγόμενος διαχειριζόταν ένα φόρουμ και είχαν γίνει δημοσιεύσεις που περιείχαν τα ονόματα, τις διευθύνσεις των συζύγων των εναγόντων και άλλες πληροφορίες όπως τα ονόματα των συγγενών και τα στοιχεία των εταιρειών που διαχειρίζονταν, το Πρωτοδικείο του Τόκιο ανέφερε

ο εναγόμενος δημοσίευσε τις πληροφορίες που αφορούν τους ενάγοντες σε ένα φόρουμ στο Διαδίκτυο που είναι προσβάσιμο από όλους. Με αυτή την ενέργεια, ο εναγόμενος έθεσε πληροφορίες που οι ενάγοντες δεν θα ήθελαν να αποκαλυφθούν απρόσκοπτα σε τρίτους, σε μια κατάσταση όπου μπορούν να τις δουν απρόσκοπτα απροσδιόριστοι τρίτοι. Από την άλλη πλευρά, δεν υπάρχει επαρκής αναγκαιότητα για τη δημοσίευση των πληροφοριών που αφορούν τους ενάγοντες στο συγκεκριμένο φόρουμ

Πρωτοδικείο του Τόκιο, 21 Ιανουαρίου 2009 (Heisei 21)

και έτσι αναγνώρισε την αξίωση των εναγόντων για αποζημίωση.

Όπως φαίνεται, ακόμα και πληροφορίες που έχουν δημοσιευτεί μέσω επίσημων καταχωρήσεων όπως οι εταιρικές εγγραφές, δεν είναι αναγκαστικό να αποδεχτούμε απεριόριστα την έκθεσή τους σε απροσδιόριστο αριθμό ατόμων μέσω διαδικτυακών φόρουμ και άλλων πλατφορμών. Το ίδιο ισχύει και για πληροφορίες πτώχευσης.

https://monolith.law/reputation/deletion-bankruptcy-information[ja]

Πληροφορίες Διαχειριστή Ανώνυμου Ιστολογίου και Παραβίαση Απορρήτου

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα όπου η δημοσίευση σε φόρουμ και άλλες πλατφόρμες έχει θεωρηθεί ως παραβίαση του απορρήτου, αλλά υπάρχουν και άλλα ζητήματα που είναι μοναδικά στο διαδίκτυο.

Για παράδειγμα, εάν αποκαλυφθούν πληροφορίες λογαριασμών από ανώνυμα διαχειριζόμενα ιστολόγια, Twitter, Instagram κ.ά., μπορεί να θεωρηθεί αυτό παραβίαση του απορρήτου;

Μια γυναίκα διαχειριζόταν ανώνυμα ένα ιστολόγιο που κατέγραφε τη μάχη της με τον καρκίνο του μαστού σε νεαρή ηλικία, αλλά στην πραγματική της ζωή κρατούσε κρυφό από όλους εκτός από τους στενούς φίλους και συγγενείς ότι είχε προσβληθεί από την ασθένεια. Ωστόσο, μετά από μια δημοσίευση του κατηγορούμενου που αποκάλυψε το όνομά της, έγινε γνωστό στο κοινό ότι είχε προσβληθεί από καρκίνο του μαστού και κατέθεσε μήνυση ζητώντας αποζημίωση για παραβίαση του απορρήτου της.

Η ενάγουσα είχε αναφέρει στο ιστολόγιό της ότι είχε προσληφθεί ως δασκάλα μουσικής σε δημοτικό σχολείο της περιοχής Α του Τόκιο και ότι είχε αναλάβει τη διεύθυνση της μπάντας πνευστών του σχολείου.

Επιπλέον, η ενάγουσα είχε δημοσιεύσει στο ιστολόγιό της φωτογραφίες της με καλυμμένο το πρόσωπο ή μόνο τα μάτια της να φαίνονται, καθώς και μια ομαδική φωτογραφία της μπάντας πνευστών με καλυμμένα τα πρόσωπα.

Από την άλλη πλευρά, στην ιστοσελίδα του σχολείου, στην ενότητα “Νέα του Σχολείου”, αναφερόταν ότι “η δασκάλα ΧΧΧ θα αναλάβει τη διδασκαλία της μουσικής”, με το όνομα της ενάγουσας να αναγράφεται ρητά, και επίσης, στην ίδια ιστοσελίδα, υπήρχαν φωτογραφίες της μπάντας πνευστών όπου φαινόταν η ενάγουσα.

Με βάση αυτά τα στοιχεία, το όνομα, η ηλικία και το σχολείο όπου εργαζόταν η ενάγουσα ταυτοποιήθηκαν και ο κατηγορούμενος αποκάλυψε δημόσια ότι η ενάγουσα διαχειριζόταν το ιστολόγιο για τη μάχη της με την ασθένεια.

Το δικαστήριο αναγνώρισε ότι το γεγονός ότι η ενάγουσα είχε προσβληθεί από καρκίνο του μαστού δεν ήταν γνωστό στο κοινό και ότι η τοποθεσία του σχολείου όπου εργαζόταν είχε περιοριστεί σε μια γενική περιοχή, ενώ οι φωτογραφίες της ενάγουσας είχαν επεξεργαστεί έτσι ώστε το πρόσωπό της να μην είναι αναγνωρίσιμο ή να φαίνεται μόνο η πλάτη της, και δεν μπορούσε να ταυτοποιηθεί ότι η ενάγουσα ήταν το άτομο στις φωτογραφίες. Στη συνέχεια, δήλωσε:

Το εν λόγω ιστολόγιο αποτελούσε καταγραφή της μάχης της ενάγουσας με την ασθένεια και μπορούσε να συμπεράνει κανείς ότι περιείχε πληροφορίες για το γεγονός ότι η ενάγουσα είχε προσβληθεί από την ασθένεια και την πορεία της θεραπείας της, χωρίς να υπάρχουν αντίθετες αποδείξεις. Η συγκεκριμένη ασθένεια πλήττει κυρίως γυναίκες και το γεγονός της πρόσβασης σε αυτήν καθώς και η πορεία και το αποτέλεσμα της θεραπείας αποτελούν ιδιωτικά ζητήματα, τα οποία κανονικά δεν θα επιθυμούσε κανείς να γίνουν δημόσια γνωστά.

Απόφαση του Δικαστηρίου Τόκιο, 13 Ιουνίου 2014 (2014年6月13日判決)

Και κατέληξε ότι “η δημοσίευση από τον κατηγορούμενο ήταν απερίσκεπτη και κακόβουλη, παραβιάζοντας το δικαίωμα στο απόρρητο της ενάγουσας”, αναγνωρίζοντας έτσι το δικαίωμα σε αποζημίωση για την παραβίαση και διατάσσοντας τον κατηγορούμενο να πληρώσει το αντίστοιχο ποσό.

Αν και η απόφαση δεν αφορούσε αποκλειστικά την πράξη της δημοσίευσης πληροφοριών από ανώνυμα διαχειριζόμενα ιστολόγια, Twitter, Instagram κ.ά., αποτελεί ένα ενδιαφέρον παράδειγμα σχετικά με την προστασία του απορρήτου στον σύγχρονο κόσμο, ιδιαίτερα στο διαδίκτυο.